پرش به محتوا

حسن البنا: تفاوت میان نسخه‌ها

۸ بایت حذف‌شده ،  ‏۷ سپتامبر ۲۰۲۲
ویرایش
(ویرایش)
خط ۳۴: خط ۳۴:
|}
|}
</div>
</div>
'''حَسَن البَنّا''' (زادهٔ ۱۴ اکتبر ۱۹۰۶ (میلادی) – درگذشتهٔ ۱۲ فوریه ۱۹۴۹ (میلادی) از پیشگامان مسئله وحدت امت اسلامی و از مصلحان اجتماعی روزگار خود است. او بنیان‌گذار جماعت [[اخوان المسلمین|اِخوان‌المسلمین]] و نخستین [[مُرشد عام]] آن در سال ۱۹۲۸ در [[مصر]] بود. او در سال ۱۹۴۹ میلادی توسط عوامل دولت مصر ترور شد.<ref name="encyclopaediaislamica.com">[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=1796 ''دانشنامهٔ جهان اسلام''، مدخل «البنا»]</ref>  حسن البنا اولین رهبر عربی است که به صورت رسمی به مساله ایجاد [[حکومت اسلامی]] پرداخته است و تلاش‌هایش را در این زمینه به کار گرفته است. <ref> آقائی، بهمن، صفوی ، خسرو، اخوان المسلمین:  تاریخ پیدایش، تحولات و فعالیت‌های جنبش اخوان المسلمین در یک قرن اخیر، تهران، شرکت انتشاراتی رسام، 1365.</ref> وی به خاطر تأثیر عمیقی که بر اندیشه‌های اسلامی در قرن بیستم گذاشته است با عنوان '''امام شهید''' یاد می‌شود.
'''حَسَن البَنّا''' (زادهٔ ۱۴ اکتبر ۱۹۰۶ م – درگذشتهٔ ۱۲ فوریه ۱۹۴۹ م) از پیشگامان مسأله [[وحدت]] [[امت اسلامی]] و از مصلحان اجتماعی روزگار خود است. او بنیانگذار جماعت [[اخوان المسلمین|اِخوان‌المسلمین]] و نخستین رهبر آن در سال ۱۹۲۸ در [[مصر]] بود. او در سال ۱۹۴۹ میلادی توسط عوامل دولت مصر ترور شد.<ref name="encyclopaediaislamica.com">[http://www.encyclopaediaislamica.com/madkhal2.php?sid=1796 ''دانشنامهٔ جهان اسلام''، مدخل «البنا»]</ref>  حسن البنا اولین رهبر عربی است که به صورت رسمی به مساله ایجاد [[حکومت اسلامی]] پرداخته است و تلاش‌هایش را در این زمینه به کار گرفته است. <ref> آقائی، بهمن، صفوی ، خسرو، اخوان المسلمین:  تاریخ پیدایش، تحولات و فعالیت‌های جنبش اخوان المسلمین در یک قرن اخیر، تهران، شرکت انتشاراتی رسام، 1365.</ref> وی به خاطر تأثیر عمیقی که بر اندیشه‌های اسلامی در قرن بیستم گذاشته است با عنوان '''امام شهید''' یاد می‌شود.


----
----
خط ۴۳: خط ۴۳:
حسن البنا به سال ۱۹۰۶ در دهکدهٔ محمودیه در دلتای [[رود نیل]] از نواحی بحیره مصر چشم به جهان گشود. او در خانواده‌ای مذهبی پرورش یافت<ref>عسگر قهرمان‌پور، ماهنامهٔ مهرنامه، سال دوم، شمارهٔ دهم، فروردین ۱۳۹۰، ص ۸۳</ref>،  پدرش شیخ احمد بن عبدالرحمن عالمی پرهیزگار و از شاگردان شیخ محمد عبده که امام جماعت مسجد دهکده محمودیه را بر عهده داشت و با توجه به تسلط ایشان به علوم دینی تاثیر شایان توجهی بر شخصیت البنا برجای گذاشت. او مقدمات علوم قرآنی را از پدرش فراگرفت و در طول عمر خود بهره های فراوان علمی ای از کتابخانه غنی او برد. پس از اتمام دورهٔ تحصیلات در دانشسرای مقدماتی معلمان، در شانزده‌سالگی به قاهره رفت تا در دارالعلوم که مؤسس آن [[محمد عبده]] بود تحصیل کند. در آنجا وی به عضویت انجمن مکارم اخلاق الاسلامی و همچنین انجمن جوانان مسلمان درآمد.<ref name="encyclopaediaislamica.com" />. حسن بنا در ۱۹۲۷، معلم دولتی [[شهر اسماعیلیه]] شد و در مارس ۱۹۲۸، جمعیت [[اخوان‌المسلمین]] را با شش عضو طرفدار و شاگردان محلی تشکیل داد.<ref name="encyclopaediaislamica.com" />
حسن البنا به سال ۱۹۰۶ در دهکدهٔ محمودیه در دلتای [[رود نیل]] از نواحی بحیره مصر چشم به جهان گشود. او در خانواده‌ای مذهبی پرورش یافت<ref>عسگر قهرمان‌پور، ماهنامهٔ مهرنامه، سال دوم، شمارهٔ دهم، فروردین ۱۳۹۰، ص ۸۳</ref>،  پدرش شیخ احمد بن عبدالرحمن عالمی پرهیزگار و از شاگردان شیخ محمد عبده که امام جماعت مسجد دهکده محمودیه را بر عهده داشت و با توجه به تسلط ایشان به علوم دینی تاثیر شایان توجهی بر شخصیت البنا برجای گذاشت. او مقدمات علوم قرآنی را از پدرش فراگرفت و در طول عمر خود بهره های فراوان علمی ای از کتابخانه غنی او برد. پس از اتمام دورهٔ تحصیلات در دانشسرای مقدماتی معلمان، در شانزده‌سالگی به قاهره رفت تا در دارالعلوم که مؤسس آن [[محمد عبده]] بود تحصیل کند. در آنجا وی به عضویت انجمن مکارم اخلاق الاسلامی و همچنین انجمن جوانان مسلمان درآمد.<ref name="encyclopaediaislamica.com" />. حسن بنا در ۱۹۲۷، معلم دولتی [[شهر اسماعیلیه]] شد و در مارس ۱۹۲۸، جمعیت [[اخوان‌المسلمین]] را با شش عضو طرفدار و شاگردان محلی تشکیل داد.<ref name="encyclopaediaislamica.com" />
=مهم‌ترین آراء و نظریات=
=مهم‌ترین آراء و نظریات=
به نظر البنا، کمال مطلوب اسلامی در اولین نسل مسلمانان نهفته بود؛ دوره ای که اصول قرآن مراعات می‌گردید و فارغ از تشخص ملیتها، اسلام تنها «ملیت » محسوب می شد. به نظر او، بین جوامع موجود اسلامی و اسلام واقعی فاصله ای افتاده بود که عقب ماندگی مسلمانان را موجب شده بود. به همین دلیل ، او در صدد احیای اسلام بود تا نه تنها مسلمانان را از چنگ جهانخواران رهایی بخشد بلکه انسانیت را نیز زنده کند. او معتقد بود که به جای فلسفه و مادیگری اروپا، این فرهنگ و تمدن اسلام است که باید پذیرفته شود
به نظر البنا، کمال مطلوب اسلامی در اولین نسل مسلمانان نهفته بود؛ دوره ای که اصول [[قرآن]] مراعات می‌گردید و فارغ از تشخص ملیت‌ها، [[اسلام]] تنها «ملیت » محسوب می شد. به نظر او، بین جوامع موجود اسلامی و اسلام واقعی فاصله ای افتاده بود که عقب ماندگی [[مسلمانان]] را موجب شده بود. به همین دلیل ، او در صدد احیای اسلام بود تا نه تنها مسلمانان را از چنگ جهانخواران رهایی بخشد؛ بلکه انسانیت را نیز زنده کند. او معتقد بود که به جای فلسفه و مادیگری [[اروپا]]، این فرهنگ و تمدن اسلام است که باید پذیرفته شود


این اعتقاد به این معنا نبود که بنا در بازسازی جامعه ی اسلامی، با همه شیوه های غربی مخالف است، بلکه تفکر بنا ریشه در سنت گرایی و اصلاح جامعه بر اساس موازین دینی داشت.
این اعتقاد به این معنا نبود که بنا در بازسازی جامعه ی اسلامی، با همه شیوه های غربی مخالف است، بلکه تفکر بنا ریشه در سنت گرایی و اصلاح جامعه بر اساس موازین دینی داشت.


البنا با «جدایی دین از سیاست» (سکولاریسم ) و نیز ملی گرایی غیردینی که نقشة آن را در 1920 ساطع الحُصْری ریخت و میشل عفلق 1940 آن را در سوریه اعمال کرد، (وبعد مرگ البنا در زمان ناصر به اوج خود رسید) بشدت مخالف بود. همچنین دربارة عرب گرایی بر این عقیده بود که اسلام هیچگونه مرز جغرافیایی ، یا اختلافات نژادی یا شهروندی را به رسمیت نمی شناسد. البنا تمام مسلمانان را یک «امت » و کشورهای مسلمان را تنها یک کشور مى‌دانست ، به همین دلیل ، گرایشهای ناسیونالیستی جدید، بویژه فاشیسم و نازیسم را محکوم کرد.
ایشان با «جدایی دین از سیاست» ([[سکولاریسم]] ) و نیز ملی گرایی غیردینی که نقشة آن را در 1920 ساطع الحُصْری ریخت و میشل عفلق 1940 آن را در [[سوریه]] اعمال کرد، (وبعد مرگ البنا در زمان ناصر به اوج خود رسید) به‌شدت مخالف بود. همچنین دربارۀ عرب گرایی بر این عقیده بود که اسلام هیچگونه مرز جغرافیایی ، یا اختلافات نژادی یا شهروندی را به رسمیت نمی شناسد. البنا تمام مسلمانان را یک «امت» و کشورهای مسلمان را تنها یک کشور مى‌دانست ، به همین دلیل ، گرایش‌های [[ناسیونالیستی]] جدید، بویژه [[فاشیسم]] و [[نازیسم]] را محکوم کرد.
==آراء خاص حسن البنا درباره وحدت اسلامی==
==آراء خاص حسن البنا درباره وحدت اسلامی==
شیخ عمرالتلمسانی سومین مرشد اخوان، دیدگاه حسن البنا مؤسس و نخستین مرشد اخوان‌المسلمین را درباره شیعه و سنی چنین بیان می‌کند: «امام البنا ـ رضوان‌الله علیه ـ توجه خاصی برای ایجاد وحدت اسلامی‌داشت و اخوان‌المسلمین در گذشته و امروز، و در آینده نیز در راه این وحدت خواهند کوشید، ولو اینکه در این هدف بزرگ، دچار مشکلاتی بشوند. مسلمانان طبق نص صریح قرآن امت واحدی هستند: «وإنّ هذه امتکم، امة واحدة». من به خاطر دارم که در سالهای 1940میلادی آقای قمی ـ که یک عالم شیعی بود ـ در ساختمان مرکزی اخوان، به عنوان میهمان اقامت داشت و در آن هنگام امام شهید، به‌طور جدی در راه تقریب بین مذاهب اسلامی می‌کوشید تا دشمنان نتوانند از دوری و جدایی مسلمانان سوءاستفاده کرده و وحدت امت اسلامی را از بین ببرند.»
شیخ [[عمر التلمسانی]] سومین مرشد [[اخوان المسلمین|اخوان]]، دیدگاه حسن البنا مؤسس و نخستین مرشد [[اخوان‌المسلمین]] را درباره [[شیعه]] و [[سنی]] چنین بیان می‌کند: «امام البنا، توجه خاصی برای ایجاد [[وحدت]] اسلامی‌ داشت و اخوان‌المسلمین در گذشته و امروز، و در آینده نیز در راه این وحدت خواهند کوشید، ولو اینکه در این هدف بزرگ، دچار مشکلاتی بشوند. مسلمانان طبق نص صریح [[قرآن]] امت واحدی هستند: «وإنّ هذه امتکم، امة واحدة». من به خاطر دارم که در سال‌های 1940م، آقای قمی ـ که یک عالم شیعی بود ـ در ساختمان مرکزی اخوان، به عنوان میهمان اقامت داشت و در آن هنگام امام شهید، به‌طور جدی در راه تقریب بین مذاهب اسلامی می‌کوشید تا دشمنان نتوانند از دوری و جدایی مسلمانان سوءاستفاده کرده و وحدت امت اسلامی را از بین ببرند.»
==شیعه از نگاه حسن البنا==
==شیعه از نگاه حسن البنا==
====مقدمه===
====مقدمه====
پس از اوج‌گیری گرایش به ضرورت «مقاومت اسلامی» در قبال امپریالیسم و صهیونیسم در میان نسل جدید اعراب و به ویژه جوانان مصری «فقهای وهابی» در گوشه و کنار دنیای عرب به حرکت درآمدند و ضمن تکفیر شیعه و هشدار در مورد «تبشیر شیعی» و اعلام خطر از هجوم تشیع به دنیای اهل سنت و حتی تحریم دعا کردن برای پیروزی حزب الله لبنان توسط فقیهان وهابی ضرورت اقتضا دارد مواضع علمای سرشناس جهان اسلام نسبت به شیعه معرفی گردد. در این میان موضع حسن البناء بنیانگذار و نخستین مرشد اخوان المسلمین، نسبت به شیعه قابل مطالعه است.
پس از اوج‌گیری گرایش به ضرورت «مقاومت اسلامی» در قبال امپریالیسم و صهیونیسم در میان نسل جدید اعراب و به ویژه جوانان مصری «فقهای وهابی» در گوشه و کنار دنیای عرب به حرکت درآمدند و ضمن تکفیر شیعه و هشدار در مورد «تبشیر شیعی» و اعلام خطر از هجوم تشیع به دنیای اهل سنت و حتی تحریم دعا کردن برای پیروزی حزب الله لبنان توسط فقیهان وهابی ضرورت اقتضا دارد مواضع علمای سرشناس جهان اسلام نسبت به شیعه معرفی گردد. در این میان موضع حسن البناء بنیانگذار و نخستین مرشد اخوان المسلمین، نسبت به شیعه قابل مطالعه است.


===شیعه از نگاه حسن البناء===
===شیعه از نگاه حسن البناء===
شیخ عمرالتلمسانی سومین مرشد اخوان دیدگاه حسن البنا مؤسس و نخستین مرشد اخوان‌المسلمین را درباره شیعه و سنی چنین بیان می‌کند: «امام البنا ـ رضوان‌الله علیه ـ توجه خاصی برای ایجاد وحدت اسلامی‌داشت و اخوان‌المسلمین در گذشته و امروز، و در آینده نیز در راه این وحدت خواهند کوشید، ولو اینکه در این هدف بزرگ، دچار مشکلاتی بشوند. مسلمانان طبق نص صریح قرآن امت واحدی هستند: «وإنّ هذه امتکم، امة واحدة». من به خاطر دارم که در سال‌های 1940 میلادی آقای قمی ـ که یک عالم شیعی بود ـ در ساختمان مرکزی اخوان، به عنوان میهمان اقامت داشت و در آن هنگام امام شهید، به‌طور جدی در راه تقریب بین مذاهب اسلامی می‌کوشید تا دشمنان نتوانند از دوری و جدایی مسلمانان سوءاستفاده کرده و وحدت امت اسلامی را از بین ببرند.
شیخ عمرالتلمسانی سومین مرشد اخوان دیدگاه حسن البنا مؤسس و نخستین مرشد اخوان‌المسلمین را درباره شیعه و سنی چنین بیان می‌کند: «امام البنا توجه خاصی برای ایجاد وحدت اسلامی‌داشت و اخوان‌المسلمین در گذشته و امروز، و در آینده نیز در راه این وحدت خواهند کوشید، ولو اینکه در این هدف بزرگ، دچار مشکلاتی بشوند. مسلمانان طبق نص صریح قرآن امت واحدی هستند: «وإنّ هذه امتکم، امة واحدة». من به خاطر دارم که در سال‌های 1940 میلادی آقای قمی ـ که یک عالم شیعی بود ـ در ساختمان مرکزی اخوان، به عنوان میهمان اقامت داشت و در آن هنگام امام شهید، به‌طور جدی در راه تقریب بین مذاهب اسلامی می‌کوشید تا دشمنان نتوانند از دوری و جدایی مسلمانان سوءاستفاده کرده و وحدت امت اسلامی را از بین ببرند.
روزی از امام دربارهٔ مسئله اختلاف بین شیعه و سنی سؤال کردیم. ایشان ما را از ورود در این قبیل مسائل منع کرد و گفت که مسلمانان نباید خود را با این قبیل مسائل مشغول کنند و باید متوجه باشند که دشمنان اسلام، از این قبیل مسائل برای آتش‌افروزی و ایجاد فتنه بهره می‌گیرند. به حضرت ایشان گفتیم: ما از روی تعصب و یا برای گسترش دامنه اختلاف بین مسلمانان، این موضوع را مطرح نکردیم، بلکه هدف ما آگاهی از حقیقت است؛ چون مطالبی که در کتاب‌ها دربارهٔ شیعه و سنی مطرح هست، قابل شمارش نیست و ما به‌طور طبیعی نمی‌توانیم به بررسی و تحقیق درباره این کتاب‌ها و منابع بپردازیم. امام حسن البنا ـ رضوان‌الله علیه ـ فرمود: بدانید که اهل سنت و شیعه همگی مسلمان‌اند و کلمه توحید: لااله‌الا‌الله، و اشهد أن محمداً رسول‌الله، همهٔ آنان را گرد هم می‌آورد و در این اصل اساسی عقیدتی، شیعه و سنی یکسان‌اند و به هم می‌رسند؛ اما اختلاف در میان این دو جناح، در فروع و در مسائلی است که می‌توانیم آنها را به هم نزدیک کنیم.
روزی از امام دربارهٔ مسئله اختلاف بین شیعه و سنی سؤال کردیم. ایشان ما را از ورود در این قبیل مسائل منع کرد و گفت که مسلمانان نباید خود را با این قبیل مسائل مشغول کنند و باید متوجه باشند که دشمنان اسلام، از این قبیل مسائل برای آتش‌افروزی و ایجاد فتنه بهره می‌گیرند. به حضرت ایشان گفتیم: ما از روی تعصب و یا برای گسترش دامنه اختلاف بین مسلمانان، این موضوع را مطرح نکردیم، بلکه هدف ما آگاهی از حقیقت است؛ چون مطالبی که در کتاب‌ها دربارهٔ شیعه و سنی مطرح هست، قابل شمارش نیست و ما به‌طور طبیعی نمی‌توانیم به بررسی و تحقیق درباره این کتاب‌ها و منابع بپردازیم. امام حسن البنا ـ رضوان‌الله علیه ـ فرمود: بدانید که اهل سنت و شیعه همگی مسلمان‌اند و کلمه توحید: لااله‌الا‌الله، و اشهد أن محمداً رسول‌الله، همهٔ آنان را گرد هم می‌آورد و در این اصل اساسی عقیدتی، شیعه و سنی یکسان‌اند و به هم می‌رسند؛ اما اختلاف در میان این دو جناح، در فروع و در مسائلی است که می‌توانیم آنها را به هم نزدیک کنیم.
پرسیدیم: می‌توانید نمونه‌ای ذکر کنید؟
پرسیدیم: می‌توانید نمونه‌ای ذکر کنید؟
خط ۶۹: خط ۶۹:


=شهر اسماعیلیه و سنگ بنای جمعیت اخوان المسلمین=
=شهر اسماعیلیه و سنگ بنای جمعیت اخوان المسلمین=
تقریباً یک سال بعد، نخستین هسته تشکیلات اخوان المسلمین و شاخه‌های آن در شهر اسماعیلیه تکوین پذیرفت. در اسفند 1306/ 1347ق/مارس1928م شش تن از دوستان حسن بنا که سخت تحت تاثیر درس‌ها و کنفرانس های او قرار داشتند به دیدار وی آمدند و مبدا شکل‌گیری اخوان شدند. آن ها «حافظ عبدالحمید»، «احمد حصری»، «فواد ابراهیم»؛ «عبدالرحمن حسب الله»، «اسماعیل عز» و «ذکی مغربی» از پایه گذاران اولیه نهضت اخوان المسلمین بودند. در سال 1932 م تشکیلات و رهبری اخوان به قاهره منتقل گردید و پس از آن کنگره های مختلفی توسط اخوان المسلمین برگزارشد.
تقریباً یک سال بعد، نخستین هسته تشکیلات اخوان المسلمین و شاخه‌های آن در شهر اسماعیلیه تکوین پذیرفت. در اسفند 1306/ 1347ق/مارس1928م شش تن از دوستان حسن بنا که سخت تحت تاثیر درس‌ها و کنفرانس های او قرار داشتند به دیدار وی آمدند و مبدا شکل گیری اخوان شدند. آن ها «حافظ عبدالحمید»، «احمد حصری»، «فواد ابراهیم»؛ «عبدالرحمن حسب الله»، «اسماعیل عز» و «ذکی مغربی» از پایه گذاران اولیه نهضت اخوان المسلمین بودند. در سال 1932 م تشکیلات و رهبری اخوان به قاهره منتقل گردید و پس از آن کنگره های مختلفی توسط اخوان المسلمین برگزارشد.


عوامل موفقیت تشکیلات اخوان المسلمین و نقش حسن البنا
عوامل موفقیت تشکیلات اخوان المسلمین و نقش حسن البنا
خط ۹۴: خط ۹۴:
پدر شیخ حسن البنا یکی از علمای [[الازهر]] و معروف به شیخ احمد السّاعاتی بود. این شیخ، فقیه و حدیث‌شناس معروفی بود، ولی برای امرار معاش خود، در اوقات فراغت به تعمیر ساعت می‌پرداخت و به همین دلیل به "ساعاتی" معروف شده بود. در کنار او شخصی به نام حاج محمد سلطان هم مغازه آموزش تعمیر ساعت داشت که شاگردان بسیاری را تعلیم داد. یکی از این شاگردان وی "حسن‌البنا" بود. مغازه او و شیخ احمد، مرکز تجمع و رفت‌وآمد "سلفی‌ها" - به‌شمار می‌رفت و می‌گویند که سید جمال‌الدین اسدآبادی در مدت اقامت خود در قاهره، از جمله افرادی بود که اغلب در این محل حضور می‌یافت و به سخن گفتن می‌پرداخت و به همین دلیل، علی‌رغم فاصله زمانی، بعضی‌ها مدعی هستند که حسن‌البنا از طریق حاج سلطان و پدر خود با افکار سید آشنا شده و راه جدیدی را در پیش گرفته‌است. خود شیخ حسن‌البنا در کتاب خاطراتش به نام "مذکره الدعوه و الداعیه" تصریح می‌کند که راه او "استمرار راه جمال‌الدین و محمد عبدُه" است.<ref>[http://www.rajanews.com/detail.asp?id=79036 رجا نیوز]</ref>
پدر شیخ حسن البنا یکی از علمای [[الازهر]] و معروف به شیخ احمد السّاعاتی بود. این شیخ، فقیه و حدیث‌شناس معروفی بود، ولی برای امرار معاش خود، در اوقات فراغت به تعمیر ساعت می‌پرداخت و به همین دلیل به "ساعاتی" معروف شده بود. در کنار او شخصی به نام حاج محمد سلطان هم مغازه آموزش تعمیر ساعت داشت که شاگردان بسیاری را تعلیم داد. یکی از این شاگردان وی "حسن‌البنا" بود. مغازه او و شیخ احمد، مرکز تجمع و رفت‌وآمد "سلفی‌ها" - به‌شمار می‌رفت و می‌گویند که سید جمال‌الدین اسدآبادی در مدت اقامت خود در قاهره، از جمله افرادی بود که اغلب در این محل حضور می‌یافت و به سخن گفتن می‌پرداخت و به همین دلیل، علی‌رغم فاصله زمانی، بعضی‌ها مدعی هستند که حسن‌البنا از طریق حاج سلطان و پدر خود با افکار سید آشنا شده و راه جدیدی را در پیش گرفته‌است. خود شیخ حسن‌البنا در کتاب خاطراتش به نام "مذکره الدعوه و الداعیه" تصریح می‌کند که راه او "استمرار راه جمال‌الدین و محمد عبدُه" است.<ref>[http://www.rajanews.com/detail.asp?id=79036 رجا نیوز]</ref>


سر انجام حسن البنا یکی از انسانهای بزرگ در تاریخ اسلام‌گرایی معاصر بوده است.
سر انجام حسن البنا یکی از انسانهای بزرگ در تاریخ اسلام گرایی معاصر بوده است.
==پانویس==
==پانویس==
{{پانویس}}  
{{پانویس}}  


[[رده:عالمان وحدت گرا]]
[[رده:عالمان وحدت گرا]]
[[رده: اخوان‌المسلمین]]
[[رده:اخوان المسلمین]]
[[رده:عالمان اهل سنت]]
[[رده:عالمان اهل سنت]]