مستدرکه (مستدرکیه): تفاوت میان نسخه‌ها

نسخهٔ ‏۳۱ اکتبر ۲۰۲۳، ساعت ۱۴:۴۱

«مستدرکه» همراه با دو فرقه زعفرانیه و برغوثیه از شاخه‌های فرقه نجاریه به‌شمار می‌رود. فخر‌ رازی این فرقه را از «جبریه» شمرده که معتقدند بر انجام افعال قادر نیستند.

عقاید

مستدرکه یا مستدرکیه گروهی از «نجاریه» بودند و باور داشتند هر آنچه را که از پیشینیان (کسانی که صفات‌خدا را ثابت کرده و قائل به قدم قرآن بودند) مخفی بوده استدراک کرده و از آن با خبر شده‌اند، زیرا پیشینیان به پیروان خود گفته بودند که درباره قرآن و اینکه آیا مخلوق است یا نه، سخنی نگویند، با این حال این طائفه خودشان به دست آوردند که قرآن مخلوق است.

تقسیم به دو گروه

1. گروه اول گفتند که پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم) فرمود قرآن به ترتیب حروف هجا خلق شده است و هر کسی آن را انکار کند، کافر می‌شود.

2.گروه دوم گفتند که پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم) نفرمود که قرآن مطابق با حروف هجا خلق شده است، ولی راجع به آن معتقد بود و دلالت بر آن می‌کرد و هر کسی بگوید کلام خداوند مخلوق به این لفظ می‌باشد، کافر است. مشابه این سخن را شهرستانی نقل کرده که: «مستدرکه می‌گویند کلام خداوند غیر از خداوند است و هرچه غیر از خدا باشد، مخلوق است، ولی چون پیامبر(صلی‌الله علیه وآله وسلم) گفته کلام‌الله غیر مخلوق است و سلف هم بر این عبارت اجماع کرده‌اند و ما نیز گفتار آنها ـ که می‌گویند غیر مخلوق است ـ را می‌پذیریم و مراد ایشان نیز آن است که ترتیب، نظم، حروف و اصوات قرآن غیر‌مخلوق است و کسانی هم که می‌گویند قرآن مخلوق است، مرادشان آن است که به غیر این حروف بعینها، مخلوق است» شهرستانی بعد از نقل این قول خود متوجه غیرمفهوم بودن این عبارات شده و می‌گوید: «این حکایتی است از آنها»^[۱].

دروغ‌پنداری سخن مخالفان

از مستدرکه طایفه‌ای بوند که همه سخنان مخالفان را دروغ می‌پنداشتند تا بدان‌جا که اگر کسی می‌گفت اکنون روز است و آفتاب می‌تابد، سخن او را دروغ می‏‌پنداشتند^[۲]،^[۳]،^[۴]،^[۵]،^[۶].

پانویس

↑ شهرستانی عبد الکریم؛ الملل و النحل؛ ج1، ص 81.
↑ مشکور، محمد جواد؛ فرهنگ فرق اسلامی؛ مشهد، نشر آستان قدس رضوی؛ سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 437؛ با ویرایش و اصلاح جملات.
↑ بغدادی عبد القاهر؛ الفرق بين الفرق؛ با اهتمام محمد زاهد بن حسن الكوثرى؛ قاهره، سال 1948 میلادی؛ ص 127.
↑ فخر رازی؛ اعتقادات فرق المسلمين و المشركين؛ با اهتمام على سامى النشار؛ قاهره، ص 68.
↑ حسنی رازی سید مرتضی؛ تبصرة العوام فى معرفة مقالات الانام؛ به اهتمام عباس اقبال آشتيانى؛ تهران، سال 1313 هجری شمسی؛ ص 62.
↑ بغدادی ابو منصور؛ الملل و النحل؛ تحقيق دكتر نادر البيرنصرى؛ بيروت، سال 1970 میلادی؛ ص 144.

[1] شهرستانی عبد الکریم؛ الملل و النحل؛ ج1، ص 81.

[2] مشکور، محمد جواد؛ فرهنگ فرق اسلامی؛ مشهد، نشر آستان قدس رضوی؛ سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 437؛ با ویرایش و اصلاح جملات.

[3] بغدادی عبد القاهر؛ الفرق بين الفرق؛ با اهتمام محمد زاهد بن حسن الكوثرى؛ قاهره، سال 1948 میلادی؛ ص 127.

[4] فخر رازی؛ اعتقادات فرق المسلمين و المشركين؛ با اهتمام على سامى النشار؛ قاهره، ص 68.

[5] حسنی رازی سید مرتضی؛ تبصرة العوام فى معرفة مقالات الانام؛ به اهتمام عباس اقبال آشتيانى؛ تهران، سال 1313 هجری شمسی؛ ص 62.

[6] بغدادی ابو منصور؛ الملل و النحل؛ تحقيق دكتر نادر البيرنصرى؛ بيروت، سال 1970 میلادی؛ ص 144.

[۱]

[۲]

[۳]

[۴]

[۵]

[۶]

@@ خط ۱: / خط ۱: @@
-'''مستدرکه''' همراه با دو فرقه [[زعفرانیه]] و [[برغوثیه]] از شاخه های فرقه [[نجاریه]] به شمار می رود. [[فخر رازى]] اين فرقه را از «[[جبريه]]» شمرده که معتقدند بر انجام افعال قادر نیستند.
+'''«مستدرکه»''' همراه با دو فرقه [[زعفرانیه]] و [[برغوثیه]] از شاخه‌های فرقه [[نجاریه]] به‌شمار می‌رود. [[فخر رازی|فخر‌ رازی]] این فرقه را از «[[جبریه]]» شمرده که معتقدند بر انجام افعال قادر نیستند.
-== عقاید==
+== عقاید ==
-مستدرکه یا مستدرکیه گروهى از «نجاريه» بودند و باور داشتند هر آن چه را که از پیشینیان ( کسانی که صفات خدا را ثابت کرده و قایل به قدم قرآن بودند) مخفی بوده استدراک کرده و از آن با خبر شده اند، زیرا پیشینیان به پیروان خود گفته بودند که در باره قرآن و این که آیا مخلوق است یا نه، سخنی نگویند، ولى «مستدركه» به دست آوردند که قرآن مخلوق است.
+مستدرکه یا مستدرکیه گروهی از «[[نجاریه]]» بودند و باور داشتند هر آنچه را که از پیشینیان (کسانی که صفات‌خدا را ثابت کرده و قائل به قدم قرآن بودند) مخفی بوده استدراک کرده و از آن با خبر شده‌اند، زیرا پیشینیان به پیروان خود گفته بودند که درباره [[قرآن]] و اینکه آیا مخلوق است یا نه، سخنی نگویند، با این حال این طائفه خودشان به دست آوردند که قرآن مخلوق است.
-==مستدرکه به دو گروه تقسیم شدند==
+== تقسیم به دو گروه ==
-. گروه اول گفتند که [[پیامبر (ص)]] فرمود قرآن به ترتيب حروف هجا خلق شده است و هر كسی آن را انکار کند، [[کافر]] می شود.2.گروه دوم گفتند كه پيامبر(ص) نفرمود که قرآن مطابق با حروف هجا خلق شده است، لکن نسبت به آن معتقد بود و دلالت بر آن مى ‏كرد و هر کسی بگوید كلام خدا مخلوق به اين لفظ مى‏ باشد، كافر است.
+. گروه اول گفتند که [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم)]] فرمود قرآن به ترتیب حروف هجا خلق شده است و هر کسی آن را انکار کند، [[کافر]] می‌شود.
-مشابه این سخن را شهرستانی نقل کرده که: « مستدرکه می گویند کلام خدا، غیر از خدا است و هرچه غیر از خدا باشد، مخلوق است، ولی چون پیامبر(ص)  گفته کلام الله غیر مخلوق است و سلف هم بر این عبارت اجماع کرده اند و ما نیز گفتار آن ها ـ که می گویند غیر مخلوق است ـ را می پذیریم و مراد ایشان نیز آن است که ترتیب، نظم، حروف و اصوات قرآن غیر مخلوق است و کسانی هم که می گویند قرآن مخلوق است، مرادشان آن است که به غیر این حروف بعینها، مخلوق است»
-شهرستانی بعد از نقل این قول خود متوجه غیرمفهوم بودن این عبارات شده و می گوید: «این حکایتی است از آن ها»
-<ref>شهرستانی عبد الکریم، الملل و النحل، ج1، ص 81
-</ref>
-==دروغ پنداری سخن مخالفان==
+.گروه دوم گفتند که پیامبر (صلی‌الله علیه وآله وسلم) نفرمود که قرآن مطابق با حروف هجا خلق شده است، ولی راجع به آن معتقد بود و دلالت بر آن می‌کرد و هر کسی بگوید کلام خداوند مخلوق به این لفظ می‌باشد، کافر است.
-از مستدرکه طایفه ای بوند که همه سخنان مخالفان را دروغ مى‏ پنداشتند تا بدانجا كه اگر كسى می گفت اکنون روز است و آفتاب می تابد، سخن او را دروغ مى‏ پنداشتند.<ref>مشکور، محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 437  با ویرایش و اصلاح جملات</ref> <ref>بغدادی عبد القاهر، الفرق بين الفرق، با اهتمام محمد زاهد بن حسن الكوثرى، قاهره، سال 1948 میلادی، ص 127.</ref> <ref>فخر رازی، اعتقادات فرق المسلمين و المشركين، با اهتمام على سامى النشار، قاهره، ص68</ref> <ref>حسنی رازی سید مرتضی، تبصرة العوام فى معرفة مقالات الانام، به اهتمام عباس اقبال آشتيانى، تهران، سال 1313 هجری شمسی، ص 62</ref> <ref>بغدادی ابو منصور، الملل و النحل، تحقيق دكتر نادر البيرنصرى، بيروت، سال  1970 میلادی،   ص 144.</ref>
+مشابه این سخن را شهرستانی نقل کرده که: «مستدرکه می‌گویند کلام خداوند غیر از خداوند است و هرچه غیر از خدا باشد، مخلوق است، ولی چون پیامبر(صلی‌الله علیه وآله وسلم) گفته کلام‌الله غیر مخلوق است و سلف هم بر این عبارت اجماع کرده‌اند و ما نیز گفتار آنها ـ که می‌گویند غیر مخلوق است ـ را می‌پذیریم و مراد ایشان نیز آن است که ترتیب، نظم، حروف و اصوات قرآن غیر‌مخلوق است و کسانی هم که می‌گویند قرآن مخلوق است، مرادشان آن است که به غیر این حروف بعینها، مخلوق است»
+شهرستانی بعد از نقل این قول خود متوجه غیرمفهوم بودن این عبارات شده و می‌گوید: «این حکایتی است از آنها»<ref>شهرستانی عبد الکریم؛ الملل و النحل؛ ج1، ص 81.</ref>.
-=پانویس=
+== دروغ‌پنداری سخن مخالفان ==
+از مستدرکه طایفه‌ای بوند که همه سخنان مخالفان را دروغ می‌پنداشتند تا بدان‌جا که اگر کسی می‌گفت اکنون روز است و آفتاب می‌تابد، سخن او را دروغ می‏‌پنداشتند<ref>مشکور، محمد جواد؛ فرهنگ فرق اسلامی؛ مشهد، نشر آستان قدس رضوی؛ سال 1372 شمسی، چاپ اول، ص 437؛ با ویرایش و اصلاح جملات.</ref>،<ref>بغدادی عبد القاهر؛ الفرق بين الفرق؛ با اهتمام محمد زاهد بن حسن الكوثرى؛ قاهره، سال 1948 میلادی؛ ص 127.</ref>،<ref>فخر رازی؛ اعتقادات فرق المسلمين و المشركين؛ با اهتمام على سامى النشار؛ قاهره، ص 68.</ref>،<ref>حسنی رازی سید مرتضی؛ تبصرة العوام فى معرفة مقالات الانام؛ به اهتمام عباس اقبال آشتيانى؛ تهران، سال 1313 هجری شمسی؛ ص 62.</ref>،<ref>بغدادی ابو منصور؛ الملل و النحل؛ تحقيق دكتر نادر البيرنصرى؛ بيروت، سال 1970 میلادی؛ ص 144.</ref>.
-[[رده: کلام ]]
+== پانویس ==
-[[رده: فرق و مذاهب کلامی ]]
+{{پانویس}}
+[[رده:فرق و مذاهب]]