سنت پیامبر: تفاوت میان نسخه‌ها

'''سنت پیامبر''' به معنای قول، فعل و تقریر [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم (صلی‌الله علیه و آله)]] است.<ref>مظفر، محمد رضا، أصول الفقه، قم، نشر مولف(شارح)، ۱۳۸۷ش. ج ۲، ص۶۳ </ref><ref>بحر العلوم، محمد، الاجتهاد اصوله و احکامه، بیروت، نشر دار الزهرا، ص۶۸؛</ref> <ref>جناتی محمد ابراهیم، منابع اجتهاد از دیدگاه مذاهب اسلامی، تهران، نشریه کیهان، سال ۱۳۷۰ش، ص۷۷؛</ref> <ref>موسوی بجنوردی محمد، مقالات اصولی، تهران، ص۲۵؛</ref> <ref>ابو زهره محمد، اصول الفقه، بیروت، نشر دارالفکر العربی، سال ۱۹۵۷م، ص۹۷</ref> <ref>مظفر محمد رضا، اصول الفقه، قم، سال ۱۳۸۷ش، ج ۲، ص۶۳</ref>. سنت به این معنا، مورد قبول تمامی علمای اسلامی بوده و به عنوان یکی از منابع [[اجتهاد]] شناخته می‌شود. به علاوه در مذهب [[شیعه]]، رفتار و گفتار تمامی معصومان نیز جزء سنت دانسته شده است.

 

==معناشناسی سنت==

 

=== سنت در لغت ===

«سنت» در لغت به معنای شیوه و روش است.  

<ref>موسی، حسین یوسف، الإفصاح فی فقه اللغة، قم، نشر مکتب الاعلام الاسلامی، چاپ چهارم، سال ۱۴۱۰ق، ج‏۲، ص۱۲۸۰.</ref>

 

=== سنت در اصطلاح دینی ===

سنت در اصطلاح دینی، به قول، فعل و تقریر معصوم گفته می‌شود. این امر درباره پیامبر مورد اتفاق [[مسلمانان]] است، اما [[شیعیان]] گفتار، رفتار و تقریر سایر معصومان را نیز در دایره سنت قرار دادند. <ref>مظفر، أصول الفقه، ۱۳۸۷ش، ج۲، ص۶۴-۶۵.</ref>

با این‌حال سنت بسته به موارد استفاده، دارای معانی مختلفی است که به برخی از آن اشاره می‌شود.

 

=== سنت به معنای مستحب ===

 

=== سنت به معنای پیروی از عمل صاحب شرع ===

 

=== سنت به معنای قول، عمل و تقریر ===

 

=== مفهوم تقریر ===

مقصود از تقریر آن است که شخصی در حضور پیامبر یا معصوم کاری را انجام دهد و آن حضرت از آن نهی نکند، با اینکه پیامبر متوجه کار آن شخص بوده ولی سکوت کرده است. با این حال، سکوت ایشان به معنای رضایت و تایید کار آن شخص است. زیرا اگر آن کار خلاف بود، پس حضرت نباید سکوت می‌کردند، بلکه می‌بایستی تذکر می‌دادند، چون وظیفه‌اشان تذکر و هدایت امت از گمراهی است.

 

== حجیت شرعی سنت پیامبر ==

گذشته از دلیل عقلی مبنی بر حجیت سنت نبوی، آیات متعددی از [[قرآن‌كريم|قرآن‌ كريم]] گواه حجیت شرعی سنت است که از جمله می‌توان به آيات ذيل اشاره کرد:

1.«وَ أَنْزَلْنٰا إِلَيْكَ اَلذِّكْرَ لِتُبَيِّنَ لِلنّٰاسِ مٰا نُزِّلَ إِلَيْهِمْ وَ لَعَلَّهُمْ يَتَفَكَّرُونَ» <ref>سوره نحل آیه 44</ref> قرآن را بر تو نازل کردیم تا آنچه برای آنان نازل شده است (يعنی قرآن كريم) را برای مردم بيان كنی، شايد آنان تفكر نمايند.

مطابق اين آيه، احاديث نبوی بیان‌کننده معانی و مقاصد آيات قرآنی است. روشن است كه هدف از تبيين مقاصد و معانی قرآن، چيزی جز نزول قرآن، يعنی هدايت بشر نيست. پس سنّت نيز همچون قرآن، حجت شرعی است.

رسول خدا صلّی اللّه عليه و آله برای آنان كه به خدا و قيامت دل بسته‌اند (رضوان الهی و رستگاری اخروی را می‌خواهند) اسوه‌ای پسنديده است.

3. «وَ مٰا آتٰاكُمُ اَلرَّسُولُ فَخُذُوهُ وَ مٰا نَهٰاكُمْ عَنْهُ فَانْتَهُوا وَ اِتَّقُوا اَللّٰهَ إِنَّ اَللّٰهَ شَدِيدُ اَلْعِقٰابِ» <ref>سوره حشر، آیه 7</ref>

آنچه را پيامبر ص برای شما می‌آورد، بپذيريد و از آنچه شما را از آن نهی می‌كند، اجتناب كنيد و از نافرمانی خدا بپرهيزيد، زيرا خداوند شديد العقاب است.

بگو اگر خداوند را دوست داريد از من پيروی كنيد تا خداوند شما را دوست بدارد و از گناهان شما درگذرد. خداوند آمرزنده‌ی مهربان است.  

5. «قُلْ أَطِيعُوا اَللّٰهَ وَ اَلرَّسُولَ فَإِنْ تَوَلَّوْا فَإِنَّ اَللّٰهَ لاٰ يُحِبُّ اَلْكٰافِرِينَ» <ref>سوره آل عمران، آیه 32</ref> بگو از خدا و پيامبر صلّی اللّه عليه و آله اطاعت كنيد، پس اگر روی برتابند، خداوند كافران را دوست ندارد.

6. «مٰا ضَلَّ صٰاحِبُكُمْ وَ مٰا غَویٰ، وَ مٰا يَنْطِقُ عَنِ اَلْهَویٰ، إِنْ هُوَ إِلاّٰ وَحْيٌ يُوحیٰ» <ref>سوره نجم آیه 2-4.</ref>  

پيامبر (ص) نه گمراه شده و نه به خطا رفته است، او از روی هوای نفس سخن نمی‌گويد، آنچه او می‌گويد جز وحی الهی نيست.

 

== تفاوت سنت با حدیث ==

[[حدیث]] یا روایات صادره از معصومان، حاکی از سخن، رفتار و تقریر معصوم است، اما سنت، علاوه بر آن که شامل سخن، رفتار و تقریر معصوم می‌شود، شامل فعل و تقریر ایشان نیز می‌شود. به بیان دیگر، حدیث از سنت حکایت می‌کند. <ref>شیخ بهایی، محمد بن حسین، مشرق الشمسین، تحقیق مهدی رجایی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال ۱۳۸۷ش، چاپ دوم، ص۲۲ و ۲۴.</ref>

 

[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]]

[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]]