پرش به محتوا

حوزه علمیه اصفهان: تفاوت میان نسخه‌ها

جز
تمیزکاری
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (تمیزکاری)
خط ۲۱: خط ۲۱:


[[ابن حوقل]] ضمن توصیف اصفهان در نیمه دوم قرن چهارم هجری و اشاره به منسوجات ابریشمی و پنبه‌­ای، زعفران و میوه­‌های گوناگون آن که به سایر نقاط صادر می‌­شد، می‌­گوید: از [[عراق]] تا [[خراسان]] شهری تجاری بزرگتر از اصفهان، جز [[ری]] وجود نداشته است<ref>مقدمه­‌ای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، سلطان­زاده، ص 94، به نقل از صورةالارض، ص 106.</ref>.
[[ابن حوقل]] ضمن توصیف اصفهان در نیمه دوم قرن چهارم هجری و اشاره به منسوجات ابریشمی و پنبه‌­ای، زعفران و میوه­‌های گوناگون آن که به سایر نقاط صادر می‌­شد، می‌­گوید: از [[عراق]] تا [[خراسان]] شهری تجاری بزرگتر از اصفهان، جز [[ری]] وجود نداشته است<ref>مقدمه­‌ای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، سلطان­زاده، ص 94، به نقل از صورةالارض، ص 106.</ref>.
این موقعیت همچنان روبه رشد بود تا آنکه یورش تیمور سبب خرابی و سقوط تعدادی از شهر و آباد‌­های [[ایران]] شد. وی در اصفهان دستور داد که مناره­‌هایی از سر هفتاد هزار نفر مقتول برپا دارند<ref>زندگانی شگفت­آور تیمور، ابن عبرشاه، ترجمه محمدعلی نجاتی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب 1339، ص 50 .</ref>.
این موقعیت همچنان روبه رشد بود تا آنکه یورش تیمور سبب خرابی و سقوط تعدادی از شهر و آباد‌­های [[ایران]] شد. وی در اصفهان دستور داد که مناره­‌هایی از سر هفتاد هزار نفر مقتول برپا دارند<ref>زندگانی شگفت­آور تیمور، ابن عبرشاه، ترجمه محمدعلی نجاتی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب 1339، ص 50.</ref>.
در سال 1000ق، پایتخت [[صفویه]] از [[قزوین]] به اصفهان منتقل شد و اصفهان بار دیگر از آبادترین شهرهای ایران گردید و علاوه بر مرکز سیای – اجتماعی، مرکز فرهنگی – علمی نیز به شمار آمد و حوزه­ای بزرگ با دانشمندانی والا مقام به جهان [[مذهب شیعه|شیعه]] ارزانی داشت.
در سال 1000ق، پایتخت [[صفویه]] از [[قزوین]] به اصفهان منتقل شد و اصفهان بار دیگر از آبادترین شهرهای ایران گردید و علاوه بر مرکز سیای – اجتماعی، مرکز فرهنگی – علمی نیز به شمار آمد و حوزه­ای بزرگ با دانشمندانی والا مقام به جهان [[مذهب شیعه|شیعه]] ارزانی داشت.


خط ۶۵: خط ۶۵:
جبل عامل که از دیرباز دانشگاه [[شیعه امامیه]] و مرکز پرورش دانشمندان و فرزانگان در علوم مختلف اسلامی چون [[حدیث]] و [[فقه]]، [[تفسیر]] و [[کلام]] و [[اخلاق]] بود، با گرایش [[شاه اسماعیل]] به تشیّع و دعوت فقهای شیعه از آن سامان، زمینه ­ساز رونق تفکر شیعی گردید. هرچند سابقه تشیّع در ایران از قرن اوّل و دوم هجری است و [[شهید اول]] کتاب «اللمعةالدمشقیة» را در مقابل درخواست حاکم [[خراسان]] «نجم­الدین، علی بن المؤید علوی طوسی» حاکم بین سالهای 766-783 هجری به ایران ارسال نمود<ref>الهجرة العاملیة الی ایران فی العصر الصفوی، جعفر المهاجر، ص 66.</ref>، لیکن این بار به دعوت ایرانیان پاسخ مثبت داده شد و دانشمندانی از آن دیار به ایران آمدند. از آن جمله­‌اند:
جبل عامل که از دیرباز دانشگاه [[شیعه امامیه]] و مرکز پرورش دانشمندان و فرزانگان در علوم مختلف اسلامی چون [[حدیث]] و [[فقه]]، [[تفسیر]] و [[کلام]] و [[اخلاق]] بود، با گرایش [[شاه اسماعیل]] به تشیّع و دعوت فقهای شیعه از آن سامان، زمینه ­ساز رونق تفکر شیعی گردید. هرچند سابقه تشیّع در ایران از قرن اوّل و دوم هجری است و [[شهید اول]] کتاب «اللمعةالدمشقیة» را در مقابل درخواست حاکم [[خراسان]] «نجم­الدین، علی بن المؤید علوی طوسی» حاکم بین سالهای 766-783 هجری به ایران ارسال نمود<ref>الهجرة العاملیة الی ایران فی العصر الصفوی، جعفر المهاجر، ص 66.</ref>، لیکن این بار به دعوت ایرانیان پاسخ مثبت داده شد و دانشمندانی از آن دیار به ایران آمدند. از آن جمله­‌اند:


#علی بن عبدالعالی الکرکی (870-940 ق.)
# علی بن عبدالعالی الکرکی (870-940 ق.)
#کمال­الدین درویش محمد بن الحسن العاملی
# کمال­الدین درویش محمد بن الحسن العاملی
#علی بن هلال الکرکی (متوفی 993 ق.)
# علی بن هلال الکرکی (متوفی 993 ق.)
#حسین بن عبدالصمد الجباعی (918-948 ق.)
# حسین بن عبدالصمد الجباعی (918-948 ق.)
#بهاءالدین العاملی (953 – 1030 ق.)
# بهاءالدین العاملی (953 – 1030 ق.)


همچنین برای نشر تفکر شیعی و مذهب تشیع در ایران لازم بود حرکتی فرهنگی در پی ترجمه و تألیف فراهم آید که با حضور دانشمندان [[جبل عامل]] به ایران این حرکت سرعت پذیرفت.
همچنین برای نشر تفکر شیعی و مذهب تشیع در ایران لازم بود حرکتی فرهنگی در پی ترجمه و تألیف فراهم آید که با حضور دانشمندان [[جبل عامل]] به ایران این حرکت سرعت پذیرفت.
خط ۷۵: خط ۷۵:
از جمله کتبی که در این دوره ترجمه شد تا اصول اعتقادات شیعه را بیان دارد و به فروغ احکام آشنا سازد کتاب‌های زیر است:
از جمله کتبی که در این دوره ترجمه شد تا اصول اعتقادات شیعه را بیان دارد و به فروغ احکام آشنا سازد کتاب‌های زیر است:


#کشف الغمه فی معرفة الائمه
# کشف الغمه فی معرفة الائمه
#وسیلة النجاة در معرفت اعتقادات، از [[شیخ صدوق]]، ترجمه زواره­ای
# وسیلة النجاة در معرفت اعتقادات، از [[شیخ صدوق]]، ترجمه زواره­ای
#[[صحیفه سجادیه]]، ترجمه ملا محمدصالح بن محمدباقر روغنی قزوینی
# [[صحیفه سجادیه]]، ترجمه ملا محمدصالح بن محمدباقر روغنی قزوینی
#شرح اربعین حدیث، ترجمه کتاب اربعین حدیث شیخ بهایی، مترجم سیّد محمد بن محمدباقر حسینی خاتون‌­آبادی
# شرح اربعین حدیث، ترجمه کتاب اربعین حدیث شیخ بهایی، مترجم سیّد محمد بن محمدباقر حسینی خاتون‌­آبادی
#تفسیر «منهج الصادقین، فتح­الله بن شکرالله کاشانی، به فارسی
# تفسیر «منهج الصادقین، فتح­الله بن شکرالله کاشانی، به فارسی
#شرح نهج‌­البلاغه، فتح‌­الله کاشانی به فارسی
# شرح نهج‌­البلاغه، فتح‌­الله کاشانی به فارسی
#مفتاح النجاح، ترجمه کتاب عدةالداعی، احمد بن فهد حلّی – از علی بن حسین زواره­ای
# مفتاح النجاح، ترجمه کتاب عدةالداعی، احمد بن فهد حلّی – از علی بن حسین زواره­ای


این دوره در گسترش اعتقادات شیعه، [[فقه]]، [[حدیث]]، ریاضیات، هیأت و دیگر علوم و نهضت فرهنگی و نشر مذهب تشیع گامهای بلندی را برداشت، چنانکه کتب سه­ گانه حدیث در این عصر تألیف گردید:
این دوره در گسترش اعتقادات شیعه، [[فقه]]، [[حدیث]]، ریاضیات، هیأت و دیگر علوم و نهضت فرهنگی و نشر مذهب تشیع گامهای بلندی را برداشت، چنانکه کتب سه­ گانه حدیث در این عصر تألیف گردید:


#[[وسائل الشیعة]] الی تحصیل مسائل الشریعة، [[شیخ حر عاملی|محمد بن الحسن الحر العاملی]] (1033-1104 ق.)
# [[وسائل الشیعة]] الی تحصیل مسائل الشریعة، [[شیخ حر عاملی|محمد بن الحسن الحر العاملی]] (1033-1104 ق.)
#[[الوافی]]، [[فیض کاشانی]] (1010-1090 ق.)
# [[الوافی]]، [[فیض کاشانی]] (1010-1090 ق.)
#[[بحارالانوار]]، [[محمدباقر مجلسی]] – الثانی (1037-1111 ق.)
# [[بحارالانوار]]، [[محمدباقر مجلسی]] – الثانی (1037-1111 ق.)
#
#


خط ۹۳: خط ۹۳:
صفویّه دولتی برخاسته از «[[تصوف]]» بود که صورت روحانی آن تبدیل به سیستم سیاسی روحانی شده و پیروزی آنان را فراهم ساخته بود و «[[قطب]]» آنان با «[[امام]]» شیعیان مفهوم واحدی را در امور سیاسی به نظر می‌­آورد؛ لیکن محدوده امام هر قطبی را نمی­گرفت و ولایت نمی­توانست به هر مرشدی تعلق گیرد. از این­رو و در دولت صفوی سه قدرت نمایان شد.
صفویّه دولتی برخاسته از «[[تصوف]]» بود که صورت روحانی آن تبدیل به سیستم سیاسی روحانی شده و پیروزی آنان را فراهم ساخته بود و «[[قطب]]» آنان با «[[امام]]» شیعیان مفهوم واحدی را در امور سیاسی به نظر می‌­آورد؛ لیکن محدوده امام هر قطبی را نمی­گرفت و ولایت نمی­توانست به هر مرشدی تعلق گیرد. از این­رو و در دولت صفوی سه قدرت نمایان شد.


#تصوف
# تصوف
#سلطنت و شاه
# سلطنت و شاه
#فقهای امامیه به عنوان نایب [[امام زمان(عج)|امام عصرعجل الله فرجه الشریف]]
# فقهای امامیه به عنوان نایب [[امام زمان(عج)|امام عصرعجل الله فرجه الشریف]]


دولت صفوی، از جمله شاه اسماعیل برای اداره جامعه اسلامی نیاز به فقیهی داشت تا هماهنگ با او در حیطه امور دینی این جامعه به کار پردازد و مشروعیت حکومت را فراهم سازد. بدین جهت از میان فقهای موجود یکی را به عنوان «صدر» برگزید. و به دلیل همین نیاز و نیز دعوت او و فرزندش طهماسب بسیاری از فقهای [[لبنان]] به ایران مهاجرت کردند.
دولت صفوی، از جمله شاه اسماعیل برای اداره جامعه اسلامی نیاز به فقیهی داشت تا هماهنگ با او در حیطه امور دینی این جامعه به کار پردازد و مشروعیت حکومت را فراهم سازد. بدین جهت از میان فقهای موجود یکی را به عنوان «صدر» برگزید. و به دلیل همین نیاز و نیز دعوت او و فرزندش طهماسب بسیاری از فقهای [[لبنان]] به ایران مهاجرت کردند.
خط ۱۱۱: خط ۱۱۱:


=مدارس این دوره عبارتند از=
=مدارس این دوره عبارتند از=
#مدرسه ذوالفقار
# مدرسه ذوالفقار
#مدرسه اسفندیار بیک
# مدرسه اسفندیار بیک
#پریخان خانم
# پریخان خانم
#زینب بیگم
# زینب بیگم
#عباس ناصری
# عباس ناصری
#سلیمانی
# سلیمانی
#میرزاخان
# میرزاخان
#ساروتقی
# ساروتقی
#فاطمیه
# فاطمیه
#آقاکافور
# آقاکافور
#دده خاتون
# دده خاتون
#شفیعیه – در محله «دردشت»
# شفیعیه – در محله «دردشت»
#عربان
# عربان
#ملا عبدالله
# ملا عبدالله
#گچ­کنان
# گچ­کنان
#مقصود عصار
# مقصود عصار
#باغ سهیل
# باغ سهیل
#آقانور جولا
# آقانور جولا
#کوچه آقامله
# کوچه آقامله
#آقا شیرعلی
# آقا شیرعلی
#وزیر
# وزیر
#جعفریه
# جعفریه
#دارالبطیخ
# دارالبطیخ
#گلگوز
# گلگوز
#صفوی
# صفوی
#خواجه محرّم
# خواجه محرّم
#جدّه بزرگ
# جدّه بزرگ
#جدّه کوچک
# جدّه کوچک
#میرزا تقی
# میرزا تقی
#حاج باقر مه آبادی
# حاج باقر مه آبادی
#کاسه­گران
# کاسه­گران
#ایلچی
# ایلچی
#میرزاحسین
# میرزاحسین
#الماسیه
# الماسیه
#شفیعیه – در محله احمدآباد
# شفیعیه – در محله احمدآباد
#شیخ علی­خان زنگنه
# شیخ علی­خان زنگنه
#خواجه محبت
# خواجه محبت
#مبارکه
# مبارکه
#محرمیه
# محرمیه
#آقا کمال خازن
# آقا کمال خازن
#مرتضویه
# مرتضویه
#نجفقلی بیک
# نجفقلی بیک
#جلالیه
# جلالیه
#نوریه
# نوریه
#مریم بیگم
# مریم بیگم
#اسماعیلیه
# اسماعیلیه
#قاسمیه هاشم
# قاسمیه هاشم
#سلطانی چهارباغ
# سلطانی چهارباغ
#نیم آورد
# نیم آورد
#شمس­‌آباد
# شمس­‌آباد
#شاهزاده
# شاهزاده
#افندی
# افندی
#میرزامهدی
# میرزامهدی
#صدر بازار
# صدر بازار
#صدر خواجو
# صدر خواجو
#پاقلعه
# پاقلعه
#کلباسی
# کلباسی
#مسجدسیّد
# مسجدسیّد


=دوره چهارم=
=دوره چهارم=
خط ۲۰۲: خط ۲۰۲:
وی از دانشمندان عهد صفوی است که در احیای احادیث [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل‌بیت علیه السلام]] تلاشی بسیار نموده است. علامه مجلسی به شرح و تفسیر کتب اربعه چون اصول کافی دست زد که «مرأةالعقول فی شرح اخبار آل الرسول» از این نوع است. وی دست به تألیف کتاب وزین «[[بحارالانوار]]» که جهانی از چنین همتی حیران است.
وی از دانشمندان عهد صفوی است که در احیای احادیث [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهل‌بیت علیه السلام]] تلاشی بسیار نموده است. علامه مجلسی به شرح و تفسیر کتب اربعه چون اصول کافی دست زد که «مرأةالعقول فی شرح اخبار آل الرسول» از این نوع است. وی دست به تألیف کتاب وزین «[[بحارالانوار]]» که جهانی از چنین همتی حیران است.


کتاب بحارالانوار بالغ بر یکصد جلد است که در آن احادیث [[حضرت محمد (ص)|پیامبر خداصلی الله علیه وآله وسلم]] و [[ائمه اطهار(ع)|ائمه طاهرین علیه السلام]] جمع ­آوری شده است. وی برای نشر مذهب تشیع علاوه بر تألیف کتب عربی، برخی از تألیفاتش را به زبان فارسی نگاشت. «حق الیقین»، «عین الحیوة» «حلیةالمتقین»، «حیوةالقلوب»، «مشکوةالانوار» و «جلاءالعیون» از آن قسم است.
کتاب بحارالانوار بالغ بر یکصد جلد است که در آن احادیث [[حضرت محمد (ص)|پیامبر خداصلی الله علیه وآله وسلم]] و [[ائمه اطهار(ع)|ائمه طاهرین علیه السلام]] جمع ­آوری شده است. وی برای نشر مذهب تشیع علاوه بر تألیف کتب عربی، برخی از تألیفاتش را به زبان فارسی نگاشت. «حق الیقین»، «عین الحیوة» «حلیةالمتقین»، «حیوةالقلوب»، «مشکوةالانوار» و «جلاءالعیون» از آن قسم است.


'''سیّد نعمت­ الله جزایری'''
'''سیّد نعمت­ الله جزایری'''
خط ۲۵۴: خط ۲۵۴:
اساتید ایشان عبارتند از:
اساتید ایشان عبارتند از:


#حجةالاسلام حاج آقا حسین نظام­الدین کچویی
# حجةالاسلام حاج آقا حسین نظام­الدین کچویی
#حجةالاسلام و المسلمین آقا میرزا علی‌­اصغر شریف
# حجةالاسلام و المسلمین آقا میرزا علی‌­اصغر شریف
#آیةالله آقا سید ابوالقاسم دهکردی
# آیةالله آقا سید ابوالقاسم دهکردی
#آیةالله میرزا علی آقا شیرازی
# آیةالله میرزا علی آقا شیرازی
#آیةالله حاج میر سیّد علی نجف­‌آبادی
# آیةالله حاج میر سیّد علی نجف­‌آبادی


«اربعین الهاشمیه»، «تفسیر مخزن­العرفان» در پانزده جلد، «ترجمه تهذیب الاخلاق»، ابن مسکویه و «نفحات الرحمانیّة» از جمله تألیفات این بانوی دانشمند است.
«اربعین الهاشمیه»، «تفسیر مخزن­العرفان» در پانزده جلد، «ترجمه تهذیب الاخلاق»، ابن مسکویه و «نفحات الرحمانیّة» از جمله تألیفات این بانوی دانشمند است.
خط ۲۶۸: خط ۲۶۸:


«علویه زینب السادات همایونی»، «علویه عفت الحاجیه افتخار امین» و «فخرالسادات ابطحی» از جمله شاگردان فاضل مکتب بانوی ایرانی هستند.
«علویه زینب السادات همایونی»، «علویه عفت الحاجیه افتخار امین» و «فخرالسادات ابطحی» از جمله شاگردان فاضل مکتب بانوی ایرانی هستند.
این بزرگ بانوی ایرانی به سال 1403 ق.-23 خرداد 1363 ش. دار فانی را وداع گفت.
این بزرگ بانوی ایرانی به سال 1403 ق. -23 خرداد 1363 ش. دار فانی را وداع گفت.


=منبع=
=منبع=
۴٬۹۳۳

ویرایش