۸۷٬۷۷۵
ویرایش
جز (تمیزکاری) |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
خط ۱: | خط ۱: | ||
{{جعبه اطلاعات شخصیت | |||
| عنوان = میرفندرسکی | |||
| تصویر = میرفندرسکی.jpg | |||
| نام = ابوالقاسم فِندِرسکی | |||
| نامهای دیگر = | |||
|نام | | سال تولد = ۹۷۰ ق | ||
| تاریخ تولد = | |||
| | | محل تولد = گرگان | ||
| | | سال درگذشت = ۱۰۵۰ ق | ||
| | | تاریخ درگذشت = | ||
| | | محل درگذشت = | ||
| | | استادان = {{فهرست جعبه عمودی | علامه چلبی | افضلالدین محمد ترکه اصفهانی}} | ||
| | | شاگردان = | ||
| دین = اسلام | |||
| مذهب = شیعه | |||
| آثار = {{فهرست جعبه افقی | اثر | اثر | اثر}} | |||
| فعالیتها = | |||
|محل | | وبگاه = {{نشانی وب | site.com.net}} | ||
}} | |||
|استادان | |||
|علامه چلبی | |||
|شاگردان | |||
| | |||
| | |||
| | |||
| | |||
| | |||
| | |||
| | |||
| | |||
|} | |||
'''سید ابوالقاسم موسوی استرآبادی''' (م، ۱۰۵۰ ق) مشهور به <big>میرفندرسکی</big> فرزند میرزا بیک، عالم عارف، حکیم و فیلسوف بزرگ [[عصر صفوی]] (معاصر شاه عباس اول و دوم صفوی) است. | '''سید ابوالقاسم موسوی استرآبادی''' (م، ۱۰۵۰ ق) مشهور به <big>میرفندرسکی</big> فرزند میرزا بیک، عالم عارف، حکیم و فیلسوف بزرگ [[عصر صفوی]] (معاصر شاه عباس اول و دوم صفوی) است. | ||
خط ۵۴: | خط ۲۶: | ||
از میرفندرسکی چند رساله مختصر در موضوعات علمی و فلسفی، مقداری حواشی و توضیحات بر ترجمه جوگ بسشت هندویی و بعضی اشعار و قطعههای منظوم بر جای مانده است. مهمترین اثر میر فندرسکی رساله فارسی معروف به [[صناعیه]] است که به عنوان [[حقایق الصنایع]] نیز شهرت دارد. | از میرفندرسکی چند رساله مختصر در موضوعات علمی و فلسفی، مقداری حواشی و توضیحات بر ترجمه جوگ بسشت هندویی و بعضی اشعار و قطعههای منظوم بر جای مانده است. مهمترین اثر میر فندرسکی رساله فارسی معروف به [[صناعیه]] است که به عنوان [[حقایق الصنایع]] نیز شهرت دارد. | ||
=نسب میرفندرسکی= | == نسب میرفندرسکی == | ||
پدران او از بزرگان [[سادات]] استرآباد بودند و جدش میرصدرالدین در ناحیه فِندِرسک از شهرهای استرآباد صاحب املاکی بود و بعد از جلوس شاهعباس اول (۹۶۶ق) به دربار او پیوست. پدرش میرزابیک نیز در دستگاه [[شاهعباس]] خدمت میکرد و مورد تکریم بود. <ref>افندی، ریاض العلماء، ج۵، ص۵۰۰؛ قمی، الکنی و الالقاب، ج۳، صص۳۵-۳۶</ref> | پدران او از بزرگان [[سادات]] استرآباد بودند و جدش میرصدرالدین در ناحیه فِندِرسک از شهرهای استرآباد صاحب املاکی بود و بعد از جلوس شاهعباس اول (۹۶۶ق) به دربار او پیوست. پدرش میرزابیک نیز در دستگاه [[شاهعباس]] خدمت میکرد و مورد تکریم بود. <ref>افندی، ریاض العلماء، ج۵، ص۵۰۰؛ قمی، الکنی و الالقاب، ج۳، صص۳۵-۳۶</ref> | ||
=زندگینامه میرفندرسکی= | == زندگینامه میرفندرسکی == | ||
ابوالقاسم در شهر کوچکِ فندرسک به دنیا آمد <ref>اوحدی، ۱۵۱؛ افندی، ج۵، ص۵۰۱-۵۰۲</ref> و گویا مقدمات علوم را در همان نواحی فراگرفت، ولی بعداً برای تحصیل به اصفهان رفت و نزد [[علامه چلبی بیک تبریزی]] (درگذشت۱۰۴۱) که خود از شاگردان [[افضلالدین محمد ترکه اصفهانی]] بود به تحصیل حکمت و علوم پرداخت. <ref>اوحدی، عرفات العاشقین، صص۱۵۱، ۱۶۸، ۲۸۲</ref> وی سپس در همانجا به تدریس مشغول شد. | ابوالقاسم در شهر کوچکِ فندرسک به دنیا آمد <ref>اوحدی، ۱۵۱؛ افندی، ج۵، ص۵۰۱-۵۰۲</ref> و گویا مقدمات علوم را در همان نواحی فراگرفت، ولی بعداً برای تحصیل به اصفهان رفت و نزد [[علامه چلبی بیک تبریزی]] (درگذشت۱۰۴۱) که خود از شاگردان [[افضلالدین محمد ترکه اصفهانی]] بود به تحصیل حکمت و علوم پرداخت. <ref>اوحدی، عرفات العاشقین، صص۱۵۱، ۱۶۸، ۲۸۲</ref> وی سپس در همانجا به تدریس مشغول شد. | ||
خط ۷۴: | خط ۴۶: | ||
میرفندرسکی در دربار ایران نیز مورد تکریم بود و به گفته نصرآبادی هنگامی که از هند به اصفهان بازگشت شاه صفی به دیدنش رفت. <ref>مقدمه تحفه المراد، چاپ 1372، انتشارات الزهراء</ref> | میرفندرسکی در دربار ایران نیز مورد تکریم بود و به گفته نصرآبادی هنگامی که از هند به اصفهان بازگشت شاه صفی به دیدنش رفت. <ref>مقدمه تحفه المراد، چاپ 1372، انتشارات الزهراء</ref> | ||
=استادان و شاگردان میرفندرسکی= | == استادان و شاگردان میرفندرسکی == | ||
وی از شاگردان علامه چلبی بیک تبریزی بود و نقل شده که شفای [[شیخ الرئیس]] [[بو علی سینا]] را از محضر [[فیلسوف]] مدقّق، مرحوم میرداماد صاحب [[قبسات]] فراگرفت. <ref>مقدمه تحفة المراد، چاپ 1372</ref> | وی از شاگردان علامه چلبی بیک تبریزی بود و نقل شده که شفای [[شیخ الرئیس]] [[بو علی سینا]] را از محضر [[فیلسوف]] مدقّق، مرحوم میرداماد صاحب [[قبسات]] فراگرفت. <ref>مقدمه تحفة المراد، چاپ 1372</ref> | ||
خط ۸۶: | خط ۵۸: | ||
3-شیخ رجبعلی تبریزی. <ref>جلال آشتیانی، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران از میرداماد و میرفندرسکی تا عصر حاضر، شرح حال میرفندرسکی</ref> | 3-شیخ رجبعلی تبریزی. <ref>جلال آشتیانی، منتخباتی از آثار حکمای الهی ایران از میرداماد و میرفندرسکی تا عصر حاضر، شرح حال میرفندرسکی</ref> | ||
=آثار میرفندرسکی= | == آثار میرفندرسکی == | ||
مهمترین اثر میر، رساله فارسی معروف به <big>صناعیه</big> است که بهعنوان <big>حقایق الصنایع</big> نیز شهرت دارد. وی در این رساله صناعت را به مفهومی بسیار گسترده و به معنی هرچیز که از قوای عاقله و عامله آدمی به ظهور و حصول پیوندد، گرفته و در 24 باب و یک خاتمه به بیان حد صناعت انواع آن ارتباط صناعات مختلف با هم فایده و غایت هریک درجات سودمندی و شرف و خست آنها و سهم و محل هریک از اهل حرف و صنایع در جامعه پرداخته ترتیب و ترتیب صنایع را برحسب شرف و غایت تا صناعتی که خود غایت غائی است و برای آن غایتی نیست تعیین نموده است. <ref>پایگاه تبیان</ref> | مهمترین اثر میر، رساله فارسی معروف به <big>صناعیه</big> است که بهعنوان <big>حقایق الصنایع</big> نیز شهرت دارد. وی در این رساله صناعت را به مفهومی بسیار گسترده و به معنی هرچیز که از قوای عاقله و عامله آدمی به ظهور و حصول پیوندد، گرفته و در 24 باب و یک خاتمه به بیان حد صناعت انواع آن ارتباط صناعات مختلف با هم فایده و غایت هریک درجات سودمندی و شرف و خست آنها و سهم و محل هریک از اهل حرف و صنایع در جامعه پرداخته ترتیب و ترتیب صنایع را برحسب شرف و غایت تا صناعتی که خود غایت غائی است و برای آن غایتی نیست تعیین نموده است. <ref>پایگاه تبیان</ref> | ||
خط ۹۳: | خط ۶۵: | ||
# برهان الأبصار | # برهان الأبصار | ||
# منظومه در کیمیا | # منظومه در کیمیا | ||
# تحقیق المزلة | # تحقیق المزلة | ||
# تخمیریه | # تخمیریه | ||
# ترجمه شذور الذهب | # ترجمه شذور الذهب | ||
# حاشیه جوک با شست | # حاشیه جوک با شست | ||
# رساله حرکت | # رساله حرکت | ||
# رساله صناعیه | # رساله صناعیه | ||
# رسالة فی ارتباط الحادث بالقدیم | # رسالة فی ارتباط الحادث بالقدیم | ||
# رسالة فی حقیقة الوجود | # رسالة فی حقیقة الوجود | ||
# رسالة فی معقولات العشر | # رسالة فی معقولات العشر | ||
# و... . <ref>مهدوی، مصلحالدین، ج1، ص351</ref> | # و... . <ref>مهدوی، مصلحالدین، ج1، ص351</ref> | ||
خط ۱۲۰: | خط ۹۲: | ||
شرح [[محمد صالح خلخالی]]، از دانشمندان سده 12ق، همراه با شرح دعای [[حضرت امیر(ع)]] و لوایح جامی در تهران در سال 1312ق به چاپ سنگی رسیده و شرح حکیم [[عباس شریف دارابی شیرازی]] به کوشش [[فضلالله لایق]] در تهران (1337ش) طبع و نشر شده است. در بعضی از تذکرهها و کتب تراجم تألیفات دیگری چون [[تاریخ صفویه]]، [[تحقیق المزله]] و برخی رسالات و نوشتههای دیگر به نام میر ذکر کردهاند که تاکنون اثری از آنها به دست نیامده است. | شرح [[محمد صالح خلخالی]]، از دانشمندان سده 12ق، همراه با شرح دعای [[حضرت امیر(ع)]] و لوایح جامی در تهران در سال 1312ق به چاپ سنگی رسیده و شرح حکیم [[عباس شریف دارابی شیرازی]] به کوشش [[فضلالله لایق]] در تهران (1337ش) طبع و نشر شده است. در بعضی از تذکرهها و کتب تراجم تألیفات دیگری چون [[تاریخ صفویه]]، [[تحقیق المزله]] و برخی رسالات و نوشتههای دیگر به نام میر ذکر کردهاند که تاکنون اثری از آنها به دست نیامده است. | ||
=میرفندرسکی و آیین زرتشتی= | == میرفندرسکی و آیین زرتشتی == | ||
اینکه برخی فندرسکی را متاثر از [[آذرکیوان]] روحانی [[زرتشتی]] شیرازی مقیم هند و صاحب [[منظومه جام کیخسرو]] و شاگردان او دانستهاند، مقبول به نظر نمیرسد، زیرا شخصیتی که بسیار متشرع بود و بر بلندای تدریس و تحقیق عالیترین سطوح فلسفه الهی قرار داشت و عقلورزی و استقلال رأی رسم دیرین او محسوب میشد آنگونه که شخص آذرکیوان نیز از میرفندرسکی و صدرا به عنوان خردمندان [[ایران]] یاد میکند. نمیتوانست متاثر از تعالیم آنان باشد، هرچند که هنر میرفندرسکی این بود که فرازهای مثبت [[فرهنگ ملل]] دیگر را در دریای فرهنگ استوار و پر ظرفیت اسلام هضم و حل مینمود و بومی میکرد. | اینکه برخی فندرسکی را متاثر از [[آذرکیوان]] روحانی [[زرتشتی]] شیرازی مقیم هند و صاحب [[منظومه جام کیخسرو]] و شاگردان او دانستهاند، مقبول به نظر نمیرسد، زیرا شخصیتی که بسیار متشرع بود و بر بلندای تدریس و تحقیق عالیترین سطوح فلسفه الهی قرار داشت و عقلورزی و استقلال رأی رسم دیرین او محسوب میشد آنگونه که شخص آذرکیوان نیز از میرفندرسکی و صدرا به عنوان خردمندان [[ایران]] یاد میکند. نمیتوانست متاثر از تعالیم آنان باشد، هرچند که هنر میرفندرسکی این بود که فرازهای مثبت [[فرهنگ ملل]] دیگر را در دریای فرهنگ استوار و پر ظرفیت اسلام هضم و حل مینمود و بومی میکرد. | ||
خط ۱۳۰: | خط ۱۰۲: | ||
«جماعتی که غرضشان از علم، ریاست و اعتبار دنیا بوده نه کمال، هیچ از اینها نفهمیدهاند و آنها را باطل و سخیف دانسته بر رأی خود معنا میگفتهاند که طالبان حق را گمراه کردهاند». <ref>اسفندیار، کیخسرو بن آذرکیوان، دبستان مذاهب، ج۱، ص۴۷وص۲۱۵</ref> | «جماعتی که غرضشان از علم، ریاست و اعتبار دنیا بوده نه کمال، هیچ از اینها نفهمیدهاند و آنها را باطل و سخیف دانسته بر رأی خود معنا میگفتهاند که طالبان حق را گمراه کردهاند». <ref>اسفندیار، کیخسرو بن آذرکیوان، دبستان مذاهب، ج۱، ص۴۷وص۲۱۵</ref> | ||
=وفات میرفندرسکی= | == وفات میرفندرسکی == | ||
وفات او در 1050ق در [[اصفهان]] روی داد و در همانجا در [[مقبره]] بابا رکنالدین در محلی که امروز به تخت فولاد و [[تکیه]] میر معروف است به خاک سپرده شد. او [[وصیت]] کرد که تمام کتابهایش را به [[شاه صفی]] بدهند. <ref> نعمه، عبدالله، ص506؛ پایگاه تبیان</ref> | وفات او در 1050ق در [[اصفهان]] روی داد و در همانجا در [[مقبره]] بابا رکنالدین در محلی که امروز به تخت فولاد و [[تکیه]] میر معروف است به خاک سپرده شد. او [[وصیت]] کرد که تمام کتابهایش را به [[شاه صفی]] بدهند. <ref> نعمه، عبدالله، ص506؛ پایگاه تبیان</ref> | ||
خط ۱۳۷: | خط ۱۰۹: | ||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[رده:عالمان شیعه | [[رده:عالمان]] | ||
[[رده: | [[رده:عالمان شیعه]] | ||
[[رده:فیلسوفان]] | |||
[[رده:ایران]] |