سعدیان
| سعدیان | |
|---|---|
 | |
| نام | سعدیان |
سعدیان (نام دیگر: اشراف سعدیه) دودمانی بودند که در نیمه اول سده ۱۰ق بر مغرب اقصی فرمانروایی می‌کردند[۱].
گستره امپراتوری سعدیان
سعدیان نسب خود را به حسن بن علی (علیه‌السّلام) می‌رساندند و به همین دلیل به اشراف ملقب شدند. برخی نیز بر این باورند که نسب این طایفه به حلیمه سعدیه مادر رضاعی پیامبر اسلام (صلّی‌الله علیه وآله) می‌رسد[۲]. نام کامل و القاب مؤسس سلسله یعنی محمد المهدی القائم بامرالله نشان می‌دهد که چگونه سعدیان در ابتدا از انتظارات مردم برای ظهور مهدی موعود و احساسات آنها در اعتلای مذهب و جهاد علیه مسیحیان سود جستند.
گسترش و بسط تدریجی قلمرو نفوذ
شرفای سعدی از پایگاهی در ناحیه سوس واقع در جنوب مراکش، به تدریج چیرگی خود را بر نواحی شمالی گستردند و وطاسیان را در سال ۹۵۶ق (۱۵۴۹م) از فاس بیرون کردند. آنان ترکان را از الجزایر و پرتغالیان را از سرزمین‌های ساحلی بیرون کرده و احمد المنصور، تیمبوکتو را تصرف و مملکت آفریقایی گائو (واقع بر رود نیجر، در مالی) را منقرض ساخت و بنابراین اقتدار او برای مدتی از سنگال تا بورنو امتداد داشت.
در سده ۱۷م که نهضت‌های استقلال‌طلب در گوشه و کنار مراکش پیدا شد، همبستگی سلطنت کاهش یافت و آخرین امیر شرفای سعدی با وجود کمک‌های انگلیسی‌ها و هلندیها در ۱۰۶۹ق (۱۶۵۹م) از میان رفت[۳].
فرمانروایان
- محمد المهدی القائم بامرالله (۹۱۷ق) (در سوس)
- احمد الأعرج (۹۲۳ق) (در مراکش)
- محمد الشیخ (۹۲۳ق) (نخست در سوس، سپس در فاس)
- عبدالله الغالب (۹۶۴ق)
- محمد المتوکل (۹۸۱ق)
- ابو مروان عبدالمالک یکم (۹۸۳ق)
- احمد المنصور (۹۸۶ق)
- شیخ مامون (۱۰۱۲ق-۱۰۱۷ق) (بر سر جانشینی پدر در نبرد)
- عبدالله الواثق (۱۰۱۲ق-۱۰۱۷ق) (بر سر جانشینی پدر در نبرد (در مراکش))
- زیدان الناصر بن احمد (۱۰۱۲ق-۱۰۳۹ق) (بر سر جانشینی پدر در نبرد (نخست در فاس))
- عبدالملک بن زیدان (۱۰۳۴ق)
- الولید بن زیدان (۱۰۴۲ق) (فقط در مراکش)
- محمد الشیخ الصغیر (۱۰۴۵ق) (فقط در مراکش)
- احمد العباس (۱۰۶۴ق-۱۰۶۹ق) (فقط در مراکش)
دودمان‌های فرمانروا در مراکش
- ادریسیان (۷۸۰-۹۷۴) (عرب)
- مغراوه (۹۸۷-۱۰۷۰) (بربر)
- مرابطان (۱۰۷۳-۱۱۴۷) (بربر)
- موحدون (۱۱۴۷-۱۲۶۹) (بربر)
- مرینیان (۱۲۵۸-۱۴۲۰) (بربر)
- وطاسیان (۱۴۲۰-۱۵۴۷) (بربر)
- سعدیان (۱۵۵۴-۱۶۵۹) (عرب)
- علویان (۱۶۶۶- تا کنون) (عرب)
پانویس
- ↑ سعدیان
- ↑ استانلی لین پل، و.و بارتولد، خلیل ادهم و احمد سعید سلیمان (تابستان ۱۳۶۳)، تاریخ دولت‌های اسلامی و خاندان‌های حکومت‌گر، جلد اوّل، ترجمهٔ صادق سجادی، تهران: نقش جهان، ص. ص۸۲
- ↑ کلیفورد ادموند بوسورث (۱۳۷۱)، سلسله‌های اسلامی، ترجمهٔ فریدون بدره‌ای، مؤسسه مطالعات و تحقیقات فرهنگی(پژوهشگاه)، ص. ص۶۹-۷۰
