۲۲٬۰۲۶
ویرایش
امانت: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
'''امانت''' ضد خیانت است<ref>لسان العرب، ج ۱، ص ۲۲۳، «امن»؛ لغت‌نامه، ج ۲، ص ۲۸۴۱.</ref> و به معنای آرامش، سکون و بر طرف شدن خوف و اضطراب<ref>التحقیق، ج ۱، ص ۱۵۰، «امن»</ref> و تأمین امنیت حقی از حقوق به‌وسیله عهد، وصیت و مانند آن<ref>المیزان، ج ۹، ص ۵۴.</ref> یا به معنای حالتی است که انسان را به حفظ حقوق دیگران برانگیخته و او را از تضییع یا تصرف در آن باز می‌دارد. این واژه بر اعیان نیز اطلاق شده و همچنین به مالی که در نزد دیگری به امانت سپرده شود گفته می‌شود<ref>مفردات، ص ۹۰؛ التحقیق، ج ۱، ص ۱۵۰، «امن».</ref> و به شخص مورد اعتماد که امانت به او سپرده می‌شود '''«امین»''' گویند<ref>عبداللهی، حمیده، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج ۴، ص ۲۴۶ - ۵۲۴.</ref>.<br> | '''امانت''' ضد خیانت است<ref>لسان العرب، ج ۱، ص ۲۲۳، «امن»؛ لغت‌نامه، ج ۲، ص ۲۸۴۱.</ref> و به معنای آرامش، سکون و بر طرف شدن خوف و اضطراب<ref>التحقیق، ج ۱، ص ۱۵۰، «امن»</ref> و تأمین امنیت حقی از حقوق به‌وسیله عهد، وصیت و مانند آن<ref>المیزان، ج ۹، ص ۵۴.</ref> یا به معنای حالتی است که انسان را به حفظ حقوق دیگران برانگیخته و او را از تضییع یا تصرف در آن باز می‌دارد. این واژه بر اعیان نیز اطلاق شده و همچنین به مالی که در نزد دیگری به امانت سپرده شود گفته می‌شود<ref>مفردات، ص ۹۰؛ التحقیق، ج ۱، ص ۱۵۰، «امن».</ref> و به شخص مورد اعتماد که امانت به او سپرده می‌شود '''«امین»''' گویند<ref>عبداللهی، حمیده، دائرةالمعارف قرآن کریم، ج ۴، ص ۲۴۶ - ۵۲۴.</ref>.<br> | ||
واژه «امانت» ضد «خیانت» مصدر و از ریشه «أمن» به معنای آرامش قلب است. «امین» به کسی گفته می‌شود که دل در سپردن چیزی به او احساسِ آرامش کند همچنین به چیزی که سپرده شده نیز «امانت» اطلاق می‌گردد. ابن فارس در معنای «أمَنَ» می‌گوید: همزه و میم و نون، دو اصل [معناییِ] نزدیک | واژه «امانت» ضد «خیانت» مصدر و از ریشه «أمن» به معنای آرامش قلب است. «امین» به کسی گفته می‌شود که دل در سپردن چیزی به او احساسِ آرامش کند همچنین به چیزی که سپرده شده نیز «امانت» اطلاق می‌گردد. ابن فارس در معنای «أمَنَ» می‌گوید: همزه و میم و نون، دو اصل [معناییِ] نزدیک به‌هم دارد: یکی امانت که ضدّ خیانت و به معنای آرامش دل است، و دیگری گواهی دادن. راغب اصفهانی نیز در تبیین معنای «أمَنَ» آورده است: ریشه «أمن» آرامشِ خاطر و رفع نگرانی است. امن و امانت و امان، در اصل مصدر هستند و امان گاهی اسم حالتی است که انسان در آن حالت آرام است، و گاهی هم اسم چیزی است که انسان با آن آرامش می‌یابد<ref>محمدی ری‌شهری، محمد، دانشنامه قرآن و حدیث، ج۷، ص۳۲۳ و ۳۲۴.</ref>. | ||
== امانت ولایت == | == امانت ولایت == | ||
ولایت امیر مؤمنان و [[اهل‌بیت (علیهم‌السلام)]]، امانت سنگینی است که خداوند بر هستی عرضه کرده و انسان آن را پذیرفته است. آیۀ "عرض امانت" تفسیرهای مختلفی دارد و در برخی روایات این امانت به ولایت [[علی (علیه‌السلام)]] هم تأویل شده است. آیۀ امانت چنین است:{{متن قرآن|إِنَّا عَرَضْنَا الأَمَانَةَ عَلَی السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَالْجِبَالِ|سوره = احزاب|آیه = 72}}. [[امام صادق (علیه‌السلام)]] می‌فرماید: مقصود از آن ولایت علی (علیه‌السلام) است: | ولایت امیر مؤمنان و [[اهل‌بیت (علیهم‌السلام)]]، امانت سنگینی است که خداوند بر هستی عرضه کرده و انسان آن را پذیرفته است. آیۀ "عرض امانت" تفسیرهای مختلفی دارد و در برخی روایات این امانت به ولایت [[علی (علیه‌السلام)]] هم تأویل شده است. آیۀ امانت چنین است: {{متن قرآن|إِنَّا عَرَضْنَا الأَمَانَةَ عَلَی السَّمَاوَاتِ وَالأَرْضِ وَالْجِبَالِ|سوره = احزاب|آیه = 72}}. [[امام صادق (علیه‌السلام)]] می‌فرماید: مقصود از آن ولایت علی (علیه‌السلام) است: «هی ولایة أمیرالمؤمنین»<ref>بحار الأنوار؛ ج ۲۳ ص ۲۷۵ و ۲۸۰.</ref> در آیۀ دیگری که می‌فرماید: {{متن قرآن|إِنَّ اللَّهَ یَأمُرُکُم أَن تُؤَدُّوا الأَماناتِ إِلیٰ أَهلِها وَإِذا حَکَمتُم بَینَ النّاسِ أَن تَحکُموا بِالعَدلِ ۚ إِنَّ اللَّهَ نِعِمّا یَعِظُکُم بِهِ إِنَّ اللَّهَ کانَ سَمیعًا بَصیرًا|سوره = نساء|آیه = 58}}؛ «خداوند به شما فرمان می‌دهد که امانت‌ها را به صاحبانش بدهید و هنگامی که میان مردم داوری می‌کنید، به عدالت داوری کنید. خداوند اندرزهای خوبی به شما می‌دهد! خداوند شنوا و بیناست».عبارت: «خداوند دستور می‌دهد امانت‌ها را به اهلش بسپارید». در روایات متعددی آمده که خطاب به [[امامان معصوم|امامان]] است که هرکدام [[امامت]] و ودایع امامت همچون کتاب و سلاح و مسؤولیت‌های پیشوایی را به امام بعدی بسپارد. در احادیثی از [[امام صادق (علیه‌السلام)]] و [[امام علی بن موسی الرضا|امام رضا (علیه‌السلام)]] نقل شده که امانت، همان ولایت است. و حضرت صادق (علیه‌السلام)، امانت را حب و ولایت و معرفت محمّد و آل محمد می‌شمارد. ولایت‌پذیری و تحمل این‌بار عظیم اعتقادی و عملی، ظرفیت و تعهدی فراوان می‌طلبد. انسان‌ها نیز برخی امانت‌دار خوبی نبودند و به وظیفۀ خود نسبت به این امانت الهی، عمل نکردند<ref>جواد محدثی؛ فرهنگ غدیر؛ ص ۱۰۱.</ref>. | ||
=== ادای امانت === | === ادای امانت === | ||
[[قرآن]] در آیات متعدد از امانت‌هایی که [[خداوند]] در اختیار بشر نهاده سخن به میان آورده است. | [[قرآن]] در آیات متعدد از امانت‌هایی که [[خداوند]] در اختیار بشر نهاده سخن به میان آورده است. | ||
در قرآن کریم آمده است:{{متن قرآن|وَالَّذِینَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ|سوره = مؤمنون|آیه = 8}}؛ «و آنان که سپرده‌های نزد خویش و پیمان خود را پاس می‌دارند». همچنین در جای دیگر می‌فرماید:{{متن قرآن|... فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُکُمْ بَعْضًا فَلْیُؤَدِّ الَّذِی اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ|سوره = بقره|آیه = 238}}؛ «... و اگر (بدون گرو) یکی از شما دیگری را (بر دارایی خود) امین دانست، آنکه امین دانسته شده است، باید امانت وی را بازگرداند و از خداوند- پروردگار خویش- پروا کند و گواهی را پنهان مدارید». | در قرآن کریم آمده است: {{متن قرآن|وَالَّذِینَ هُمْ لِأَمَانَاتِهِمْ وَعَهْدِهِمْ رَاعُونَ|سوره = مؤمنون|آیه = 8}}؛ «و آنان که سپرده‌های نزد خویش و پیمان خود را پاس می‌دارند». همچنین در جای دیگر می‌فرماید: {{متن قرآن|... فَإِنْ أَمِنَ بَعْضُکُمْ بَعْضًا فَلْیُؤَدِّ الَّذِی اؤْتُمِنَ أَمَانَتَهُ|سوره = بقره|آیه = 238}}؛ «... و اگر (بدون گرو) یکی از شما دیگری را (بر دارایی خود) امین دانست، آنکه امین دانسته شده است، باید امانت وی را بازگرداند و از خداوند- پروردگار خویش- پروا کند و گواهی را پنهان مدارید». | ||
از پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم) نیز روایت است: «مردم در دنیا مانند مهمان‌اند و آنچه در اختیار دارند، مانند امانت است، مسافر، رفتنی است و امانت هم پس گرفتنی»<ref>حسن دیلمی؛ ارشاد القلوب؛ ترجمه علی سلگی نهاوندی؛ ج ۱، ص ۷۸.</ref>. | از پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم) نیز روایت است: «مردم در دنیا مانند مهمان‌اند و آنچه در اختیار دارند، مانند امانت است، مسافر، رفتنی است و امانت هم پس گرفتنی»<ref>حسن دیلمی؛ ارشاد القلوب؛ ترجمه علی سلگی نهاوندی؛ ج ۱، ص ۷۸.</ref>. | ||