confirmed، مدیران
۳۷٬۲۰۱
ویرایش
خط ۱۱: | خط ۱۱: | ||
== اجتهاد در زمان پیامبر در مدینه == | == اجتهاد در زمان پیامبر در مدینه == | ||
پس از هجرت [[ | پس از هجرت [[محمد بن عبدالله (خاتم الأنبیاء)|پیامبر (صلی الله علیه)]] به [[مدینه]] و آماده شدن زمینۀ مناسب شریعت و پیدایش علل و عوامل تشریع، آیاتی در زمینۀ احکام الهی و فرایض دینی، بر آن حضرت نازل شد که نزدیک به یک سوم<ref>قرآن</ref> را تشکیل میدهند و این آیات، بیانگر اصول همۀ احکام اجتهادی و قوانین و قواعد کلی استنباط شرعی (اعم از عبادات، معاملات، سیاسیات، مسائل قضایی، حکومتی، روابط بین الملل، قوانین حقوقی، کیفری، مدنی، احوال شخصی و جز اینها) است. | ||
بر این مبنا، این اصول و قواعد، از مبادی اجتهاد به شمار میروند و هر مجتهدی بر مبنای آنها میتواند مسائل فرعی، تازه و پدیدههای جدید را به آن اصول پایه عودت داده و قواعد کلی آنها را بر مصادیق خارجی منطبق سازد. از این آیات که در آنها، احکام شرعی در همۀ ابعاد و زمینههای مختلف زندگی مادی و معنوی انسانها بیان شده، به «آیات الاحکام» تعبیر کردهاند<ref>ادوار اجتهاد، محمد ابراهیم جناتی، ص 42</ref>. | بر این مبنا، این اصول و قواعد، از مبادی اجتهاد به شمار میروند و هر مجتهدی بر مبنای آنها میتواند مسائل فرعی، تازه و پدیدههای جدید را به آن اصول پایه عودت داده و قواعد کلی آنها را بر مصادیق خارجی منطبق سازد. از این آیات که در آنها، احکام شرعی در همۀ ابعاد و زمینههای مختلف زندگی مادی و معنوی انسانها بیان شده، به «آیات الاحکام» تعبیر کردهاند<ref>ادوار اجتهاد، محمد ابراهیم جناتی، ص 42</ref>. | ||
خط ۱۷: | خط ۱۷: | ||
به این ترتیب مدینه را میتوان به عنوان نخستین پایگاه تشریع احکام و تشکیل حکومت اسلامیدانست که خود زمینه ساز دورۀ تمهید مبانی اجتهاد نیز به شمار میرود؛ با این توضیح که در این دوره با وجود و حضور بنیانگذار اسلام و تشریع کنندۀ احکام اسلامی، نیاز چندانی به اجتهاد وجود نداشته، زیرا: | به این ترتیب مدینه را میتوان به عنوان نخستین پایگاه تشریع احکام و تشکیل حکومت اسلامیدانست که خود زمینه ساز دورۀ تمهید مبانی اجتهاد نیز به شمار میرود؛ با این توضیح که در این دوره با وجود و حضور بنیانگذار اسلام و تشریع کنندۀ احکام اسلامی، نیاز چندانی به اجتهاد وجود نداشته، زیرا: | ||
الف. وجود شارع یعنی [[ | الف. وجود شارع یعنی [[محمد بن عبدالله (خاتم الأنبیاء)|رسول خدا (صلی الله علیه)]] در میان [[مسلمانان]] و دسترسی مستقیم آنان به آن حضرت، که خود بهترین راه و مطمئنترین طریق برای شناخت احکام شرعی در وقت نیاز بود و مردم بی هیچ واسطه ای به شخص پیامبر (صلی الله علیه) مراجعه میکردند و دربارۀ احکام و مسائل خویش از آن حضرت میپرسیدند. | ||
ب. در این دوره، به علت آغاز تشریع و نزول آیات و عدم درگیری مسلمانان با مسائل جدید، پدیدهها و فروع جدید کم بودند و زمینههای تازه ای برای تعلیل و تبیین احکام اجتهادی وجود نداشت. با این حال نمیتوان این امر را نادیده گرفت که آثاری از رگههای آغازین اجتهاد در زمان تشریع و خود پیامبر (صلی الله علیه) وجود داشته است. برای روشن مطلب باید به این مطلب اشاره کرد که اجتهاد دارای دو مفهوم عام و خاص است به این شرح: | ب. در این دوره، به علت آغاز تشریع و نزول آیات و عدم درگیری مسلمانان با مسائل جدید، پدیدهها و فروع جدید کم بودند و زمینههای تازه ای برای تعلیل و تبیین احکام اجتهادی وجود نداشت. با این حال نمیتوان این امر را نادیده گرفت که آثاری از رگههای آغازین اجتهاد در زمان تشریع و خود پیامبر (صلی الله علیه) وجود داشته است. برای روشن مطلب باید به این مطلب اشاره کرد که اجتهاد دارای دو مفهوم عام و خاص است به این شرح: |