پرش به محتوا

ابوبکر باقلانی: تفاوت میان نسخه‌ها

بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۷: خط ۷:
|باقلاّنى، ابوبكر محمد بن الطيّب بن محمد بن جعفر بن قاسم بصرى بغدادى
|باقلاّنى، ابوبكر محمد بن الطيّب بن محمد بن جعفر بن قاسم بصرى بغدادى
|-
|-
|نام‎های دیگر  
|نام‎های دیگر
|ابن‌الباقلانی، محمد بن طیب • باقلانی، ابوبکر محمد بن طیب • قاضی الباقلانی، محمد بن طیب • قاضی ابوبکر باقلانی  
|ابن‌الباقلانی، محمد بن طیب • باقلانی، ابوبکر محمد بن طیب • قاضی الباقلانی، محمد بن طیب • قاضی ابوبکر باقلانی
|-
|-
|القاب
|القاب
|باقلانی • ابوبکرباقلانی • ربعی  
|باقلانی • ابوبکرباقلانی • ربعی
|-
|-
|نام پدر  
|نام پدر
|طیب  
|طیب
|-
|-
|متولد
|متولد
| سال ۳۲۸ق‌/۹۴۰م‌
|سال ۳۲۸ق‌/۹۴۰م‌
|-
|-
|محل تولد  
|محل تولد
|[[بصره]]
|[[بصره]]
|-
|-
خط ۲۶: خط ۲۶:
|-
|-
|اساتید
|اساتید
|ابن‌ فورک‌ • ابواسحاق‌ اسفراینی‌ • ابوالحسن‌ باهلی‌ • ابوبکر بن‌ مالک‌ قطیعی‌ • ابومحمد عبدالله‌ بن‌ ماسی‌ • ابواحمد حسین‌ بن‌ علی‌ نیشابوری‌ • ابن‌ ابی‌زید قیروانی‌  
|ابن‌ فورک‌ • ابواسحاق‌ اسفراینی‌ • ابوالحسن‌ باهلی‌ • ابوبکر بن‌ مالک‌ قطیعی‌ • ابومحمد عبدالله‌ بن‌ ماسی‌ • ابواحمد حسین‌ بن‌ علی‌ نیشابوری‌ • ابن‌ ابی‌زید قیروانی‌
|-
|-
|مهمترین اثر
|مهمترین اثر
|کتاب التمهید
|کتاب التمهید
|-
|-
|رحلت  
|رحلت
|شنبه 22 ذو القعدۀ 403 ق
|شنبه 22 ذو القعدۀ 403 ق
|-
|-
|مدفن
|مدفن
|[[بغداد]] • مقبره باب الحرب  
|[[بغداد]] • مقبره باب الحرب
|-
|-
|}
|}
</div>
</div>


 
'''قاضی ابوبکر''' '''محمد بن طیب بن محمد بن جعفر بن قاسم بصری بغدادی''' معروف به ابوبکر باقلانی و ابن باقلانی از [[متکلم|متکلمین]] بزرگ [[اشعری]] است. وی که از ناحیه [[اهل سنت]] مورد احترام تمام است، در سال های میانی قرن چهارم هجری قمری در [[بغداد]] به دنیا آمده است.  
'''قاضی ابوبکر محمد بن طیب بن محمد بن جعفر بن قاسم بصری بغدادی''' معروف به ابوبکر باقلانی و ابن باقلانی از [[متکلمین]] بزرگ [[اشعری]] است. وی که از ناحیه [[اهل سنت]] مورد احترام تمام است، در سال های میانی قرن چهارم هجری قمری در [[بغداد]] به دنیا آمده است.  


وی که فروشنده «باقلا» بوده، برخلاف قیاس ادبیات عرب باقلانی نامیده شده است. وی شاگرد غیرمستقیم اشعری است. باقلانی در دربار [[آل بویه]] ـ علی رغم آن که ایشان [[شیعه]] و باقلانی اشعری مذهب بود ـ دارای نفوذ بود. وی از سال 367 هجری قمری به بغداد رفته و تا آخر عمر در این شهر که مرکز علمی [[جهان اسلام]] بود، ساکن گردید. وی همچنین سفری به عنوان سفیر به [[روم]] شرقی داشته است.
وی که فروشنده «باقلا» بوده، برخلاف قیاس ادبیات عرب باقلانی نامیده شده است. وی شاگرد غیرمستقیم اشعری است. باقلانی در دربار [[آل بویه]] ـ علی رغم آن که ایشان [[شیعه]] و باقلانی اشعری مذهب بود ـ دارای نفوذ بود. وی از سال 367 هجری قمری به بغداد رفته و تا آخر عمر در این شهر که مرکز علمی [[جهان اسلام]] بود، ساکن گردید. وی همچنین سفری به عنوان سفیر به [[روم]] شرقی داشته است.
خط ۶۶: خط ۶۵:
باقلانی‌ در بغداد (و شاید یک‌ چند نیز در بصره‌) نزد ابن‌ مجاهد (از متکلمان‌ اشعری‌ و شاگرد ابوالحسن‌ اشعری‌) کلام‌ خواند و حتی‌ بیش‌ از باهلی‌ نزد او شاگردی‌ کرد.
باقلانی‌ در بغداد (و شاید یک‌ چند نیز در بصره‌) نزد ابن‌ مجاهد (از متکلمان‌ اشعری‌ و شاگرد ابوالحسن‌ اشعری‌) کلام‌ خواند و حتی‌ بیش‌ از باهلی‌ نزد او شاگردی‌ کرد.


=[[مذهب]] ابو بکر باقلانی=
=مذهب ابو بکر باقلانی=


وی‌ که‌ در [[فقه‌]] [[مذهب‌ مالکی‌]] داشت‌،  در بغداد نزد [[فقیه‌]] بزرگ‌ مالکی‌ [[عراق‌]]، یعنی‌ [[ابوبکر محمد بن‌ عبدالله‌ ابهری‌]] (د ۳۷۵ق‌/ ۹۸۵م‌) فقه‌ خواند و چندان‌ برجسته‌ گردید که‌ ریاست‌ مالکیان‌ عصر به‌ او منتهی‌ شد.  
وی‌ که‌ در [[فقه‌]] [[مذهب‌ مالکی‌]] داشت‌،  در بغداد نزد [[فقیه‌]] بزرگ‌ مالکی‌ [[عراق‌]]، یعنی‌ [[ابوبکر محمد بن‌ عبدالله‌ ابهری‌]] (د ۳۷۵ق‌/ ۹۸۵م‌) فقه‌ خواند و چندان‌ برجسته‌ گردید که‌ ریاست‌ مالکیان‌ عصر به‌ او منتهی‌ شد.  


=گرایش کلامی [[حنبلی]]=
=گرایش کلامی حنبلی=


منظور باقلانی‌ از اینکه‌ گاهی‌ خود را حنبلی‌ معرفی‌ می‌کرده‌،این‌ بوده‌ است‌ که‌ به‌ [[مذهب‌ کلامی‌]] آنان‌ (نه‌ مذهب‌ فقهی‌یشان‌) گرایش‌ دارد.
منظور باقلانی‌ از اینکه‌ گاهی‌ خود را [[حنبلی‌]] معرفی‌ می‌کرده‌،این‌ بوده‌ است‌ که‌ به‌ [[مذهب‌ کلامی‌]] آنان‌ (نه‌ مذهب‌ فقهی‌یشان‌) گرایش‌ دارد.


=مناظره با متکلمین [[اهل تسنن]]=
=مناظره با متکلمین اهل تسنن=


باقلانی‌ همچنان‌ در بصره‌ و ملازم‌ استادش‌ باهلی‌ بود، تا زمینه سفرش‌ به‌ [[شیراز]] فراهم‌ شد. وات‌ تاریخ‌ خروج‌ او از بصره‌ را ۳۵۹ق‌/ ۹۷۰م‌ تخمین‌ می‌زند. درباره این‌ سفر گفته‌اند که‌ عضدالدوله بویهی‌ که‌ به‌ مناظرات‌ کلامی‌ علاقه‌مند بود و معتزله‌ به‌ دربار او رفت‌ و آمد داشتند، خواست‌ با کلام‌ اهل‌ سنت‌ نیز آشنایی‌ یابد؛ از این‌ رو، از ابوالحسن‌ باهلی‌ و باقلانی‌ جوان‌ دعوت‌ کرد تا به‌ شیراز بروند.  
باقلانی‌ همچنان‌ در بصره‌ و ملازم‌ استادش‌ باهلی‌ بود، تا زمینه سفرش‌ به‌ [[شیراز]] فراهم‌ شد. وات‌ تاریخ‌ خروج‌ او از بصره‌ را ۳۵۹ق‌/ ۹۷۰م‌ تخمین‌ می‌زند. درباره این‌ سفر گفته‌اند که‌ عضدالدوله بویهی‌ که‌ به‌ مناظرات‌ کلامی‌ علاقه‌مند بود و معتزله‌ به‌ دربار او رفت‌ و آمد داشتند، خواست‌ با کلام‌ اهل‌ سنت‌ نیز آشنایی‌ یابد؛ از این‌ رو، از ابوالحسن‌ باهلی‌ و باقلانی‌ جوان‌ دعوت‌ کرد تا به‌ شیراز بروند.  
خط ۱۰۱: خط ۱۰۰:
پس از گفتگوی مختصری باقلاّنی مسئله را بتفصیل جواب داد و گفت: در شرع ما بر کسی که ناتوان و عاجز باشد تکلیفی نشده است؛ اما اگر هم می‌شد درست بود، زیرا خداوند از زبان کسانی که او را می‌خوانند می‌فرماید: «و لا تُحَمِّلْنا مالاطاقَهَ لنا به، آنچه به آن توانایی نداریم بر ما تحمیل مفرما.»
پس از گفتگوی مختصری باقلاّنی مسئله را بتفصیل جواب داد و گفت: در شرع ما بر کسی که ناتوان و عاجز باشد تکلیفی نشده است؛ اما اگر هم می‌شد درست بود، زیرا خداوند از زبان کسانی که او را می‌خوانند می‌فرماید: «و لا تُحَمِّلْنا مالاطاقَهَ لنا به، آنچه به آن توانایی نداریم بر ما تحمیل مفرما.»


==رؤیت [[خداوند]]==
==رؤیت خداوند==


سؤال دیگری هم که شیوخ معتزله در آن مجلس از باقلاّنی کردند، درباره روئیت خداوند در روز رستاخیز بود که از معتقدات اصلی اشاعره است و معتزله سخت آن را منکرند.
سؤال دیگری هم که شیوخ معتزله در آن مجلس از باقلاّنی کردند، درباره روئیت خداوند در روز رستاخیز بود که از معتقدات اصلی اشاعره است و معتزله سخت آن را منکرند.
خط ۱۵۳: خط ۱۵۲:
باقلاّنی گفت: پس چرا اعتراض بر انشقاق قمر داری، زیرا فقط کسانی که در محاذات آن بوده‌اند آن را دیده‌اند و سایر مردم آن را ندیده‌اند؟
باقلاّنی گفت: پس چرا اعتراض بر انشقاق قمر داری، زیرا فقط کسانی که در محاذات آن بوده‌اند آن را دیده‌اند و سایر مردم آن را ندیده‌اند؟


=[[عایشه]]=
=عایشه=


در جلسه دیگر، فرمانروای روم شرقی درباره [[عایشه]] و [[قضیه افک]] از او پرسید و باقلاّنی فوراً جواب داد: عایشه را بهتان زدند و او شوهر داشت ولی از او فرزندی به وجود نیامد. مریم را نیز بهتان زدند. اما او را شوهری نبود و از او فرزندی به وجود آمد.
در جلسه دیگر، فرمانروای روم شرقی درباره [[عایشه]] و [[قضیه افک]] از او پرسید و باقلاّنی فوراً جواب داد: عایشه را بهتان زدند و او شوهر داشت ولی از او فرزندی به وجود نیامد. مریم را نیز بهتان زدند. اما او را شوهری نبود و از او فرزندی به وجود آمد.
خط ۱۶۲: خط ۱۶۱:
از میان‌ انبوه‌ شاگردان‌ باقلانی‌ باید اینان‌ را نام‌ برد:
از میان‌ انبوه‌ شاگردان‌ باقلانی‌ باید اینان‌ را نام‌ برد:


# ابوذر هروی‌ که‌ کلام‌ اشعری‌ را از باقلانی‌ فراگرفت‌ و آن‌ را در [[حجاز]] منتشر کرد
#ابوذر هروی‌ که‌ کلام‌ اشعری‌ را از باقلانی‌ فراگرفت‌ و آن‌ را در [[حجاز]] منتشر کرد
# قاضی‌ ابومحمد عبدالوهاب‌ بن‌ نصر بغدادی‌ مالکی‌
#قاضی‌ ابومحمد عبدالوهاب‌ بن‌ نصر بغدادی‌ مالکی‌
# ابوعمران‌ فاسی‌
#ابوعمران‌ فاسی‌
# محمد بن‌ علی‌ بن‌ حسن‌ شافعی‌ رؤاسی‌
#محمد بن‌ علی‌ بن‌ حسن‌ شافعی‌ رؤاسی‌
# قاضی‌ ابوجعفر سمنانی‌ که‌ مهم‌ترین‌ شاگرد باقلانی‌ بود
#قاضی‌ ابوجعفر سمنانی‌ که‌ مهم‌ترین‌ شاگرد باقلانی‌ بود
# ابوطاهر واعظ، معروف‌ به‌ ابن‌ انباری‌ که‌ در قیروان‌ کلام‌ اشعری‌ را گسترش‌ داد
#ابوطاهر واعظ، معروف‌ به‌ ابن‌ انباری‌ که‌ در قیروان‌ کلام‌ اشعری‌ را گسترش‌ داد
# ابوعبدالله‌ ازدی‌ که‌ در [[دمشق‌]] از سوی‌ باقلانی‌ کلام‌ اشعری‌ را تدریس‌ می‌کرد و سپس‌ به‌ [[مغرب‌]] رفت‌ و در قیروان‌ درگذشت‌
#ابوعبدالله‌ ازدی‌ که‌ در [[دمشق‌]] از سوی‌ باقلانی‌ کلام‌ اشعری‌ را تدریس‌ می‌کرد و سپس‌ به‌ [[مغرب‌]] رفت‌ و در قیروان‌ درگذشت‌
# قاضی‌ ابومحمد عبدالله‌، معروف‌ به‌ ابن‌ لبان‌ اصفهانی‌
#قاضی‌ ابومحمد عبدالله‌، معروف‌ به‌ ابن‌ لبان‌ اصفهانی‌
# ابوالحسن‌ رافع‌ بن‌ نصر بغدادی‌
#ابوالحسن‌ رافع‌ بن‌ نصر بغدادی‌
# ابوحاتم‌ قزوینی‌
#ابوحاتم‌ قزوینی‌
# ابن‌ معتمر رقّی‌
#ابن‌ معتمر رقّی‌


اینان‌ به‌ عنوان‌ شاگردان‌ باقلانی‌ و مروجان‌ اندیشه اشعری‌ آن‌ را در پهنه‌ای‌ از خراسان‌ تا مغرب‌ سرزمین‌های‌ اسلامی‌ توسعه‌ دادند. در واقع‌ باید گفت‌ که‌ با کوشش‌ باقلانی‌ و شاگردانش‌، به‌ تدریج‌ اعتزال‌ در بغداد و در دیگر نقاط از رونق‌ افتاد.  
اینان‌ به‌ عنوان‌ شاگردان‌ باقلانی‌ و مروجان‌ اندیشه اشعری‌ آن‌ را در پهنه‌ای‌ از خراسان‌ تا مغرب‌ سرزمین‌های‌ اسلامی‌ توسعه‌ دادند. در واقع‌ باید گفت‌ که‌ با کوشش‌ باقلانی‌ و شاگردانش‌، به‌ تدریج‌ اعتزال‌ در بغداد و در دیگر نقاط از رونق‌ افتاد.  
خط ۱۸۱: خط ۱۸۰:
از مناظرات‌ او با این‌ دانشمندان‌ گزارش‌هایی‌ در دست‌ است‌:
از مناظرات‌ او با این‌ دانشمندان‌ گزارش‌هایی‌ در دست‌ است‌:


# ابوالحسن‌ احدب‌ معتزلی‌ (د ۳۷۰ق‌/۹۸۰م‌) در محضر عضدالدوله‌
#ابوالحسن‌ احدب‌ معتزلی‌ (د ۳۷۰ق‌/۹۸۰م‌) در محضر عضدالدوله‌
# ابواسحاق‌ نصیبینی‌ معتزلی‌ در محضر عضدالدوله‌  
#ابواسحاق‌ نصیبینی‌ معتزلی‌ در محضر عضدالدوله‌
# ابوالقاسم‌ بستی‌  
#ابوالقاسم‌ بستی‌
# متکلمان‌ مسیحی‌ در دربار امپراتور [[بیزانس‌]]  
#متکلمان‌ مسیحی‌ در دربار امپراتور [[بیزانس‌]]
# [[شیخ مفید]] متکلم‌ برجسته امامی‌.
#[[شیخ مفید]] متکلم‌ برجسته امامی‌.


=مرگ ابو بکر باقلانی=
=مرگ ابو بکر باقلانی=
Writers، confirmed، مدیران
۸۷٬۶۳۸

ویرایش