سوره اعراف: تفاوت میان نسخه‌ها

[[پرونده:سوره اعراف.jpg|بی‌قاب|چپ]]

'''سوره اعراف''' هفتمین سوره و از [[سوره‌های مکی]] [[قرآن]] است که در جزء هشتم و نهم قرآن جای دارد. این سوره به سبب بازگویی ماجرای [[اصحاب اعراف]] در [[روز قیامت]] بدین نام خوانده شده است. سوره اعراف همانند دیگر سوره‌های مکی، بیشتر ناظر به بحث از مبدأ و [[معاد]]، اثبات [[توحید]]، دادگاه [[رستاخیز]]، مبارزه با [[شرک]]، تثبیت مقام و موقعیت انسان در جهان آفرینش است. هدف این سوره نیز تقویت عقیده و مبانی [[ایمان]] در [[مسلمانان]] دانسته شده است. سوره اعراف به پیمان‌هایی که خدا از انسان‌ها در مسیر هدایت و صلاح گرفته، از جمله در [[عالم ذر]] اشاره می‌کند و برای نشان دادن شکست و ناکامی اقوامی که از مسیر توحید منحرف شده‌اند، به سرگذشت اقوام پیشین و از بین رفتن اقوام گذشته پیامبرانی همچون [[نوح]]، [[لوط]] و [[شعیب]] می‌پردازد. در این سوره داستان [[سجده]] نکردن [[شیطان]] در آیه‌های ۱۱ الی ۲۵ آمده است. آیه ۴۶ درباره اصحاب اعراف، آیات ۵۴ تا ۵۶ معروف به [[آیه سخره]] و آیه ۱۷۲ معروف به [[آیه میثاق]] از آیات نامدار سوره اعراف است.  

== مفهوم کلی سوره ==

* اصول دعوت [[پیامبران]] ([[توحيد|توحید]]، [[نبوت]] و [[معاد]])؛

* سرگذشت پیامبران ([[حضرت آدم|آدم]]، [[حضرت نوح|نوح]]، [[حضرت لوط|لوط]] و...)؛

* شناخت نامه‌ی اعراف، عرش، میزان و عالم ذرّ؛

== اسامی سوره ==

# اعراف؛

# المص؛

# میقات؛

== علت نام‌گذاری ==

#[[سوره اعراف]]؛ به‌خاطر این‌که لفظ اعراف در آیه چهل‌وهشتم این سوره آمده است<ref>همان.</ref>.

#«سوره میثاق»؛ به‌خاطر این‌که ذکر عهد و میثاق الست در آیه یکصدوهفتادودوم این سوره آمده است<ref>همان.</ref>.

== محتوا و موضوعات ==

[[خداوند]] متعال در آغاز سوره اعراف اشاره کوتاه و محکمی به مساله مبدء و معاد کرده. سپس برای احیای شخصیت [[انسان]]، داستان آفرینش [[آدم]] را با اهمیت فراوان شرح می‌دهد. بعد پیمان‌هایی را که خدا از فرزندان آدم در مسیر هدایت و صلاح گرفته یک یک برمی‌شمرد.

سپس برای نشان دادن شکست و ناکامی اقوامی که از مسیر [[توحيد|توحید]] و [[عدالت]] و پرهیزگاری منحرف می‌شوند، و هم برای نشان دادن پیروزی مومنان راستین، سرگذشت بسیاری از اقوام پیشین و [[پیامبران|انبیای]] گذشته مانند نوح و لوط و [[حضرت شعیب|شعیب]] را بیان کرده و با سرگذشت مشروح [[بنی اسرائيل|بنی اسرائیل]] و مبارزه [[موسی|موسی]] با [[فرعون]] پایان می‌دهد. و در آخر سوره بار دیگر به مساله مبدء و معاد باز می‌گردد و انجام و آغاز را بدین‌وسیله تکمیل می‌کند<ref>تفسير نمونه، ج6، ص 75.</ref>.

[[ابی بن کعب|ابی‌بن‌کعب]] از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر‌گرامی اسلام]] روایت کرده است که هر کس سوره اعراف را بخواند، خداوند میان او و [[شیطان|شيطان]] پرده‌ای قرار می‌دهد و روز قیامت حضرت آدم [[شفاعت|شفیع]] اوست.

[[محمد بن مسعود سمرقندی کوفی|عیاشی]] به اسناد خود از [[ابوبصير|ابوبصیر]]، از [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق]] روایت کرده است که هر کس سوره اعراف را در هر ماه بخواند، روز [[قیامت]] از کسانی است‌که آنان را بیمی نیست و محزون نمی‌شوند و اگر در هر [[روز جمعه]] بخواند، از کسانی است که در روز قیامت حساب ندارند.

=== شهادت در قیامت ===

[[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق]] فرمود: در این سوره آیات محکمه وجود دارد. قرائت و عمل به آن را ترک نکنید که روز قیامت برای کسانی که قرائت کرده‌اند، شهادت خواهد داد<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج9، ص41.</ref>.

* سوره اعراف مکی است. از [[قتاده]] و ضحاک روایت شده است که این سوره مکی است، بجز آیه‌های {{متن قرآن |وَ سْئَلْهُمْ عَنِ الْقَرْیَةِ... بِما کانُوا یَفْسُقُونَ |سوره = اعراف |آیه = 163 تا 165 }} که در [[مدينه|مدینه]] نازل شده‌اند <ref>همان.</ref>.

نزول این سوره قبل از [[سوره جن]] و پس از بازگشت [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول اکرم]] از سفر تبلیغی [[طائف]] در سال دهم [[بعثت]] بوده است<ref>همان، ص30.</ref>.

== فضای نزول ==

با توجه به [[نزول قرآن|نزول]] سوره اعراف در سال دهم بعثت می‌توان دریافت که در این دوران [[مشرکان]] [[مکه]] سخت‌ترین مخالفت‌ها را با [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]] روا داشته و از هیچ کوششی برای جلوگیری از انتشار دعوت توحیدی رسول خدا کوتاهی نمی‌کردند که یک نمونه آن محاصره اقتصادی سه ساله در [[شعب ابی طالب|شعب ابی طالب]] بود. در چنین شرایطی سوره مبارک اعراف نازل شد تا بار دیگر عهدی را که خداوند از آدمیان گرفته است تا او را بپرستند و چیزی را شریک او قرار ندهند به آنان یادآور شود و سرنوشت امت‌های عهد شکن پیشین و مکذبان پیامبران را خاطرنشان سازد، از این رو باید گفت سوره اعراف برای تبیین اهمیت پایبندی انسان‌ها به عهدی که با خدا بسته بودند فرود آمد<ref>دائرة المعارف قرآن، ج4، ص 66.</ref>.

روایت از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا]] نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و [[سوره‌های مئين|سوره‌های مئین]] را به جای [[انجيل|انجیل]] و [[سوره‌های مثانی|سوره‌های مثانی]] را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.

سوره اعراف اولین سوره بلند [[قرآن|قرآن کریم]] در ترتیب نزول، بلندترین سوره مکی، و اولین سوره‌ای است که داستان‌های پیامبران را به تفصیل بیان می‌کند.

توضیح آن که بیست‌ونه سوره از سور قرآن با حروف مقطعه شروع شده‌اند که غیر از [[سوره بقره|بقره]] و [[سوره آل عمران|آل عمران]]، همگی مکی اند. بعضی از این سوره‌ها نیز با حروف مقطعه شان نام‌گذاری شده‌اند؛ مثل سوری اعراف که «المص» هم نامیده شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج7، ص24.</ref>.