سوره قلم: تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۴ ژانویهٔ ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۳۵

نام	سوره قلم
شماره سوره	۶۸
جزء	۲۹
ترتیب نزول	۲
مکی/مدنی	مکی
تعداد آیات	۵۲
تعداد کلمات	۳۰۱
تعداد حروف	۱۲۸۸

سوره قلم یا نون و القلم سوره ۶۸ از قرآن است و ۵۲ آیه دارد. قلم، زبان وبیان، عقل ومعرفت انسانیت است ،قلم بیان کننده فکر واندیشه وشخصیت صاحب قلم است. قلم زبان دوم انسان‌ها است، بیان‌گر فرهنگ وهویت ملت‌ها است، ترسیم کننده خطوط فکری وسیاسی و حلقه وصل فرهنگ‌ها واندیشه‌ها است، انتقال دهنده فکر وفرهنگ به نسل‌های حاضر وآینده است و در نهایت هدایت گر عقل‌ها ومغزها است. محتوای سوره قلم، دلداری پیامبر(صلی الله علیه) در مقابل تهمت‌های مشرکان و دعوت به صبر و نهی او از پیروی مشرکان و یادآوری عذاب مشرکان در روز قیامت است. از آیات مشهور این سوره، آیه «و ان یکاد» و آیه خُلق عظیم است که پیامبر(صلی الله علیه) را دارای اخلاقی والا معرفی می‌کند. سوره قلم جزو سوره‌های مکی قرآن کریم است که دومین سوره‌ای است که بر پیامبر اکرم(صلی الله علیه) نازل شده است و در چینش کنونی مُصحَف، شصت و هشتمین سوره است و در جزء ۲۹ قرآن جای دارد و به دلیل اینکه خداوند در آیه اول این سوره به قلم سوگند یاد کرده است، این سوره مبارکه، قلم نامیده شده است.

قلم

وسیله‌ای برای نوشتن^[۱].

مفهوم کلی سوره

دفاع از قرآن و پیامبر(صلی الله علیه)؛
صفات و اخلاق پیامبر(صلی الله علیه) و دشمنان او؛
یاداشت قلم و نوشتار^[۲].

اسامی سوره

قلم، ن،
ن والقلم^[۳].

علت نام‌گذاری

«سوره قلم»؛ نام قلم از آیه اول این سوره گرفته شده است و خدا در این آیه به قلم سوگند یاد کرده است^[۴].
«سوره ن»؛ ن از حروف مقطعه است و این سوره همانند سوره ص و سوره ق به حرف مقطعه شروع‌کننده‌اش نامیده شده است.
«سوره ن والقلم»؛ شروع سوره با این عبارت می‌باشد و از طرفی هم بعضی روایاتی که در فضیلت این سوره آمده است نشانگر استفاده نام ن والقلم از طرف معصومین برای این سوره می‌باشد^[۵].

تعداد آیات و کلمات و حروف

سوره قلم پنجاه‌ودو آیه دارد^[۶].
سوره قلم سیصد کلمه دارد^[۷]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است).
سوره قلم هزارودویست‌وپنجاه‌وشش حرف دارد^[۸]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است).

اهداف و آموزه‌ها

اساسی‌ترین هدف سوره قلم عبارت است از:

دفاع از پیامبر(صلی الله علیه) و قرآن و هشدار به مشرکان.

محتوا و موضوعات

روی هم رفته مباحث سوره قلم را می‌توان در هفت‌بخش خلاصه کرد:

نخست به ذکر قسمتی از صفات ویژه رسول خدا(صلی الله علیه) مخصوصا اخلاق برجسته او می‌پردازد و آن را با قسمت‌های مؤکدی تاکید می‌کند؛
سپس قسمتی از صفات زشت و اخلاق نکوهیده دشمنان او را بازگو می‌نماید؛
در بخش دیگری داستان «أَصْحابَ الْجَنَّةِ» که در حقیقت هشداری است به مشرکان زشت‌سیرت بیان شده؛
در قسمت دیگری مطالب گوناگونی راجع به قیامت و عذاب کفار در آن روز آمده است؛
در بخش دیگری انذارها و تهدیدهایی نسبت به مشرکان بازگو شده؛
در بخش دیگری به پیامبر اسلام(صلی الله علیه) دستور می‌دهد که در برابر دشمنان سرسخت، استقامت و صبر نشان دهد^[۹]؛
سرانجام در پایان سوره نیز سخن از عظمت قرآن و توطئه‌های مختلف دشمنان بر ضد پیامبر به میان آورده.

فضائل، خواص و ثواب قرائت

ابی‌بن‌کعب گوید: پیامبر(صلی الله علیه) فرمود: «هر کس سوره نون و القلم را قرائت کند خدا ثواب مردم خوش اخلاق را به او عطا فرماید».

علی‌بن‌میمون از امام صادق(صلی الله علیه) روایت کرده که فرمود: «هر که سوره نون و القلم را در نماز واجب یا نافله بخواند خداوند او را در زندگانیش از فقر و ناداری امان دهد و هر گاه مرد از فشار قبر ان شاء اللَّه پناهش دهد»^[۱۰].

محل و زمان نزول

حسن و عکرمه و عطاء گویند که سوره قلم مکی است، ابن عباس و قتاده گفته‌اند از اولش تا آیه سَنَسِمُهُ عَلَی الْخُرْطُومِ مکّی است و ما بعدش تا آیه لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ مدنی است، و ما بعدش تا آیه (یکتبون) مکّی و ما بعدش تا آخر سوره مدنی است^[۱۱].

تاریخ نزول سوره قلم در اوائل دعوت پیامبر(صلی الله علیه) بوده است^[۱۲].

فضای نزول

سوره قلم رسول خدا(صلی الله علیه) را به دنبال تهمت‌های ناروایی که مشرکین به وی زده و او را دیوانه خوانده بودند، تسلیت و دلداری می‌دهد و به وعده‌های جمیل و پاسداری از خلق عظیمش دلخوش می‌سازد و آن جناب را به شدیدترین وجهی از اطاعت مشرکین و مداهنه با آنان نهی نموده، امر اکید می‌کند که در برابر حکم پروردگارش صبر کند^[۱۳].

ترتیب در مصحف

سوره قلم شصت‌وهشتمین سوره در چینش کنونی قرآن به شمار می‌آید^[۱۴].

ترتیب بر اساس نزول

سوره قلم دومین سوره در ترتیب نزول می‌باشد و بعد از سوره علق نازل شده است^[۱۵].(لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره‌های قرآن مختلف است).

ارتباط با سوره قبلی

چون خداوند سبحان سوره ملک را به ذکر تکذیب کافران و وعید ایشان پایان داد، سوره قلم را به مانند آن افتتاح فرموده است^[۱۶].

ویژگی

سوره قلم تنها سوره‌ای است که با حرف مقطعه «ن» و قسم به قلم آغاز شده است. اولین تحدی قرآن با توجه به امّی بودن پیامبر(صلی الله علیه) در این سوره با عبارت «وَ الْقَلَمِ وَ ما یَسْطُرُون» آمده است.
آیه معروف «وَ إِنْ یَکادُ» در سوره قلم واقع شده است^[۱۷].
سوره قلم از سور مفصلات می‌باشد^[۱۸] ابن قتیبه می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از سور مثانی آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند^[۱۹].
روایتی است که از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای تورات و سوره‌های مئین را به جای انجیل و سوره‌های مثانی را به جای زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید^[۲۰].
سوره قلم همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است^[۲۱].

پانویس

↑ قاموس قرآن، ج 6، ص32.
↑ تفسير قرآن مهر، ج 21، ص: 173
↑ تفسير نمونه، ج 24، ص366.
↑ تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.
↑ همانند روایات منقول در ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.
↑ الكشف و البيان، ج 10، ص5.
↑ همان
↑ همان
↑ تفسير نمونه، ج 24، ص365.
↑ ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.
↑ همان
↑ حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص29.
↑ ترجمه تفسير الميزان، ج 19، ص615.
↑ تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.
↑ التمهيد في علوم القرآن، ج 1، ص 135.
↑ تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.
↑ تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.
↑ التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.
↑ جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.
↑ همان.
↑ التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.

منبع

برگرفته از سایت معرفی سوره قلم - پایگاه جامع قرآنhttps://quran.inoor.ir

[1] قاموس قرآن، ج 6، ص32.

[2] تفسير قرآن مهر، ج 21، ص: 173

[3] تفسير نمونه، ج 24، ص366.

[4] تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.

[5] همانند روایات منقول در ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.

[6] الكشف و البيان، ج 10، ص5.

[7] همان

[8] همان

[9] تفسير نمونه، ج 24، ص365.

[10] ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.

[11] همان

[12] حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص29.

[13] ترجمه تفسير الميزان، ج 19، ص615.

[14] تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.

[15] التمهيد في علوم القرآن، ج 1، ص 135.

[16] تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.

[17] تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.

[18] التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.

[19] جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.

[20] همان.

[21] التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

[۷]

[۸]

[۹]

[۱۰]

[۱۱]

[۱۲]

[۱۳]

[۱۴]

[۱۵]

[۱۶]

[۱۷]

[۱۸]

[۱۹]

[۲۰]

[۲۱]

@@ خط ۳۴: / خط ۳۴: @@
 == مفهوم کلی سوره ==
-# دفاع از قرآن و [[حضرت محمد (ص)|پيامبر(صلی الله علیه)]]؛
+# دفاع از قرآن و [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]]؛
-# صفات و اخلاق پيامبر(صلی الله علیه) و دشمنان او؛
+# صفات و اخلاق پیامبر(صلی الله علیه) و دشمنان او؛
-# ياداشت قلم و نوشتار<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص: 173</ref>.
+# یاداشت قلم و نوشتار<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص: 173</ref>.
 == اسامی سوره ==
@@ خط ۴۳: / خط ۴۳: @@
 == علت نام‌گذاری ==
-#«سوره قلم»؛ نام قلم از آيه اول اين سوره گرفته شده است و خدا در اين آيه به قلم سوگند ياد كرده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
+#«سوره قلم»؛ نام قلم از آیه اول این سوره گرفته شده است و خدا در این آیه به قلم سوگند یاد کرده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
-#
+#«سوره ن»؛ ن از حروف مقطعه است و این سوره همانند [[سوره ص]] و [[سوره ق]] به حرف مقطعه شروع‌کننده‌اش نامیده شده است.
-#«سوره ن»؛ ن از حروف مقطعه است و این سوره همانند [[سوره ص]] و [[سوره ق]] به حرف مقطعه شروع کننده‌اش نامیده شده است.
+#«سوره ن والقلم»؛ شروع سوره با این عبارت می‌باشد و از طرفی هم بعضی روایاتی که در فضیلت این سوره آمده است نشانگر استفاده نام ن والقلم از طرف معصومین برای این سوره می‌باشد<ref>همانند روایات منقول در ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>.
-#
-#«سوره ن والقلم»؛ شروع سوره با این عبارت می‌باشد. و از طرفی هم بعضی رواياتی كه در فضيلت اين سوره آمده است نشانگر استفاده نام ن والقلم از طرف معصومین برای این سوره می‌باشد<ref>همانند روایات منقول در ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>.
-#
 == تعداد آیات و کلمات و حروف ==
-* سوره قلم پنجاه‌ودو آيه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 10، ص5.</ref>.
+* سوره قلم پنجاه‌ودو آیه دارد<ref>الكشف و البيان، ج 10، ص5.</ref>.
-*
+* سوره قلم سیصد کلمه دارد<ref>همان</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است).
-* سوره قلم سيصد كلمه دارد<ref>همان</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره‌های قرآن مختلف است).
+* سوره قلم هزارودویست‌وپنجاه‌وشش حرف دارد<ref>همان</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است).
-*
-* سوره قلم هزارودويست‌وپنجاه‌وشش حرف دارد<ref>همان</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره‌های قرآن مختلف است).
 == اهداف و آموزه‌ها ==
-اساسی ترين هدف سوره قلم عبارت است از:
+اساسی‌ترین هدف سوره قلم عبارت است از:
-دفاع از [[حضرت محمد (ص)|پيامبر(صلی الله علیه)]] و [[قرآن]] و هشدار به [[مشركان]].
+دفاع از [[حضرت محمد (ص)|پیامبر(صلی الله علیه)]] و [[قرآن]] و هشدار به [[مشركان|مشرکان]].
 == محتوا و موضوعات ==
-روي هم رفته مباحث سوره قلم را می‌توان در هفت بخش خلاصه كرد:
+روی هم رفته مباحث سوره قلم را می‌توان در هفت‌بخش خلاصه کرد:
-# نخست به ذكر قسمتی از صفات ويژه [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] مخصوصا اخلاق برجسته او می‌پردازد، و آن را با قسمت‌های مؤكدی تاكيد می‌كند؛
+# نخست به ذکر قسمتی از صفات ویژه [[حضرت محمد (ص)|رسول خدا(صلی الله علیه)]] مخصوصا اخلاق برجسته او می‌پردازد و آن را با قسمت‌های مؤکدی تاکید می‌کند؛
-#
+# سپس قسمتی از صفات زشت و اخلاق نکوهیده دشمنان او را بازگو می‌نماید؛
-# سپس قسمتی از صفات زشت و اخلاق نكوهيده دشمنان او را بازگو می نمايد؛
+# در بخش دیگری داستان «أَصْحابَ الْجَنَّةِ» که در حقیقت هشداری است به مشرکان زشت‌سیرت بیان شده؛
-#
+# در قسمت دیگری مطالب گوناگونی راجع به قیامت و عذاب کفار در آن روز آمده است؛
-# در بخش ديگری داستان «أَصْحابَ الْجَنَّةِ» كه در حقيقت هشداری است به مشركان زشت سيرت بيان شده؛
+# در بخش دیگری انذارها و تهدیدهایی نسبت به مشرکان بازگو شده؛
-#
+# در بخش دیگری به پیامبر اسلام(صلی الله علیه) دستور می‌دهد که در برابر دشمنان سرسخت، استقامت و صبر نشان دهد<ref>تفسير نمونه، ج 24، ص365.</ref>؛
-# در قسمت ديگری مطالب گوناگونی راجع به قيامت و عذاب كفار در آن روز آمده است؛
+# سرانجام در پایان سوره نیز سخن از عظمت قرآن و توطئه‌های مختلف دشمنان بر ضد [[حضرت محمد (ص)|پیامبر]] به میان آورده.
-#
-# در بخش ديگری انذارها و تهديدهايی نسبت به مشركان بازگو شده؛
-#
-# در بخش ديگری به پيامبر اسلام(صلی الله علیه) دستور می‌دهد كه در برابر دشمنان سرسخت، استقامت و صبر نشان دهد<ref>تفسير نمونه، ج 24، ص365.</ref>؛
-#
-# سرانجام در پايان سوره نيز سخن از عظمت قرآن و توطئه‌های مختلف دشمنان بر ضد [[حضرت محمد (ص)|پيامبر]] به ميان آورده.
 == فضائل، خواص و ثواب قرائت ==
-[[ابی‌بن‌كعب]] گويد: پيامبر(صلی الله علیه) فرمود: «هر كس سوره نون و القلم را قرائت كند خدا ثواب مردم خوش اخلاق را به او عطا فرمايد».
+[[ابی‌بن‌كعب|ابی‌بن‌کعب]] گوید: پیامبر(صلی الله علیه) فرمود: «هر کس سوره نون و القلم را قرائت کند خدا ثواب مردم خوش اخلاق را به او عطا فرماید».
-[[علی‌بن‌ميمون]] از [[امام جعفر صادق|امام صادق(صلی الله علیه)]] روايت كرده كه فرمود: «هر كه سوره نون و القلم را در نماز واجب يا نافله بخواند خداوند او را در زندگانيش از فقر و ناداری امان دهد و هر گاه مرد از فشار قبر ان شاء اللَّه پناهش دهد»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>.
+[[علی‌بن‌ميمون|علی‌بن‌میمون]] از [[امام جعفر صادق|امام صادق(صلی الله علیه)]] روایت کرده که فرمود: «هر که سوره نون و القلم را در نماز واجب یا نافله بخواند خداوند او را در زندگانیش از فقر و ناداری امان دهد و هر گاه مرد از فشار قبر ان شاء اللَّه پناهش دهد»<ref>ترجمه تفسير مجمع‌البيان، ج 25، ص202.</ref>.
 == محل و زمان نزول ==
-حسن و [[عكرمه]] و عطاء گويند كه سوره قلم [[مكی]] است، [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گفته‌اند از اولش تا آيه سَنَسِمُهُ عَلَی الْخُرْطُومِ مكّی است و ما بعدش تا آيه لَوْ كانُوا يَعْلَمُونَ مدنی است، و ما بعدش تا آيه (يكتبون) مكّی و ما بعدش تا آخر [[سوره مدنی]] است<ref>همان</ref>.
+حسن و [[عكرمه|عکرمه]] و عطاء گویند که سوره قلم [[مكی|مکی]] است، [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گفته‌اند از اولش تا آیه سَنَسِمُهُ عَلَی الْخُرْطُومِ مکّی است و ما بعدش تا آیه لَوْ کانُوا یَعْلَمُونَ مدنی است، و ما بعدش تا آیه (یکتبون) مکّی و ما بعدش تا آخر [[سوره مدنی]] است<ref>همان</ref>.
-تاريخ نزول سوره قلم در اوائل دعوت پيامبر(صلی الله علیه) بوده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص29.</ref>.
+تاریخ نزول سوره قلم در اوائل دعوت پیامبر(صلی الله علیه) بوده است<ref>حجةالتفاسير و بلاغ‌الإكسير، مقدمه اول، ص29.</ref>.
 == فضای نزول ==
-سوره قلم رسول خدا(صلی الله علیه) را به دنبال تهمت‌های ناروايی كه مشركين به وی زده و او را ديوانه خوانده بودند، تسليت و دلداری می‌دهد، و به وعده‌های جميل و پاسداری از خلق عظيمش دلخوش می سازد، و آن جناب را به شديدترين وجهی از اطاعت مشركين و مداهنه با آنان نهی نموده، امر اكيد می‌كند كه در برابر حكم پروردگارش صبر كند<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج 19، ص615.</ref>.
+سوره قلم رسول خدا(صلی الله علیه) را به دنبال تهمت‌های ناروایی که مشرکین به وی زده و او را دیوانه خوانده بودند، تسلیت و دلداری می‌دهد و به وعده‌های جمیل و پاسداری از خلق عظیمش دلخوش می‌سازد و آن جناب را به شدیدترین وجهی از اطاعت مشرکین و مداهنه با آنان نهی نموده، امر اکید می‌کند که در برابر حکم پروردگارش صبر کند<ref>ترجمه تفسير الميزان، ج 19، ص615.</ref>.
 == ترتیب در مصحف ==
-سوره قلم شصت‌وهشتمين سوره در چينش كنونی قرآن به شمار می‌آید<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
+سوره قلم شصت‌وهشتمین سوره در چینش کنونی قرآن به شمار می‌آید<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
 == ترتیب بر اساس نزول ==
-سوره قلم دومين سوره در ترتيب نزول می‌باشد و بعد از سوره علق نازل شده است<ref>التمهيد في علوم القرآن، ج 1، ص 135.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره‌های قرآن مختلف است).
+سوره قلم دومین سوره در ترتیب نزول می‌باشد و بعد از سوره علق نازل شده است<ref>التمهيد في علوم القرآن، ج 1، ص 135.</ref>.(لازم به ذکر است اقوال در ترتیب نزول سوره‌های قرآن مختلف است).
 == ارتباط با سوره قبلی ==
-چون خداوند سبحان [[سوره ملک|سوره ملك]] را به ذكر تكذيب [[كافران]] و وعيد ايشان پايان داد، سوره قلم را به مانند آن افتتاح فرموده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
+چون خداوند سبحان [[سوره ملک]] را به ذکر تکذیب [[كافران|کافران]] و وعید ایشان پایان داد، سوره قلم را به مانند آن افتتاح فرموده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
 == ویژگی ==
-# سوره قلم تنها سوره‌ای است که با حرف مقطعه «ن» و [[قسم]] به قلم آغاز شده است. اولین تحدی قرآن با توجه به امّی بودن پیامبر(صلی الله علیه) در این سوره با عبارت «وَ الْقَلَمِ وَ ما يَسْطُرُون» آمده است.
+# سوره قلم تنها سوره‌ای است که با حرف مقطعه «ن» و [[قسم]] به قلم آغاز شده است. اولین تحدی قرآن با توجه به امّی بودن پیامبر(صلی الله علیه) در این سوره با عبارت «وَ الْقَلَمِ وَ ما یَسْطُرُون» آمده است.
-#
+# آیه معروف «وَ إِنْ یَکادُ» در سوره قلم واقع شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
-# آيه معروف «وَ إِنْ يَكادُ» در سوره قلم واقع شده است<ref>تفسير قرآن مهر، ج 21، ص173.</ref>.
+# سوره قلم از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسیار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِیمِ از یکدیگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
-#
+# روایتی است که از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده که فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئین را به جای [[انجيل|انجیل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشید<ref>همان.</ref>.
-# سوره قلم از [[سور مفصلات]] می‌باشد<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref> [[ابن قتیبه]] می‌گوید: ... مفصلات سوره‌های کوچکی هستند که بعد از [[سور مثانی]] آمده‌اند اینکه چرا این سوره‌ها را مفصل نامیده‌اند به خاطر کوتاه بودن آنها و اینکه بسيار به واسطه بِسْمِ اللّٰهِ الرَّحْمٰنِ الرَّحِيمِ از يكديگر جدا شده‌اند<ref>جامع البيان فی تفسير القرآن، ج 1، ص 34.</ref>.
-#
-# روايتی است كه از رسول خدا(صلی الله علیه) نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جای [[تورات]] و سوره‌های مئين را به جای [[انجيل]] و سوره‌های مثانی را به جای [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره‌های مفصّل فزونی بخشيد<ref>همان.</ref>.
-#
 # سوره قلم همچنین جزو سور ممتحنات نیز آمده است<ref>التمهید في علوم القرآن، ج1، ص313.</ref>.