۸۷٬۹۳۹
ویرایش
فاطمیان: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش
جز (جایگزینی متن - 'در این باره' به 'در‌این‌باره') |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۹: | خط ۴۹: | ||
=فاطمیان= | =فاطمیان= | ||
فاطمیان از اسماعیلیان مبارکه هستند که معتقد بودند محمد بن اسماعیل؛ نوه امام صادق (ع)، از دار دنیا رفته و امامت در فرزندان وی ادامه یافته است. حکومت فاطمیان را | فاطمیان از اسماعیلیان مبارکه هستند که معتقد بودند محمد بن اسماعیل؛ نوه امام صادق (ع)، از دار دنیا رفته و امامت در فرزندان وی ادامه یافته است. حکومت فاطمیان را فردی به نام ابو محمد عبیداللّه المهدی (متوفّای ٣٢٢ ق) تأسیس نمود. این حکومت در سال ٢٩٢ هجری در مغرب آغاز و در سال 362 با تصرف مصر و شامبخش بزرگی از جهان اسلام را متصرف شد و تا سال 567، حکومت مقتدری داشت و سرانجام در سال 567، توسط ایوبیان (صلاح الدین ایوبی)، برچیده شد.<ref>ربانی گلپایگانی، علی، فرق و مذاهب کلامی، درس دوازدهم؛ برنجکار، رضا، آشنایی با فرق و مذاهب اسلامی، ص 97</ref> | ||
=وجه نام‌گذاری به فاطمیان= | =وجه نام‌گذاری به فاطمیان= | ||
اصطلاح فاطمیان بیانگر آن است که آنان منسوب به فاطمه زهرا (ع) هستند ولی در وجه این نام‌گذاری | اصطلاح فاطمیان بیانگر آن است که آنان منسوب به فاطمه زهرا (ع) هستند ولی در وجه این نام‌گذاری دیدگاههای مختلفی ابراز شده است: | ||
برخی با قاطعیت نسبت آنان را به فاطمه زهرا (ع) انکار کردهاند، از آن جمله <big>دُخویه</big> است. وی در کتاب خود به نام «یادی از قرامطه بحرین و فاطمیان»، دلایل بسیاری بر این نظریه آورده است؛ یکی از آن دلایل این است که خلفای عباسی بغداد و اموی قرطبه در دو نوبت، یک بار در سال ٤٠٢ و بار دیگر در سال ٤٤٤، نسب این سلسله را به فاطمیان انکار کردند، و از طرف دیگر در کتابهای مقدس دروز، صریح آمده که «عبداللّه بن میمون»، جدّ خلفای فاطمی بوده است.<ref>فرق و مذاهب کلامی، درس دوازدهم، به نقل از تاریخ شیعه، ص ٢١٣</ref> | |||
برخی دیگر انتساب آنان را به حضرت فاطمه (ع) درست دانستهاند، چنانکه جرجی زیدان گفته است: | |||
«فرمانروایان | «فرمانروایان فاطمی ابتدا در افریقیه حکومت داشتند و مرکز حکومت آنان مهدیه بود. این فرمانروایان شیعی خود را از فرزندان حسین (ع) فرزند فاطمه (ع) می‌دانستند، اما تاریخ نویسان که طرفدار بنی‌عباس بودند، صحّت نسب آنان را تکذیب میکردند، ولی ما احتمال قوی میدهیم که نسب آنان صحیح باشد و تردید و تکذیب عدّهای از تاریخ نویسان، در نتیجه هواخواهی عباسیان بوده است».<ref>جرجى زیدان، تاریخ تمدن اسلامى، ص ٨٤٦</ref> | ||
عدّهای بر آنند که اظهار نظر قطعی در‌این‌باره ممکن نیست، چنانکه س.م. استرن میگوید: | |||
معروف است که طبق یک سند | معروف است که طبق یک سند رسمی فاطمی، خط خلفای فاطمی از طریق یک سلسله ائمه مستوره به محمد بن اسماعیل بر میگردد، لیکن وجود چندین گزارش متناقض در این زمینه، مسئله را آشفته ساخته است. مخالفان خلفای فاطمی، ذرّیه آنها را از محمد بن اسماعیل ندانستهاند، بلکه تأسیس آیین اسماعیلی را به عبداللّه بن میمون قدّاح نسبت دادهاند، و ائمه مستوره و نیز فاطمیان را اعقاب دروغین علی (ع) دانستهاند. این نظریه را میتوان جعل کینهتوزانهای به حساب آورد. البته با این تصور که در کنار فرقههای مختلف نهضت اسماعیلی، نبایستی آیین اجداد قدّاحیها را نیز فراموش کرد؛ از این رو با سنجش و ارزیابی این شواهد گوناگون، نمیتوان به واقعیت واحدی رسید، چون اسناد و مدارک قانع کنندهای در دسترس نیست.<ref>نهضت قرامطه، ص ٢٨ و ٢٩، مقاله «قرامطه و اسماعیلیان» از استرن</ref> | ||
گروهی دیگر با تفکیک میان امام مستودع و امام مستقر مشکل را حل کرده و گفتهاند: گر چه مؤسس سلسله فاطمیان؛ یعنی عبیداللّه المهدی، دارای نسب فاطمی نیست، ولی نسب خلفای فاطمی پس از او حقیقتاً فاطمی است و عبیداللّه همان سعید بن حسین بن عبداللّه بن القداح است و میمون قداح و فرزندان او امامان مستودع بودند و عبیدالله مهدی هم امام مستودع بود و ودیعه امامت را به پسرخواندهاش القائم (دومین خلیفه فاطمی) رساند، و این بدان جهت بود که امامان حقیقی اسماعیلیان در سلمیه شام محصور بودند و از بیم «معتضد عباسی» (٢٧٩ ـ ٢٨٩) پنهان شده بودند؛ از این جهت حسین که امام مستودع بود، ودیعه امامت را به فرزند و حجت خود سعید سپرد، تا او این امانت را به صاحب واقعیاش که القائم بامراللّه فاطمی بود، برساند.<ref>ابراهیم حسن، حسن و طه احمد شرف، عبیدالله المهدی امام الشیعة الاسماعیلیة و مؤسس الدولة الفاطمیة فی بلاد مغرب، ص ٧٧ ـ ١٦٩</ref> | |||
=ضعف خلافت و سقوط= | =ضعف خلافت و سقوط= | ||
| خط ۸۳: | خط ۸۳: | ||
جنگ اول صلیبی با تصرف بیت‌المقدس پایان یافت. صلیبیونی که طی این جنگ به پیروزی رسیده بودند، در هر یک از شهرهای تصرف شده در سواحل سوریه و لبنان و نیز در فلسطین دولتهایی مجزا و مستقل برای خود تشکیل دادند. این دولتها عبارت بودند از دولت بیت‌المقدس، دولت ادسا، دولت طرابلس و غیره.اینان خیلی زود بر سر منافع سیاسی، ارضی و اقتصادی به جدال و کشمکش با هم مشغول شدند. حتی در شهر بیت‌المقدس، صلیبیون چند دسته شدند و به رقابت و دشمنی با هم پرداختند. | جنگ اول صلیبی با تصرف بیت‌المقدس پایان یافت. صلیبیونی که طی این جنگ به پیروزی رسیده بودند، در هر یک از شهرهای تصرف شده در سواحل سوریه و لبنان و نیز در فلسطین دولتهایی مجزا و مستقل برای خود تشکیل دادند. این دولتها عبارت بودند از دولت بیت‌المقدس، دولت ادسا، دولت طرابلس و غیره.اینان خیلی زود بر سر منافع سیاسی، ارضی و اقتصادی به جدال و کشمکش با هم مشغول شدند. حتی در شهر بیت‌المقدس، صلیبیون چند دسته شدند و به رقابت و دشمنی با هم پرداختند. | ||
جنگ اول صلیبی سر آغاز یک رشته طولانی از جنگهای دیگر شد، زیرا از یک طرف خبر پیروزی صلیبیون، در اروپا با شور و شعف مواجه شد و دسته‌های جدیدی از صلیبیون عازم شام و فلسطین شدند، و از طرف دیگر تصرف سرزمینهای مسلمین و بخصوص بیت‌المقدس، موجب ناراحتی و نگرانی بسیار مسلمانان شد، از این رو دولتهای مسلمان در صدد جبران بر آمدند.از جمله دولت فاطمیان که هنوز قسمتهایی از مصر و شام را در اختیار داشت، به جنگ در برابر صلیبیون ادامهمی‌داد .در منطقه شام، سرداران مسلمانی که طرفدار فاطمیان بودند، دولتی به نام آل زنگی تشکیل دادند و یکی از رهبران آنان به نام ایلغازی حملات سختی به صلیبیون نمود.پس از چندی آل زنگی توانستند دولت صلیبی «ادسا» را شکست دهند و آن شهر را تصرف کنند.اگر چه داوطلبان جدیدی از اروپا به کمک صلیبیون شتافتند، اما به خاطر اختلافات داخلی آنها و نیز به دلیل بیداری و هوشیاری مسلمانان، کاری از پیش نبردند.صلیبیون که در اصل به فکر اموال و املاک متصرفی خود بودند، حتی از ورود داوطلبان اروپایی چندان رضایتی نداشتند زیرا حضور شریک و رقیب را بدتر از دشمن رویاروی | جنگ اول صلیبی سر آغاز یک رشته طولانی از جنگهای دیگر شد، زیرا از یک طرف خبر پیروزی صلیبیون، در اروپا با شور و شعف مواجه شد و دسته‌های جدیدی از صلیبیون عازم شام و فلسطین شدند، و از طرف دیگر تصرف سرزمینهای مسلمین و بخصوص بیت‌المقدس، موجب ناراحتی و نگرانی بسیار مسلمانان شد، از این رو دولتهای مسلمان در صدد جبران بر آمدند.از جمله دولت فاطمیان که هنوز قسمتهایی از مصر و شام را در اختیار داشت، به جنگ در برابر صلیبیون ادامهمی‌داد .در منطقه شام، سرداران مسلمانی که طرفدار فاطمیان بودند، دولتی به نام آل زنگی تشکیل دادند و یکی از رهبران آنان به نام ایلغازی حملات سختی به صلیبیون نمود.پس از چندی آل زنگی توانستند دولت صلیبی «ادسا» را شکست دهند و آن شهر را تصرف کنند.اگر چه داوطلبان جدیدی از اروپا به کمک صلیبیون شتافتند، اما به خاطر اختلافات داخلی آنها و نیز به دلیل بیداری و هوشیاری مسلمانان، کاری از پیش نبردند.صلیبیون که در اصل به فکر اموال و املاک متصرفی خود بودند، حتی از ورود داوطلبان اروپایی چندان رضایتی نداشتند زیرا حضور شریک و رقیب را بدتر از دشمن رویاروی می‌دانستند.<ref>تأسیس دولت فاطمیان | ||
https://hawzah.net › Article › View | https://hawzah.net › Article › View | ||
</ref> | </ref> | ||
| خط ۱۲۹: | خط ۱۲۹: | ||
=مهمترین اقدامات فاطمیان= | =مهمترین اقدامات فاطمیان= | ||
در عصر | در عصر فاطمی، تشیع به خوبی در مصر متجلی شد. جلوههای ظهور تشیع عبارت بود از: | ||
الف ـ سر دادن | الف ـ سر دادن ندای «حیّ علی خیر العمل» در اذان | ||
ب ـ آشکار شدن احادیث و | ب ـ آشکار شدن احادیث و روایاتی که بر افضلیت امام علی و اهلبیت علیهمالسلامدلالت داشت | ||
ج ـ اضافه شدن | ج ـ اضافه شدن مناسبتهایی، مثل عاشورا، جشنهای نیمه شعبان، غدیر، میلاد امام علی و سایر ائمه علیهمالسلام به مراسم و مناسبتهای مصریها | ||
د ـ تشکیل مجالس | د ـ تشکیل مجالس برای یادگیریعلوم اهلبیت علیهمالسلام. | ||
مصریان در دوره خلیفه العزیز، پنجمین خلیفه | مصریان در دوره خلیفه العزیز، پنجمین خلیفه فاطمی، نخستین بار سوگواری برای امام حسین علیهالسلام را در روز عاشورا تجربه کردند. مقریزی در مورد سوگواری مصریان برای امام حسین علیهالسلام چنین گزارش میدهد: ادارههای دولتی و مغازهها و محلهای تجارت، سه روز مانده به عاشورا تعطیل میشد و فقط نانواییها به فعالیت میپرداختند. | ||
به هر حال، با حضور فاطمیان در مصر، مردم این دیار به مذهب آنها گرویدند و مذهب تشیع در این کشور به صورت | به هر حال، با حضور فاطمیان در مصر، مردم این دیار به مذهب آنها گرویدند و مذهب تشیع در این کشور به صورت رسمی طرفداران و پیروان فراوانی پیدا کرد.<ref>وضعیت شیعیان مصر در عصر صلاحالدین ایوبی / داوود کاظمپور ... | ||
http://tarikh.nashriyat.ir › node | http://tarikh.nashriyat.ir › node | ||
</ref> | </ref> | ||
| خط ۱۷۴: | خط ۱۷۴: | ||
{{پانویس|2}} | {{پانویس|2}} | ||
[[رده: | |||
[[رده: | |||
[[رده: | [[رده: حکومت‌ها]] | ||
[[رده: حکومت‌های شیعه]] | |||
[[رده: اسماعیلیان]] | |||