۸۷٬۷۹۸
ویرایش
اسحاقیه (پیروان اسحاق ترک): تفاوت میان نسخه‌ها
جز
جایگزینی متن - 'ى' به 'ی'
جز (جایگزینی متن - 'در باره' به 'درباره') |
جز (جایگزینی متن - 'ى' به 'ی') |
||
| خط ۴: | خط ۴: | ||
ابن‌ندیم دو روایت مختلف درباره خاستگاه و نسب اسحاق نقل می‌کند. یکی حاکی از آن است که او از علویان و از فرزندان یحیی بن زید بن علی بود که از بیم امویان گریخت و به سرزمین ترکان رفت، از این رو به اسحاق ترک شهره شد. | ابن‌ندیم دو روایت مختلف درباره خاستگاه و نسب اسحاق نقل می‌کند. یکی حاکی از آن است که او از علویان و از فرزندان یحیی بن زید بن علی بود که از بیم امویان گریخت و به سرزمین ترکان رفت، از این رو به اسحاق ترک شهره شد. | ||
<ref>عمر نسفی، القند فی ذکر علماء سمرقند، ریاض، سال 1412 قمری، ج۱، ص۷۲</ref> بر پایه این روایت ابن‌ندیم، احتمالاً اسحاق ترک پیش از آمدن ابومسلم به خراسان، به سرزمین ترکان رفته و پس از روی کار آمدن عباسیان در دوره امارت ابومسلم به خراسان بازگشته است. روایت دیگر ابن‌ندیم برگرفته از اخبار ماوراءالنهر است که به نقل از ابراهیم بن محمد از آگاهان به اخبار مسلمیه می‌گوید: «او ماوراءالنهری وامّی بود و با جنیان ارتباط داشت و اگر کسی چیزی از او می‌پرسید، پس از گذشت شبی پاسخ می‌گفت و هنگامی که ابومسلم کشته شد، مردم را به سوی او فراخواند». | <ref>عمر نسفی، القند فی ذکر علماء سمرقند، ریاض، سال 1412 قمری، ج۱، ص۷۲</ref> بر پایه این روایت ابن‌ندیم، احتمالاً اسحاق ترک پیش از آمدن ابومسلم به خراسان، به سرزمین ترکان رفته و پس از روی کار آمدن عباسیان در دوره امارت ابومسلم به خراسان بازگشته است. روایت دیگر ابن‌ندیم برگرفته از اخبار ماوراءالنهر است که به نقل از ابراهیم بن محمد از آگاهان به اخبار مسلمیه می‌گوید: «او ماوراءالنهری وامّی بود و با جنیان ارتباط داشت و اگر کسی چیزی از او می‌پرسید، پس از گذشت شبی پاسخ می‌گفت و هنگامی که ابومسلم کشته شد، مردم را به سوی او فراخواند». | ||
همچنین ابوالقاسم | همچنین ابوالقاسم بلخی درباره وجه تسمیه او نوشته است که مردم ابومسلمیه را خرم دینیه نیز می خواندند و چون اسحاق در ما وراء النهر میان ترکان می زیست، معروف به اسحاق ترک شد. <ref>مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 46 با ویرایش و اصلاح عبارات.</ref> | ||
==تاریخچه و شرح حال== | ==تاریخچه و شرح حال== | ||
وی از مردم ما وراء النهر و شخصی امی بود و می گفت که با جنیان ارتباط دارد، چون کسی از وی چیزی می‌پرسید پاسخ آن را پس از یک شب از قول جنیان به او می گفت. <ref> مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 46 با ویرایش و اصلاح عبارات </ref> برخی از محققین نوشته اند که به درستی معلوم نیست اسحاقی که در این جا از او بحث می‌شود، معلوم نیست چه کسی بوده‌است. گزارش دیگری نیز آمده است که که اسحاق ترک از نسل زید بن علی بوده و ادعای امامت داشته است. روایت دیگری نیز نقل شده است که اسحاق ترک مردی عامی از ماوراء النهر بوده و با جنیان ارتباط داشته است. ظاهراً آن چه سبب شده‌است که هویت و حقیقت حال او مکتوم بماند، آن است که وی با هر فرقه از مردم طوری دیگر سخن می گفته‌است و مصلحت وقت را بدین گونه رعایت می کرده‌است. به هرحال، این اسحق از پیروان و هواخواهان ابومسلم بود و مطابق بعضی روایات او را بدان سبب ترک می‌خواندند که وقتی به فرمان ابومسلم در میان ترکان بر سالت رفته بود. باری نوشته‌اند چون ابومسلم کشته شد، یارانش بگریختند و به بلاد دیگر رفتند. این اسحق نیز که از یاران ابومسلم بود به ترکستان رفت و در آنجا دعوت آغاز کرد و مردم آن بلاد بر گرد وی فراز آمدند. گفته‌اند که وی در ماوراءالنهر مردم را به خویشتن دعوت کرد و چنان فرانمود که وی جانشین زرتشت است و مدعی شد که زرتشت زنده است و بزودی دیگر بار ظهور خواهد کرد تا دین خویش را آشکار سازد؛ و بدینگونه، در خراسان ظاهراً دعوت وی انتشار تمام یافت.<ref>ر. ک. زرین کوب عبدالحسین، دو قرن سکوت</ref> | |||
==اعتقادات== | ==اعتقادات== | ||
وی از نسل | وی از نسل یحیی بن زید بن علی و مدعی امامت بود، ولی از محبوبیت ابومسلم در ما وراء النهر استفاده کرد و معتقد بود که ابومسلم از پیامبران است و زردشت او را فرستاده و زردشت زنده است و روزی ظهور و دین خود را زنده خواهد کرد. <ref> مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 خورشیدی، چاپ اول، ص 46 با ویرایش و اصلاح عبارات </ref> | ||
==قیام اسحاق ترک== | ==قیام اسحاق ترک== | ||