جبائیه: تفاوت میان نسخه‌ها

جبايى از متکلمان مشهور «[[معتزله]]» بصره بود و در زمان خويش شيخ این مذهب به شمار مى ‏رفت. او مردى زاهد و فقيه بود و بعد از «[[ابو الهذيل علّاف]]» از بزرگ ترين علماى كلام «معتزله» به شمار مى‏ رفت. ابن المرتضى وى را در طبقه هشتم «معتزله» ذكر كرده می گويد جبایی كسى است كه [[علم كلام]] را بر طالبان آن آسان كرد. شيخ او «[[ابو اسحاق شحّام]]» بود.ابو على در سال 303 درگذشت. وی به پسرش ابو هاشم وصيت كرد كه او را در عسكر مكرّم به خاك سپارد ولى «ابو هاشم» جسد وى را در ناحيه بستان در مقبره خانوادگي اش كه مادر «ابو على» و مادر «ابو هاشم» در آنجا مدفون بودند به خاك سپرد. <ref>محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 136</ref>

وی به عنوان نخستین متکلم، ذات الهی را قدیم <ref>قاضی عبدالجبار، شرح اصول خمسه، تحقیق عبدالکریم عثمان، قاهره، مکتبة وهبة، ۱۴۰۸ ق./ ۱۹۸۸ م، الطبعة الثانیة، ص۱۲۹.</ref> و معرفتش را واجب و ترک آن را قبیح می دانست.<ref>قاضی عبدالجبار، شرح اصول خمسه، تحقیق عبدالکریم عثمان، قاهره، مکتبة وهبة، ۱۴۰۸ ق./ ۱۹۸۸ م، الطبعة الثانیة، ص۴۳.</ref> در حالی که [[متکلمان معتزلی]] قبل از او معتقد بودند که وصف «قدیم» برای خداوند قبل از حدوث، احداث محقق نمی‌شود. <ref>جوینی عبد الملک بن عبدالله، الشامل فی اصول الدین، تحقیق ر. م فرانک، موسسه مطالعات اسلامی دانشگاه مک گیل، دانشگاه تهران، انتشارات دانشگاه تهران، ۱۳۶۰، ص۲۵۱.</ref>ابو علی درباره قدیم بودن خداوند می‌گفت که او از ازل موجود بوده و آغازی برای او نیست. بر همه موجودات تقدم دارد و غایت و پایانی ندارد.