۸۷٬۷۷۸
ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'کتاب ها' به 'کتابها') |
جز (جایگزینی متن - 'علیه السلام' به 'علیهالسلام') |
||
خط ۱۲: | خط ۱۲: | ||
==آرای جاحظ درباره امامت== | ==آرای جاحظ درباره امامت== | ||
جاحظ به موضوع [[امامت]] توجه بیشتری میکند، به نظر میآید اهتمام جاحظ به مسئله امامت معلول دو چیز است: اولاً در عصر وی فِرَق اسلامی با عقاید مختلف شان درباره امامت پراکنده و فعال بودند و به اصطلاح امامت مسئله روز آن زمان بوده است و ثانیاً به عقیده او شریعت با تغییر زمان دگرگون میشود. جاحظ در مقام تعریف امام و وظیفه او، ائمه را به سه طبقه تقسیم میکند: رسول، نبی و امام. رسول آورنده شریعت است که در مرتبه اول قرار دارد، نبی مؤکد شریعت است و در مرتبه دوم قرار دارد و امام در مرتبه سوم است و وظیفه اش ارشاد مردم به شریعت رسول است. به نظر جاحظ، برخلاف عدّه ای از خوارج، نصب و اقامه امام واجب است و برخلاف عقیده شیعه [[امامیه]] و [[اسماعیلیه]]؛ این نصب بر مردم واجب است نه بر خدا و برخلاف [[زیدیه]] امامتِ مفضول جایز نیست، و برخلاف [[اشاعره]] عقلاً واجب است نه فقط سمعاً، و برخلاف سایر معتزله عقلاً و سمعاً واجب است نه فقط عقلاً. در خصوص خلافت و امامت [[خلفای راشدین]] جاحظ همان عقیده اهل سنت و جماعت را می پذیرد. جاحظ درباره تفضیل [[ابوبکر]] بر علی | جاحظ به موضوع [[امامت]] توجه بیشتری میکند، به نظر میآید اهتمام جاحظ به مسئله امامت معلول دو چیز است: اولاً در عصر وی فِرَق اسلامی با عقاید مختلف شان درباره امامت پراکنده و فعال بودند و به اصطلاح امامت مسئله روز آن زمان بوده است و ثانیاً به عقیده او شریعت با تغییر زمان دگرگون میشود. جاحظ در مقام تعریف امام و وظیفه او، ائمه را به سه طبقه تقسیم میکند: رسول، نبی و امام. رسول آورنده شریعت است که در مرتبه اول قرار دارد، نبی مؤکد شریعت است و در مرتبه دوم قرار دارد و امام در مرتبه سوم است و وظیفه اش ارشاد مردم به شریعت رسول است. به نظر جاحظ، برخلاف عدّه ای از خوارج، نصب و اقامه امام واجب است و برخلاف عقیده شیعه [[امامیه]] و [[اسماعیلیه]]؛ این نصب بر مردم واجب است نه بر خدا و برخلاف [[زیدیه]] امامتِ مفضول جایز نیست، و برخلاف [[اشاعره]] عقلاً واجب است نه فقط سمعاً، و برخلاف سایر معتزله عقلاً و سمعاً واجب است نه فقط عقلاً. در خصوص خلافت و امامت [[خلفای راشدین]] جاحظ همان عقیده اهل سنت و جماعت را می پذیرد. جاحظ درباره تفضیل [[ابوبکر]] بر علی علیهالسلام کتاب العثمانیة را نوشت و در آن به ذکر دلایلی پرداخت و در نتیجه متهم به عثمانیه شد، ولی این اتهام را دفع کرد و نوشت من قائل به عثمانیه (یعنی قول به تفضیل ابوبکر بر علی (علیهالسلام)) نیستم، بلکه فقط ناقل اقوال آن ها هستم. جاحظ درباره خلافت [[معاویة بن ابی سفیان]] بر این باور بود که وی هرگز شایستگی امامت و خلافت نداشته و غاصب بوده است. جاحظ به تفسیق و تکفیر معاویة بن ابی سفیان پرداخته و گفته است که ادعای معاویة بن ابی سفیان بر امامت کفر بود و تأیید وی نیز کفر است. | ||
==عقیده جاحظ درباره اهل بیت== | ==عقیده جاحظ درباره اهل بیت== | ||
جاحظ حضرت علی ( | جاحظ حضرت علی (علیهالسلام) را مستحق خلافت و شهید راه حق و قاتلش را شقی ترین مردم مىدانست. جاحظ [[یزید]] را هرگز شایسته خلافت نمىدانست و از فسق و کفر و شرکش سخن گفته و نه تنها او را مستحق لعنت، بلکه کسانی را هم که از شتم و لعن او نهی میکنند ملعون دانسته و در مقابل [[امام حسین]] (علیهالسلام) و [[اهل بیت]] (علیهم السلام) او را مصابیح الظَّلام و اوتاد [[اسلام]] خوانده است.<ref>با استفاده دانشنامه جهان اسلام، ج9، ص 20</ref> | ||
==آثار== | ==آثار== |