۸۷٬۵۶۷
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'سلفیها' به 'سلفیها') |
جز (جایگزینی متن - 'شورشها' به 'شورشها') |
||
خط ۸: | خط ۸: | ||
حضور نظامی سوریه برای بیش از سی سال در لبنان را نیز باید یکی دیگر از عوامل تکامل جنبشهای اسلامگرای لبنان به حساب آورد. بسیاری از گروههای اسلامگرا به استثنای الاحباش خود را در دوره حضور نظامی سوریه تحت محاصره میدانستند و بسیاری از آنها دیدگاههایی ضد سوری داشتند. ازاین رو شمار زیادی از گروههای مذکور به فعالیتهای پنهانی روی آوردند که در نتیجه اعضای آنها دستگیر شدند و مدارس مذهبی شان تحت نظر قرار گرفت. با عقبنشینی نیروهای سوری از لبنان، فعالیت اسلامگرایان در استانهای شمالی لبنان به سرعت شکوفا گردید. آنها عرصه و آزادی عمل بیشتری یافتند هرچند که ادعا میکنند مقامات لبنانی به خاطر میراث خصمانه گذشته و رژیم امنیتی آن همچنان دشمن تمام گروههای اسلامگرای سنی میباشند. | حضور نظامی سوریه برای بیش از سی سال در لبنان را نیز باید یکی دیگر از عوامل تکامل جنبشهای اسلامگرای لبنان به حساب آورد. بسیاری از گروههای اسلامگرا به استثنای الاحباش خود را در دوره حضور نظامی سوریه تحت محاصره میدانستند و بسیاری از آنها دیدگاههایی ضد سوری داشتند. ازاین رو شمار زیادی از گروههای مذکور به فعالیتهای پنهانی روی آوردند که در نتیجه اعضای آنها دستگیر شدند و مدارس مذهبی شان تحت نظر قرار گرفت. با عقبنشینی نیروهای سوری از لبنان، فعالیت اسلامگرایان در استانهای شمالی لبنان به سرعت شکوفا گردید. آنها عرصه و آزادی عمل بیشتری یافتند هرچند که ادعا میکنند مقامات لبنانی به خاطر میراث خصمانه گذشته و رژیم امنیتی آن همچنان دشمن تمام گروههای اسلامگرای سنی میباشند. | ||
نوعی رابطه دوگانه بین گروههای اسلامگرا و نیروهای امنیتی لبنان یعنی ارتش و نیروهای امنیت داخلی وجود دارد. درحالی که ارتش از سال ۱۹۹۹ با گروههای مذکور درگیر است، «نیروهای امنیت داخلی» طرفدار حریری روابط نزدیکی با اسلامگرایان دارند. درگیری با «فتح الاسلام» را باید آخرین و بزرگترین درگیری در فهرست زدوخوردهای ارتش با اسلامگرایان سنی به حساب آورد. البته چنین درگیریهایی مسبوق به سابقه است. اولین شورش این چنینی در سال ۱۹۹۹ وقتی گروهی به نام «مجموعه الدینیه» متشکل از سلفیها و خلافکاران با ارتش به زدوخورد پرداخت، روی داد. رهبر «مجموعه الدینیه» کشته شد و گروه مذکور متلاشی گردید. این سناریو بار دیگر بارها در اردوگاه آوارگان فلسطینی عین الحلوه در صیدا که واحدهای ارتش در آن مستقر میباشند، رخ داد. درگیری با «فتح الاسلام» به خوبی نشان داد که دستگاه امنیتی لبنان و جریان اصلی جنبش اسلامگرا نتوانستهاند به ظرفیت مناسبی که از بروز چنین | نوعی رابطه دوگانه بین گروههای اسلامگرا و نیروهای امنیتی لبنان یعنی ارتش و نیروهای امنیت داخلی وجود دارد. درحالی که ارتش از سال ۱۹۹۹ با گروههای مذکور درگیر است، «نیروهای امنیت داخلی» طرفدار حریری روابط نزدیکی با اسلامگرایان دارند. درگیری با «فتح الاسلام» را باید آخرین و بزرگترین درگیری در فهرست زدوخوردهای ارتش با اسلامگرایان سنی به حساب آورد. البته چنین درگیریهایی مسبوق به سابقه است. اولین شورش این چنینی در سال ۱۹۹۹ وقتی گروهی به نام «مجموعه الدینیه» متشکل از سلفیها و خلافکاران با ارتش به زدوخورد پرداخت، روی داد. رهبر «مجموعه الدینیه» کشته شد و گروه مذکور متلاشی گردید. این سناریو بار دیگر بارها در اردوگاه آوارگان فلسطینی عین الحلوه در صیدا که واحدهای ارتش در آن مستقر میباشند، رخ داد. درگیری با «فتح الاسلام» به خوبی نشان داد که دستگاه امنیتی لبنان و جریان اصلی جنبش اسلامگرا نتوانستهاند به ظرفیت مناسبی که از بروز چنین شورشهایی جلوگیری کند، دست یابند. بهطور کلی تنش سیاسی و فرقهای در کنار خلأ امنیتی ناشی از قتل رفیق حریری را دو دلیل عمده افزایش تأثیر گروههای اسلامگرا در دو سال گذشته میدانند. | ||
جنبشهای اسلامگرای سنی لبنان را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: الف) جنبشهای اصلی و سنتی و ب) جنبشهای سلفی. | جنبشهای اسلامگرای سنی لبنان را میتوان به دو دسته تقسیم کرد: الف) جنبشهای اصلی و سنتی و ب) جنبشهای سلفی. | ||
خط ۸۶: | خط ۸۶: | ||
البته برخی از حامیان المستقبل با چنین دیدگاهی موافق نیستند و اتحاد با سلفیها را برخلاف برنامه سیاسی خود میدانند. این افراد مخالفت خود را با حزبالله را نه به خاطر دلایل مذهبی و طایفه ای بلکه به خاطر متحدان منطقهای آن عنوان میکنند. درحالیکه جریان المستقبل در ظاهر تلاش میکند تا فاصله خود را با سلفیها حفظ نماید اما نمایندگان پارلمانی وابسته به آن در شمال همواره در صدد هستند تا با جنبش سلفی ارتباط نزدیکی داشته باشند چراکه معتقدند جریان سلفی به خاطر پایگاه اجتماعی گسترده میتواند در خدمت منافع المستقبل در زمان انتخابات یا افزایش تنشهای سیاسی باشد. نمونههای زیادی از استفاده ابزاری المستقبل از دیدگاه ضدشیعی مفتیهای سلفی برای بسیج اهل سنت در طول مناقشه سیاسی با حزبالله وجود دارد که موید نظر فوق میباشد. | البته برخی از حامیان المستقبل با چنین دیدگاهی موافق نیستند و اتحاد با سلفیها را برخلاف برنامه سیاسی خود میدانند. این افراد مخالفت خود را با حزبالله را نه به خاطر دلایل مذهبی و طایفه ای بلکه به خاطر متحدان منطقهای آن عنوان میکنند. درحالیکه جریان المستقبل در ظاهر تلاش میکند تا فاصله خود را با سلفیها حفظ نماید اما نمایندگان پارلمانی وابسته به آن در شمال همواره در صدد هستند تا با جنبش سلفی ارتباط نزدیکی داشته باشند چراکه معتقدند جریان سلفی به خاطر پایگاه اجتماعی گسترده میتواند در خدمت منافع المستقبل در زمان انتخابات یا افزایش تنشهای سیاسی باشد. نمونههای زیادی از استفاده ابزاری المستقبل از دیدگاه ضدشیعی مفتیهای سلفی برای بسیج اهل سنت در طول مناقشه سیاسی با حزبالله وجود دارد که موید نظر فوق میباشد. | ||
با این وجود اتحاد المستقبل با جنبش سلفی چندان بدون مشکل نبودهاست. درگیری ارتش لبنان با فتح الاسلام و این واقعیت که سه شخصیت برجسته اهل سنت یعنی فؤاد سینیوره، سعد حریری و مفتی رشید قبانی از این درگیری و پایان دادن به عمر گروهی که دیگر سلفیها آن را همکار خود میدانستند حمایت کردند، نارضایتی و تنشهایی بین آنها ایجاد کرد. برخی از سلفیها بر این باورند که آنها آلت دست المستقبل شدهاند. آنها از دو واقعه به عنوان دلیل گفتههای خود نام میبرند. واقعه اول به زمانی برمیگردد که سلفیها به دعوت دارالفتوا در اعتراض به کاریکاتورهای موهن یک روزنامه دانمارکی به خیابانها ریختند و ضمن آتش زدن سفارت این کشور به چندین کلیسا در اشرفیه، محله مسیحی نشین حومه بیروت، حمله نمودند. نیروهای امنیتی برای سرکوب این | با این وجود اتحاد المستقبل با جنبش سلفی چندان بدون مشکل نبودهاست. درگیری ارتش لبنان با فتح الاسلام و این واقعیت که سه شخصیت برجسته اهل سنت یعنی فؤاد سینیوره، سعد حریری و مفتی رشید قبانی از این درگیری و پایان دادن به عمر گروهی که دیگر سلفیها آن را همکار خود میدانستند حمایت کردند، نارضایتی و تنشهایی بین آنها ایجاد کرد. برخی از سلفیها بر این باورند که آنها آلت دست المستقبل شدهاند. آنها از دو واقعه به عنوان دلیل گفتههای خود نام میبرند. واقعه اول به زمانی برمیگردد که سلفیها به دعوت دارالفتوا در اعتراض به کاریکاتورهای موهن یک روزنامه دانمارکی به خیابانها ریختند و ضمن آتش زدن سفارت این کشور به چندین کلیسا در اشرفیه، محله مسیحی نشین حومه بیروت، حمله نمودند. نیروهای امنیتی برای سرکوب این شورشها وارد عمل شدند و بسیاری از تظاهرکنندگان را که اغلب سلفی بودند دستگیر نمودند. سلفیها در این واقعه به خوبی احساس کردند که توسط حریری و دارالفتوا تنها گذاشته شدند و اقدامی برای آزادسازی آنها صورت نگرفت. واقعه دوم نیز به زمانی بازمیگردد که سلفیهای جوان در حمایت از المستقبل و علیه حزبالله و جنبش امل به خیابانها ریختند و ارتش برای سرکوب آنها وارد کار شد. در این واقعه نیز بسیاری از سلفیها بازداشت شدند اما باز حریری برای آزاد کردن آنها علیرغم اینکه افراد دستگیر شده به تحریک اعضای المستقبل و به بهانه تنش بین شیعه و سنی به خیابانها کشانده شده بودند اقدامی نکرد. چنین وقایعی به این باور فزاینده در بین سلفیها انجامیده که حریری به خوبی از حقوق اهل سنت لبنان دفاع نمیکند. | ||
حمایت مالی از سلفیها یکی از بحث انگیزترین مسائل کنونی لبنانی است. طبق چندین گزارش منتشر شده، حریری بارها از سلفیها برای جلب وفاداری آنها حمایت مالی نموده و مینماید. برخی حتی بر این باورند که حمایتهای مالی مذکور با انگیزههای فرقهای و با هدف ایجاد یک ارتش سنی برای مقابله با حزبالله در صورت بروز یک درگیری احتمالی صورت میگیرد. رهبران سلفی همواره دریافت کمک ازسوی حریری را رد میکنند و تأکید میورزند که منابع مالی آنها ازسوی طرفدارانشان و انجمنهای خیریه خلیجفارس تأمین میشود تا سازمانهای دولتی. به عنوان مثال الشهال با چندین انجمن خیریه در عربستان سعودی مرتبط میباشد. | حمایت مالی از سلفیها یکی از بحث انگیزترین مسائل کنونی لبنانی است. طبق چندین گزارش منتشر شده، حریری بارها از سلفیها برای جلب وفاداری آنها حمایت مالی نموده و مینماید. برخی حتی بر این باورند که حمایتهای مالی مذکور با انگیزههای فرقهای و با هدف ایجاد یک ارتش سنی برای مقابله با حزبالله در صورت بروز یک درگیری احتمالی صورت میگیرد. رهبران سلفی همواره دریافت کمک ازسوی حریری را رد میکنند و تأکید میورزند که منابع مالی آنها ازسوی طرفدارانشان و انجمنهای خیریه خلیجفارس تأمین میشود تا سازمانهای دولتی. به عنوان مثال الشهال با چندین انجمن خیریه در عربستان سعودی مرتبط میباشد. |