۸۸٬۱۲۶
ویرایش
تهمت: تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ى' به 'ی'
جز (جایگزینی متن - 'آنها' به 'آنها') |
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''تهمت به''' گمان بد بردن به | '''تهمت به''' گمان بد بردن به کسی، کسی را به بدی متهم کردن، بهتان کفته می‌شود. تهمت از [[گناه|گناهان کبیره]] و در [[قرآن]] مجید به شدت از آن نهی شده و عذاب شدیدی برای آن ذکر گردیده است. | ||
=مفهوم‌شناسی= | =مفهوم‌شناسی= | ||
بهتان و افتراء عبارتست از اینکه انسان در حق غیر به چیزی که راضی نیست دروغ بگوید به عبارت دیگر چیزی را به دروغ به دیگری نسبت دهد و شخصی که مرتکب گناه و عمل زشتی نشده به انجام آن متهم کند و یا عیب و نقصی را که در او نیست به او بچسباند و فرقی نیست که این نسبت دروغ در حضور او باشد یا در غیاب. بهتان و تهمت از گناهان کبیره است و در قرآن مجید به شدت از آن نهی و عذاب شدیدی برای آن ذکر گردیده که به آن اشاره خواهد شد. | بهتان و افتراء عبارتست از اینکه انسان در حق غیر به چیزی که راضی نیست دروغ بگوید به عبارت دیگر چیزی را به دروغ به دیگری نسبت دهد و شخصی که مرتکب گناه و عمل زشتی نشده به انجام آن متهم کند و یا عیب و نقصی را که در او نیست به او بچسباند و فرقی نیست که این نسبت دروغ در حضور او باشد یا در غیاب. بهتان و تهمت از گناهان کبیره است و در قرآن مجید به شدت از آن نهی و عذاب شدیدی برای آن ذکر گردیده که به آن اشاره خواهد شد. | ||
| خط ۶: | خط ۶: | ||
=حکم تهمت= | =حکم تهمت= | ||
بدون دلیل گمان بد بردن به مؤمن و جاری ساختن آثار آن بر او حرام و <ref>حرعاملی، محمدحسن، وسائل الشیعه،ج۱۲، ص۳۰۲. </ref> بلکه از گناهان کبیره به شمار آمده است.<ref>عاملی جبعی، زین‌الدین، رسائل الشهید الثانی، ص۲۹۳. </ref><ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۴۱، ص۵۹. </ref> وارد شدن در جا یا | بدون دلیل گمان بد بردن به مؤمن و جاری ساختن آثار آن بر او حرام و <ref>حرعاملی، محمدحسن، وسائل الشیعه،ج۱۲، ص۳۰۲. </ref> بلکه از گناهان کبیره به شمار آمده است.<ref>عاملی جبعی، زین‌الدین، رسائل الشهید الثانی، ص۲۹۳. </ref><ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۴۱، ص۵۹. </ref> وارد شدن در جا یا کاری که زمینه‌ی بدگمانی دیگران به شخص را فراهم می‌کند، کراهت دارد.<ref>حرعاملی، محمدحسن، وسائل الشیعه،ج۱۲، ص۳۶. </ref> | ||
=اسباب تهمت= | =اسباب تهمت= | ||
هریک از امور زیر | هریک از امور زیر می‌تواند سبب تهمت گردد: بی‌مبالاتی در امر [[دین]]، دشمنی، دوستی، خویشاوندی و جز آنها از اعمال و افعالی که انسان را در معرض تهمت قرار می‌دهد. | ||
=احکام متهم= | =احکام متهم= | ||
۱: متّهم نبودن شاهد، از شرایط پذیرش شهادت او است و مراد از آن، مطلق تهمت نیست، بلکه منظور تهمت خاص است و آن | ۱: متّهم نبودن شاهد، از شرایط پذیرش شهادت او است و مراد از آن، مطلق تهمت نیست، بلکه منظور تهمت خاص است و آن تهمتی است که منشأ آن جلب منفعت برای شاهد یا دفع ضرر از او باشد. دشمنی دنیوی و نه دینی نیز بنابر قول مشهور از اسباب تهمت به شمار رفته و موجب عدم‌پذیرش شهادت متهم به این تهمت است.<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۴۱، ص۶۰- ۷۲. </ref> | ||
۲: استفاده اعم از خوردن، وضو گرفتن و مانند آن از سؤر حائض متّهم به | ۲: استفاده اعم از خوردن، وضو گرفتن و مانند آن از سؤر حائض متّهم به بی‌مبالاتی نسبت به [[نجاست]]، بلکه سؤر هر فردی که چنین است کراهت دارد. <ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۱، ص۳۷۷. </ref><ref>یزدی، سیدمحمدکاظم، العروة الوثقی، ج۱، ص۵۵.</ref> | ||
۳: بنابر قول مشهور [[نماز]] خواندن در لباس | ۳: بنابر قول مشهور [[نماز]] خواندن در لباس کسی که نسبت به نجاست متّهم به بی‌مبالاتی است [[کراهت]] دارد. برخی حکم یاد شده را نسبت به متّهم به ارتکاب سایر [[محرمات]] همچون غصب تعمیم داده‌اند.<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۸، ص۲۶۷-۲۶۹. </ref> | ||
۴: نقض آتش بس به صرف تهمت جایز نیست.<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۲۱، ص۲۹۴. </ref> | ۴: نقض آتش بس به صرف تهمت جایز نیست.<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۲۱، ص۲۹۴. </ref> | ||
۵: | ۵: رای مقوم (کسی که برای تعیین مقدار ارش انتخاب می‌شود.) صفاتی ذکر شده که متّهم نبودن وی در قیمت گذاری از آن جمله است.<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۲۳، ص۲۹۰. </ref> | ||
۶: ضامن کردن اجیر در غیر صورت تهمت [[مکروه]] است. در کلمات فقها | ۶: ضامن کردن اجیر در غیر صورت تهمت [[مکروه]] است. در کلمات فقها برای این عبارت چند تفسیر ذکر شده از جمله: دو شاهد نسبت به اجیری که متّهم به تقصیر نبوده بر تقصیر او در کارش شهادت دهند. در این صورت ضامن کردن اجیر و گرفتن غرامت مال تلف شده از او کراهت دارد. | ||
۷: | ۷: اجیری که نسبت به کار خود مطلقا هرچند تقصیر نکرده باشد ضامن است، مانند صنعت‌گر در صورت عدم توجه اتهام تقصیر به وی ضامن کردن و گرفتن غرامت از او کراهت دارد.<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۲۷، ص ۲۵۴-۲۵۵. </ref> | ||
۸: | ۸: برای مرد [[مستحب]] است در صورت تصمیم بر [[ازدواج موقت]] با زنی که متهّم است (احتمال شوهردار بودنش داده می‌شود.) از حال او تفحص کند. <ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۳۰، ص۱۵۸. </ref> | ||
۹: سزاوار است تحقیق و تفحّص از سلامت و | ۹: سزاوار است تحقیق و تفحّص از سلامت و پاکی شاهد پنهانی انجام گیرد؛ چه اینکه روش پنهانی زمینه‌ی این تهمت را که مزکّی (تزکیه کننده‌ی شاهد) از روی حیا یا وفاداری و وابستگی به شاهد یا امید به او و یا بیم از وی او را تزکیه کرده است منتفی می‌سازد.<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۴۰، ص۱۱۵. </ref> | ||
۱۰: مهمان کردن | ۱۰: مهمان کردن یکی از دو طرف دعوا بدون دیگری بر قاضی از این جهت که در موضع تهمت قرار می‌گیرد مکروه است.<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۴۰، ص۱۳۰. </ref> | ||
۱۱: در موارد عدم ارائه‌ی بینه توسط مدعی و منکر [[قسم]] | ۱۱: در موارد عدم ارائه‌ی بینه توسط مدعی و منکر [[قسم]] می‌خورد و در صورت ردّ قسم بر مدّعی مدّعی باید برای اثبات دعوای خود قسم بخورد مگر در مواردی خاص از جمله موردی که منشأ طرح دعوا وجود تهمت باشد و مدّعی نسبت به امر مورد ادعای خود جازم نباشد. در این صورت منکر بین قسم خوردن و خودداری از آن مخیر است؛ لیکن نمی‌تواند قسم را به مدّعی برگرداند.<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۴۰، ص۱۷۶-۱۷۸. </ref> | ||
۱۲: ثبوت قسامه | ۱۲: ثبوت قسامه مبتنی بر وجود شبهه و تهمت در پرتو علائم و قرائن موجود است و با ارتفاع تهمت موضوع قسامه منتفی است.<ref>نجفی، محمدحسن، جواهر الکلام،ج۴۲، ص۲۳۲. </ref> | ||
=آثار سوء اجتماعی= | =آثار سوء اجتماعی= | ||