الاقتصاد فی الاعتقاد (کتاب)
| الاقتصاد فی الاعتقاد | |
|---|---|
 | |
| نام | الاقتصاد فی الاعتقاد |
| پدیدآوران | ابوحامد غزالی |
| زبان اصلی | عربی |
| سال نشر | 1409 ق |
| ناشر | دارالکتب العلمیه |
| تعداد صفحه | 184 |
| موضوع | اسلام، کلام |
کتاب الاقتصاد فی الاعتقاد از تألیفات امام محمد غزالی در موضوع علم کلام برای بیان عقائد در مورد توحید، نبوت، معاد و امامت است. ایشان این کتاب را در قرن پنجم و در حدود سال‌های 488 و 481 نوشته است.
معرفی اجمالی
غزالی در این کتاب را با چهار مقدمه شروع کرده است که بیان اهمیت علم کلام و جایگاه عقل در شریعت اسلامی از آن جمله می‌باشند. در این مقدمه ایشان به همسویی عقل و دین اشاره می‌کند و این را از ویژگی‌های اسلام می‌شمارد، می‌گوید: شرع منقول و عقل معقول در راستای هم هستند. وی در مقدمه دوم از کتاب، انسان‌ها را به لحاظ اعتقادی به چهار دسته تقسیم می‌کند که عبارتند از:
- جماعتی که به خدا ایمان دارند و رسالت پیامبر خاتم (صلی الله علیه وآله وسلم) را پذیرفته‌اند.
- عده‌ای که از اسلام اعراض کرده‌اند و کافر گشته و اهل بدعت هستند.
- کسانی که اعتقادات تقلیدی دارند و انسان‌هایی سالم و معتقد هستند، بایدشبهات بوجود آمده برای اینها، با علم کلام حل شود.
- گمراهان و اهل ضلالتی که زمینۀ پذیرش حق را دارند و می‌شود با علم کلام اینها را به راه راست هدایت نمود.
او می‌گوید: امام باید دارای ویژگی‌هایی چون کفایت، علم، ورع و قریشی بودن باشد. او آخرین ویژگی؛ یعنی قریشی بودن را از این حدیث نبوی که می‌فرماید: الائمة من قریش بدست آورده است. او معتقد است که امام به یکی از سه صورت انتخاب می‌شود:
- تنصیص از سوی [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)
اکرم(ص)|پیغمبر اکرم (صلی الله علیه وآله وسلم)]].
- تنصیص از سوی امام قبلی.
- تفویض از سوی کسی که صاحب منزلت است که موجب می‌شود، دیگران از او پیروی کنند.
البته ابوحامد غزالی با این که تنصیص از سوی [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا) |پیامبر (صلی الله علیه وآله وسلم)]] را یکی از راه‌های شناخت امام می‌داند؛ ولی قائل است که از سوی پیامبر هیچ نصی راجع به امامت خلفای راشدین و [[علی بن ابی طالب
علیه‌السلام|امیرالمؤمنین علی (علیه‌السلام)]] نرسیده است و بدین ترتیب در اینجا غزالی جانشینی علی‌بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) را با نص پیامبر را رد می‌کند.
منابع
- کتاب الاقتصاد فی الاعتقاد.