confirmed
۶٬۳۳۳
ویرایش
برغوثیه: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۱۴: | خط ۱۴: | ||
==تاریخچه== | ==تاریخچه== | ||
در برخی از منابع آمده است که پیروان این فرقه بیشتر در منطقة [[ری]] و اطراف آن می‌زیستند<ref>جمعی از نویسندگان، ''دانش نامه بزرگ اسلامی''. </ref>. اما درباره زندگی و کوشش‌های علمی محمد بن عیسی و سبب نامیده شدن او به برغوث، اطلاع چندانی در دست نیست، جز آن که وی معاصر [[ابوالهذیل علاف]] متکلم مشهور معتزلی بوده و برخوردی نامتعارف و غیردوستانه میان ایشان گزارش شده است<ref>قاضی عبدالجبار معتزلی، ''فرق و طبقات المعتزلة''، به کوشش علی سامی نشار و عصام الدین محمد علی، قاهره، سال 1972 م، ج 1، ص 57.</ref><ref>احمد ابن مرتضی، المنیة و الامل، ج 1، ص 45.</ref>. | در برخی از منابع آمده است که پیروان این فرقه بیشتر در منطقة [[ری]] و اطراف آن می‌زیستند<ref>جمعی از نویسندگان، ''دانش نامه بزرگ اسلامی'' انتشارات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی. </ref>. اما درباره زندگی و کوشش‌های علمی محمد بن عیسی و سبب نامیده شدن او به برغوث، اطلاع چندانی در دست نیست، جز آن که وی معاصر [[ابوالهذیل علاف]] متکلم مشهور معتزلی بوده و برخوردی نامتعارف و غیردوستانه میان ایشان گزارش شده است<ref>قاضی عبدالجبار معتزلی، ''فرق و طبقات المعتزلة''، به کوشش علی سامی نشار و عصام الدین محمد علی، قاهره، سال 1972 م، ج 1، ص 57.</ref><ref>احمد ابن مرتضی، المنیة و الامل، ج 1، ص 45.</ref>. | ||
==عقاید== | ==عقاید== | ||
| خط ۲۲: | خط ۲۲: | ||
نجّار و اشاعره معتقد بودند که حرکات سنگ از فعل خداست اما نتیجه کسبِ انسان (پرتاب کننده سنگ) است نه نتیجه طبیعت سنگ<ref>ابن حزم اندلسی، ''الفصل فی الملل والاهواء والنِحَل''، بیروت، سال 1403 ق، ج 3، ص 22.</ref><ref> عبدالرحیم بن محمد خیاط، ''کتاب الانتصار''، بیروت، سال 1957 م، ج 1، ص 98.</ref>. | نجّار و اشاعره معتقد بودند که حرکات سنگ از فعل خداست اما نتیجه کسبِ انسان (پرتاب کننده سنگ) است نه نتیجه طبیعت سنگ<ref>ابن حزم اندلسی، ''الفصل فی الملل والاهواء والنِحَل''، بیروت، سال 1403 ق، ج 3، ص 22.</ref><ref> عبدالرحیم بن محمد خیاط، ''کتاب الانتصار''، بیروت، سال 1957 م، ج 1، ص 98.</ref>. | ||
همچنین این فرقه در مواردی مثل مسأله [[صفات الهی]] و [[خلق قرآن]] و نفی رؤیت خداوند با [[معتزله]] هم‌عقیده بودند، اما در مسأله [[خلق اعمال|خلق افعال عباد]] و استطاعت فاعل قبل از فعل و یا حین انجام فعل، از ایشان جدا شده و به جبرگرایان پیوسته بودند.<ref> عبدالقاهر بغدادی، الفرق بین | همچنین این فرقه در مواردی مثل مسأله [[صفات الهی]] و [[خلق قرآن]] و نفی رؤیت خداوند با [[معتزله]] هم‌عقیده بودند، اما در مسأله [[خلق اعمال|خلق افعال عباد]] و استطاعت فاعل قبل از فعل و یا حین انجام فعل، از ایشان جدا شده و به جبرگرایان پیوسته بودند.<ref> عبدالقاهر بغدادی، ''الفرق بین الفرق''، به کوشش محمد زاهد کوثری، قاهره، سال 1367 ق، ج 1، ص 20.</ref><ref> عبدالقاهر بغدادی، ''الفرق بین الفرق''، ج 1، ص 197.</ref><ref> عبدالکریم شهرستانی، ''الملل و النحل''، ج 1، ص 100 .</ref><ref>فخرالدین رازی، ''اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین''، ج 1، ص 68-69.</ref>. | ||
==تفاوت برغوثیه با نجاریه== | ==تفاوت برغوثیه با نجاریه== | ||
اگر چه برغوثیّه بیشتر عقاید حسین‌بن‌محمّد نجّار را پذیرفته بودند، اما بر خلاف نجار (مکتسب) را فاعل واقعی نمی‌خواندند. با این حساب معلوم می‌شود که نجاریه جبری مذهب بودند، ولی مانند اشاعره برای آن که از لوازم و نتایج مذهب جبر فرار کنند، به (کسب فعل) اعتقاد داشتند و بر این باور بودند که انسان کاسب افعال خویش است و پاداش و کیفر اعمال او به دلیل همین کسب است. اما برغوث از اطلاق لفظ (فاعل) بر (مکتسب) خودداری می‌کرد تا در برابر خداوند فاعل مختار دیگری را علم نکند. | اگر چه برغوثیّه بیشتر عقاید حسین‌بن‌محمّد نجّار را پذیرفته بودند، اما بر خلاف نجار (مکتسب) را فاعل واقعی نمی‌خواندند. با این حساب معلوم می‌شود که نجاریه جبری مذهب بودند، ولی مانند اشاعره برای آن که از لوازم و نتایج مذهب جبر فرار کنند، به (کسب فعل) اعتقاد داشتند و بر این باور بودند که انسان کاسب افعال خویش است و پاداش و کیفر اعمال او به دلیل همین کسب است. اما برغوث از اطلاق لفظ (فاعل) بر (مکتسب) خودداری می‌کرد تا در برابر خداوند فاعل مختار دیگری را علم نکند. | ||
عقیده او در این مسأله که فاعل فعل صرفا هنگام فعل دارای استطاعت خواهد شد و این استطاعت از قبل همراه با فاعل نبوده، نیز همین امر را تأیید می‌کند<ref>ابن حزم اندلسی، الفصل فی الملل و الاهواء والنِحَل، بیروت، سال 1403 ق، ج 3، ص 22.</ref><ref>. جمعی از نویسندگان، دانش نامه بزرگ اسلامی | عقیده او در این مسأله که فاعل فعل صرفا هنگام فعل دارای استطاعت خواهد شد و این استطاعت از قبل همراه با فاعل نبوده، نیز همین امر را تأیید می‌کند<ref>ابن حزم اندلسی، الفصل فی الملل و الاهواء والنِحَل، بیروت، سال 1403 ق، ج 3، ص 22.</ref><ref>. جمعی از نویسندگان، ''دانش نامه بزرگ اسلامی'' ، انتشارات مرکز دائرةالمعارف بزرگ اسلامی | ||
</ref>. | .</ref>. | ||
==پانویس== | ==پانویس== | ||