محکمه اولی

محكمه اولى يا داورى خواهان نخست؛ اوّلين فرقه از خوارج اند كه از فرمان حضرت على (ع) سرباز زدند.

وجه تسمیه

نشوان الحميرى مى‌نويسد: آنان را از اين جهت محكمه خواندند كه تحكيم را در جنگ صفين انكار كردند و گفتند: لا حكم الّا للّه. البته برخی از منابع، محكمه را «حكميه» خوانده اند و می گویند که آنان كسانى بودند كه در جنگ صفين بر حضرت على (ع) شوريده و گفتند که حكمى جز حكم خدا نيست و حكمى نيز براى مردمان نمى ‏باشد.

تاریخچه

نوشته اند نخستين كسى كه از محکمه اولی از فرمان امام سر باز زد، عروة بن حدير برادر مرداس خارجى بود. برخى يزيد بن عاصم محاربى را نام بردند و می گویند که در جنگ صفين چون موافقت دو لشكر را بر داورى ميان حضرت على (ع) و معاويه اعلام کردند، مردى‏ ربيعى از بنى يشكر كه در جنگ از همراهان حضرت على (ع) بود بر لشكر معاويه تاخت و تعدادی از نفرات لشکر را کشت و سپس به طرف یاران امام هجوم آورد و مردی از آنان را از پای درآورد و با فریاد بلند گفت که بدانيد: من على (ع) و معاويه را از خلافت برداشتم و از حكم هر دوى ايشان بيزارى مى‏‌جويم. اين را گفت و دوباره بر ياران حضرت على (ع) تاخت تا آن که کشته شد.

رهبران فرقه

رهبران اولیه این فرقه، افرادی چون عروة بن حدیر و یزید بن عاصم محاربی بودهاند که در جریان جنگ صفین، مقابل امام علی(ع) قرار گرفته به او اعتراض کردند و سپس از خوارج شدند.