۸۸٬۱۶۵
ویرایش
سوره انعام: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۲۸: | خط ۲۸: | ||
</div> | </div> | ||
'''سوره اَنعام''' ششمین سوره [[قرآن کریم]]، در اجرا هفتم و هشتم [[قرآن]] واقع شده است و شامل 165 آیه است. این [[سوره مکی]]، دومین سوره از [[سوره های حامدات]] است و حامدات به | '''سوره اَنعام''' ششمین سوره [[قرآن کریم]]، در اجرا هفتم و هشتم [[قرآن]] واقع شده است و شامل 165 آیه است. این [[سوره مکی]]، دومین سوره از [[سوره های حامدات|سوره‌های حامدات]] است و حامدات به سوره‌هایی گفته می‌شود که با حمد [[خداوند]] متعال آغاز می‌شوند. | ||
سوره انعام، پنجاه و پنجمین | سوره انعام، پنجاه و پنجمین سوره‌ای است که پس از [[سوره حجر]] و قبل از [[سوره صافات]] بر [[نبی اکرم(ص)]] [[نازل]] شد. همچنین پس از [[سوره بقره]] و [[سوره نساء]] در رتبه سوم طولانی ترین سوره‌های قرآن کریم است و از این رو در شمار سوره‌های سبح طوال یعنی هفت سوره طولانی قرآن کریم قرار دارد. | ||
«انعام» تنها نامی است که برای این سوره ذکر شده چرا که احکام و مسائل بسیاری درباره انعام (چهارپایان) در این سوره بیان شده است. در واقع این نام گذاری توجه و افکار | «انعام» تنها نامی است که برای این سوره ذکر شده چرا که احکام و مسائل بسیاری درباره انعام (چهارپایان) در این سوره بیان شده است. در واقع این نام گذاری توجه و افکار انسان‌های اندیشمند را به اهمیت جهان شگفت انگیز حیوانات و چهارپایان که برکات و منافع سرشاری برای بشر در بردارند، معطوف می‌کند. | ||
=أنعام= | =أنعام= | ||
| خط ۳۸: | خط ۳۸: | ||
=مفهوم کلی سوره= | =مفهوم کلی سوره= | ||
# فراخوان به اصول سياسى دين؛ | #فراخوان به اصول سياسى دين؛ | ||
# | # | ||
# ابراهيم بت‌شكن تاريخ؛ | #ابراهيم بت‌شكن تاريخ؛ | ||
# | # | ||
# احكام | #احكام گوشت‌هاى حلال و حرام؛ | ||
# | # | ||
# ممنوعيت فرزندكشى<ref>تفسير قرآن مهر، ج 6، ص 19.</ref>. | #ممنوعيت فرزندكشى<ref>تفسير قرآن مهر، ج 6، ص 19.</ref>. | ||
=اسامی سوره= | =اسامی سوره= | ||
| خط ۵۲: | خط ۵۲: | ||
=علت نام‌گذاری= | =علت نام‌گذاری= | ||
# «سوره أنعام»؛ به خاطر اين که ذکر انعام و احکام آن در اين سوره آمده است<ref>همان.</ref>. | #«سوره أنعام»؛ به خاطر اين که ذکر انعام و احکام آن در اين سوره آمده است<ref>همان.</ref>. | ||
# | # | ||
# «سوره حجت»؛ به خاطر ذکر حجت نبوت و اينکه اين حجت تکرار شده است<ref>همان.</ref>. | #«سوره حجت»؛ به خاطر ذکر حجت نبوت و اينکه اين حجت تکرار شده است<ref>همان.</ref>. | ||
# | # | ||
=تعداد آيات و کلمات و حروف= | =تعداد آيات و کلمات و حروف= | ||
| خط ۶۱: | خط ۶۱: | ||
سوره انعام صدوشصت‌وپنج آيه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 4، ص 131.</ref>. | سوره انعام صدوشصت‌وپنج آيه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 4، ص 131.</ref>. | ||
سوره انعام سه‌هزار وپنجاه و دو کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است که اقوال در تعداد کلمات | سوره انعام سه‌هزار وپنجاه و دو کلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است که اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است). | ||
سوره انعام دوازده هزار وچهار صد و بيست حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است که اقوال در تعداد حروف | سوره انعام دوازده هزار وچهار صد و بيست حرف دارد<ref>همان.</ref>.(لازم به ذکر است که اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است). | ||
=اهداف و آموزه‌ها= | =اهداف و آموزه‌ها= | ||
همانند اکثر | همانند اکثر سوره‌های مکی اهداف اساسى سوره انعام دعوت به اصول اساسى دين، يعنى توحيد، [[نبوت]] و [[معاد]] است<ref>همان، ص 22.</ref>. | ||
=محتوا و موضوعات= | =محتوا و موضوعات= | ||
آيات نخست (اول تا هفتم) سوره انعام به حمد و ستايش پروردگار و اثبات يگانگى [[خداوند]] از طريق يادآورى خلقت آسمانها و زمين و چگونگى آفرينش انسان اختصاص دارد و مى افزايد كه دلايل روشن و غير قابل انكارى بر برترى و حاكميت خداوند بر جهان هستى دلالت مى كند؛ اما [[كافران]] كه جز بهانه جويى كارى ندارند از اين | آيات نخست (اول تا هفتم) سوره انعام به حمد و ستايش پروردگار و اثبات يگانگى [[خداوند]] از طريق يادآورى خلقت آسمانها و زمين و چگونگى آفرينش انسان اختصاص دارد و مى افزايد كه دلايل روشن و غير قابل انكارى بر برترى و حاكميت خداوند بر جهان هستى دلالت مى كند؛ اما [[كافران]] كه جز بهانه جويى كارى ندارند از اين نشانه‌هاى آشكار روى برتافته، پيامبران را استهزاء مى كنند و از عذاب الهى كه پيشينيان آنها را در بر گرفت غفلت مى كنند، در حالى كه آنان از قدرت و ثروتى بيش از [[مشركان]] [[مكه]] برخوردار بودند؛ اما به سبب رفتار ناشايستشان به عذاب الهى دچار شدند. | ||
پس از اين مقدمه كوتاه ساير آيات اين سوره به بيان انحرافات فكرى و رفتارى مشركان و پاسخگويى به شبهات آنان مى پردازد و به مناسبت، اصولى از [[توحيد]] و هدايت را مطرح مى كند، بر اين اساس آيات هشتم تا يکصدوسي‌وپنجم انحرافات فكرى و شبهات مطرح شده از سوى مشركان را بررسى مى كند و آيات يکصدوسي‌وششم تا يکصدوپنجاه‌ودوم رفتارهاى ناشايست و بدعت‌هايى را كه در [[آيين ابراهيم]] پديد آورده بودند بيان و احكام الهى را تشريح مى كند و در انتها با جمع بندى اين مطالب در آيات يکصدوپنجاه‌وسوم تا يکصدوشصت‌وپنجم سوره به پايان مى رسد<ref>دائرة المعارف قرآن کريم، ج 4، ص 550.</ref>. | پس از اين مقدمه كوتاه ساير آيات اين سوره به بيان انحرافات فكرى و رفتارى مشركان و پاسخگويى به شبهات آنان مى پردازد و به مناسبت، اصولى از [[توحيد]] و هدايت را مطرح مى كند، بر اين اساس آيات هشتم تا يکصدوسي‌وپنجم انحرافات فكرى و شبهات مطرح شده از سوى مشركان را بررسى مى كند و آيات يکصدوسي‌وششم تا يکصدوپنجاه‌ودوم رفتارهاى ناشايست و بدعت‌هايى را كه در [[آيين ابراهيم]] پديد آورده بودند بيان و احكام الهى را تشريح مى كند و در انتها با جمع بندى اين مطالب در آيات يکصدوپنجاه‌وسوم تا يکصدوشصت‌وپنجم سوره به پايان مى رسد<ref>دائرة المعارف قرآن کريم، ج 4، ص 550.</ref>. | ||
| خط ۸۹: | خط ۸۹: | ||
[[عياشى]] به اسناد خود از [[ابى‌بصير]] روايت كرده است كه [[امام صادق(ع)]] فرمود: «سوره انعام، يك جا نازل شد و هفتاد هزار [[ملك]]، سوره را با تعظيم همراهى كردند، زيرا در هفتاد جاى آن نام خداوند آمده است. اگر مردم مي‌دانستند در قرائت آن چقدر فضيلت است، آن را ترك نمي‌كردند»، سپس فرمود: «هر كه را به خداوند حاجتى است كه مي‌خواهد بر آورده شود، چهار ركعت [[نماز]] با [[فاتحةالكتاب]] و سوره انعام بخواند و بعد از آنكه از قرائت فارغ شد، بگويد: يا كريم يا كريم يا كريم، يا عظيم يا عظيم يا عظيم، يا اعظم من كل عظيم يا سميع الدعاء، يا من لا تغيره الليالى و الايام. صل على محمد و آل محمد. و ارحم ضعفى و فقرى و فاقتى و مسكنتى يا من رحم الشيخ يعقوب حين رد عليه يوسف قرة عينه. يا من رحم ايوب بعد طول بلائه. يا من رحم محمداً و من اليتم آواه و نصره على جبابرة قريش و طواغيتها و امكنه منهم. يا مغيث يا مغيث يا مغيث .... به خدا قسم اگر اين دعا را بخوانى و همه حوائج خود را از خدا بخواهى، به تو عطا مى كند» | [[عياشى]] به اسناد خود از [[ابى‌بصير]] روايت كرده است كه [[امام صادق(ع)]] فرمود: «سوره انعام، يك جا نازل شد و هفتاد هزار [[ملك]]، سوره را با تعظيم همراهى كردند، زيرا در هفتاد جاى آن نام خداوند آمده است. اگر مردم مي‌دانستند در قرائت آن چقدر فضيلت است، آن را ترك نمي‌كردند»، سپس فرمود: «هر كه را به خداوند حاجتى است كه مي‌خواهد بر آورده شود، چهار ركعت [[نماز]] با [[فاتحةالكتاب]] و سوره انعام بخواند و بعد از آنكه از قرائت فارغ شد، بگويد: يا كريم يا كريم يا كريم، يا عظيم يا عظيم يا عظيم، يا اعظم من كل عظيم يا سميع الدعاء، يا من لا تغيره الليالى و الايام. صل على محمد و آل محمد. و ارحم ضعفى و فقرى و فاقتى و مسكنتى يا من رحم الشيخ يعقوب حين رد عليه يوسف قرة عينه. يا من رحم ايوب بعد طول بلائه. يا من رحم محمداً و من اليتم آواه و نصره على جبابرة قريش و طواغيتها و امكنه منهم. يا مغيث يا مغيث يا مغيث .... به خدا قسم اگر اين دعا را بخوانى و همه حوائج خود را از خدا بخواهى، به تو عطا مى كند» | ||
'''همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، تسبيح فرشتگان؛ | '''همراهی هفتادهزار فرشته هنگام نزول، تسبيح فرشتگان؛''' | ||
''' | |||
'''على‌بن‌ابراهيم''' نقل كرده است كه [[حضرت رضا(ع)]] فرمود: «سوره انعام، يكجا نازل شد و هفتادهزار فرشته با صداى تسبيح و تهليل و تكبير سوره را همراهى كردند. هر كس اين سوره را بخواند، فرشتگان تا روز قيامت، برايش تسبيح مى كنند». | '''على‌بن‌ابراهيم''' نقل كرده است كه [[حضرت رضا(ع)]] فرمود: «سوره انعام، يكجا نازل شد و هفتادهزار فرشته با صداى تسبيح و تهليل و تكبير سوره را همراهى كردند. هر كس اين سوره را بخواند، فرشتگان تا روز قيامت، برايش تسبيح مى كنند». | ||
| خط ۱۰۷: | خط ۱۰۷: | ||
=فضای نزول= | =فضای نزول= | ||
به احتمال قوى سوره انعام در سال چهارم يا پنجم بعثت، يعنى يك يا دو سال پس از آنكه [[پيامبر(ص)]] مأمور به آشكار كردن دعوت خود شد فرود آمده است. مشركان كه با سخنان و تعاليم جديدى مواجه شده بودند و تأثير شگرف آن را بر مردم مشاهده مى كردند تلاش گسترده اى را براى تخريب شخصيت پيامبر(ص) و روياروئى با تعاليم حيات‌بخش اسلام سامان دادند و با شبهه افكنى درباره | به احتمال قوى سوره انعام در سال چهارم يا پنجم بعثت، يعنى يك يا دو سال پس از آنكه [[پيامبر(ص)]] مأمور به آشكار كردن دعوت خود شد فرود آمده است. مشركان كه با سخنان و تعاليم جديدى مواجه شده بودند و تأثير شگرف آن را بر مردم مشاهده مى كردند تلاش گسترده اى را براى تخريب شخصيت پيامبر(ص) و روياروئى با تعاليم حيات‌بخش اسلام سامان دادند و با شبهه افكنى درباره آموزه‌هاى قرآنى مانع از ايمان آوردن عموم مردم و گسترش دين اسلام در جامعه خود شدند. | ||
مشركان [[مكه]] پيامبر اكرم(ص) را به دروغگويى متهم و اعلام كردند كه پيامبران بايد از فرشتگان باشند؛ نه از نوع انسان. آنان معاد را انكار كرده، آن را به سخره مى گرفتند و [[شرك]] و [[بت پرستى]] را برتر از يگانه پرستى مى دانستند. آيات خدا را تكذيب مى كردند، [[اعجاز قرآن]] را زير سؤال برده و مى گفتند: قرآن چيزى جز سخنان پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله نيست و تقاضاى معجزات ديگرى مى كردند. در چنين فضايى سوره مباركه انعام نازل شد و ضمن ارائه پاسخ‌هاى منطقى و مستدل به شبهات [[مشركان]] و ابطال عقايد نادرست آنها اصول و بنيادهاى [[دين اسلام]] را بيان كرد<ref>دائرة المعارف قرآن کريم، ج 4، ص 549.</ref>. | مشركان [[مكه]] پيامبر اكرم(ص) را به دروغگويى متهم و اعلام كردند كه پيامبران بايد از فرشتگان باشند؛ نه از نوع انسان. آنان معاد را انكار كرده، آن را به سخره مى گرفتند و [[شرك]] و [[بت پرستى]] را برتر از يگانه پرستى مى دانستند. آيات خدا را تكذيب مى كردند، [[اعجاز قرآن]] را زير سؤال برده و مى گفتند: قرآن چيزى جز سخنان پيامبر صلى‌الله‌عليه‌وآله نيست و تقاضاى معجزات ديگرى مى كردند. در چنين فضايى سوره مباركه انعام نازل شد و ضمن ارائه پاسخ‌هاى منطقى و مستدل به شبهات [[مشركان]] و ابطال عقايد نادرست آنها اصول و بنيادهاى [[دين اسلام]] را بيان كرد<ref>دائرة المعارف قرآن کريم، ج 4، ص 549.</ref>. | ||
| خط ۱۱۳: | خط ۱۱۳: | ||
=ويژگى= | =ويژگى= | ||
سوره انعام يکی از پنج | سوره انعام يکی از پنج سوره‌ای است که با عبارت «الحمدلله» آغاز شده است اين سوره‌ها عبارتند از فاتحه، انعام، کهف، سبأ، فاطر که همه آنها جزو سور مکی هستند. | ||
سوره انعام يکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) | سوره انعام يکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) می‌باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره‌های [[بقره]]، [[آل عمران]]، [[نساء]]، [[مائدة]]، انعام، [[اعراف]] و [[أنفال]] به همراه [[توبه]] را سبع طوال می‌گويند ولی برخی ديگر هفتمی را [[يونس]] می‌دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نيست (اين قول [[سعيد بن جبير]] می‌باشد)<ref>]المحرر الوجيز فى تفسير الكتاب العزيز، ج 3، ص 373 ، مفاتيح الأسرار و مصابيح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | ||
روايت از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و | روايت از رسول خدا(ص) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره‌هاى مئين را به جاى انجيل و سوره‌هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌هاى مفصّل فزونى بخشيد<ref>جامع البيان فى تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | ||
سوره انعام اولين سوره مكى است که در ميان هفت سوره طولانی قرآن قرار گرفته است<ref>الموسوعة القرآنية، خصائص السور، ج 3، ص 3.</ref>. | سوره انعام اولين سوره مكى است که در ميان هفت سوره طولانی قرآن قرار گرفته است<ref>الموسوعة القرآنية، خصائص السور، ج 3، ص 3.</ref>. | ||