یوم کیپور یا یوم الغفران

یوم کیپور یا یوم الغفران
تاریخ رویداد	دهم تیشری
دلیل اهمیت	آمرزش گناهان فردی و اجتماعی

یوم کیپور یا یوم الغفران، مشهور و از مهم‌ترین روزهای سال در تقویم یهودیان و برای آنان مقدس است، در این روز جشن می‌گیرند. طبق دیدگاه حکیمان، روز اصلی بخشش و تطهیر است، زمانی است‌که خداوند گناهان قوم بنی اسرائیل را می‌بخشد، از آنجایی که طبق نظر کاهنان بخشش بدون توبه وجود ندارد، این روز اختصاص داده شده است به پاکسازی و رهایی از گناهان و تخیلات منفی و پیشبرد آغاز سال نو با وجدان پاک و آسوده خاطر. در سال 2015، سازمان ملل «یوم کیپور» را برای اولین بار در تاریخ این سازمان به عنوان تعطیل رسمی به رسمیت شناخت، زیرا کسانی که جشن یهودیان را جشن می‌گیرند می‌توانند یک روز مرخصی بگیرند. «یوم کیپور» تنها روزی است‌که شریعت آن‌ها را ملزم به روزه‌داری می‌کند و در آن روز بسیاری از اعمال و حرکات کاملاً ممنوع است ولی مقامات اشغالگر اسرائیل مشغولند تا طناب‌دار فلسطینی‌ها را محکم‌تر کنند.

تاریخچه یوم کیپور

طبق سنت، اصل یوم کیپور به دوران رهبری حضرت موسی (علیه السلام) بر بنی‌اسرائیل برای رهانیدن آنها از بردگی برمی‌گردد. حضرت موسی (علیه السلام) آنها را به کوه سینا هدایت کرد و خود برای دریافت ده فرمان از جانب خداوند از کوه بالا رفت؛ وقتی با الواح برگشت، متوجه شد که قومش بت دروغین، گوساله طلایی را می‌پرستند. موسی با عصبانیت الواح را شکست، اما مردم تاوان گناه خود را دادند و خداوند آنها را بخشید.

بر اساس روایت یهودیان، کاهن اعظم مراسم قربانی را در معبد انجام داد و به گناهان خود، گناهان کاهنان و گناهان تمام اسرائیل اعتراف کرد؛ سپس با پوشیدن کتان سفید، وارد شد، که فقط پوشیدن آن در یوم کیپور مجاز بود. این مراسم زمانی به پایان رسید که بز قربانی که به‌طور نمادین گناهان بنی‌اسرائیل را بر دوش داشت، برای مرگ در بیابان رها شد.

یهودیان روز کیپور، با پای برهنه راه می‌روند و از جایی به جای دیگر برای دعا حرکت می‌کنند، یهودیان همچنین با خودکار نمی‌نویسند، ماشین خود و چراغ‌ها را روشن‌نمی کنند، زیرا طبق اعتقاد آنها این کارها "ممنوع" است.

یوم کیپور چیست

«یوم کفاره» پیروان دین یهود در طول دوره روزه‌داری یوم کیپور، مجاز به خوردن یا نوشیدن حتی آب هم نیستند. هنگامی‌که روز کفاره به پایان می‌رسد، شیپور شوفار به نشانه پایان روزه دمیده می‌شود و یک غذای مخصوص جشن برای افطار آماده می‌شود. یوم کیپور با پرهیز از غذا، نوشیدنی و رابطه جنسی همراه است، یهودیان از پوشیدن کفش چرمی منع شده و گاه جامه‌های سفید بلند به نام کیتل می‌پوشند. تعطیلات رسمی یوم کیپور از عصر یکشنبه 24 سپتامبر 2023 آغاز شده و عصر دوشنبه 25 سپتامبر به پایان می‌رسد؛ عید یوم کیپور با مراقبه، دعا و روزه در غروب آفتاب آغاز می‌شود. پیروان دین یهود در مراسم مذهبی شرکت کرده و از ابتدای جشن تا پایان آن یعنی تقریباً ساعت 24 از خوردن غذا خودداری می‌کنند، کودکان خردسال و افرادی که ممکن است روزه برای سلامتی آنان خطر داشته باشد، از روزه گرفتن معاف هستند. این روزه که تقریبا 26ساعت به طول می‌انجامد کلیمیان با امساک از خوردن و آشامیدن با حضور در کنیسه‌ها به عبادت نماز و اعمال نیک مانند دادن صدقه می‌پردازند. روزه در تمام ادیان به معنای " پرهیز و ترک " و بهترین و مقدس ترین عبادت‌ها برای تزکیه نفس مـردم، خداشناسی، تعدیل اراده در امور دنیوی، رعایت اصول اخلاقی، بهداشتی و اجتماعی است.

مراسم روز کیپور

مراسم یوم کیپور از صبح تا شام به‌طول می‌انجامد و شامل قرائت تورات و خواندن دعای توبه است و مراسم با دعای ختم و دمیدن شیپور معروف به شوفار پایان می‌یابد.

مدت زمان روزه

جشن روش هشانه از غروب آفتاب شروع‌ می‌شود و به مدت دو روز کامل ادامه می‌یابد و در طی آن موسسات دولتی و خصوصی، حمل و نقل عمومی و فروشگاه‌های تجاری تعطیل می‌شوند. ده روزی‌که از روش هاشانه تا یوم کیپور ادامه دارد، «روزهای توبه» نامیده می‌شود.

اعمال ممنوعه

• در روز یوم کیپور، آموزه‌های دین یهود انجام فعالیت‌های روزانه مانند خوردن و آشامیدن، پوشیدن کفش‌های چرمی، عطر زدن، حمام کردن، آمیزش جنسی، افروختن آتش، نوشتن با خودکار و کار با اتومبیل را ممنوع می‌کند.
• کشاورزان از کار در مزارع یا دوشیدن گوسفند و گاو منع شده‌اند و همه باید ساعات «روز کیپور» را به عبادت و استغفار در خانه و یا در کنیسه اختصاص دهند.
• گذرگاه‌های هوایی، زمینی و دریایی بسته شده و حرکت و هم‌چنین موسسات دولتی و خصوصی، مدارس و دانشگاه‌ها به طور کامل متوقف شده است.
• تردد خودروها و وسایل نقلیه عمومی از هر نوع در یوم کیپور ممنوع است و رسانه‌های دیداری، صوتی و نوشتاری از کار می‌افتند.
• در روز یوم کیپور، یهودیان نیز مراسم عجیبی مانند ذبح مرغ سفید انجام می‌دهند.

آداب و رسوم

موسسات خیریه در این عید به وفور یافت می‌شوند و نهادهای مذهبی دست راستی در توزیع پول و تدارکات بین یهودیان نیازمند و تبادل هدایا فعال هستند. غذای سنتی عید، میوه‌های خشک شده مانند خرما و انار به همراه عسل، شراب و گوشت است. سر ماست و ما را دم نساز.» در این تعطیلات، یهودیان در شیپور (به نام شوفار) که از شاخ قوچ ساخته شده است، دمیدن آن از ابتدای سال و در تمام «ایام توبه» ادامه دارد داستان ذبح که خداوند به حضرت ابراهیم (علیه السلام) دستور داد، اما آنها معتقدند که قربانی اسحاق (علیه السلام) است. دمیدن در شیپور مدت و درجات معینی (منقطع و مستمر) دارد و بر اساس عقاید یهود، این دمیدن دارای مفاهیمی از جمله بیداری دل، توبه و یادآوری واقعه حرکت آنها از کوه سینا است.

محاصره فلسطینیان

مقامات اسرائیلی علاوه بر ممنوعیت فعالیت‌های روزانه، در یوم کیپور، فلسطینی ها را از طریق زیر محدود می کنند:

• بستن ترافیک به روی وسایل نقلیه در شهرهای مختلط مانند اورشلیم و اکثر شهرهای داخل خط سبز.
• نصب موانع و موانع آهنی در بسیاری از ورودی‌ها و خروجی‌های محله‌ها با حضور نیروی انتظامی تقویت شده در محورهای مختلف جاده‌ای اصلی منجر به فلج شدن تمامی ابعاد زندگی می‌شود.
• جلوگیری از حرکت خودروها از شرق بیت المقدس (محل زندگی فلسطینی‌ها) به سمت غرب (محل زندگی یهودیان)، از طریق ایست‌های بازرسی که توسط پلیس در خیابان ها ایجاد شده است.
• شهرک‌هایی که اسرائیل در اراضی بیت‌المقدس شرقی ایجاد کرد، موانعی را برای ارتباط بین بخش‌هایی از شهر بیت‌المقدس و مرکز شهری که مسجد الاقصی در آن قرار دارد، ایجاد می‌کند.
• در سال 2008، درگیری‌های خشونت آمیزی در شهر عکا در یوم کیپور بین یهودیان و فلسطینی‌ها رخ داد که در آن حدود ده هزار نفر از هر دو طرف درگیر شدند که منجر به زخمی شدن آنها شد، علاوه بر آن یهودیان تندرو بسیاری از خانه های اعراب را به آتش کشیدند.
• ورود یک مرد جوان فلسطینی با خودروی خود برای ملاقات با نامزدش در یکی از محله‌های شرقی عکا که اکثریت آن یهودی هستند، جرقه درگیری‌ها را برانگیخت، زیرا افراطیون آن را تحریک احساسات مذهبی خود می‌دانستند.

تعطیلی در ایران

در جمهوری اسلامی ایران، به منظور اجرای مراسم و اعمال خاص این روز ، کلیمیان سراسر کشور حتی دانش آموزان و کارمندان دولت از دو روز تعطیل رسمی در کشور برخوردارند.

جنگ اکتبر

جنگ یوم کیپور یا جنگ اعراب یا جنگ رمضان، آخرین نبرد بین اعراب و اسرائیل است‌که از روز ششم تا بیست‌و‌پنجم اکتبر ۱۹۷۳م به مدت ۲۰ روز به طول انجامید. این جنگ با حمله غافلگیرانه مصر و سوریه علیه مواضع نیروهای اسرائیلی در شرق کانال سوئز و ارتفاعات جولان آغاز شد، مناطقی که شش سال قبل در جنگ شش‌روزه به تصرف قوای اسرائیل درآمده بود. به گفته وزارت امور خارجه اسرائیل، از سال 1973، یوم کیپور به دلیل خاطرات جنگ، فضای غمگینی را به خود اختصاص داده است.

منابع

• "يوم الغفران".. عيد يهودي يشل إسرائيل، aljazeera.net،تاریخ درج مطلب 11/10/2016، اخذ شده در تاریخ 1403/1/29.
• ما هو يوم كيبور ؟ لماذا حدثت الحرب يوم كيبور ؟ ولماذا الموقع بإسم يوم كيبور؟، info/yom،اخذ شده در تاریخ 1403/1/29.
• ماذا يحدث في اليوم 'عيد الغفران' عند اليهود.. ما طقوسه؟ir/news، تاریخ درج مطلب ٢٦ سبتامبر ٢٠٢٣، اخذ شده در تاریخ 1403/1/29.
• يوم الغفران" اليهودي.. مظاهر الحياة تتوقف في إسرائيل com.tr،تاریخ درج مطلب 25.09.2023، اخذ شده در تاریخ 1403/1/29.
• يوم الغفران اليهودي... صورة للعذاب الفلسطيني تحت الاحتلالhusna.fm ،تاریخ درج مطلب 2023-09-24، اخذ شده در تاریخ 1403/1/29.
• الأعياد الدينية اليهودية.. توقيتها وطقوسهاaljazeera.net، تاریخ درج مطلب 30/9/2023، اخذ شده در تاریخ 1403/1/29.