۴٬۹۳۳
ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
جز (تمیزکاری) |
||
خط ۲۱: | خط ۲۱: | ||
[[ابن حوقل]] ضمن توصیف اصفهان در نیمه دوم قرن چهارم هجری و اشاره به منسوجات ابریشمی و پنبهای، زعفران و میوههای گوناگون آن که به سایر نقاط صادر میشد، میگوید: از [[عراق]] تا [[خراسان]] شهری تجاری بزرگتر از اصفهان، جز [[ری]] وجود نداشته است<ref>مقدمهای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، سلطانزاده، ص 94، به نقل از صورةالارض، ص 106.</ref>. | [[ابن حوقل]] ضمن توصیف اصفهان در نیمه دوم قرن چهارم هجری و اشاره به منسوجات ابریشمی و پنبهای، زعفران و میوههای گوناگون آن که به سایر نقاط صادر میشد، میگوید: از [[عراق]] تا [[خراسان]] شهری تجاری بزرگتر از اصفهان، جز [[ری]] وجود نداشته است<ref>مقدمهای بر تاریخ شهر و شهرنشینی در ایران، سلطانزاده، ص 94، به نقل از صورةالارض، ص 106.</ref>. | ||
این موقعیت همچنان روبه رشد بود تا آنکه یورش تیمور سبب خرابی و سقوط تعدادی از شهر و آبادهای [[ایران]] شد. وی در اصفهان دستور داد که منارههایی از سر هفتاد هزار نفر مقتول برپا دارند<ref>زندگانی شگفتآور تیمور، ابن عبرشاه، ترجمه محمدعلی نجاتی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب 1339، ص 50 .</ref>. | این موقعیت همچنان روبه رشد بود تا آنکه یورش تیمور سبب خرابی و سقوط تعدادی از شهر و آبادهای [[ایران]] شد. وی در اصفهان دستور داد که منارههایی از سر هفتاد هزار نفر مقتول برپا دارند<ref>زندگانی شگفتآور تیمور، ابن عبرشاه، ترجمه محمدعلی نجاتی، بنگاه ترجمه و نشر کتاب 1339، ص 50.</ref>. | ||
در سال 1000ق، پایتخت [[صفویه]] از [[قزوین]] به اصفهان منتقل شد و اصفهان بار دیگر از آبادترین شهرهای ایران گردید و علاوه بر مرکز سیای – اجتماعی، مرکز فرهنگی – علمی نیز به شمار آمد و حوزهای بزرگ با دانشمندانی والا مقام به جهان [[مذهب شیعه|شیعه]] ارزانی داشت. | در سال 1000ق، پایتخت [[صفویه]] از [[قزوین]] به اصفهان منتقل شد و اصفهان بار دیگر از آبادترین شهرهای ایران گردید و علاوه بر مرکز سیای – اجتماعی، مرکز فرهنگی – علمی نیز به شمار آمد و حوزهای بزرگ با دانشمندانی والا مقام به جهان [[مذهب شیعه|شیعه]] ارزانی داشت. | ||
خط ۶۵: | خط ۶۵: | ||
جبل عامل که از دیرباز دانشگاه [[شیعه امامیه]] و مرکز پرورش دانشمندان و فرزانگان در علوم مختلف اسلامی چون [[حدیث]] و [[فقه]]، [[تفسیر]] و [[کلام]] و [[اخلاق]] بود، با گرایش [[شاه اسماعیل]] به تشیّع و دعوت فقهای شیعه از آن سامان، زمینه ساز رونق تفکر شیعی گردید. هرچند سابقه تشیّع در ایران از قرن اوّل و دوم هجری است و [[شهید اول]] کتاب «اللمعةالدمشقیة» را در مقابل درخواست حاکم [[خراسان]] «نجمالدین، علی بن المؤید علوی طوسی» حاکم بین سالهای 766-783 هجری به ایران ارسال نمود<ref>الهجرة العاملیة الی ایران فی العصر الصفوی، جعفر المهاجر، ص 66.</ref>، لیکن این بار به دعوت ایرانیان پاسخ مثبت داده شد و دانشمندانی از آن دیار به ایران آمدند. از آن جملهاند: | جبل عامل که از دیرباز دانشگاه [[شیعه امامیه]] و مرکز پرورش دانشمندان و فرزانگان در علوم مختلف اسلامی چون [[حدیث]] و [[فقه]]، [[تفسیر]] و [[کلام]] و [[اخلاق]] بود، با گرایش [[شاه اسماعیل]] به تشیّع و دعوت فقهای شیعه از آن سامان، زمینه ساز رونق تفکر شیعی گردید. هرچند سابقه تشیّع در ایران از قرن اوّل و دوم هجری است و [[شهید اول]] کتاب «اللمعةالدمشقیة» را در مقابل درخواست حاکم [[خراسان]] «نجمالدین، علی بن المؤید علوی طوسی» حاکم بین سالهای 766-783 هجری به ایران ارسال نمود<ref>الهجرة العاملیة الی ایران فی العصر الصفوی، جعفر المهاجر، ص 66.</ref>، لیکن این بار به دعوت ایرانیان پاسخ مثبت داده شد و دانشمندانی از آن دیار به ایران آمدند. از آن جملهاند: | ||
#علی بن عبدالعالی الکرکی (870-940 ق.) | # علی بن عبدالعالی الکرکی (870-940 ق.) | ||
#کمالالدین درویش محمد بن الحسن العاملی | # کمالالدین درویش محمد بن الحسن العاملی | ||
#علی بن هلال الکرکی (متوفی 993 ق.) | # علی بن هلال الکرکی (متوفی 993 ق.) | ||
#حسین بن عبدالصمد الجباعی (918-948 ق.) | # حسین بن عبدالصمد الجباعی (918-948 ق.) | ||
#بهاءالدین العاملی (953 – 1030 ق.) | # بهاءالدین العاملی (953 – 1030 ق.) | ||
همچنین برای نشر تفکر شیعی و مذهب تشیع در ایران لازم بود حرکتی فرهنگی در پی ترجمه و تألیف فراهم آید که با حضور دانشمندان [[جبل عامل]] به ایران این حرکت سرعت پذیرفت. | همچنین برای نشر تفکر شیعی و مذهب تشیع در ایران لازم بود حرکتی فرهنگی در پی ترجمه و تألیف فراهم آید که با حضور دانشمندان [[جبل عامل]] به ایران این حرکت سرعت پذیرفت. | ||
خط ۷۵: | خط ۷۵: | ||
از جمله کتبی که در این دوره ترجمه شد تا اصول اعتقادات شیعه را بیان دارد و به فروغ احکام آشنا سازد کتابهای زیر است: | از جمله کتبی که در این دوره ترجمه شد تا اصول اعتقادات شیعه را بیان دارد و به فروغ احکام آشنا سازد کتابهای زیر است: | ||
#کشف الغمه فی معرفة الائمه | # کشف الغمه فی معرفة الائمه | ||
#وسیلة النجاة در معرفت اعتقادات، از [[شیخ صدوق]]، ترجمه زوارهای | # وسیلة النجاة در معرفت اعتقادات، از [[شیخ صدوق]]، ترجمه زوارهای | ||
#[[صحیفه سجادیه]]، ترجمه ملا محمدصالح بن محمدباقر روغنی قزوینی | # [[صحیفه سجادیه]]، ترجمه ملا محمدصالح بن محمدباقر روغنی قزوینی | ||
#شرح اربعین حدیث، ترجمه کتاب اربعین حدیث شیخ بهایی، مترجم سیّد محمد بن محمدباقر حسینی خاتونآبادی | # شرح اربعین حدیث، ترجمه کتاب اربعین حدیث شیخ بهایی، مترجم سیّد محمد بن محمدباقر حسینی خاتونآبادی | ||
#تفسیر «منهج الصادقین، فتحالله بن شکرالله کاشانی، به فارسی | # تفسیر «منهج الصادقین، فتحالله بن شکرالله کاشانی، به فارسی | ||
#شرح نهجالبلاغه، فتحالله کاشانی به فارسی | # شرح نهجالبلاغه، فتحالله کاشانی به فارسی | ||
#مفتاح النجاح، ترجمه کتاب عدةالداعی، احمد بن فهد حلّی – از علی بن حسین زوارهای | # مفتاح النجاح، ترجمه کتاب عدةالداعی، احمد بن فهد حلّی – از علی بن حسین زوارهای | ||
این دوره در گسترش اعتقادات شیعه، [[فقه]]، [[حدیث]]، ریاضیات، هیأت و دیگر علوم و نهضت فرهنگی و نشر مذهب تشیع گامهای بلندی را برداشت، چنانکه کتب سه گانه حدیث در این عصر تألیف گردید: | این دوره در گسترش اعتقادات شیعه، [[فقه]]، [[حدیث]]، ریاضیات، هیأت و دیگر علوم و نهضت فرهنگی و نشر مذهب تشیع گامهای بلندی را برداشت، چنانکه کتب سه گانه حدیث در این عصر تألیف گردید: | ||
#[[وسائل الشیعة]] الی تحصیل مسائل الشریعة، [[شیخ حر عاملی|محمد بن الحسن الحر العاملی]] (1033-1104 ق.) | # [[وسائل الشیعة]] الی تحصیل مسائل الشریعة، [[شیخ حر عاملی|محمد بن الحسن الحر العاملی]] (1033-1104 ق.) | ||
#[[الوافی]]، [[فیض کاشانی]] (1010-1090 ق.) | # [[الوافی]]، [[فیض کاشانی]] (1010-1090 ق.) | ||
#[[بحارالانوار]]، [[محمدباقر مجلسی]] – الثانی (1037-1111 ق.) | # [[بحارالانوار]]، [[محمدباقر مجلسی]] – الثانی (1037-1111 ق.) | ||
# | # | ||
خط ۹۳: | خط ۹۳: | ||
صفویّه دولتی برخاسته از «[[تصوف]]» بود که صورت روحانی آن تبدیل به سیستم سیاسی روحانی شده و پیروزی آنان را فراهم ساخته بود و «[[قطب]]» آنان با «[[امام]]» شیعیان مفهوم واحدی را در امور سیاسی به نظر میآورد؛ لیکن محدوده امام هر قطبی را نمیگرفت و ولایت نمیتوانست به هر مرشدی تعلق گیرد. از اینرو و در دولت صفوی سه قدرت نمایان شد. | صفویّه دولتی برخاسته از «[[تصوف]]» بود که صورت روحانی آن تبدیل به سیستم سیاسی روحانی شده و پیروزی آنان را فراهم ساخته بود و «[[قطب]]» آنان با «[[امام]]» شیعیان مفهوم واحدی را در امور سیاسی به نظر میآورد؛ لیکن محدوده امام هر قطبی را نمیگرفت و ولایت نمیتوانست به هر مرشدی تعلق گیرد. از اینرو و در دولت صفوی سه قدرت نمایان شد. | ||
#تصوف | # تصوف | ||
#سلطنت و شاه | # سلطنت و شاه | ||
#فقهای امامیه به عنوان نایب [[امام زمان(عج)|امام عصرعجل الله فرجه الشریف]] | # فقهای امامیه به عنوان نایب [[امام زمان(عج)|امام عصرعجل الله فرجه الشریف]] | ||
دولت صفوی، از جمله شاه اسماعیل برای اداره جامعه اسلامی نیاز به فقیهی داشت تا هماهنگ با او در حیطه امور دینی این جامعه به کار پردازد و مشروعیت حکومت را فراهم سازد. بدین جهت از میان فقهای موجود یکی را به عنوان «صدر» برگزید. و به دلیل همین نیاز و نیز دعوت او و فرزندش طهماسب بسیاری از فقهای [[لبنان]] به ایران مهاجرت کردند. | دولت صفوی، از جمله شاه اسماعیل برای اداره جامعه اسلامی نیاز به فقیهی داشت تا هماهنگ با او در حیطه امور دینی این جامعه به کار پردازد و مشروعیت حکومت را فراهم سازد. بدین جهت از میان فقهای موجود یکی را به عنوان «صدر» برگزید. و به دلیل همین نیاز و نیز دعوت او و فرزندش طهماسب بسیاری از فقهای [[لبنان]] به ایران مهاجرت کردند. | ||
خط ۱۱۱: | خط ۱۱۱: | ||
=مدارس این دوره عبارتند از= | =مدارس این دوره عبارتند از= | ||
#مدرسه ذوالفقار | # مدرسه ذوالفقار | ||
#مدرسه اسفندیار بیک | # مدرسه اسفندیار بیک | ||
#پریخان خانم | # پریخان خانم | ||
#زینب بیگم | # زینب بیگم | ||
#عباس ناصری | # عباس ناصری | ||
#سلیمانی | # سلیمانی | ||
#میرزاخان | # میرزاخان | ||
#ساروتقی | # ساروتقی | ||
#فاطمیه | # فاطمیه | ||
#آقاکافور | # آقاکافور | ||
#دده خاتون | # دده خاتون | ||
#شفیعیه – در محله «دردشت» | # شفیعیه – در محله «دردشت» | ||
#عربان | # عربان | ||
#ملا عبدالله | # ملا عبدالله | ||
#گچکنان | # گچکنان | ||
#مقصود عصار | # مقصود عصار | ||
#باغ سهیل | # باغ سهیل | ||
#آقانور جولا | # آقانور جولا | ||
#کوچه آقامله | # کوچه آقامله | ||
#آقا شیرعلی | # آقا شیرعلی | ||
#وزیر | # وزیر | ||
#جعفریه | # جعفریه | ||
#دارالبطیخ | # دارالبطیخ | ||
#گلگوز | # گلگوز | ||
#صفوی | # صفوی | ||
#خواجه محرّم | # خواجه محرّم | ||
#جدّه بزرگ | # جدّه بزرگ | ||
#جدّه کوچک | # جدّه کوچک | ||
#میرزا تقی | # میرزا تقی | ||
#حاج باقر مه آبادی | # حاج باقر مه آبادی | ||
#کاسهگران | # کاسهگران | ||
#ایلچی | # ایلچی | ||
#میرزاحسین | # میرزاحسین | ||
#الماسیه | # الماسیه | ||
#شفیعیه – در محله احمدآباد | # شفیعیه – در محله احمدآباد | ||
#شیخ علیخان زنگنه | # شیخ علیخان زنگنه | ||
#خواجه محبت | # خواجه محبت | ||
#مبارکه | # مبارکه | ||
#محرمیه | # محرمیه | ||
#آقا کمال خازن | # آقا کمال خازن | ||
#مرتضویه | # مرتضویه | ||
#نجفقلی بیک | # نجفقلی بیک | ||
#جلالیه | # جلالیه | ||
#نوریه | # نوریه | ||
#مریم بیگم | # مریم بیگم | ||
#اسماعیلیه | # اسماعیلیه | ||
#قاسمیه هاشم | # قاسمیه هاشم | ||
#سلطانی چهارباغ | # سلطانی چهارباغ | ||
#نیم آورد | # نیم آورد | ||
#شمسآباد | # شمسآباد | ||
#شاهزاده | # شاهزاده | ||
#افندی | # افندی | ||
#میرزامهدی | # میرزامهدی | ||
#صدر بازار | # صدر بازار | ||
#صدر خواجو | # صدر خواجو | ||
#پاقلعه | # پاقلعه | ||
#کلباسی | # کلباسی | ||
#مسجدسیّد | # مسجدسیّد | ||
=دوره چهارم= | =دوره چهارم= | ||
خط ۲۰۲: | خط ۲۰۲: | ||
وی از دانشمندان عهد صفوی است که در احیای احادیث [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهلبیت علیه السلام]] تلاشی بسیار نموده است. علامه مجلسی به شرح و تفسیر کتب اربعه چون اصول کافی دست زد که «مرأةالعقول فی شرح اخبار آل الرسول» از این نوع است. وی دست به تألیف کتاب وزین «[[بحارالانوار]]» که جهانی از چنین همتی حیران است. | وی از دانشمندان عهد صفوی است که در احیای احادیث [[اهل بیت (علیهم السلام)|اهلبیت علیه السلام]] تلاشی بسیار نموده است. علامه مجلسی به شرح و تفسیر کتب اربعه چون اصول کافی دست زد که «مرأةالعقول فی شرح اخبار آل الرسول» از این نوع است. وی دست به تألیف کتاب وزین «[[بحارالانوار]]» که جهانی از چنین همتی حیران است. | ||
کتاب بحارالانوار بالغ بر یکصد جلد است که در آن احادیث [[حضرت محمد (ص)|پیامبر خداصلی الله علیه وآله وسلم]] و [[ائمه اطهار(ع)|ائمه طاهرین علیه السلام]] | کتاب بحارالانوار بالغ بر یکصد جلد است که در آن احادیث [[حضرت محمد (ص)|پیامبر خداصلی الله علیه وآله وسلم]] و [[ائمه اطهار(ع)|ائمه طاهرین علیه السلام]] جمع آوری شده است. وی برای نشر مذهب تشیع علاوه بر تألیف کتب عربی، برخی از تألیفاتش را به زبان فارسی نگاشت. «حق الیقین»، «عین الحیوة» «حلیةالمتقین»، «حیوةالقلوب»، «مشکوةالانوار» و «جلاءالعیون» از آن قسم است. | ||
'''سیّد نعمت الله جزایری''' | '''سیّد نعمت الله جزایری''' | ||
خط ۲۵۴: | خط ۲۵۴: | ||
اساتید ایشان عبارتند از: | اساتید ایشان عبارتند از: | ||
#حجةالاسلام حاج آقا حسین نظامالدین کچویی | # حجةالاسلام حاج آقا حسین نظامالدین کچویی | ||
#حجةالاسلام و المسلمین آقا میرزا علیاصغر شریف | # حجةالاسلام و المسلمین آقا میرزا علیاصغر شریف | ||
#آیةالله آقا سید ابوالقاسم دهکردی | # آیةالله آقا سید ابوالقاسم دهکردی | ||
#آیةالله میرزا علی آقا شیرازی | # آیةالله میرزا علی آقا شیرازی | ||
#آیةالله حاج میر سیّد علی نجفآبادی | # آیةالله حاج میر سیّد علی نجفآبادی | ||
«اربعین الهاشمیه»، «تفسیر مخزنالعرفان» در پانزده جلد، «ترجمه تهذیب الاخلاق»، ابن مسکویه و «نفحات الرحمانیّة» از جمله تألیفات این بانوی دانشمند است. | «اربعین الهاشمیه»، «تفسیر مخزنالعرفان» در پانزده جلد، «ترجمه تهذیب الاخلاق»، ابن مسکویه و «نفحات الرحمانیّة» از جمله تألیفات این بانوی دانشمند است. | ||
خط ۲۶۸: | خط ۲۶۸: | ||
«علویه زینب السادات همایونی»، «علویه عفت الحاجیه افتخار امین» و «فخرالسادات ابطحی» از جمله شاگردان فاضل مکتب بانوی ایرانی هستند. | «علویه زینب السادات همایونی»، «علویه عفت الحاجیه افتخار امین» و «فخرالسادات ابطحی» از جمله شاگردان فاضل مکتب بانوی ایرانی هستند. | ||
این بزرگ بانوی ایرانی به سال 1403 ق.-23 خرداد 1363 ش. دار فانی را وداع گفت. | این بزرگ بانوی ایرانی به سال 1403 ق. -23 خرداد 1363 ش. دار فانی را وداع گفت. | ||
=منبع= | =منبع= |