سوره صف: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
جز (جایگزینی متن - ' سوره ها' به ' سوره‌ها')
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی')
خط ۳۰: خط ۳۰:


== صف ==
== صف ==
صف به معناى صف كشیدن و در صف كردن است. لازم و متعدى به‌كار می‌رود و آن این كه اشیاء مانند انسان و غیره در یك ردیف و خط مستوى قرار گیرند<ref>قاموس قرآن، ج 4، ص134.</ref>.
صف به معنای صف كشیدن و در صف كردن است. لازم و متعدی به‌كار می‌رود و آن این كه اشیاء مانند انسان و غیره در یك ردیف و خط مستوی قرار گیرند<ref>قاموس قرآن، ج 4، ص134.</ref>.


== مفهوم کلی سوره ==
== مفهوم کلی سوره ==
* یادآورى [[ایمان]] و [[معاد]]؛
* یادآوری [[ایمان]] و [[معاد]]؛
* دوستى [[جهاد]] و [[مجاهدان]]؛
* دوستی [[جهاد]] و [[مجاهدان]]؛
* پیروزى نهایى اسلام بر [[ادیان]] دیگر؛
* پیروزی نهایی اسلام بر [[ادیان]] دیگر؛
* بشارت [[حضرت عیسی|مسیح(علیه السلام)]] در مورد [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(صلی الله علیه)]]<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص: 337.</ref>.
* بشارت [[حضرت عیسی|مسیح(علیه السلام)]] در مورد [[حضرت محمد (ص)|پیامبر اسلام(صلی الله علیه)]]<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص: 337.</ref>.
*  
*  
خط ۴۴: خط ۴۴:


== علت نام‌گذاری ==
== علت نام‌گذاری ==
«سوره صف»؛ سبب نام گذارى این سوره به «صف»، آیۀ چهارم این سوره است كه مى گوید خدا رزمندگانى را كه هم چون صفى محكم مى جنگند، دوست می‌دارد.
«سوره صف»؛ سبب نام گذاری این سوره به «صف»، آیۀ چهارم این سوره است كه می گوید خدا رزمندگانی را كه هم چون صفی محكم می جنگند، دوست می‌دارد.


«سوره حواریون» و «سوره عیسی»؛ از آن جا كه در آیات ششم و چهاردهم این سوره از [[حضرت عیسی|عیسی(علیه السلام)]] و یاران او سخن گفته شده، این سوره را «عیسى» و «حواریون» نامیده‌اند<ref>همان.</ref>.
«سوره حواریون» و «سوره عیسی»؛ از آن جا كه در آیات ششم و چهاردهم این سوره از [[حضرت عیسی|عیسی(علیه السلام)]] و یاران او سخن گفته شده، این سوره را «عیسی» و «حواریون» نامیده‌اند<ref>همان.</ref>.


== تعداد آیات و کلمات و حروف ==
== تعداد آیات و کلمات و حروف ==
خط ۵۶: خط ۵۶:


== اهداف و آموزه‌ها ==
== اهداف و آموزه‌ها ==
اساسى ترین هدف هاى سوره صف عبارت‌اند از:
اساسی ترین هدف های سوره صف عبارت‌اند از:


# تشویق به ایمان و جهاد در راه خدا؛  
# تشویق به ایمان و جهاد در راه خدا؛  
# نوید پیروزى مجاهدان و پیروزى نهایى اسلام بر ادیان دیگر<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص340.</ref>.
# نوید پیروزی مجاهدان و پیروزی نهایی اسلام بر ادیان دیگر<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص340.</ref>.


== محتوا و موضوعات ==
== محتوا و موضوعات ==
سوره صف در حقیقت بر دو محور اساسى دور مى زند: یكى برترى [[اسلام]] بر تمام آئین‌هاى آسمانى، و تضمین بقاء و جاودانگى آن از سوى خداوند، و دیگر لزوم جهاد در طریق حفظ و پیشرفت این آئین.
سوره صف در حقیقت بر دو محور اساسی دور می زند: یكی برتری [[اسلام]] بر تمام آئین‌های آسمانی، و تضمین بقاء و جاودانگی آن از سوی خداوند، و دیگر لزوم جهاد در طریق حفظ و پیشرفت این آئین.


اما در یك نظر تفصیلى مى توان آن را به هفت بخش تقسیم كرد.
اما در یك نظر تفصیلی می توان آن را به هفت بخش تقسیم كرد.


# شروع سوره با تسبیح [[خداوند]] عزیز و حكیم؛  
# شروع سوره با تسبیح [[خداوند]] عزیز و حكیم؛  
# دعوت به هماهنگى گفتار و كردار و پرهیز از سخنان بى عمل؛  
# دعوت به هماهنگی گفتار و كردار و پرهیز از سخنان بی عمل؛  
# دعوت به جهاد با عزم راسخ و اتحاد كامل؛  
# دعوت به جهاد با عزم راسخ و اتحاد كامل؛  
# یادآورى از پیمان شكنى [[بنى اسرائیل]] و بشارت [[مسیح]] به ظهور اسلام؛  
# یادآوری از پیمان شكنی [[بنی اسرائیل]] و بشارت [[مسیح]] به ظهور اسلام؛  
# تضمین پیروزى اسلام بر همه ادیان؛  
# تضمین پیروزی اسلام بر همه ادیان؛  
# دعوت مؤثر به سوى جهاد و ذكر پاداشهاى دنیوى و اخروى مجاهدان راه حق؛  
# دعوت مؤثر به سوی جهاد و ذكر پاداشهای دنیوی و اخروی مجاهدان راه حق؛  
# اشاره فشرده اى به زندگى حواریین مسیح و الهام از آنها؛  
# اشاره فشرده ای به زندگی حواریین مسیح و الهام از آنها؛  
# ولى محور اصلی مطالب سوره صف اسلام و جهاد است<ref>تفسیر نمونه، ج 24، ص57.</ref>.
# ولی محور اصلی مطالب سوره صف اسلام و جهاد است<ref>تفسیر نمونه، ج 24، ص57.</ref>.


== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
== فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
[[ابى‌بن‌كعب]] از [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] روایت نموده كه فرمود: «هر كس سوره عیسى(علیه السلام) را بخواند حضرت عیسى(علیه السلام) مادامى كه در دنیا است براى او صلوات و درود فرستاده و استغفار كند و در [[روز قیامت]] رفیق حضرت عیسى(علیه السلام) باشد».
[[ابی‌بن‌كعب]] از [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] روایت نموده كه فرمود: «هر كس سوره عیسی(علیه السلام) را بخواند حضرت عیسی(علیه السلام) مادامی كه در دنیا است برای او صلوات و درود فرستاده و استغفار كند و در [[روز قیامت]] رفیق حضرت عیسی(علیه السلام) باشد».


[[ابوبصیر]] از [[امام محمد باقر|حضرت باقر(علیه السلام)]] روایت كرده كه هر كس سوره صف را بخواند و در [[نمازهاى واجب]] و [[نوافل]] به قرائت آن مداومت نماید خداوند او را با فرشتگان و پیامبران مرسل هم‌ردیف و هم‌صف قرار خواهد داد<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 24، ص388.</ref>.
[[ابوبصیر]] از [[امام محمد باقر|حضرت باقر(علیه السلام)]] روایت كرده كه هر كس سوره صف را بخواند و در [[نمازهای واجب]] و [[نوافل]] به قرائت آن مداومت نماید خداوند او را با فرشتگان و پیامبران مرسل هم‌ردیف و هم‌صف قرار خواهد داد<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 24، ص388.</ref>.


== محل و زمان نزول ==
== محل و زمان نزول ==
سوره صف در مدینه بر پیامبر(صلی الله علیه) نازل شده است<ref>همان.</ref>.
سوره صف در مدینه بر پیامبر(صلی الله علیه) نازل شده است<ref>همان.</ref>.


قسمتى از سوره صف در سال ششم هجرى پس از [[صلح حدیبیه]] و قسمتى در سال هشتم هجرى است و بعد از [[سوره احزاب]] نازل شده است<ref>حجةالتفاسیر و بلاغ‌الإكسیر، مقدمه اول، ص28.</ref>.
قسمتی از سوره صف در سال ششم هجری پس از [[صلح حدیبیه]] و قسمتی در سال هشتم هجری است و بعد از [[سوره احزاب]] نازل شده است<ref>حجةالتفاسیر و بلاغ‌الإكسیر، مقدمه اول، ص28.</ref>.


== ویژگی ==
== ویژگی ==
سوره صف از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یكدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
سوره صف از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>. [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یكدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


روایتى است كه از [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره‌هاى مئین را به جاى [[انجیل]] و سوره‌هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
روایتی است كه از [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.


این سوره از سور مسبحات است<ref>غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج 1، ص 34.</ref> و همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص.313</ref>.
این سوره از سور مسبحات است<ref>غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج 1، ص 34.</ref> و همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص.313</ref>.


در آیۀ ششم سوره صف از قول عیسى(علیه السلام) بشارت آمدن پیامبرى داده شده كه نام او احمد است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص339.</ref>.
در آیۀ ششم سوره صف از قول عیسی(علیه السلام) بشارت آمدن پیامبری داده شده كه نام او احمد است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص339.</ref>.


== منابع ==
== منابع ==

نسخهٔ ‏۲۶ دسامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۱۵

سوره صف
نام سوره صف
شماره سوره ۶۱
جزء ۲۸
ترتیب نزول ۱۱۱
مکی/مدنی مدنی
تعداد آیات ۱۴
تعداد کلمات ۲۲۶
تعداد حروف ۹۶۶

سوره صف شصت و یکمین سوره قران کریم است و جزء ۲۸ قرآن می‌باشد و محل نزول آن مدینه منوره است، و دارای چهارده آیه می‌باشد .سوره صف به سوره حضرت عیسی و سوره حواریین موسوم است.

صف

صف به معنای صف كشیدن و در صف كردن است. لازم و متعدی به‌كار می‌رود و آن این كه اشیاء مانند انسان و غیره در یك ردیف و خط مستوی قرار گیرند[۱].

مفهوم کلی سوره

اسامی سوره

  1. صف،
  2. حواریون،
  3. عیسی(علیه السلام )[۳].

علت نام‌گذاری

«سوره صف»؛ سبب نام گذاری این سوره به «صف»، آیۀ چهارم این سوره است كه می گوید خدا رزمندگانی را كه هم چون صفی محكم می جنگند، دوست می‌دارد.

«سوره حواریون» و «سوره عیسی»؛ از آن جا كه در آیات ششم و چهاردهم این سوره از عیسی(علیه السلام) و یاران او سخن گفته شده، این سوره را «عیسی» و «حواریون» نامیده‌اند[۴].

تعداد آیات و کلمات و حروف

سوره صف چهارده آیه دارد[۵].

سوره صف دویست‌وبیست‌ویک کلمه دارد[۶]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است)

سوره صف نهصد حرف دارد[۷]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است)

اهداف و آموزه‌ها

اساسی ترین هدف های سوره صف عبارت‌اند از:

  1. تشویق به ایمان و جهاد در راه خدا؛
  2. نوید پیروزی مجاهدان و پیروزی نهایی اسلام بر ادیان دیگر[۸].

محتوا و موضوعات

سوره صف در حقیقت بر دو محور اساسی دور می زند: یكی برتری اسلام بر تمام آئین‌های آسمانی، و تضمین بقاء و جاودانگی آن از سوی خداوند، و دیگر لزوم جهاد در طریق حفظ و پیشرفت این آئین.

اما در یك نظر تفصیلی می توان آن را به هفت بخش تقسیم كرد.

  1. شروع سوره با تسبیح خداوند عزیز و حكیم؛
  2. دعوت به هماهنگی گفتار و كردار و پرهیز از سخنان بی عمل؛
  3. دعوت به جهاد با عزم راسخ و اتحاد كامل؛
  4. یادآوری از پیمان شكنی بنی اسرائیل و بشارت مسیح به ظهور اسلام؛
  5. تضمین پیروزی اسلام بر همه ادیان؛
  6. دعوت مؤثر به سوی جهاد و ذكر پاداشهای دنیوی و اخروی مجاهدان راه حق؛
  7. اشاره فشرده ای به زندگی حواریین مسیح و الهام از آنها؛
  8. ولی محور اصلی مطالب سوره صف اسلام و جهاد است[۹].

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابی‌بن‌كعب از پیامبر(صلی الله علیه) روایت نموده كه فرمود: «هر كس سوره عیسی(علیه السلام) را بخواند حضرت عیسی(علیه السلام) مادامی كه در دنیا است برای او صلوات و درود فرستاده و استغفار كند و در روز قیامت رفیق حضرت عیسی(علیه السلام) باشد».

ابوبصیر از حضرت باقر(علیه السلام) روایت كرده كه هر كس سوره صف را بخواند و در نمازهای واجب و نوافل به قرائت آن مداومت نماید خداوند او را با فرشتگان و پیامبران مرسل هم‌ردیف و هم‌صف قرار خواهد داد[۱۰].

محل و زمان نزول

سوره صف در مدینه بر پیامبر(صلی الله علیه) نازل شده است[۱۱].

قسمتی از سوره صف در سال ششم هجری پس از صلح حدیبیه و قسمتی در سال هشتم هجری است و بعد از سوره احزاب نازل شده است[۱۲].

ویژگی

سوره صف از سور مفصلات می‌باشد[۱۳]. ابن قتیبه می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یكدیگر جدا شده‌اند[۱۴].

روایتی است كه از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید[۱۵].

این سوره از سور مسبحات است[۱۶] و همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است[۱۷].

در آیۀ ششم سوره صف از قول عیسی(علیه السلام) بشارت آمدن پیامبری داده شده كه نام او احمد است[۱۸].

منابع

برگرفته از سایت معرفی سوره صف - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir

پانویس

  1. قاموس قرآن، ج 4، ص134.
  2. تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص: 337.
  3. همان، ص339.
  4. همان.
  5. الكشف و البیان، ج 9، ص301.
  6. همان.
  7. همان.
  8. تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص340.
  9. تفسیر نمونه، ج 24، ص57.
  10. ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 24، ص388.
  11. همان.
  12. حجةالتفاسیر و بلاغ‌الإكسیر، مقدمه اول، ص28.
  13. التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص313.
  14. جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
  15. جامع البیان فی تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
  16. غرائب القرآن و رغائب الفرقان، ج 1، ص 34.
  17. التمهید فی علوم القرآن، ج1، ص.313
  18. تفسیر قرآن مهر، ج 20، ص339.