پرش به محتوا

بهشمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

۱٬۸۰۵ بایت اضافه‌شده ،  ‏۲۱ ژوئیهٔ ۲۰۲۱
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۲: خط ۲:


==موسس==
==موسس==
موسس فرقه عبدالسلام بن ابوعلی محمد جبایی و کنیه اش  ابوهاشم  معروف به جبایی فرزند ابوعلی جبایی است.
موسس فرقه عبدالسلام بن ابوعلی محمد جبایی و کنیه اش  ابوهاشم  معروف به جبایی فرزند [[ابوعلی جبایی]] است.


==تاریخچه==
==تاریخچه==
ابوهاشم شاگرد پدر خود، ابوعلی جبایی بود که در آن زمان ریاست معتزله بصره را به عهده داشت. <ref>ر. ک. دانش نامه جهان اسلام مدخل جبایی ابوهاشم عبد السلام بن محمد</ref> با این حال وی در شماری از مسائل کلامی با پدرش اختلاف داشت و هنگامی که رهبری معتزلیان بصره را بر عهده گرفت، گروهی از شاگردان ابو علی جانشینی او را به دلیل اختلافات کلامی اش با پدرش رد کردند.<ref>ر. ک. همان.
ابوهاشم شاگرد پدر خود، ابوعلی جبایی بود که در آن زمان ریاست [[معتزله]] بصره را به عهده داشت. <ref>ر. ک. دانش نامه جهان اسلام مدخل جبایی ابوهاشم عبد السلام بن محمد</ref> با این حال وی در شماری از مسائل کلامی با پدرش اختلاف داشت و هنگامی که رهبری [[معتزلیان بصره]] را بر عهده گرفت، گروهی از شاگردان ابو علی جانشینی او را به دلیل اختلافات کلامی اش با پدرش رد کردند.<ref>ر. ک. همان.
</ref> ابن المرتضى در كتاب «المنيه و الامل»، او را از طبقه نهم «معتزله» آورده است و وى را بسيار ستوده و گويد: در علم كلام كسى به حدّ وى نرسيد. وى غالبا با پدر خود، محمد بن عبد الوهاب جبايى مناظره مى‏ كرد و بين آن دو در مسائل كلامى اختلاف بسيار بود. <ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 111</ref>ابو هاشم در علم نحو از شاگردان مبرّد بود و در شعبان سال 321 هجرى درگذشت. <ref>ر ک. همان</ref>
</ref> ابن المرتضى در كتاب «المنيه و الامل»، او را از طبقه نهم «معتزله» آورده است و وى را بسيار ستوده و گويد: در علم كلام كسى به حدّ وى نرسيد. وى غالبا با پدر خود، محمد بن عبد الوهاب جبايى مناظره مى‏ كرد و بين آن دو در مسائل كلامى اختلاف بسيار بود. <ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 111</ref>ابو هاشم در علم نحو از شاگردان مبرّد بود و در شعبان سال 321 هجرى درگذشت. <ref>ر ک. همان</ref>


خط ۱۴: خط ۱۴:
معتقدند  که شارع می تواند افراد را بدون آن که مرتکب فعلی شوند مذمت و عقاب کند. ریشه این اعتقاد در آن جا شکل گرفته است که معتزلیان به طور عام معتقد به استطاعت بر فعل با توضیحات خاص به خود هستند، اما ابوهاشم مدافع هم زمانی استطاعت و وقوع فعل بوده است و می گفت کسی که نسبت به عمل و فعلی استطاعت دارد چون قدرت بر انجام فعل دارد و اگر فعلی را انجام ندهد مستحق نکوهش و مذمت می شود.<ref>بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر بن محمد أبومنصور، الفرق بین الفرق وبیان الفرقة الناجیة، ج۱، ص۱۶۹، دار النشر، دار الآفاق الجدیدة - بیروت - ۱۹۷۷، چاپ</ref> دوم.
معتقدند  که شارع می تواند افراد را بدون آن که مرتکب فعلی شوند مذمت و عقاب کند. ریشه این اعتقاد در آن جا شکل گرفته است که معتزلیان به طور عام معتقد به استطاعت بر فعل با توضیحات خاص به خود هستند، اما ابوهاشم مدافع هم زمانی استطاعت و وقوع فعل بوده است و می گفت کسی که نسبت به عمل و فعلی استطاعت دارد چون قدرت بر انجام فعل دارد و اگر فعلی را انجام ندهد مستحق نکوهش و مذمت می شود.<ref>بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر بن محمد أبومنصور، الفرق بین الفرق وبیان الفرقة الناجیة، ج۱، ص۱۶۹، دار النشر، دار الآفاق الجدیدة - بیروت - ۱۹۷۷، چاپ</ref> دوم.
<ref>اسفرائینی، طاهر بن محمد أبوالمظفر، التبصیر فی الدین وتمییز الفرقة الناجیة عن الفرق الهالکین، ج۱، ص۸۷، دار النشر: عالم الکتب - لبنان - ۱۴۰۳ه - ۱۹۸۳م، چاپ اول، تحقیق: کمال یوسف الحوت.</ref>
<ref>اسفرائینی، طاهر بن محمد أبوالمظفر، التبصیر فی الدین وتمییز الفرقة الناجیة عن الفرق الهالکین، ج۱، ص۸۷، دار النشر: عالم الکتب - لبنان - ۱۴۰۳ه - ۱۹۸۳م، چاپ اول، تحقیق: کمال یوسف الحوت.</ref>
'''عاصی و مطیع بودن انسان ها'''
'''عاصی و مطیع بودن انسان ها'''
بهشمیه معتقدند که می شود عاصی باشد و حال آن که گناهی انجام نداده باشد و از طرف دیگر می تواند مطیع باشد و حال آن که عملی انجام نداده باشد و حتی کافر باشد بدون آن که کار کفر آمیزی کرده باشد. <ref>بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر بن محمد أبومنصور، الفرق بین الفرق وبیان الفرقة الناجیة، ج۱، ص۱۷۱، دار النشر، دار الآفاق الجدیدة - بیروت - ۱۹۷۷، چاپ دوم.
بهشمیه معتقدند که می شود عاصی باشد و حال آن که گناهی انجام نداده باشد و از طرف دیگر می تواند مطیع باشد و حال آن که عملی انجام نداده باشد و حتی کافر باشد بدون آن که کار کفر آمیزی کرده باشد. <ref>بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر بن محمد أبومنصور، الفرق بین الفرق وبیان الفرقة الناجیة، ج۱، ص۱۷۱، دار النشر، دار الآفاق الجدیدة - بیروت - ۱۹۷۷، چاپ دوم.</ref> <ref>اسفرائینی، طاهر بن محمد أبوالمظفر، التبصیر فی الدین وتمییز الفرقة الناجیة عن الفرق الهالکین، ج۱، ص۸۷، دار النشر: عالم الکتب - لبنان - ۱۴۰۳ه - ۱۹۸۳م، چاپ اول، تحقیق: کمال یوسف الحوت.</ref>
</ref> <ref>اسفرائینی، طاهر بن محمد أبوالمظفر، التبصیر فی الدین وتمییز الفرقة الناجیة عن الفرق الهالکین، ج۱، ص۸۷، دار النشر: عالم الکتب - لبنان - ۱۴۰۳ه - ۱۹۸۳م، چاپ اول، تحقیق: کمال یوسف الحوت.</ref>
 
'''عدم وجوب امامت'''
'''عدم وجوب امامت'''
بهشمیه همراه با اهل سنت و جماعت در باره امامت معتقد به نص نیستند مبنی بلکه امامت را از امور اختیاری وانتخابی می دانند.<ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم بن أبی‌بکر أحمد، الملل و النحل، ج۱، ص۹۲ ۹۳، دارالمعرفة - بیروت، ۱۴۰۴ق تحقیق:محمد سید کیلانی.</ref>  
بهشمیه همراه با [[اهل سنت و جماعت]] در باره امامت معتقد به نص نیستند مبنی بلکه امامت را از امور اختیاری وانتخابی می دانند.<ref>شهرستانی، محمد بن عبدالکریم بن أبی‌بکر أحمد، الملل و النحل، ج۱، ص۹۲ ۹۳، دارالمعرفة - بیروت، ۱۴۰۴ق تحقیق:محمد سید کیلانی.</ref>
 
'''عدم پذیرش توبه'''
در باره توبه معتقد است اگر فردی از کار زشتش توبه کند، در حالی‌ که زشتی آن را می‌داند، اما بر کار زشت دیگری که نسبت به زشتی آن هم آگاه است، یا از زشتی آن خبر دارد، هر چند فعل نیکویی باشد و به آن اصرار ورزد، توبه اول او صحیح نیست؛ چراکه زشتی را از آن جهت که زشت است باید ترک کرد و اگر فردی عملی زشت را ترک کند و بر عمل زشت دیگری اصرار ورزد، معلوم می‌شود که به قباحت زشتی پی نبرده است. بنابراین، توبه او صحیح نیست.<ref>بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر بن محمد أبومنصور، الفرق بین الفرق وبیان الفرقة الناجیة، ج۱، ص۱۷۵، دار النشر، دار الآفاق الجدیدة - بیروت - ۱۹۷۷، چاپ دوم.</ref> <ref>اسفرائینی، طاهر بن محمد أبوالمظفر، التبصیر فی الدین وتمییز الفرقة الناجیة عن الفرق الهالکین، ج۱، ص۸۷، دار النشر: عالم الکتب - لبنان - ۱۴۰۳ه - ۱۹۸۳م، چاپ اول، تحقیق: کمال یوسف الحوت.
</ref> همچنین  معتقد است که توبه از گناه پس از ناتوانی از انجام گناه، درست نیست. <ref>بغدادی، عبدالقاهر بن طاهر بن محمد أبومنصور، الفرق بین الفرق وبیان الفرقة الناجیة، ج۱، ص۱۷۶، دار النشر، دار الآفاق الجدیدة - بیروت - ۱۹۷۷، چاپ دوم.</ref>
 


==آثار==
==آثار==
ابوهاشم دارای  تالیفات بسیاری بوده است که شامل کتاب‌ها و پاسخ های او می باشد که البته همه آن ها از بین رفته است. ابن‌ندیم در الفهرست خود برخی از کتاب ها را به او منتسب می کند که عبارت است از:الجامع الکبیر، الأبواب الکبیر، الأبواب الصغیر، الجامع الصغیر، کتاب الإنسان، العوض، المسائل العسکریات، النقض علی أرسطالیس فی الکون والفساد، الطبائع و النقض علی القائلین بها، کتاب الاجتهاد. <ref>ابن ندیم، محمدبن اسحاق ابوالفرج، ج۱، ص۲۴۷، دارالمعرفة، بیروت، ۱۳۹۸ه.
ابوهاشم دارای  تالیفات بسیاری بوده است که شامل کتاب‌ها و پاسخ های او می باشد که البته همه آن ها از بین رفته است. [[ابن‌ندیم]] در الفهرست خود برخی از کتاب ها را به او منتسب می کند که عبارت است از:الجامع الکبیر، الأبواب الکبیر، الأبواب الصغیر، الجامع الصغیر، کتاب الإنسان، العوض، المسائل العسکریات، النقض علی أرسطالیس فی الکون والفساد، الطبائع و النقض علی القائلین بها، کتاب الاجتهاد. <ref>ابن ندیم، محمدبن اسحاق ابوالفرج، ج۱، ص۲۴۷، دارالمعرفة، بیروت، ۱۳۹۸ه.
</ref>
</ref>


confirmed
۵٬۸۵۶

ویرایش