ایالات متحده آمریکا و شکل‌گیری جریان‌های افراطی در جهان اسلام (مقاله): تفاوت میان نسخه‌ها

|[[جهان اسلام]] [[ایالات متحده آمریکا|ایالات متحده امریکا]] [[القاعده]] [[جریان های افراطی]] [[داعش]]

 

مقاله '''نقش ایالات متحده امریکا در شکل گیری جریانهای افراطی در جهان اسلام''' به قلم [[سید مهدی ساداتی نژاد]] با مطالعه تاریخچه عملکرد قدرت های استعماری در[[کشورهای اسلامی]] به ویژه در دو قرن اخیر قابل تصدیق اســت که قدرت های ســلطه گر همواره از ظرفیت ها و زمینه های درون [[جهان اســلام]] برای تضعیف [[اســلام]] و خنثی نمودن توانایی های بالقوه آن بهره بــرداری نموده انــد، در این میان آنچه بیش از همه مطمح نظر بوده اســت امکان اختلاف افکنی و انشــعاب فکری بین مذاهب و گرایش های مختلف دنیای [[اسلام]] از درون با اســتخدام مهره های فرصت طلب یا سســت ایمــان یا منحرف از لحــاظ عقیدتی بوده اســت.<br>

 

ترویج افراطی گری و خشــونت یکی از شــگردهای شــیطانی جبهه استکبار برای فرصت سوزی و سرگرم نمودن [[دنیای اسلام]] به جنگ های داخلی و هدر رفتن استعدادهای نهفته [[اســلام]] و [[مسلمانان]] در دنیای معاصر است و مع السف امروز نظاره گر به بار نشستن سیاســت های دشــمنان [[اســلام]] با شــکل دادن گروه هایی مانند [[القاعده]] و [[داعش]] هستیم که دنیای [[اســلام]] در شــعله های آتش آن می سوزد و خســارت های ناشی از آن تا سال ها و دهه ها گریبا نگیر [[مســلمین]] خواهــد بود.  

غرب و به ویژه ا[[یالات متحــده آمریکا|یالات متحــده امریکا]] پس از هشــدار تئور یپردازانی مانند [[هانتینگتون]]، [[فوکویاما]] و تجربه ی سیاست مدارانی که با افول [[مارکسیســم]] بار ســنگین دوران جنگ ســرد را پشت ســرگذاردند، مهم ترین رقیب خود در دوران پســا کمونیســم را در [[اسلام]] و [[جریان بنیادگرایی اســلامی]] تعریف نمودند.  

آنان به خوبی به زمینه های [[بیداری اســلامی]] و زنده شدن قدرت فرو خفته ی اسلام برای آینده آگاهی یافتند و تمام همت خود را برای مهار این ظرفیت خاموش نهفته در دنیای [[اسلام]] به کار بستند. جریان بنیادگرایی با تعریفی که غرب از آن داشت هم در جهان اهل سنت  مقابل غرب است که اگر مدیریت نگردد ِو هم در [[تشیع]] به تعبیر مستشرقین، آن دیگری نقطه کانونی جنگ های آینده غرب برای حفظ منافعش خواهد بود، این نوشــتار درصدد اســت نشــان دهد که چگونه [[غرب]] به ویژه [[امریکا]] برای دفع مخاطرات جریان اســلامی با کمک به تشــکیل [[القاعده]] و [[داعش]] و سایر [[جریان های افراطی]] با عناوین مختلف در [[جهان اســلام]] جه تگیری حرکت های اسلامی را از مبارزه با غرب و [[صهیونیسم]] به درون جهان اســلام برگردانده و با ترویج افراطی گری و تقویت اندیشــه های واگرایانه اسلامی زمینه ی درگیری های درون دینی را گسترش داده و جریان احیاگری اسلامی و بازگشت به [[اسلام]] اصیل را به ضد خود تبدیل نموده است.  

کلید واژه ها: [[ایالات متحده آمریکا]]، [[جریان های افراطی]]، [[جهان اسلام]]، [[القاعده]]، [[داعش]].<br>

[[ایالات متحده آمریکا]] تا قبل از [[جنگ جهانی دوم]] بر اساس سیاست مونروئه در مسائل جهانی حضور فعالی نداشــت و سیاستمداران این کشــور نقطه توجه خود را بیشتر معطوف به قاره [[آمریکا]] میدانســتند تا آنجا که بعد از پایان جنگ جهانی اول علیرغم پیشــنهاد ویلســون در تأســیس [[جامعه ملل]]، این کشور متأثر از همان سیاست به عضویت این سازمان در نیامد، ولی در فاصله دو جنگ جهانی به تدریج شــاهد تغییر در سیاســت قبلی و ورود [[آمریکا]] به معادلات بین المللی و نقش فعال این کشور در مسائل جهانی تا امروز بوده ایم. <br>

[[آمریکا]] در جریان دو جنگ جهانی کمترین آسیب را دید و بعد از [[جنگ جهانی دوم]] به عنوان بزر گترین قدرت بین المللی نقش پیشــرو را در نظام بین المللی ایفا نمود، صحنه ی قدرت نمایی [[ایالات متحده آمریکا|ایالات متحده]] در دنیای بعد از جنگ جهانی به صورت بسیار فراگیر تمام مناطق جهان را در برگرفت تا جایی که شاهد قدرت نمایی [[آمریکا|امریکا]] از یک سو در مواجه با [[کمونیسم]] و از سوی دیگر، حضور فعالانه و نفوذ در کشورهای خارج از بلوک شرق به ویژه در [[جنوب غرب آسیا|منطقه خاورمیانه]] بود هایم، [[آمریکا]] این نقش بین المللی را مدیون سیاستمدارانی بوده است که در طی دهه ها با تلاش خود اهمیت هیچ نقط های از نقاط جهان را نادیده نگرفتند و برای هر منطقه و هر کشور حتی کشورهای ذره ای با جمعیت های چند صد هزار نفری برنامه تعریف کردند و نقش آن کشور و مناطق مختلف را در منافع ملی و بین المللی [[آمریکا]] تعریف نمودند. <br>

در این میان توجه به جهان [[اســلام]] و منطقه خاورمیانه از نقش [[ایالات متحده آمریکا]] در شکل گیری جریان های افراطی در جهان اسلام (مطالعه موردی [[القاعده]] و [[داعش]])اهمیت فوق العاده ای برخوردار است و در مسائل سیاسی و [[اقتصادی]] این منطقه از جهان هیچ کشوری به اندازه ی آمریکا در چند دهه ی اخیر بازیگری ننموده است و اقدامات دول اروپایی نیز در راستای سیاستهای امریکایی مکمل سیاست امریکایی ها بوده است شاید بتوان مهمترین اقدامات [[امریکا]] را در دو سطح کلان و خرد ارزیابی نمود، در سطح کلان اوضاع کلی [[جهان اسلام]]، ظرفی تهای موجود را شناسایی و با برنامه ریزی مناسب از [[وحدت]] و [[انسجام]] آن جلوگیری نموده و با سیاستهای شیطانی بذر [[اختلاف]] را در تقسیمات جغرافیایی و اختلافات مذهبی و قومی در دوران پساجنگ جهانی کشت نموده و با سلطه سیاسی، اقتصادی و سپس فرهنگی مهار شرایط را در دســت گرفته است، در ســطح خرد با مدیریت دقیق اوضاع و به قدرت رساندن حاکمان وابسته در کشورهای مختلف دنیای اسلام نیز زمام امور را در اختیار گرفته است، به گونهای که امروزه بسیاری از دولتهای کشورهای جهان [[اسلام]] بازیگران سیاست [[آمریکا]] در منطقه هستند و این ساختار بیش از هفت دهه در خدمت منافع امریکا کارآیی خود را نشان داده است، تنها نمونه استثناء در این مورد کشور ایران بود که با انقلاب اسلامی خود را از پازل سیاست امریکا و نقش تعریف شد هاش در منطقه خارج نمود، وقوع انقلاب اسلامی و تأثیرات آن ب هانداز های مهم است که سیاس تمداران امریکایی را بر آن داشت که در شاکل هیسیاس تهای خود در منطقه و جهــان تجدیــد نظر نمایند و با لحاظ ایران و نقش آن در دنیای اســلام و منطقه خاورمیانه برنام هریزی نمایند، مخاطرات پیش روی امریکا بعد از انقلاب اسلامی از دست دادن منافع امریکا در خاورمیانه و بسیاری از مناطق دیگر جهان بود که در این راستا برنام ههای مختلفی تاکنون اجرا گردیده و تا حدودی موفقیت آمیز بوده و توانسته است در سطح کلان و خرد منافع امریکا را تأمین نماید. ســؤال اصلی این مقاله این اســت که امریکا چه نقشی در تأسیس و حمایت از گرو ههای تروریستی ب هویژه القاعده و داعش داشته است؟  

اما در دوره ی معاصر مهمترین جریان شکل گرفته در دنیایی که مصداق یک گروه افراطی است جریان [[سلفی گری]] است که امروزه به عنوان یک بلیه و غده سرطانی گریبانگیر دنیای اسلام شده و چهره [[اسلام]] را در منظر جهانیان به نام خشونت و سفاکی و اعمال غیر انسانی معرفی مینماید. بنابر بررســی های تاریخی شروع [[جریان ســلفی]] در دوره ی معاصر با [[احمدبن عبدالحلیم]] بن گره خورده اســت.<br>

همچنین با فتوا دادن به قتل [[منهاج السنة النبوية|منهاج السنة النبویة]] شیعیان کسروان [[لبنان]] و شرکت در لشکرکشی علیه آنان و نوشتن کتاب  و توهین و جسارت به عقاید شیعیان، حقد و کینه خود را نسبت فى نقض كام الشیعة ا لقدریة سخ تگیرانه و غیر ًبه شیعیان ابراز کرد. دربار هی غیرمسلمانان و اهل ذمه نیز دیدگاهی کاملا انســانی داشت و معتقد بود آنان باید در بدترین شــرایط زندگی کنند. به همین دلیل، اولین مخالف تها با اب نتیمیه در بین علمای اهل ســنت ظاهــر گردید. علمای مذاهب مختلف اهل سنت با فتوا دادن، نوشتن کتاب و تبیین نظرات و فتاوای ابن تیمیه به مقابله با وی پرداخته و جامعه اسلامی را از تفکرات منحرف وی آگاه ساختند. به پندار او دلایل عقلی در مقابل دلایل دعوت به ًنقلی ب یارزش هســتند. <br>

نقش ایالات متحده در تجهیز و حمایت از داعش در ســال 6002 میلادی و در زمانی که دولت جرج بوش از یک ســو تحت فشارهای شدید داخلی و خارجی برای خروج از عراق بود و از سوی دیگر، سرزنش م یشد که با صرف میلیاردها دلار هزینه، «عراق را در ســینی نقر های به ایران تقدیم کرده اســت» طرح پارتیشن نرم، برای جلوگیری از شکســت کامل امریکا در عراق و به ســامان رساندن پروژه ی عراق ارائه و ب هعنوان قانون در کنگره امریکا تصویب شــد. بر اســاس این طرح که لسلی گلب، رئیس سابق شورای روابط خارجی و جوزف بایدن، عضو سنا در ماه می سال 6002 میلادی آن را ارائه کردند عراق م یبایست به سه منطقه خودمختار کردنشین، شیعه نشین و سن ینشین، تحت نظر یک حکومت مرکزی در بغداد تقسیم شود، گلب به نمایندگان توضیح داد که: واشنگتن باید حامیان خارجی تندروهای سنی در عراق را به همکاری فرا بخواند و ضمن تعریف منافع مشترک، هزینه مالی  شیعیان به طور ًو همچنین هماهنگ یها و همکار یهای بعدی را نیز بر دوش آنها بگذارد. فعلا طبیعی و با تکیه بر اکثریتی که دارند، حکومت را به دست م یگیرند، اما سن یها نم یخواهند پس از صدها سال تسلط بر عراق، قدرت را از دست بدهند و کردها نیز نم یخواهند استقلال 51 ساله خود را از دست بدهند. تا زمانی که ارتش امریکا در عراق حضور دارد، شور شها قوی نخواهد بود و امریکا موظف است با آنها مقابله کند. پس برای بزر گتر شدن امواج، باید ارتش را بازگردانیم. بخش اعظمی از پروژه را نیروهای افراطی منطقه انجام خواهند داد. این طرح روز 4 مهر 2831 با اکثریت 57 رأی در مقابل 32 رأی منفی در کنگره به تصویب رسید و دولت امریکا ملزم به اجرای آن شد. <ref>http://www.cfr.org/iraq/plans-iraqs-future-federalism-separatism-partition/p14547</ref> چهار ماه بعد، یعنی در 01 ژانویه 7002 میلادی، جورج بوش در سخنرانی تلویزیونی خود برای مردم امریکا اســتراتژی جدیدی را اعلام کرد که مه مترین هدف آن ممانعت از شکســت کامل امریکا در عراق بود. ه مزمان، کاخ ســفید اقدام به انتشــار رئوس و نکات مهم استراتژی جدی دی کرد که عبارت بودند از: به صفر رساندن حملات علیه نیروهای امریکایی، مقابله با نفوذ ایران در عرصه سیاســی عراق، ک مرن گتر کردن سیاســت بعث یزدایی و بازگرداندن اقلی تهای قومی و مذهبی به ویژه اعراب ســنی به روند سیاسی در سطح محلی و در نهایت تشکیل یک گروه تماس با کشــورهای منطقه و ســازمان ملل متحد برای آماده کــردن آنها جهت احترام گذاشتن به تقسیمات و مرزهای فدرالی عراق. بر طبق اسنادی که روزنام ههای عربی و غربی منتشر کردند آنهایی که ابتدا با شلیک خمپاره و مسلسل و کاشتن مین و بمب، هرچند ماه یک بار، گاهی به سربازان و خودروهای ارتش امریکا حمله م یکردند و هر روز زنان و کودکان و مغاز ههای شهروندان غیرنظامی عراق را به خاک و خون م یکشیدند، رفت هرفته سازماندهی شده و فقط به شخصی تها و گرو ههای نزدیک به ایران و  شیعه حمله م یکردند. دیگر حتی یک مورد حمله ًطبق معمول، به شهروندان غیرنظامی و غالبا به سربازان، تاجران و دیپلما تهای امریکایی صورت نگرفت و با جذب تکفیر یهایی که خود را منفجر م یکردند، نطفه داعش بسته شد. این جریان از ســال 1102 متولد گردید. ریشه ی داعش به جماعت توحید و جهاد م یرسد که در سال 9991 میلادی به رهبری ابومصعب الزرقاوی تأسیس شد و در سال 4002 میلادی به شــبکه القاعده پیوســت و پس از آن به القاعده عراق معروف شد. این گروه که وارد جنگ با دولت عراق و نیروهای امریکایی مســتقر در عراق شــده بود در سال 6002 میلادی با چندین گروه اسلا مگرای دیگر ائتلاف کرده و «مجلس شورای مجاهدین» را تشکیل داد که یک قدرت مهم در استان انبار محسوب م یشد. در 31 اکتبر همین سال مجلس شورا به همراه چند گروه شورشی دیگر «دولت اسلامی عراق» را تشکیل داد. ابوایوب المصری و ابوعمر بغدادی دو رهبر اصلی دولت اسلامی عراق بودند که در 81 آوریل 0102 میلادی در عملیات ارتش امریکا کشته شــدند و ابوبکر بغدادی جایگزین آنها شد. این گروه از همان ابتدا، هدفشان فقط و فقط ضربه زدن به دولت جدید عراق و پس گرفتن حکومت حزب بعث بود و به همین دلیل بود که در برابر خواسته حامیان خود، وهاب یها و سیا، برای اعزام نیرو به سوریه مقاومت نمود. اما یک سال بعد، با فشار حامیان عربی و غربی و همچنین برای تقویت بدنه خود با جذب تکفیر یهای بیشتر، پا به میدان سوریه گذاشت و کلمه شام را نیز به نامش اضافه کرد و دولت اسلامی عراق و شام (داعش) متولد گردید. <ref>http://www.arabtimes.com/portal/article_display.cfm?ArticleID=33304</ref> از آن پس سیل کم کهای تسلیحاتی و مالی از مرزهای ترکیه و اردن به سوی آنها سرازیر شد، اما همان اختلاف هدف اولیه، یعنی آرزوی زنده کردن حکومت صدام در عراق و تضاد بنیادین و دیرینه فرماندهان نظامی داعش با سعود یها، باعث اوج گرفتن اختلاف و تضادهای میان داعش ، که تحت کنترل کامل سعود یها در آمده بود، شد و این دو جبهة ا لنصره و شاخه جدا شد هاش، گروه در سوریه به جان هم افتادند. روند ارسال کم کهای ب یانتها از مرزهای ترکیه و اردن برای داعش قطع شد، اما فرماندهان بعثی آ نقدر تجربه داشتند که نیاز خود را با غارت کاروا نهای  و انبارهای آنها تأمین کنند. داعش آنچنان جسور بود که منتظر حرکت جبهة ا لنصره اهدایی به کامیو نهای ترکی های به سمت سوریه نم یماند و با دست درازی به آ نسوی مرز، محمول ههای سلاح و غذا را به چنگ م یآورد. در تمام این مدت، هیچ تعرضی از سوی غرب نسبت به داعش صورت نگرفت و حتی مقامات ترکی های که مرزبانانش به اشتباه کاروان کامیو نهای پشتیبانی از تکفیر یهای ســوریه را متوقف کرده بودند، ضمــن جریمه و مجازات مرزبانان، کامیون ها را دســت نخورده به داعش تحویل دادند. برنام هریزی برای حمله داعش به عراق از ما هها قبل از شروع در اتا قهای جنگ سازما نهای اطلاعاتی، امریکا، عربستان سعودی، قطر، ترکیه، فرانسه  میلیارد دلاری آن به سرعت توسط سعود یها تأمین شده 3و انگلیس آغاز شده بود و هزینه بود. نشس تهای توجیهی متعددی در تعدادی از پایتخ تهای عربی، از جمله اردن، قطر و برخی از پایتخ تهای اروپایی بین نمایندگان جامعه اطلاعاتی عربســتان سعودی و قطر و تعدادی از فرماندهان داعش، ب هویژه افســران حزب بعث صدام و تعدادی از سیاس تمداران عراقی، برگزار شد. به آنها توضیح داده شد که این طرح نیاز به کار در دو جبهه دارد و نخستین بار است که یک پروژه در چنین سطحی در دو عرصه سیاسی و نظامی اجرا م یشود. ، پس از حمله داعش به خاک عراق و تصرف بخشی از مناطق این کشور در 51 خرداد 3931 مرحله بعدی برنامه امریکا، برای فشــار آوردن به دولت قانونی عراق آغاز شد و سیاس تمداران امریکایی آشکارا خواهان کنار رفتن مالکی با هدف از میان برداشتن دولت مرکزی عراق شدند. مدرک دیگری که صحت اســناد فوق را اثبات م یکند این مورد است که براساس اسنادی که چاک گرسلی، سناتور ایووا، افشا کرد وزارت امنیت داخلی امریکا به صورت مخفیانه فهرستی از تروریســ تها تهیه کرده که براساس آن به افرادی که با تروریس تها ارتباط دارند اجازه داده م یشود تا به صورت نامحدود وارد امریکا شوند. وجود این فهرست که به افراد مظنون اجاز هی ورود آسان به امریکا را م یدهد، نگرانی گرسلی را برانگیخته است و وی چندین ایمیل وزارت امنیت داخلی را که شــامل این فهرســت و بح ثها دربار هی صدور مجوز برای تروریس تها به منظور ورود به امریکا بود، افشــا کرده است. این اسناد همکاری امریکا با گرو ههای تروریستی مانند داعش و دیگر گرو ههای تکفیری را آشکار م یکند. <ref>http://www.grassley.senate.gov/news/news-releases/grassley-inquires</ref>-aboutterrorist-list -promises-brief هدف از تشــکیل ائتلاف اخیر به رهبری امریکا به منظور مبارزه با داعش، از بین بردن این گروه تکفیری نیست، بلکه جلوگیری از نافرمانی بیشتر داعش و زیر سیطره قرار دادن این گروه برای تحقق اهداف امریکا در منطقه است. بهترین دلیل بر این مدعا این است که امریکا کاری به  در سوریه ندارد و این گرو هها بدون هیچ مزاحمت جبهة ا لنصره دیگر گرو ههای تکفیری مانند و فشاری به فعالی تهای تروریستی خود ادامه م یدهند. <ref>http://tishreenonline.sy/index.php/%D8%B1%D8%B5%D8%AF/17429</ref> پیش از تشــکیل این ائتلاف نیز، سیاست خارجی امریکا در سوریه و عراق فرصت دادن به گرو ههــای تکفیری مانند داعش بود تا به اندازه کافی به قدرت و تأثیرگذاری لازم برســند، تا حضور نظامی دوباره امریکا در منطقه توجیهات منطقی داشته باشد. <ref>http://sauditodey.com/Pages/News-6245.aspx</ref> اما مســئولیت امریکا در شــک لگیری و توسعه شبکه تروریســم تکفیری در سوریه بیش از اینهاســت. بر پایه ی اســناد ایالات متحده امریکا در ایجاد داعش نقش مستقیم داشته است. برپایه ی افشــاگر یهای ادوراد اسنودن (کارمند سابق آژانس امنیت ملی امریکا) آژانس امنیت ملی امریکا با همکاری آژانس امنیت انگلیس و مرکز اطلاعات و ماموری تهای ویژه موساد زمینه را برای پیدایش داعش فراهم کرد هاند. مطابق اسنادی که اسنودن فاش کرده است، سازما نهای اطلاعاتی امریکا، انگلیس و اسرائیل برای ب هوجود آمدن یک گروه تروریستی که بتواند هم هی تندر وها را از سراسر جهان در یک مکان جمع کند، همکاری کردند. این اسناد نشان م یدهد که عملیات گردآوری تندروهای جهان در یک مکان «لانه زنبور» نام دارد. <ref>[http://www.ilna.ir داعش ساخته امریکا، انگلیس و اسرائیل است]</ref>  

مهر تأییدی بر این امر گزینه های دشوار