کیالیه: تفاوت میان نسخه‌ها

كیالیه‏ فرقه ای از [[غلات]] شیعه و پیروان [[احمد بن کیال]] بودند. بانی این فرقه مدعی [[امامت]] و سپس [[مهدویت]] بود.  

احمد بن کیال در ابتدا مردم را به یكى از خاندان امام جعفر صادق (ع) مى ‏خواند و پس از آن، خود مدعى رسالت و قائمیت گردید. او كتب و مقالاتى به زبان عربى و فارسى درباره مذهب خویش نگاشت كه در آن ها مطالبى آمیخته از مطلب فلسفى و آراى دینى را آورده است و چون در گفتار خود مطالب مخالف شرع اظهار مى داشت، پیشوایان شیعه از وى دورى جسته و پیروان خویش را به تبرى از او امر کردند. بعد از آن كه كیّال از جانب شیعه مطرود شد، خود ادعای امامت كرد و گفت که من قائم منتظر هستم.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 370 با ویرایش و اصلاح عبارات.</ref>

احمد بن کیال که به احمد کیال نیز معروف است، بنیانگذار تفکراتی است که هیچ اساس و پایه عقلی و دینی ندارد، بلکه آن چه او بیان کرده است، بیشتر به مهملاتی شبیه است که از ذهن آشفته او تراوش کرده است.<ref>عفیفی، عبدالرزاق، مذکرة التوحید، ص۱۴۱، السعودیه، وزارة الشئون الاسلامیه والاوقاف والدعوة والارشاد، الاولی، ۱۴۲۰.</ref> بنا بر این، آثار او چیزی جز برداشت‌های شخصی و تاویلات باطل از نصوص دینی نیست. وی به تصنیف کتبی به زبان عربی و عجمی مشغول شده و در آن، به دیدگاه‌های خود اشاره کرده است.

 

احمد کیال در نگاه نویسندگان این گونه معرفی شده است:1. او هم ملحد است و هم گمراه کننده و نویسنده کتاب های بی پایه و حیرت زا است. <ref>فخررازی، محمد بن عمر، اعتقادالمسلمین والمشرکین، ص۶۱، بیروت، دارالکتب العلمیه، ۱۴۰۲.</ref>     

2.او در هر علمی مطالبی را به هم بافته و ابداع کرده که نه معقول است نه مسموع.<ref>شهرستانی، عبدالکریم، الملل والنحل، ص۲۱۲، بیروت، دارالمعرفة، ۱۴۰۴.</ref>     

احمد بن کیال معقتد است  هر كسی که عالم آفاق را بر عالم انفس تطبیق و مناهج دو گیتی را بیان کند، او امام است.  

معتقد است که عالم بر سه گونه است: عالم اعلى، عالم سفلى، عالم انسانى، در عالم اعلى پنج مكان اثبات مى‏كند می شود که به شرح ذیل است.

1.مكان الاماكن كه در آن هیچ موجودى ساكن نیست و محیط به تمام اماكن مى‏باشد و آن مكان همان عرش است كه پیغمبر خبر داده است.

2. پایین‏تر از مکان الاماکن، مكان نفس اعلى است

5. مکان پنجم مکان نفس انسانی است  و معتقد است که اراده نفس انسانى آن است كه به عالم نفس اعلى ظهور كند و چون بالا برود، مكان نفس حیوانى و ناطقه را خرق کند و چون به عالم اعلى برسد و به قرب وصول آن عالم اختصاص یابد، خسته گشته و بازمانده و سرگردان و سر انجام محبوس و متعفن گردد و اجزایش مستحیل و به عالم سفلى سقوط کند و در این عفونت زمانى بماند و اكوار و ادوارى بر او بگذرد و در آن حالت در عفونت و استحاله باشد. پس نفس اعلى او را به نور خویش روشن گرداند و در این عالم تركیباتى پدیدار خواهد گشت و آسمان ها و زمین و مركبّات از معادن و نباتات و حیوانات و انسان آشکار خواهد شد و  انسان در بلایا و سختی ها خواهد افتاد و در این تركیب گاهى شادان و گاهى اندوهناك خواهد بود  و گاهی در سلامتی بوده و گاهی با سختی و محنت مواجه خواهد شد تا آن که   قائم ظهور  کند و او را به حال كمال بازگرداند و تضادها باطل شود و روحانى بر جسمانى غلبه كند و این قائم همان احمد كیّال است.سپس به بیان ذات خود پرداخته و می گوید كه نام احمد مطابق عوالم اربعه است: الف احمد مقابل نفس اعلى و حاء احمد مقابل نفس ناطقه و میم احمد مقابل نفس حیوانى و دال احمد مقابل نفس انسانى است.

وى معتقد بود که انسان در برابر آتش و پرندگان در برابر هوا و حیوان در برابر  زمین و ماهى در برابر آب است و آب پایین ‏ترین مرکز و ماهی پست‏ ترین مركب است. سپس عالم انسانى را كه یكى از عوامل سه‏ گانه است با آفاق دو عالم اول مقابله كرد و گفت حواس مركبه پنج تا است، سمع در مقابل مكان الاماكن زیر آن خالی و در برابر آسمان است.بصر در مقابل نفس اعلى از عالم روحانى و در برابر آن آتش از عالم جسمانى است. در بصر مردمك چشم قرار دارد، زیرا انسان اختصاص به آتش دارد. حس شامه در برابر ( نفس) ناطقه از عالم روحانى است و هوا از عالم جسمانى است، زیرا حس شامه هوا را استشمام مى‏كند، و حس ذائقه در برابر حیوان از عالم روحانى و زمین از عالم جسمانى است و حیوان مختص به زمین و چشیدن مختص به حیوان است. حس لامسه در مقابل عالم انسانى، روحانى و آب، جسمانى و ماهى مختص به آب و لمس مختص به ماهى است و بسا كه از لمس تعبیر به كتابت مى‏كند.

به اعتقاد وی، احمد همان الف و حا و میم و دال است و آن در مقابل دو عالم است. یکی عالم علوى و روحانى و دیگری عالم سفلاى جسمانى است. الف دلالت بر انسان دارد و حا دلالت بر حیوان و میم دلالت بر پرنده و دال دلالت بر ماهى دارد امّا الف از حیث استقامت مثل انسان و حاء مثل حیوان است، زیرا آن كج و باژگونه است و حاء از ابتدا اسم حیوان بود و میم شبیه به سر پرنده و دال شبیه به دم ماهى است  

معتقد است که خداوند انسان را به شكل احمد آفرید، زیرا قامتش مانند الف و دو دست او مثل حاء و شكم وى مانند میم و دو پاى او مثل دال است.

وی میزان را بر دو عالم گذاشته و صراط را بر نفس خویش و می گفت که بهشت عبارت از وصول به عالم بصائر و آتش وصول به ضد آن مى‏باشد. درباره پیامبران می گفت که آنان پیشوایان اهل تقلیدند و اهل تقلید كورند، امّا قائم پیشواى اهل بصیرت و آنان خردمندان اند و بصائر را كه در مقابل آفاق و انفس است در مى‏ یابند. شهرستانى مى ‏نویسد گمان مى ‏كنم كه او از امامان مستور بوده و بر سر این لاطائلاتی که به هم بافته متهم به بدعت در دین شده و به قتل رسیده است.در هر حال به نظر می رسد که احمد كیّال باید تحت تأثیر آراى فرق گنوستیكى مسیحى واقع شده باشد.<ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 371 با ویرایش و اصلاح عبارات.</ref>