پرش به محتوا

خوارج: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۴: خط ۱۴:


== مفهوم‌شناسی خوارج ==
== مفهوم‌شناسی خوارج ==
خوارج در لغت جمع خارجی و در اصطلاح عام به معنای سرکشی و شورش علیه امام برحق مسلمانان است.<ref> محمد بن عبدالکریم شهرستانی، ''الملل و النحل''، تحقیق احمد فهیمی، بیروت، انتشارات دارالکتب العلمیة، ج۱، ص۱۳۱.</ref>. اما خوارج در معنای خاص مربوط به گروهی است که در جنگ صفین در سال‌های 36 و 37 قمری و به دلیل پذیرش حکمیت شورش کرده علیه امام حق برخاستند و عنوان دومین اختلاف بین مسلمانان را از آن خود کردند<ref>نصر بن مزاحم منقری، ''وقعة صفین''، تحقیق عبدالسلام محمد هارون،قاهرة،  انتشارات مؤسسة العربیة الحدیثة، چ اول، سال ۱۳۸۲ ش، چاپ افست قم، انتشارات مکتبة المرعشی النجفی، ص۲۱۱ به بعد.</ref><ref> شهرستانی عبدالکریم، الملل و النحل، تحقیق احمد فهیمی، بیروت، نشر دارالکتب العلمیه، ج۱، ص۱۰۶ </ref><ref> ابن خلدون عبدالرحمن بن محمد، تاریخ ابن خلدون، تحقیق خلیل شحادة، بیروت، نشر دارالفکر، چاپ دوم، سال ۱۴۰۸/۱۹۸۸، ج۳، ص۱۷۸</ref>.  
خوارج در لغت جمع خارجی و در اصطلاح عام به معنای سرکشی و شورش علیه امام برحق مسلمانان است.<ref> محمد بن عبدالکریم شهرستانی، ''الملل و النحل''، تحقیق احمد فهیمی، بیروت، انتشارات دارالکتب العلمیة، ج۱، ص۱۳۱.</ref>. اما خوارج در معنای خاص مربوط به گروهی است که در جنگ صفین در سال‌های 36 و 37 قمری و به دلیل پذیرش حکمیت شورش کرده علیه امام حق برخاستند و عنوان دومین اختلاف بین مسلمانان را از آن خود کردند.<ref>نصر بن مزاحم منقری، ''وقعة صفین''، تحقیق عبدالسلام محمد هارون، قاهره، انتشارات مؤسسة العربیة الحدیثة، سال ۱۳۸۲ ش، چ اول، چاپ افست قم، انتشارات مکتبة المرعشی النجفی، ص۲۱۱ به بعد.</ref><ref>محمد بن عبدالکریم شهرستانی عبدالکریم، ''الملل و النحل''، تحقیق احمد فهیمی، بیروت، انتشارات دارالکتب العلمیة، ج ۱، ص۱۰۶.</ref><ref> ابن خلدون عبدالرحمن بن محمد، ''تاریخ ابن خلدون''، تحقیق خلیل شحادة، بیروت، انتشارات دارالفکر، چ دوم، سال ۱۴۰۸ ق، ج۳، ص ۱۷۸.</ref>.  


== علت پیدایش خوارج ==  
== علت پیدایش خوارج ==  
شواهد تاریخی گواه بر این نکته است که فرقه مذکور پس از آن به وجود آمد که حضرت علی ‌(علیه‌السّلام) با نقض حکمیت از سوی معاویه مخالفت کرد.
شواهد تاریخی گواه بر این نکته است که فرقه مذکور پس از آن به وجود آمد که حضرت علی ‌(علیه‌السّلام) با نقض حکمیت از سوی معاویه مخالفت کرد.
خوارج اگر‌چه خودشان در ابتدا مسئله حکمیت را مطرح کرده بودند، اما بعد از پذیرش حکمیت از سوی امام علی ‌(علیه‌السّلام) و خاتمه یافتن جنگ، از رای خود پشیمان شده و با سر دادن شعار «لا حکم الا لله»، خواهان ادامه جنگ شدند و پذیرش حکمیت را کفر دانستند و امام را دعوت به توبه کردند و در اعتراض به امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) گفتند: «تو در دین خدا داوری را به مردان سپردی، در حالی که خداوند می‌گوید تنها حکم از آن خدا است.»ولی امام با استناد به آیه «أَوْفُوا بِالْعُقُود»<ref> سوره مائده، آیه 1</ref> بر عهد و پیمان خود وفا کرد و حاضر نشد که آن را نقض کند. پس از آنکه امام به کوفه و معاویه به شام بازگشت، مخالفان حکمیت از امام علی جدا شدند و به حروراء در نزدیکی [[کوفه]] رفتند<ref>نصر بن مزاحم، وقعة صفین، ۱۳۸۲ق، ص ۵۱۳-۵۱۴</ref><ref>طبری، تاریخ طبری، ۱۴۰۳ق، ج۵، ص۶۳، ۷۲، ۷۸</ref> و در ادامه به خوارج یا حروریّه شهرت یافتند.
خوارج اگر‌چه خودشان در ابتدا مسئله حکمیت را مطرح کرده بودند، اما بعد از پذیرش حکمیت از سوی امام علی ‌(علیه‌السّلام) و خاتمه یافتن جنگ، از رای خود پشیمان شده و با سر دادن شعار «لا حکم الا لله»، خواهان ادامه جنگ شدند و پذیرش حکمیت را کفر دانستند و امام را دعوت به توبه کردند و در اعتراض به امیرمؤمنان علی (علیه‌السّلام) گفتند: «تو در دین خدا داوری را به مردان سپردی، در حالی که خداوند می‌گوید تنها حکم از آن خدا است.»ولی امام با استناد به آیه «أَوْفُوا بِالْعُقُود»<ref> سوره مائده، آیه 1.</ref> بر عهد و پیمان خود وفا کرد و حاضر نشد که آن را نقض کند. پس از آنکه امام به کوفه و معاویه به شام بازگشت، مخالفان حکمیت از امام علی جدا شدند و به حروراء در نزدیکی [[کوفه]] رفتند<ref>نصر بن مزاحم، ''همان''، ص ۵۱۳-۵۱۴.</ref><ref>جریر طبری، ''تاریخ طبری''، سال ۱۴۰۳ ق، ج ۵، ص۶۳، ۷۲، ۷۸.</ref> و در ادامه به خوارج یا حروریّه شهرت یافتند.
در جریان حکمیت، [[عمروبن عاص]] که داور شام بود، با ترفندی دغل‌کارانه توانست [[ابوموسی اشعری]] را که داور [[عراق]] بود، فریب دهد. عده‌ای از لشکر امام علی (علیه‌السّلام) که متوجه این نیرنگ شدند، به حضرت اعتراض کردند که نمی‌بایستی زیر بار حکمیت می‌رفتی! این تعداد در ابتدا جمعیت چندانی را تشکیل نمی‌دادند، اما به مرور بر شمار آنها افزوده شد و سر‌انجام در منطقه‌ای به نام حروراء تجمع کرده اعلان جنگ کردند. امام در این جنگ شکست سختی بر آنان وارد کرد. خوارج هر چند به ظاهر در این نبرد نابود شدند، اما انحراف اعتقادی آنان در خط و سیر جغرافیای اسلام ماندگار و به مکتبی خاص تبدیل شد و هم اکنون نیز در بستر تفکر [[داعش]] و سایر گروهک‌های تکفیری ادامه دارد.  
در جریان حکمیت، [[عمروبن عاص]] که داور شام بود، با ترفندی دغل‌کارانه توانست [[ابوموسی اشعری]] را که داور [[عراق]] بود، فریب دهد. عده‌ای از لشکر امام علی (علیه‌السّلام) که متوجه این نیرنگ شدند، به حضرت اعتراض کردند که نمی‌بایستی زیر بار حکمیت می‌رفتی! این تعداد در ابتدا جمعیت چندانی را تشکیل نمی‌دادند، اما به مرور بر شمار آنها افزوده شد و سر‌انجام در منطقه‌ای به نام حروراء تجمع کرده اعلان جنگ کردند. امام در این جنگ شکست سختی بر آنان وارد کرد. خوارج هر چند به ظاهر در این نبرد نابود شدند، اما انحراف اعتقادی آنان در خط و سیر جغرافیای اسلام ماندگار و به مکتبی خاص تبدیل شد و هم اکنون نیز در بستر تفکر [[داعش]] و سایر گروهک‌های تکفیری ادامه دارد.  


confirmed
۷٬۹۵۹

ویرایش