خرّمیه: تفاوت میان نسخه‌ها

ابوالفرج بن الجوزى در کتاب «تلبیس ابلیس» می گوید: خرمیان منسوب به خرّم اند که به معنى چیزهاى خوب و شایسته است و ایشان در دنبال لذّات و شهوات بودند و این لقبى بود براى مزدکیان. سعد بن عبداللّه ابى خلف اشعرى، در کتاب «مقالات و الفرق»، خرم‏دینان و مزدکیه را یکى شمرده و ایشان را از غلاة شیعه شمرده است.سعید نفیسى در کتاب «بابک خرم دین» مى ‏نویسد: شاید خرم‏دینان همان مزدکیان پیشین باشند که اصلاحاتى در دین مزدک کرده و روش تازه‏اى برگزیده و نام این آیین تازه را خرم دینى گذاشته باشد و چنان مى‏نماید که ترکیب کلمه (خرم دین) تقلیدى از ترکیب (به دین) بوده باشد که آن را مترادف دین زرتشتى به کار مى ‏بردند. مورّخان درباره وجه تسمیه این طایفه به خرمیه، توجیهات مختلفى کرده اند. سمعانى در «کتاب الانساب» آن نام را مشتق از کلمه «خرّم» فارسى به معنى خوب و پسندیده دانسته است، یعنى دین ایشان آن چیز خوب و نیکو را آرزو کرده و این لقب را به آنان داده‏اند که محرمات را از خمر و لذّات دیگر مباح دانسته‏ اند.ابى خلف اشعرى و ابن الجوزى این وجه تسمیه را تائید کرده‏ اند.  خواجه نظام الملک می گوید: چون زن مزدک، خرمیه (خرمک)- دخت فاده (پاتک)- نام داشت پس از کشته شدن شوهرش از مداین بگریخت و به رى رفت و دین شوهرش را تبلیغ مى‏کرد، از این جهت پیروان او را «خرم دین» لقب دادند یعنى: کسانى که دین خرمه زن مزدک را دارند. مقدسى در کتاب «البدء و التاریخ»، آنان را به کوهى به نام خرمیه نسبت مى ‏دهد.ابن بلخى مى‏ نویسد که: مسلمیه را خرم دینیه نیز مى گویند و در بلخ قریه ‏اى به نام «خرم‏آباد» است که ایشان منسوب به آنند. بعضى ایشان را به «قلعه خرم» در اردبیل نسبت داده ‏اند. ظاهرا همان حدس سعید نفیسى که کلمه مرکب خرم دین را تقلیدى از ترکیب (به دین) دانسته به واقع نزدیک تر  است.