شورای عالی انقلاب فرهنگی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
 
(۳۴ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد)
خط ۱۳: خط ۱۳:
| وبگاه = [https://sccr.ir/  وب‌سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی]
| وبگاه = [https://sccr.ir/  وب‌سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی]
}}
}}
'''شورای عالی انقلاب فرهنگی'''،  به‌عنوان یک نهاد قانون‌گذاری در بین نهادها و سازمان‌های حکومتی جمهوری اسلامی ایران، فعالیت می‌کند. این نهاد با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و استقرار [[جمهوری اسلامی|نظام جمهوری اسلامی]] به فرمان [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] تشکیل شد. ‌این شورا یک مرکز و مرجع عالی سیاست‌گذاری، تعیین خط مشی، تصمیم‌گیری و هماهنگی و هدایت امور فرهنگی، آموزشی و‌ پژوهشی کشور در چهارچوب سیاست‌های کلی نظام محسوب می‌شود و تصمیمات و مصوبات آن لازم‌الاجرا و در حکم قانون است.
'''شورای عالی انقلاب فرهنگی'''،  به‌عنوان یک نهاد قانون‌گذاری در بین نهادها و سازمان‌های حکومتی جمهوری اسلامی ایران، فعالیت می‌کند. این نهاد با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و استقرار [[جمهوری اسلامی|نظام جمهوری اسلامی]] به فرمان [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] تشکیل شد. ‌این شورا یک مرکز و مرجع عالی سیاست‌گذاری، تعیین خط مشی، تصمیم‌گیری و هماهنگی و هدایت امور فرهنگی، آموزشی و‌ پژوهشی کشور در چهارچوب سیاست‌های کلی نظام محسوب می‌شود و تصمیمات و مصوبات آن لازم‌الاجرا و در حکم قانون است. این نهاد در ۱۹ آذرماه ۱۳۶۳ ش، به فرمان [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] به ریاست رئیس‌جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران با هدف گسترش نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه، تقویت انقلاب فرهنگی، اعتلای فرهنگ عمومی و تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غرب‌زدگی  تشکیل شد. این شورا دارای ۴۴ نفر عضو حقوقی و حقیقی، ۲۴ نفر از مسئولان ارشد نظام، و ۲۰ نفر از نخبگان علمی، سیاسی، فرهنگی و دینی کشور است که با حکم رهبری به‌عنوان عضو این شورا منصوب می‌شوند.
 
==تاریخچه==
==تاریخچه==
شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۱۹ آذرماه ۱۳۶۳ ش، به فرمان امام خمینی به ریاست رییس جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران با هدف گسترش نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه، تقویت انقلاب فرهنگی، اعتلای فرهنگ عمومی و تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غربزدگی تشکیل شد.
شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۱۹ آذرماه ۱۳۶۳ ش، به فرمان [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] به ریاست رئیس‌جمهور وقت [[جمهوری اسلامی ایران]] با هدف گسترش نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه، تقویت انقلاب فرهنگی، اعتلای فرهنگ عمومی و تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غرب‌زدگی تشکیل شد<ref>[http://isna.ir/xdDQCS شورای عالی انقلاب فرهنگی چیست و چه وظایفی دارد؟، ایسنا].</ref>.


==جایگاه==
==جایگاه==
‌شورای عالی انقلاب فرهنگی به عنوان مرجع عالی سیاستگذاری، تعیین خط مشی، تصمیم‌گیری و هماهنگی و هدایت امور فرهنگی، آموزشی و‌پژوهشی کشور در چارچوب سیاستهای کلی نظام محسوب می‌شود و تصمیمات و مصوبات آن لازم الاجرا و در حکم قانون است. شورای عالی با مأموریت تصحیح و ارتقاء فرهنگ و سازماندهی امور فرهنگی برای حفظ استقلال و تحکیم و تعمیق تدین و فرهنگ دین باوری و در‌جهت تحقق تمدن نوین اسلامی فعالیت می‌نماید.
‌شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان مرجع عالی سیاستگذاری، تعیین خط مشی، تصمیم‌گیری و هماهنگی و هدایت امور فرهنگی، آموزشی و‌ پژوهشی کشور در چهارچوب سیاست‌های کلی نظام محسوب می‌شود و تصمیمات و مصوبات آن لازم‌الاجرا و در حکم قانون است. شورای عالی با مأموریت تصحیح و ارتقای فرهنگ و سازماندهی امور فرهنگی برای حفظ استقلال و تحکیم و تعمیق تدین و فرهنگ دین باوری و در‌جهت تحقق تمدن نوین اسلامی فعالیت می‌نماید<ref>[https://rc.majlis.ir/fa/law/show/100544 جایگاه، اهداف و وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی، مرکز پژوهش‌های مجلس].</ref>.


==اهمیت و ضرورت==
==اهمیت و ضرورت==
تدبير و تأكيد رهبر كبير انقلاب و مقام معظم رهبري بر استمرار وجود نهادي كه به‌طور دائم و به‌صورت مستمر و فعال موضوع فرهنگ و علم را طراحي و برنامه‌ريزي كند، از اهميت راهبردى اين نهاد حكايت دارد. تدبيرى كه موجب شده حجم زيادي از كاركردها در حوزه علم و فرهنگ و آنچه كه مبناي عمل در حوزه علم، آموزش، تحقيق و پژوهش قرار مي‌گيرد، براساس مصوبات شوراي عالي انقلاب فرهنگي باشد. اين موضوع ـ كه هم آمار و ارقام مؤيد آن است و هم مورد تأييد فعالان و كارشناسان حوزه‌هاي گوناگون است ـ نشان مي‌دهد كه اين تدبير و انديشه از ابتدا با رهبران انقلاب بوده است و به‌دليل اهميتي كه بخش علم، تحقيق و فرهنگ داشته اين نهاد در جايگاه تصميم‌سازي و تصميم‌گيري كشور پيش‌بينى شده است.
تدبیر و تأكید [[سید روح‌الله موسوی خمینی|امام خمینی]] و [[سید علی حسینی خامنه‌ای|امام خامنه‌ای]] بر استمرار وجود نهادی كه به‌طور دائم و به‌صورت مستمر و فعال موضوع فرهنگ و علم را طراحی و برنامه‌ریزی كند، از اهمیت راهبردى این نهاد حكایت دارد. تدبیرى كه موجب شده حجم زیادی از كاركردها در حوزه علم و فرهنگ و آنچه كه مبنای عمل در حوزه علم، آموزش، تحقیق و پژوهش قرار می‌گیرد، براساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد. این موضوع، كه هم آمار و ارقام مؤید آن است و هم مورد تأیید فعالان و كارشناسان حوزه‌های گوناگون است، نشان می‌دهد كه این تدبیر و اندیشه از ابتدا با رهبران انقلاب بوده است و به‌دلیل اهمیتی كه بخش علم، تحقیق و فرهنگ داشته این نهاد در جایگاه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری كشور پیش‌بینى شده است.
 
==اهداف==
==اهداف==
* گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای
* گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی؛
* فرهنگ عمومی.
* تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غرب‌زدگی از فضای فرهنگی جامعه؛
* تزکیه محیطهای علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر وآثار غربزدگی از فضای
* تحول دانشگاه‌ها و مدارس و مراکز فرهنگی و هنری بر اساس فرهنگ صحیح اسلامی و گسترش و تقویت هرچه بیشتر آنها برای تربیت‌ متخصصان متعهد و اسلام‌شناسان متخصص و مغزهای متفکر و وطن‌خواه و نیروهای فعال و ماهر و استادان و مربیان و معلمان معتقد به اسلام‌ و استقلال کشور؛
* فرهنگی جامعه.
* تعمیم سواد و تقویت و بسط روح تفکر و علم‌آموزی و تحقق و استفاده از دستاوردها و تجارب مفید دانش بشری برای نیل به استقلال علمی و‌ فرهنگی؛
* تحول دانشگاهها و مدارس و مراکز فرهنگی و هنری بر اساس فرهنگ صحیح اسلامی و
* حفظ و احیای و معرفی آثار و مآثر اسلامی و ملی؛
* گسترش و تقویت هرچه بیشتر آنها برای تربیت‌متخصصان متعهد و اسلام شناسان متخصص و
* نشر افکار و آثار فرهنگی و [[انقلاب اسلامی ایران|انقلاب اسلامی]] و ایجاد و تحکیم روابط فرهنگی با کشورهای دیگر به ویژه با ملل اسلامی<ref>[https://www.farhang.gov.ir/fa/intro/rules/rule3 بخش سوم مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی].</ref>.
* مغزهای متفکر و وطن خواه و نیروهای فعال و ماهر و استادان و مربیان و معلمان معتقد
 
* به اسلام‌واستقلال کشور.
==وظایف==
* تعمیم سواد و تقویت و بسط روح تفکر و علم آموزی و تحقق و استفاده از دستاوردها
وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی، را می‌توان در سه حوزۀ سیاست‌گذاری، تدوین ضوابط و نظارت تقسیم‌بندی نمود.
* و تجارب مفید دانش بشری برای نیل به استقلال علمی و‌فرهنگی.
* تهیه و تدوین سیاست‌ها و طرح‌های راهبردی کشور در زمینه‌های مختلف فرهنگی از جمله در حوزه‌های زنان، تبلیغات، اطلاع‌رسانی، چاپ و نشر، بیسوادی، دانشگاه‌ها، برقراری روابط علمی و پژوهشی و فرهنگی با سایر کشورها، همکاری حوزه و دانشگاه، فعالیت‌های دینی و معنوی، تهاجم فرهنگی و سایر حوزه‌های فرهنگی مربوطه از جمله وظایف سیاست‌گذاری این شورا محسوب می‌شود؛
* حفظ و احیاء و معرفی آثار و مآثر اسلامی و ملی.
* تعیین ضوابط تأسیس مراکز علمی و آموزشی و نیز ضوابط گزینش مدیران و استادان و دانشجویان از جمله وظایف این شوراست؛
* نشر افکار و آثار فرهنگی و انقلاب اسلامی و ایجاد و تحکیم روابط فرهنگی با
* بررسی و تحلیل شرایط فرهنگی [[جمهوری اسلامی ایران|ایران]] و جهان، بررسی الگوهای توسعه و پیامدهای فرهنگی آن، بررسی وضع فرهنگ و آموزش کشور و نیز نظارت بر اجرای مصوبات شورا از جمله وظایف نظارتی شورای عالی انقلاب فرهنگی است<ref>[https://sccr.ir/pages/1/1 وظايف شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی انقلاب فرهنگی].</ref>.
* کشورهای دیگر به ویژه با ملل اسلامی.
‌وظایف :
۱ - تدوین اصول سیاست فرهنگی نظام جمهوری اسلامی ایران و تعیین اهداف و خط مشی‌های
آموزشی، پژوهشی،‌فرهنگی و اجتماعی کشور.
۲ - تجزیه و تحلیل شرایط و جریانات فرهنگی جهان و تبیین تأثیر کانونها و ابزارهای
مهم در این زمینه و اتخاذ تدابیر مناسب.
۳ - بررسی و تحلیل شرایط و جریانات فرهنگی، ارزشی و اجتماعی جامعه به منظور تعیین
نقاط قوت و ضعف و ارائه راه حلهای مناسب
۴ - بررسی الگوهای توسعه و تحلیل آثار و پیامدهای فرهنگی سیاستها و برنامه‌های
توسعه سیاسی، اقتصادی و اجتماعی کشور و ارائه پیشنهادهای‌اصلاحی به مراجع ذی ربط.
۵ - تبیین و تعیین شاخصهای کمی و کیفی برای ارزیابی وضع فرهنگی کشور.
۶ - بررسی و ارزیابی وضع فرهنگ، آموزش و تحقیقات کشور.
۷ - تدوین و تصویب سیاستهای اساسی تبلیغات کشور.
۸ - تهیه و تدوین مبانی و شاخصهای دانشگاه متناسب با نظام اسلامی و طراحی راه
کارهای تحقق آن.
۹ - تعیین سیاستهای نظام آموزشی و پرورشی و آموزش عالی کشور.
۱۰ - تهیه و تصویب طرحهای مناسب در جهت تقویت و ارتقاء تبلیغات دینی و حمایت از
فعالیتهای مردمی بویژه احیا و عمران مساجد .
۱۱ - تهیه تصویب طرحهای راهبردی و کاربردی برای ایجاد مناسبات سالم و سازنده
اجتماعی و اصلاح ناهنجاریها.
۱۲ - تهیه و تصویب سیاستها و طرحهای لازم برای رشد و تقویت باورها و گرایشهای دینی
،‌معنوی و فرهنگی در جامعه و گسترش فرهنگ عفاف .
۱۳ - سیاستگذاری و تصویب طرحهای مناسب برای گسترش روحیه تعهد و احساس مسئولیت
فرهنگی در جامعه و تشویق مردم به مشارکت در‌صحنه‌های مختلف فرهنگی، سیاسی و
انقلابی.
۱۴ - شناخت نیازهای فکری و معرفتی ضروری و تهیه طرحهای لازم برای فعالیت
اندیشمندان و به کارگیری امکانات پژوهشی حوزه و دانشگاه برای‌پاسخگویی به آن
نیازها.
۱۵ - تهیه و تصویب طرحهای مناسب برای شناسایی و معرفی مظاهر، مجاری و شیوه‌های
هجوم فرهنگی دشمنان به مبانی اندیشه، فرهنگ و‌ارزشهای اسلامی و انقلابی و طراحی
راهبردها و تدابیر لازم برای دفع آن.
۱۶ - برنامه ریزی و تهیه طرحهای خاص برای شناسایی، جذب و تعالی فکری نخبگان و
تربیت و پرورش علمی و معنوی استعدادهای درخشان و‌بهره‌گیری از توانائیها و
ابتکارات و خلاقیتهای آنان.
۱۷ - تهیه و تصویب برنامه‌ها و طرحهای همکاری حوزه و دانشگاه در زمینه‌های علمی،
آموزشی و پژوهشی.
۱۸ - طراحی سسیاستهای مناسب برای اصلاح نگرش جامعه نسبت به شأن و منزلت زن
(‌براساس تعالیم عالیه اسلام) و تدوین برنامه‌های کارآمد به‌منظور تحکیم بنیان
خانواده و ارائه الگوی زن مسلمان.
۱۹ - سیاستگذاری تدوین کتب درسی و تعیین ضوابط نشر کتاب و تولیدات هنری و فرهنگی .
۲۰ ـ سیاستگذاری و ساماندهی نظام اطلاع رسانی کشور و نحوه نظارت برآن.
۲۱ـ تهیه و تصویب اصول فرهنگی سیاست‌های سیاحتی و زیارتی .
۲۲ـ تصویب اصول کلی و سیاستهای توسعه روابط علمی، پژوهشی و فرهنگی با کشورهای
دیگر.
۲۳ـ موضعگیری در سطح بین المللی نسبت به تحریفات فرهنگی علیه اسلام و جمهوری
اسلامی ایران.
۲۴ـ تصویب ضوابط تأسیس مؤسسات و مراکز علمی، فرهنگی، تحقیقاتی، فرهنگستانها،
دانشگاهها و مراکز آموزش عالی و تصویب اساسنامه هر یک‌و تجدید نظر در اساسنامه‌های
مؤسسات مشابه عنداللزوم .
۲۵ـ تصویب ضوابط کلی گزینش مدیران، استادان، معلمان، و دانشجویان، دانشگاهها و
مراکز تحقیقاتی و فرهنگی و مدارس کشور و تعیین مرجع برای‌گزینش آنان .
‌تبصره :
‌نامزد ریاست دانشگاهها را وزرای فرهنگ و آموزش عالی و بهداشت، درمان وآموزش پزشکی
برای تأیید به شورا معرفی می‌کنند.
۲۶ـ سیاست گذاری به منظور ریشه کن کردن بیسوادی .
۲۷ـ تعیین مرجع برای طرح، تدوین و تصویب برنامه‌های فرهنگی، پژوهشی، آموزشی، علمی
و تحقیقاتی .
۲۸ـ نظارت و پی‌گیری مستمر بر اجرای مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی و ارزیابی
نتایج و حمایت از اجرای آنها و نیز نظارت بر عدم مغایرت‌طرحها و برنامه‌های
آموزشی، پژوهشی و فرهنگی به اجرا درآمد توسط وزارت خانه‌ها، مؤسسات و سازمانها با
اصول سیاست‌ها و خط مشی‌های‌مصوب فرهنگی کشور.


== وظايف ==  
==اعضا==
از جمله وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی، می‌توان در سه حوزه سیاست‌گذاری، تدوین ضوابط و نظارت تقسیم‌بندی نمود.
این شورا دارای ۴۴ نفر عضو حقیقی و حقوقی است که از این تعداد ۲۴ نفر از مسئولان ارشد نظام به‌عنوان عضو حقوقی و ۲۰ نفر از نخبگان علمی، سیاسی، فرهنگی و دینی کشور به عنوان عضو حقیقی هستند. در شورای عالی انقلاب فرهنگی رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس، رئیس [[مجلس شورای اسلامی]] به‌عنوان نائب‌رئیس اول، رئیس قوه قضائیه به‌عنوان نائب‎رئیس دوم شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می‌کنند و دبیر شورا نیز با انتخاب کل اعضا است. اعضای حقیقی و حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی با حکم [[سید علی حسینی خامنه‌ای|امام خامنه‌ای]] به‌عنوان عضو این شورا منصوب می‌شوند و عضو مدعو یا عضو غیردائم، بالاترین مقام دستگاه حداقل در سطح وزیر و یا همتراز آن که حسب موضوع به تشخیص رئیس یا دبیر شورای عالی با حق رأی به جلسه شورای عالی دعوت می‌شود. اعضای این شورا عبارتند از:
تهیه و تدوین سیاست‌ها و طرح‌های راهبردی کشور در زمینه‌های مختلف فرهنگی از جمله در حوزه‌های زنان، تبلیغات، اطلاع‌رسانی، چاپ و نشر، بیسوادی، دانشگاه‌ها، برقراری روابط علمی و پژوهشی و فرهنگی با سایر کشورها، همکاری حوزه و دانشگاه، فعالیت‌های دینی و معنوی، تهاجم فرهنگی و سایر حوزه‌های فرهنگی مربوطه از جمله وظایف سیاست‌گذاری این شورا محسوب می‌شود. همچنین تعیین ضوابط تأسیس مراکز علمی و آموزشی و نیز ضوابط گزینش مدیران و استادان و دانشجویان از جمله وظایف این شورا می‌باشد. بررسی و تحلیل شرایط فرهنگی ایران و جهان، بررسی الگوهای توسعه و پیامدهای فرهنگی آن، بررسی وضع فرهنگ و آموزش کشور و نیز نظارت بر اجرای مصوبات شورا از جمله وظایف نظارتی شورای عالی انقلاب فرهنگی می‌باشد.
* '''اعضای حقوقی'''؛ رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس [[مجلس شورای اسلامی]] و نائب‌رئیس اول شورا، رییس قوه قضاییه و نائب‌رئیس دوم شورا،
وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سازمان صدا و سیما، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، وزیر علوم، تحقیقات و فنآوری، رئیس [[سازمان تبلیغات اسلامی]]، وزیر آموزش و پرورش، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛
* '''اعضای حقیقی'''؛ عبدالحسین خسروپناه، سید سعیدرضا عاملی، [[علیرضا اعرافی]]، ایمان افتخاری، امیر حسین بانکی پور، حمید پارسانیا، عادل پیغامی، غلامعلی حدادعادل، حسن رحیم‌پور ازغدی، محمدحسین ساعی، [[علی اکبر رشاد]]، ابراهیم سوزنچی کاشانی، منصور کبگانیان، علی لاریجانی، محمدرضا مخبردزفولی، مرتضی میرباقری، صادق واعظ‌‌زاده، احمد واعظی<ref>[https://sccr.ir/members/2 اعضای شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی انثلاب فرهنگی].</ref>.


== جستارهای وابسته ==
== جستارهای وابسته ==
* [[انقلاب اسلامی ایران]]
* [[انقلاب اسلامی ایران]]
* [[جمهوری اسلامی ایران]]
* [[جمهوری اسلامی ایران]]
* [[مجلس شورای اسلامی]]
* [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]
* [[نظام جمهوری اسلامی ایران]]


خط ۱۱۱: خط ۵۴:


== منابع ==
== منابع ==
 
* [http://isna.ir/xdDQCS شورای عالی انقلاب فرهنگی چیست و چه وظایفی دارد؟، ایسنا]، تاریخ درج مطلب: 19 آذرماه 1398 ش، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 16 دی‌ماه 1403 ش.
* [https://rc.majlis.ir/fa/law/show/100544 جایگاه، اهداف و وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی، مرکز پژوهش‌های مجلس]، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 16 دی‌ماه 1403 ش.
* [https://www.farhang.gov.ir/fa/intro/rules/rule3 بخش سوم مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی، وزارت فرهنگ و ارشاد اسلامی]، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 16 دی‌ماه 1403 ش.
* [https://sccr.ir/pages/1/1 وظايف شورای عالی انقلاب فرهنگی، شورای عالی انقلاب فرهنگی]، تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 16 دی‌ماه 1403 ش.


[[رده:سازمان‌ها و نهاد‌ها]]
[[رده:سازمان‌ها و نهاد‌ها]]
[[رده:سازمان‌های اسلامی]]
[[رده:سازمان‌های اسلامی]]

نسخهٔ کنونی تا ‏۶ ژانویهٔ ۲۰۲۵، ساعت ۱۲:۱۸

شورای عالی انقلاب فرهنگی
شورای عالی انقلاب فرهنگی.png
نامشورای عالی انقلاب فرهنگی
مؤسسسید روح‌الله موسوی خمینی
وابستگی به حاکمیتبا فرمان امام خمینی تأسیس شده
وبگاهوب‌سایت شورای عالی انقلاب فرهنگی

شورای عالی انقلاب فرهنگی، به‌عنوان یک نهاد قانون‌گذاری در بین نهادها و سازمان‌های حکومتی جمهوری اسلامی ایران، فعالیت می‌کند. این نهاد با پیروزی انقلاب شکوهمند اسلامی و استقرار نظام جمهوری اسلامی به فرمان امام خمینی تشکیل شد. ‌این شورا یک مرکز و مرجع عالی سیاست‌گذاری، تعیین خط مشی، تصمیم‌گیری و هماهنگی و هدایت امور فرهنگی، آموزشی و‌ پژوهشی کشور در چهارچوب سیاست‌های کلی نظام محسوب می‌شود و تصمیمات و مصوبات آن لازم‌الاجرا و در حکم قانون است. این نهاد در ۱۹ آذرماه ۱۳۶۳ ش، به فرمان امام خمینی به ریاست رئیس‌جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران با هدف گسترش نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه، تقویت انقلاب فرهنگی، اعتلای فرهنگ عمومی و تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غرب‌زدگی تشکیل شد. این شورا دارای ۴۴ نفر عضو حقوقی و حقیقی، ۲۴ نفر از مسئولان ارشد نظام، و ۲۰ نفر از نخبگان علمی، سیاسی، فرهنگی و دینی کشور است که با حکم رهبری به‌عنوان عضو این شورا منصوب می‌شوند.

تاریخچه

شورای عالی انقلاب فرهنگی در ۱۹ آذرماه ۱۳۶۳ ش، به فرمان امام خمینی به ریاست رئیس‌جمهور وقت جمهوری اسلامی ایران با هدف گسترش نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه، تقویت انقلاب فرهنگی، اعتلای فرهنگ عمومی و تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غرب‌زدگی تشکیل شد[۱].

جایگاه

‌شورای عالی انقلاب فرهنگی به‌عنوان مرجع عالی سیاستگذاری، تعیین خط مشی، تصمیم‌گیری و هماهنگی و هدایت امور فرهنگی، آموزشی و‌ پژوهشی کشور در چهارچوب سیاست‌های کلی نظام محسوب می‌شود و تصمیمات و مصوبات آن لازم‌الاجرا و در حکم قانون است. شورای عالی با مأموریت تصحیح و ارتقای فرهنگ و سازماندهی امور فرهنگی برای حفظ استقلال و تحکیم و تعمیق تدین و فرهنگ دین باوری و در‌جهت تحقق تمدن نوین اسلامی فعالیت می‌نماید[۲].

اهمیت و ضرورت

تدبیر و تأكید امام خمینی و امام خامنه‌ای بر استمرار وجود نهادی كه به‌طور دائم و به‌صورت مستمر و فعال موضوع فرهنگ و علم را طراحی و برنامه‌ریزی كند، از اهمیت راهبردى این نهاد حكایت دارد. تدبیرى كه موجب شده حجم زیادی از كاركردها در حوزه علم و فرهنگ و آنچه كه مبنای عمل در حوزه علم، آموزش، تحقیق و پژوهش قرار می‌گیرد، براساس مصوبات شورای عالی انقلاب فرهنگی باشد. این موضوع، كه هم آمار و ارقام مؤید آن است و هم مورد تأیید فعالان و كارشناسان حوزه‌های گوناگون است، نشان می‌دهد كه این تدبیر و اندیشه از ابتدا با رهبران انقلاب بوده است و به‌دلیل اهمیتی كه بخش علم، تحقیق و فرهنگ داشته این نهاد در جایگاه تصمیم‌سازی و تصمیم‌گیری كشور پیش‌بینى شده است.

اهداف

  • گسترش و نفوذ فرهنگ اسلامی در شئون جامعه و تقویت انقلاب فرهنگی و اعتلای فرهنگ عمومی؛
  • تزکیه محیط‌های علمی و فرهنگی از افکار مادی و نفی مظاهر و آثار غرب‌زدگی از فضای فرهنگی جامعه؛
  • تحول دانشگاه‌ها و مدارس و مراکز فرهنگی و هنری بر اساس فرهنگ صحیح اسلامی و گسترش و تقویت هرچه بیشتر آنها برای تربیت‌ متخصصان متعهد و اسلام‌شناسان متخصص و مغزهای متفکر و وطن‌خواه و نیروهای فعال و ماهر و استادان و مربیان و معلمان معتقد به اسلام‌ و استقلال کشور؛
  • تعمیم سواد و تقویت و بسط روح تفکر و علم‌آموزی و تحقق و استفاده از دستاوردها و تجارب مفید دانش بشری برای نیل به استقلال علمی و‌ فرهنگی؛
  • حفظ و احیای و معرفی آثار و مآثر اسلامی و ملی؛
  • نشر افکار و آثار فرهنگی و انقلاب اسلامی و ایجاد و تحکیم روابط فرهنگی با کشورهای دیگر به ویژه با ملل اسلامی[۳].

وظایف

وظایف شورای عالی انقلاب فرهنگی، را می‌توان در سه حوزۀ سیاست‌گذاری، تدوین ضوابط و نظارت تقسیم‌بندی نمود.

  • تهیه و تدوین سیاست‌ها و طرح‌های راهبردی کشور در زمینه‌های مختلف فرهنگی از جمله در حوزه‌های زنان، تبلیغات، اطلاع‌رسانی، چاپ و نشر، بیسوادی، دانشگاه‌ها، برقراری روابط علمی و پژوهشی و فرهنگی با سایر کشورها، همکاری حوزه و دانشگاه، فعالیت‌های دینی و معنوی، تهاجم فرهنگی و سایر حوزه‌های فرهنگی مربوطه از جمله وظایف سیاست‌گذاری این شورا محسوب می‌شود؛
  • تعیین ضوابط تأسیس مراکز علمی و آموزشی و نیز ضوابط گزینش مدیران و استادان و دانشجویان از جمله وظایف این شوراست؛
  • بررسی و تحلیل شرایط فرهنگی ایران و جهان، بررسی الگوهای توسعه و پیامدهای فرهنگی آن، بررسی وضع فرهنگ و آموزش کشور و نیز نظارت بر اجرای مصوبات شورا از جمله وظایف نظارتی شورای عالی انقلاب فرهنگی است[۴].

اعضا

این شورا دارای ۴۴ نفر عضو حقیقی و حقوقی است که از این تعداد ۲۴ نفر از مسئولان ارشد نظام به‌عنوان عضو حقوقی و ۲۰ نفر از نخبگان علمی، سیاسی، فرهنگی و دینی کشور به عنوان عضو حقیقی هستند. در شورای عالی انقلاب فرهنگی رئیس‌جمهور به‌عنوان رئیس، رئیس مجلس شورای اسلامی به‌عنوان نائب‌رئیس اول، رئیس قوه قضائیه به‌عنوان نائب‎رئیس دوم شورای عالی انقلاب فرهنگی فعالیت می‌کنند و دبیر شورا نیز با انتخاب کل اعضا است. اعضای حقیقی و حقوقی شورای عالی انقلاب فرهنگی با حکم امام خامنه‌ای به‌عنوان عضو این شورا منصوب می‌شوند و عضو مدعو یا عضو غیردائم، بالاترین مقام دستگاه حداقل در سطح وزیر و یا همتراز آن که حسب موضوع به تشخیص رئیس یا دبیر شورای عالی با حق رأی به جلسه شورای عالی دعوت می‌شود. اعضای این شورا عبارتند از:

  • اعضای حقوقی؛ رئیس‌جمهور و رئیس شورای عالی انقلاب فرهنگی، رئیس مجلس شورای اسلامی و نائب‌رئیس اول شورا، رییس قوه قضاییه و نائب‌رئیس دوم شورا،

وزیر فرهنگ و ارشاد اسلامی، رئیس سازمان صدا و سیما، معاون رئیس‌جمهور در امور زنان و خانواده، رئیس شورای فرهنگی اجتماعی زنان و خانواده، وزیر علوم، تحقیقات و فنآوری، رئیس سازمان تبلیغات اسلامی، وزیر آموزش و پرورش، وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی؛

  • اعضای حقیقی؛ عبدالحسین خسروپناه، سید سعیدرضا عاملی، علیرضا اعرافی، ایمان افتخاری، امیر حسین بانکی پور، حمید پارسانیا، عادل پیغامی، غلامعلی حدادعادل، حسن رحیم‌پور ازغدی، محمدحسین ساعی، علی اکبر رشاد، ابراهیم سوزنچی کاشانی، منصور کبگانیان، علی لاریجانی، محمدرضا مخبردزفولی، مرتضی میرباقری، صادق واعظ‌‌زاده، احمد واعظی[۵].

جستارهای وابسته

پانویس

منابع