confirmed
۲٬۲۰۰
ویرایش
واقفیه در تاریخ اسلام: تفاوت میان نسخه‌ها
←معنای واقفیه
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| خط ۷: | خط ۷: | ||
عنوان واقفیه بر کسانی گفته شده است که در دوره‌های مختلف بر امامت امامان شیعه توقف کرده بودند، از جمله به برخی از پیروان سبائیه، کیسانیه و ناووسیه. به‌عنوان‌مثال شیخ صدوق در کتاب کمال‌الدین و تمام النعمه به هنگام نقل مناظره میان ابن قبه و ابی زید علوی عناوین «الواقفة علی امیرالمؤمنین» و «الواقفه علی موسی علیه‌السلام» و «الواقفه علی ابی عبداللَّه» را به کار برده است<ref>محمد بن علی بن بابویه الصدوق، کمال‌الدین و تمام النعمه، (قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1416)، ص 101 - 103.</ref> و باز در جای دیگر از همین کتاب از «الواقفه علی الحسن بن علی بن محمّد» یاد می‌کند که عقیده داشتند امام حسن عسکری(علیه‌السلام)غایب گشته و او همان مهدی قائم است<ref>محمد بن علی بن بابویه الصدوق، کمال‌الدین و تمام النعمه، (قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1416)، ص 40.</ref>. | عنوان واقفیه بر کسانی گفته شده است که در دوره‌های مختلف بر امامت امامان شیعه توقف کرده بودند، از جمله به برخی از پیروان سبائیه، کیسانیه و ناووسیه. به‌عنوان‌مثال شیخ صدوق در کتاب کمال‌الدین و تمام النعمه به هنگام نقل مناظره میان ابن قبه و ابی زید علوی عناوین «الواقفة علی امیرالمؤمنین» و «الواقفه علی موسی علیه‌السلام» و «الواقفه علی ابی عبداللَّه» را به کار برده است<ref>محمد بن علی بن بابویه الصدوق، کمال‌الدین و تمام النعمه، (قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1416)، ص 101 - 103.</ref> و باز در جای دیگر از همین کتاب از «الواقفه علی الحسن بن علی بن محمّد» یاد می‌کند که عقیده داشتند امام حسن عسکری(علیه‌السلام)غایب گشته و او همان مهدی قائم است<ref>محمد بن علی بن بابویه الصدوق، کمال‌الدین و تمام النعمه، (قم، دفتر انتشارات اسلامی، 1416)، ص 40.</ref>. | ||
پس اطلاق عنوان واقفیه با ذکر نام کسی که بر او توقف کرده بودند همراه است، نوبختی نیز ضمن اشاره به وجود توقف‌کنندگانی | پس اطلاق عنوان واقفیه با ذکر نام کسی که بر او توقف کرده بودند همراه است، نوبختی نیز ضمن اشاره به وجود توقف‌کنندگانی برای هر یک از امامان تأکید می‌کند که واقفیه به طور مطلق عنوان خاصّ کسانی است که بر امامت امام موسی بن جعفر(علیه‌السلام) توقف کرده‌اند. او می‌گوید: «هر یک از امامان که در گذشت واقفیه‌ای داشت که بر امامت او توقف کردند؛ ولی این لقب خاص اصحاب موسی بن جعفر(علیه‌السلام)است»<ref>حسن بن موسی نوبختی، فرق الشیعه، (نجف، حیدریه، 1355)، ص 82.</ref>. | ||
وحید بهبهانی در این باره می‌گوید: | وحید بهبهانی ضمن قبول این امر در این باره می‌گوید: « واقفیه به طور مطلق گفته شود مراد توقف‌کنندگان بر امام کاظم(علیه‌السلام)هستند و برای دیگر توقف‌کنندگان وجود قرینه‌ای لازم است»<ref>محمدباقر وحید بهبهانی، فواید الوحید، (قم، مکتب الاعلام الاسلامی، 1404)، چاپ شده در آخر رجال خاقانی، ص 40.</ref>. | ||
بااین‌حال برخی علما اطلاق عنوان واقفیه را ولو به طور مطلق، بر سایر توقف‌کنندگان در امامت بعید ندانسته‌اند، از آن جمله شیخ سلیمان بحرانی است که ناووسیه - توقف‌کنندگان بر امام صادق(علیه‌السلام)را به طور مطلق تحت عنوان واقفیه ذکر کرده است <ref>ریاض محمد حبیب الناصری، الواقفیه دراسه تحلیلیه، ج 1، (مشهد، المؤتمر العالمی للامام الرضاعلیه السلام، 1409)، ص 20. به نظر می‌رسد علامه حلّی نیز چنین نظری داشته است. همان، به نقل از علامه حلّی در منتهی المطلب، ج 2، ص 261.</ref>. | بااین‌حال برخی علما اطلاق عنوان واقفیه را ولو به طور مطلق، بر سایر توقف‌کنندگان در امامت بعید ندانسته‌اند، از آن جمله شیخ سلیمان بحرانی است که ناووسیه - توقف‌کنندگان بر امام صادق(علیه‌السلام)را به طور مطلق تحت عنوان واقفیه ذکر کرده است <ref>ریاض محمد حبیب الناصری، الواقفیه دراسه تحلیلیه، ج 1، (مشهد، المؤتمر العالمی للامام الرضاعلیه السلام، 1409)، ص 20. به نظر می‌رسد علامه حلّی نیز چنین نظری داشته است. همان، به نقل از علامه حلّی در منتهی المطلب، ج 2، ص 261.</ref>. | ||
کشی هم در مورد علی بن حسان بن کثیر و حیان سراج که قبل از امام هفتم بوده اند تعبیر واقفی را به کار برده است<ref>محمد بن حسن طوسی، اختیار معرفه الرجال، ج 2، (مشهد، دانشکده الهیات، 1348ش)، ص 748.</ref>و<ref>محمد بن حسن طوسی، اختیار معرفه الرجال، ج 2، (مشهد، دانشکده الهیات، 1348ش)، ص 602.</ref>. | |||
گرچه در کتب رجالی بر بسیاری از توقف‌کنندگان بر ائمه(علیهم‌السلام)واقفی گفته شده است<ref>ر.ک: محمد بن علی بن شهر آشوب، معالم العلماء، (نجف، حیدریه، 1380)، ص 74؛ احمد بن علی نجاشی، رجال، (بی جا، مؤسسه نشر اسلامی، 1418)، ص 165؛ محمد بن حسن طوسی، الغیبه، (قم، مؤسسه المعارف الاسلامیه، 1417)، ص 47 و همو، اختیار معرفه الرجال، پیشین، ص 505؛ تقی الدین ابن داوود، الرجال، (نجف، حیدریه، بی تا)، ص 265.</ref>. شاید علت اشتهار عنوان مطلق واقفیه بر واقفیه موسی بن جعفر(علیه‌السلام)به سبب فراوانی واقفیه بر امام کاظم (علیه‌السلام)و شهرت آنها به این اسم و ظهور رجال بزرگی از این طایفه مثل بطائنی، قندی، ابن سماعه، ابن مهران و. .. بوده باشد. | |||
== واقفی‌ها در تاریخ اسلام == | == واقفی‌ها در تاریخ اسلام == | ||