جریانات و ایدئولوژی‌های مهم فکری افغانستان (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

این مکتب فکری که امروز بر جریان‌های سیاسی و اجتماعی افغانستان اثر گذاشته است، منشأ آن به سیاست‌ها و اندیشه‌های امیر محمد نادر خان برمی‌گردد. نادر خان که بعد از شاه امان الله خان و بچه سقاو، قدرت را به دست گرفت، خواهان اصلاحات در جامعه بود، اما نه مانند شاه امان الله خان از پایان جامعه، بلکه اصلاحات را از بالا، یعنی نهاد دولت آغاز کرد. دلیل عمده تفاوت تجددگرایان با محافظه‌کاران در همین است، محافظه‌کاران اصلاحات را می‌خواهان که از بالا آغاز شود و در سنت و دین تفاوت بنیادی ایجاد نشود، اما تجددگریان و انقلابیون خواستار اصلاحات یکباره در جامعه و دولت هستند. پس بهتر است که جریان‌های محافظه‌کاری که به شدت دین‌گرا هم هستند، پیروی آنها را به ادامه سیاست‌های نادر خان یا نادریسم گفت.  

پیروان خط فکری نادریسم، بیشتر با غرب و بلوک اسلامی خود را راحت احساس می‌کنند. با آنکه خط مش فکری امانیسم خود را با بلوک‌های چپی و شرق خود را راحت می‌دیدند. یک از مشکل اساسی این مکتب این است که فرهنگ افغانیت و اسلامیت را با هم می‌دانند و در جامعه افغانستان آن را لازم و ملزوم فکر می‌کنند، در ماهیت خیلی از اصول عرفی افغانیت با اسلامیت در تضاد با هم باشند. ضرب المثل معروف در‌این‌باره خوب صدق می‌کند: دو هندوانه در یک دست گرفته نمی‌شود! ایدئولوژی نادریسم را می‌توان به این اصول عمده استوار دانست: محافظه‌کاری، افغانیت و اسلامیت، سیاست بازی با دین و مخالفت با مدرنیسم و سکولاریسم می‌باشد.