جامعه مسلمان در حال رشد جهان و ژاپن (مقاله)
سایت رسمی دانشگاه واسدا یکی از مهمترین دانشگاه‌های خصوصی در توکیو، مطلبی را به قلم پروفسور تانادا با عنوان «جامعه مسلمان در حال رشد جهان و ژاپن» درج نموده است که به دلیل دارا بودن برخی از اطلاعات مرتبط با مسلمانان، می‌تواند اهمیت داشته باشد. تانادا فارغ‌التحصیل زبان عربی از دانشگاه توکیو است و متخصص در مطالعات آسیایی و مصر است.
مقدمه
در پایان این قرن، مسلمانان از مسیحیان برای رسیدن به بزرگ‌ترین دین در جهان در افزایش پیروان پیشی خواهند گرفت. در واقع، جامعه مسلمان در محیط اطراف ما کم نیستند.
استاد تانادا از دانشکده علوم انسانی دانشگاه واسدا در توکیو می‌گوید: مهم است که ما برای اولین بار گوش فرا بدهیم تا آنها را بهتر درک کنیم و در هماهنگی با جامعه مسلمانان زندگی کنیم.
اسلام، سریع‌ترین دین در حال رشد جهان
در سال ۲۰۱۶، بیش از ۲۰ میلیون گردشگر از ژاپن بازدید کرده‌اند و در میان آنها، گردشگران مسلمان امروزه بیشتر مورد توجه بوده‌اند. از ابتدای قرن بیستم، به ویژه در آسیای جنوب شرقی، گردشگران مسلمان از خاورمیانه به شدت افزایش یافته است.
بیش از ۲ میلیون مسلمان همه ساله برای مناسک حج سفر می‌کنند و تعداد زیادی از آنان برای بازدید از کشورهای مختلف جهان سفر می‌کنند که در واقع توجه زیادی را در خصوص بازار بین‌المللی گردشگری به خود اختصاص می‌دهند.
جمعیت مسلمانان جهان از دهه گذشته به طور فزاینده‌ای افزایش یافته است. جمعیت جهان در سال ۲۰۱۳ تقریباً ۱.۶ میلیارد دلار بود و پیش‌بینی می‌شود تا سال ۲۰۵۰ به ۲.۹ میلیارد (۲۶ درصد) برسد.
در حال حاضر ۲۱ کشور مسلمان که بیشتر در آسیا و آفریقا قرار دارند تحت تأثیر اسلام هستند و در میان آنها، انتظار می‌رود که کشورهایی مانند بنگلادش، مصر، اندونزی، ایران، پاکستان و ترکیه به عنوان بازار مصرف، ۱، ۲ میلیارد نفر از نظر جمعیت مصرف کننده رشد داشته باشند.
تولید ناخالص داخلی در هر سرمایه[۱] در بیشتر کشورهای مسلمان مانند قطر، امارات متحده عربی و عربستان سعودی بالاتر از ژاپن است و به همین دلیل، افزایش رشد جمعیت مسلمانان در آینده، احتمالاً تأثیر قوی بر جامعه و اقتصاد جهانی، به ویژه در آسیا دارد که ۷۰ درصد از مسلمانان جهان را تشکیل می‌دهند.
کشورهای با اقلیت مسلمان
مسلمانانی که در بیش از ۲۰۰ کشور جهان زندگی می‌کنند، دارای یک حضور جهانی بسیار قوی هستند. حتی در کشورهای با اقلیت مسلمان، جمعیت مسلمانان روند رو به رشد را مشاهده می‌کنند و اهمیت اساسی حضور و فعالیت‌های اسلامی در این کشورها فراگیر‌تر شده است.
با توجه به دلایلی مانند مهاجرت سنگین مسلمانان به اروپای غربی پس از جنگ جهانی دوم زمانی که اروپا در حال رشد اقتصادی با توجه به کمبود نیروی انسانی بود، جمعیت مسلمان در آنان رشد کرد و در حال حاضر بیش از ۱۵ میلیون مسلمان در غرب اروپا زندگی می‌کنند.
علاوه بر این، میلیون‌ها مسلمان در حال حاضر در فرانسه، آلمان و بریتانیا حضور دارند و در این سه کشور نیز بسیاری از مغازه‌های حلال و بیش از ۲۰۰۰ مسجد اسلامی وجود دارد و رشد و توسعه مسلمانان از هر زمان دیگری بیشتر شده است.
ژاپن، که در آن اقلیت مسلمان زندگی می‌کنند نیز در دوران رشد حبابی اقتصاد، حضور و جمعیت مسلمانان را تجربه کرد.
بر اساس اطلاعات سال ۲۰۱۶، در حال حاضر حدود ۱۲۰۰۰۰ مسلمان خارجی و ۱۰ هزار مسلمان ژاپنی در این کشور زندگی می‌کنند. اکثر مسلمانان در ژاپن در سه منطقه بزرگ شهری [۲] زندگی می‌کنند اما شبکه اسلامی هرگز متوقف نشد و در سراسر ژاپن گسترش یافت.
از آغاز دهه ۱۹۹۰، تعداد زیادی مسجد در سراسر مجمع الجزایر ژاپن، از اوکیناوا تا هوکایدو ساخته شده است. با وجود اینکه در سراسر ژاپن بیش از ۹۰ مسجد وجود دارد، اکثر ژاپنی‌ها از آن اطلاع ندارند. با این وجود، در حالی که تعداد زیادی از جنبش‌ها و ابتکاراتی که در سال‌های اخیر به منظور ارتقاء درک اسلام و مسلمانان صورت گرفته است، بیشتر و بیشتر مساجد پذیرای تورهای مساجد و برگزاری مسابقات برای حضور ژاپنی هستند.
تنوع در جامعه مسلمان
مسلمانانی که در ژاپن زندگی می‌کنند، از زمینه‌های متنوعی از قبیل ملیت، قومیت، فرهنگ، شیوه زندگی، لباس و غیره استفاده می‌کنند. برخی مسلمانان به شدت از آداب و رسوم مانند نماز و روزه داری پیروی می‌کنند، در حالی که دیگران از آزادی بیشتری برخوردار می‌شوند. به این ترتیب، افرادی که هرگز با یک مسلمان ملاقات یا تعامل نداشته‌اند، ممکن است تصورات غلط و کلیشه‌ای در مورد آنها داشته باشند.
برای درک بهتر اسلام و مسلمانان لازم است که با آنها شخصاً ارتباط برقرار کنید. با این حال، آنها به عنوان یک اقلیت در جامعه ژاپن مطرح هستند که فرصت زندگی در جامعه ما را دارند. در حالی که آسان نیست تصورات غلط و کلیشه‌های ترسیم شده برای ما درباره جامعه مسلمانان نقاشی شده توسط رسانه‌ها را تغییر دهیم، امیدواریم مردم بتوانند از طریق علاقه به آنها و بازدید از مساجد که برای عموم مردم باز هستند، به تغییر این دیدگاه‌ها کمک کنند.
برآورد می‌شود که جمعیت مسلمانان همچنان در اروپا و ژاپن رشد خواهند کرد، اما رشد نه تنها در تعداد مهاجران مسلمان نهفته است بلکه نیمی از جمعیت جامعه مسلمان در کشورهایی مانند انگلستان، متولد شده و رشد می‌کنند.
در ژاپن، حدود نیمی از اقامت دائم مسلمانان، محل سکونت و ایجاد یک خانواده را نشان می‌دهد که به معنای آن است که در ژاپن تعداد نسل‌های دوم و سوم مسلمانان در آینده افزایش خواهد یافت که این مسلمانان "مسلمانان دو رگه" خواهند بود که با زمینه‌های مختلف فرهنگی مواجه می‌شوند.
آنها افرادی کلیدی هستند که برای کمک به همکاری با جامعه مسلمانان در سطح محلی کمک می‌کنند. امیدوارم وقتی که در آینده نزدیک آنها را ملاقات می‌کنیم، قادر باشیم که هماهنگی را یاد بگیریم و با هم همکاری کنیم.
ملاحظات
۱- علیرغم اینکه در گذشته آمار جامعه مسلمانان را ۱۰۰ تا ۱۱۰ هزار نفر اعلام می‌کردند اما با بازگشت بسیاری از مهاجرین بر اساس آمارهای جدید این رقم حدود ۶۵۸۵۳ نفر می‌باشد و که بین ۶ تا ۷ هزار نفر عمدتاً ایرانی، افغانی، پاکستانی شیعه هستند.
۲- با عنایت به اینکه به دلیل کمبود جدی نیروی کار در ژاپن، در حال حاضر وانین پذیرش بیش از ۳۵۰ هزار نفر نیروی خارجی از مالزی، تایلند، اندونزی و … مورد پذیرش قرار گیرند که طبیعتاً امارها را افزایش خواهد داد.
۳- تعداد مساجد در حال حاضر حدود ۸۰ مورد می‌باشد که بیشتر متعلق به اهل سنت است و باب العلم پاکستانی‌ها و حسینیه الزهرا در اطراف توکیو هم متعلق به شیعیان می‌باشد.
۴- در حال حاضر فروشگاه‌های مواد غذایی و رستوران‌های حلال در توکیو و بسیاری از شهرها افزایش داشته و حتی فروشگاه‌های غیر اسلامی نیز بعضاً محصولات حلال ارائه می‌نمایند و این روند به دلیل برگزاری المپیک ۲۰۲۰ و ورود تعداد زیادی گردشگر مسلمان، از سوی دولت به طور خاص مورد توجه قرار گرفته و در حال افزایش است.
۵- در بسیاری از فروشگاه‌ها، ترمینال‌ها، فرودگاه‌ها نمازخانه برای مسلمانان با امکانات بهداشتی، سجاده و منظم وجود دارد.
۶- شناخت و مطالعه در مورد مسلمانان از سوی ژاپنی‌ها را باید به صورت کلی از حدود ۱۹۳۰ دانست که در قالب مطالعه مناطق مسلمان نشین چین و برخی دیگر از کشورهای جنوب شرقی آسیا آغاز شد و در مورد ایران هم می‌توان نقش مطالعات در مورد بودیسم را که نهایتاً به بررسی اوستا و ایران منجر شد و دوره‌های مطالعاتی ایران شناسی را می‌توان به باستانی، میانه، پهلوی اول، پهلوی دوم، پیروزی انقلاب و بعد از آن دانست و مطالعاتی که برای یافتن ارتباط میان ایلخانان، ساسانیان، مغول‌ها و خاندان‌هایی مانند اسوکا در ژاپن انجام شده است.
۷- در حال حاضر مسجد بسیار بزرگی در توکیو با نام مسجد جامی قرار دارد که سابقه آن به بیش از جنگ جهانی دوم باز می‌گردد که در جن تخریب شد و بعد از آن بازسازی گردید اما علیرغم آن که توسط همه مسلمانان سرمایه‌گذاری شد اما در اختیار ترکیه قرار گرفته است و در حال حاضر مسجد و مرکز فرهنگی جدید التاسیس در کنار آن با اعزام روحانی از سوی سازمان دیانت ترکیه اداره می‌شود و برنامه‌های مختلفی هم دارند. این موضوع البته از سوی جامعه مسلمانان مورد انتقاد قرار دارد.
۸- بر اساس نظر سنجی موسسه ایپسوس موری از شهروندان ۲۵ کشور جهان درباره تعلق مسلمانان به جوامع خود که مرکز مطالعات راهبردی و روابط فرهنگی سازمان فرهنگ و ارتباطات اسلامی در اختیار قرار داده است، ژاپن با ۸ درصد کمترین احساس تعلق مسلمانان به جوامع خود را داشته‌اند.