جعفر بن سلیمان قمی

جعفر بن سلیمان قمی
نام کامل	جعفر بن سلیمان قمی
اطلاعات شخصی
محل تولد	قم
روز درگذشت	حدود 320ق.
دین	اسلام، شیعه
استادان	اسماعیل بن محمد زیتونی
شاگردان	محمد بن حسن بن ولید قمی
آثار	ثواب الاعمال
فعالیت‌ها	محدث شیعی

جعفر بن سلیمان قمی، محدث شیعی است که در قم اقامت داشته است. از شاگردی ابن ولید قمی نزد او استفاده می‌‏شود که وی در اواخر عمر در آن‌جا مشغول تربیت شاگرد بوده. ابوالعباس نجاشی نخستین کسی است که او را به آیندگان معرفی نموده و سپس سید بن طاوس برخی از روایاتش را در کتاب‏‌های خود آورده است. به گفته نجاشی وی کتابی با عنوان ثواب الاعمال داشته که شاگرد او محمد بن حسن بن ولید قمی این کتاب را روایت کرده است.

معرفی اجمالی

جعفر بن سلیمان قمی، یکی از محدثان شیعه است. آگاهی ما درباره او ناچیز است از همین ‏روی درباره تاریخ تولد، وفات و چگونگی تحصیلات او نمی‏‌توان سخن قاطعی گفت. از لقب «قمی» بر می‌‏آید که وی در قم اقامت داشت و از شاگردی ابن ولید قمی نزد او استفاده می‌‏شود که وی در اواخر عمر در آن‌جا مشغول تربیت شاگرد بوده و احتمالاً پایان زندگی او نیز در همین شهر بوده است. ابوالعباس نجاشی نخستین کسی است که او را به آیندگان معرفی نموده و سپس سید بن طاوس برخی از روایاتش را در کتاب‏‌های خود آورده است. به گفته نجاشی وی کتابی با عنوان «ثواب الاعمال» داشته که شاگرد او محمد بن حسن بن ولید قمی این کتاب را روایت کرده است. بنابراین ممکن است وی پیش از وفات این شاگرد، زندگی را به سر آورده باشد. در پاره‏ای از منابع روایی هارون بن موسی تلعکبری نیز از او بدون واسطه نقل حدیث نموده است، از این ‏رو ممکن است وی حداقل دهه‌‏های نخستین سده چهارم را درک کرده باشد. در روایاتی که از او بر جای مانده، نام اساتیدش ذکر نشده است. تنها در یک مورد نام استاد او آمده که در آنجا از اسماعیل بن محمد زیتونی نقل حدیث کرده است. صاحب‌نظران درباره ارزش روایات او اتفاق نظر داشته و او را فردی راست‌گو و شیخ اصحاب امامیه در قم لقب داده‌‏اند. از آثار او کتاب «ثواب الاعمال» به ثبت رسیده و اکنون برخی از احادیث آن در جوامع روایی شیعه موجود است. گفتنی است نام او با «جعفر بن سلیمان ضبعی» که از اصحاب امام صادق(علیه السلام) بود، مشترک است. هم‌چنین وی غیر از «جعفر بن سلیمان» از اصحاب امام کاظم(علیه السلام)، و نیز غیر از شخصی به همین نام از اصحاب امام هادی(علیه السلام) است.

اساتید

فقط در یک مورد با نقل حدیث نام استاد خود اسماعیل بن محمد زیتونی را ذکر کرده است.

شاگردان

شاگرد او محمد بن حسن بن ولید قمی تنها کسی است‌که در منابع نام وی ذکر شده است.

آثار

از آثار او کتاب «ثواب الاعمال» به ثبت رسیده و اکنون برخی از احادیث آن در جوامع روایی شیعه موجود است.

منابع

1. رجال نجاشی، ص121 شماره 312؛
2. جمال الاسبوع، سید بن طاوس، ص259؛
3. خلاصه الاقوال، ص91 شماره 16؛
4. جامع الرواه، ج1ص152؛
5. مستدرک الوسایل، ج5ص44 حدیث 5326.