رجب: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
|||
| (۱۱ نسخهٔ میانی ویرایش شده توسط ۲ کاربر نشان داده نشد) | |||
| خط ۱: | خط ۱: | ||
[[پرونده:رجب.jpg|بی‌قاب|چپ]] | [[پرونده:ماه+رجب.jpg|بی‌قاب|چپ]] | ||
'''رجب''' هفتمین ماه از ماه‌های [[سال قمری|قمری]] و یکی از [[ماه‌های حرام]] است. ماهی است که رحمت بی‌اندازه الهی بیش از پیش بر بندگان نازل شده است. اهمیت ماه رجب به اندازه‌ای است که [[خدا|خداوند]] شب آرزو‌ها را در این ماه قرار داده است. مؤمنان و کسانیکه اعمال این ماه را انجام می‌دهند <big>رجبیون</big> خوانده می‌شوند. در [[قیامت]] [[ملائکه|فرشته‌ای]] ندا می‌دهد: «أین الرجبیون» کجایند افرادی که | '''رجب''' هفتمین ماه از ماه‌های [[سال قمری|قمری]] و یکی از [[ماه‌های حرام]] است. ماهی است که رحمت بی‌اندازه الهی بیش از پیش بر بندگان نازل شده است. اهمیت ماه رجب به اندازه‌ای است که [[خدا|خداوند]] شب آرزو‌ها را در این ماه قرار داده است. مؤمنان و کسانیکه اعمال این ماه را انجام می‌دهند <big>رجبیون</big> خوانده می‌شوند. در [[قیامت]] [[ملائکه|فرشته‌ای]] ندا می‌دهد: «أین الرجبیون» کجایند افرادی که ماه رجب را محترم شمرده و اعمالی از آن را انجام داده‌اند. بر اساس برخی [[حدیث|روایات]] روز یکم ماه رجب روز ولادت [[محمد بن علی (باقر العلوم)|امام محمد باقر (علیه‌السلام)]] در سال ۵۷ هجری، روز سوم روز [[شهادت]] امام علی النقی (علیه‌السلام) در سال ۲۵۴ هجری، روز دهم ولادت [[محمد بن علی (جواد)|امام محمد تقی (علیه‌السلام)]]، روز سیزدهم روز ولادت امیرمؤمنان [[علی بن ابی‌طالب|علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام)]] در داخل [[کعبه]]؛ ۱۲ سال قبل از [[بعثت]] [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم)]]، روز پانزدهم روز وفات [[زینب بنت علی|حضرت زینب کبری (سلام الله علیها)]] در سال ۶۳ هجری، روز هجدهم روز وفات جناب ابراهیم فرزند رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم)، روز بیست و پنجم روز شهادت [[موسی بن جعفر (کاظم)|امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام)]] در سال ۱۸۳ هجری، روز بیست و ششم مطابق روایتی روز وفات [[ابوطالب|حضرت ابوطالب (علیه‌السلام)]] و روز بیست و هفتم روز بعثت [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله عليه وآله وسلم)]] است. | ||
== نسبت ماه رجب با خدا == | == نسبت ماه رجب با خدا == | ||
با مطالعه منابع دینی می‌بینیم که خداوند متعال دو چیز را به خود نسبت می‌دهد و برای خود می‌داند: | با مطالعه منابع دینی می‌بینیم که خداوند متعال دو چیز را به خود نسبت می‌دهد و برای خود می‌داند: | ||
#«ماه رجب»؛ | |||
# «ماه رجب»؛ | #«[[روزه]]». | ||
# «[[روزه]]». | درباره ارزش ماه رجب [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر خاتم (صلی‌الله عليه وآله وسلم)]] می‌فرماید: رجب ماه گرامی خدا است که در آن، باران رحمتش را بر سر و روی بندگانش می‌ریزد<ref>عیون اخبار الرضا (علیه‌السلام)، ج ۲، ص ۷۱</ref>. | ||
درباره ارزش ماه رجب [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر خاتم ( | |||
درباره ارزش [[روزه]] نیز می‌فرماید: خداوند می‌فرماید: [[روزه]] از آنِ من است و من، خود پاداش آن را می‌دهم<ref>مصباح الشریعه، ص ۱۳۶: «قال تعالی الصوم لی و انا اجزی به»</ref>. | درباره ارزش [[روزه]] نیز می‌فرماید: خداوند می‌فرماید: [[روزه]] از آنِ من است و من، خود پاداش آن را می‌دهم<ref>مصباح الشریعه، ص ۱۳۶: «قال تعالی الصوم لی و انا اجزی به»</ref>. | ||
وقتی خدای مهربان ماه زیبای رجب را ماه خود می‌نامد و نیز روزه را برای خود می‌داند، طبیعی است که بین این دو پدیده الهی، ارتباطی عمیق باشد. آری چنین است که روزه در ماه مبارک رجب فضیلتی باورنکردنی دارد! | وقتی خدای مهربان ماه زیبای رجب را ماه خود می‌نامد و نیز روزه را برای خود می‌داند، طبیعی است که بین این دو پدیده الهی، ارتباطی عمیق باشد. آری چنین است که روزه در ماه مبارک رجب فضیلتی باورنکردنی دارد! | ||
==وجه نام‌گذاری ماه رجب== | |||
== وجه نام‌گذاری ماه رجب == | |||
رجب به معنای بزرگ داشتن و عظیم شمردن است<ref>مجمع البحرین، ج۲، ۶۷؛ النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ج۲، ۱۹۷؛ مسعودی، ج۲، ص۱۸۹</ref>. ماه رجب به معنای ماهی است که بزرگ و محترم شمرده می‌شود. به نقل منابع لغوی، عرب از دوران پیش از [[اسلام]] این ماه را بزرگ می‌داشته و از [[جنگ]] در آن پرهیز می‌کرده است<ref>مجمع البحرین، ج۲، ۶۷</ref> مُرَجَّب هم به معنای بزرگ داشته شده است. <ref>مجمع البحرین، ج۲، ۶۷</ref>. | رجب به معنای بزرگ داشتن و عظیم شمردن است<ref>مجمع البحرین، ج۲، ۶۷؛ النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ج۲، ۱۹۷؛ مسعودی، ج۲، ص۱۸۹</ref>. ماه رجب به معنای ماهی است که بزرگ و محترم شمرده می‌شود. به نقل منابع لغوی، عرب از دوران پیش از [[اسلام]] این ماه را بزرگ می‌داشته و از [[جنگ]] در آن پرهیز می‌کرده است<ref>مجمع البحرین، ج۲، ۶۷</ref> مُرَجَّب هم به معنای بزرگ داشته شده است. <ref>مجمع البحرین، ج۲، ۶۷</ref>. | ||
ماه رجب با اوصاف و نام‌های دیگری نیز خوانده شده است. به این ماه <big>رجب الفرد</big> گویند؛ به این جهت که از سه ماه حرام دیگر که در پی هم واقع شده‌اند، یعنی [[ذی القعده]]، [[ذی الحجه]] و [[محرم الحرام|محرم]] جدا افتاده است. به این ماه <big>رجب المُضَر</big> نیز گویند، به این جهت که قبیله مُضَر (از اجداد [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]]) برای این ماه احترام ویژه‌ای قائل بودند. رجب الاصم، رجب المُرَجَّب، رجب الحرام، مُنصَل الأَسِّنه و مُنصِل الألّ از دیگر نام‌های این ماه است<ref> دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، ج۲۴، ص۲۹۰</ref>. | ماه رجب با اوصاف و نام‌های دیگری نیز خوانده شده است. به این ماه <big>رجب الفرد</big> گویند؛ به این جهت که از سه ماه حرام دیگر که در پی هم واقع شده‌اند، یعنی [[ذی القعده]]، [[ذی الحجه]] و [[محرم الحرام|محرم]] جدا افتاده است. به این ماه <big>رجب المُضَر</big> نیز گویند، به این جهت که قبیله مُضَر (از اجداد [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر]]) برای این ماه احترام ویژه‌ای قائل بودند. رجب الاصم، رجب المُرَجَّب، رجب الحرام، مُنصَل الأَسِّنه و مُنصِل الألّ از دیگر نام‌های این ماه است<ref> دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، ج۲۴، ص۲۹۰</ref>. | ||
در نام‌گذاری این ماه به «رجب الاصب» و «رجب الاصم» از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم ( | در نام‌گذاری این ماه به «رجب الاصب» و «رجب الاصم» از [[محمد بن عبد‌الله (خاتم الانبیا)|پیامبر اکرم (صلی‌الله عليه وآله وسلم)]] نقل است که فرمود: | ||
«یُسَمَّی شَهرُ الرَّجبِ الاَصَبَّ ِلاَنَّ الرّحمةَ تُصَبُّ عَلَی اُمَّتی فیهِ صَبّاً وَ یُقالُ الاصَمُّ لِاَنَّهُ نُهِیَ فیهِ عَن قِتالِ المُشرکینَ وَ هُوَ مِنَ الشُّهورِ الحُرُم<ref>وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج۱۰، ص۵۱۱</ref>.» «ماه رجب را اصبّ نامیده‌اند چون در این ماه رحمت الهی بر امت من فرو می‌ریزد و ماه اصم می‌گویند چون در این ماه از جنگ با [[شرک|مشرکان]] نهی شده است وچون صدایی برای فرا خواندن به جنگ دراین ماه شنیده نمی‌شود گویا این ماه ازاین نظر ناشنواست.» | «یُسَمَّی شَهرُ الرَّجبِ الاَصَبَّ ِلاَنَّ الرّحمةَ تُصَبُّ عَلَی اُمَّتی فیهِ صَبّاً وَ یُقالُ الاصَمُّ لِاَنَّهُ نُهِیَ فیهِ عَن قِتالِ المُشرکینَ وَ هُوَ مِنَ الشُّهورِ الحُرُم<ref>وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج۱۰، ص۵۱۱</ref>.» «ماه رجب را اصبّ نامیده‌اند چون در این ماه رحمت الهی بر امت من فرو می‌ریزد و ماه اصم می‌گویند چون در این ماه از جنگ با [[شرک|مشرکان]] نهی شده است وچون صدایی برای فرا خواندن به جنگ دراین ماه شنیده نمی‌شود گویا این ماه ازاین نظر ناشنواست.» | ||
== ارزش بی‌نظیر روزه در ماه رجب == | ==ارزش بی‌نظیر روزه در ماه رجب== | ||
حضرت پیامبر ( | حضرت پیامبر (صلی‌الله عليه وآله وسلم) دربارۀ [[روزه]] ماه رجب می‌فرماید: هر کس یک روز از این ماه را روزه بگیرد، خشنودی عظیم خدا را به دست آورده، خشم الهی از او دور می‌شود، و درهای [[جهنم]] به روی او بسته خواهد شد<ref>مفاتیح نوین، به نقل از اقبال، ص ۶۳۴</ref>! | ||
نیز می‌فرماید: اگر به روزه‌دار ماه رجب به اندازه گستره زمین طلا داده شود، برتر از روزه اش نخواهد بود. پاداش این روزه با هیچ اجر دنیوی کامل نمی‌شود<ref> امالی صدوق، ص ۵۳۴</ref>. | نیز می‌فرماید: اگر به روزه‌دار ماه رجب به اندازه گستره زمین طلا داده شود، برتر از روزه اش نخواهد بود. پاداش این روزه با هیچ اجر دنیوی کامل نمی‌شود<ref> امالی صدوق، ص ۵۳۴</ref>. | ||
== | ==فضیلت روزه گرفتن در ایام دیگر رجب== | ||
هر | هر کسی روز آخر این ماه را روزه بدارد، [[خدا]] او را از سختی سکرات [[مرگ]] و از هراس پس از مرگ و از عذاب قبر ایمن می‌کند؛ و هر که دو روز آخر این ماه را روزه بدارد، به آسانی از صراط می‌گذرد؛ و هر که سه روز آخر این ماه را روزه بدارد، از وحشت بزرگ [[قیامت|روز قیامت]] و از سختی‌های آن روز ایمن می‌شود و برات آزادی از آتش [[جهنم|دوزخ]] را به او عطا می‌کنند. | ||
روزه در هر روزی از ماه رجب ارزش و [[ثواب]] بسیار دارد. بسیاری از پیشگامان زهد و تقوا، همه این ماه را روزه می‌گیرند. رسول خدا ( | روزه در هر روزی از ماه رجب ارزش و [[ثواب]] بسیار دارد. بسیاری از پیشگامان زهد و تقوا، همه این ماه را روزه می‌گیرند. رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم) در یکی از سخنرانی‌های معنوی خود<ref> امالی شیخ صدوق، ص ۵۳۴</ref>، روزه گرفتن در ماه رجب را می‌ستاید و [[ثواب]] کسی را که در این ماه ک روز روزه بگیرد بیان می‌فرماید؛ سپس ثواب کسی را که دو روز روزه بگیرد توضیح می‌فرماید؛ سپس ثواب کسی را که سه روز و چهار روز و پنج روز و... تا اجر و ثواب کسی که همه ماه رجب را روزه بگیرد بیان می‌فرماید و امت خود را به روزه داشتن همه ماه رجب تشویق می‌فرماید. با این حال، برای کسانی که توانایی ندارند همه ماه رجب را روزه بدارند، روزهای خاصی تعیین شده تا دست کم از ثواب این روزها محروم نباشند: | ||
== روز اول == | ==روز اول== | ||
در روایات آمده که هر که روز اول رجب را [[روزه]] بدارد، آتش [[جهنم|دوزخ]] به فاصله یک سال راه، از او دور می‌شود. و آمده که [[حضرت نوح |حضرت نوح (علیه‌السلام)]] در این روز سوار کشتی شد و به همراهانش امر فرمود آن روز را روزه بدارند<ref>مفاتیح‌الجنان شیخ عباس قمی</ref>. | در روایات آمده که هر که روز [[1 رجب|اول رجب]] را [[روزه]] بدارد، آتش [[جهنم|دوزخ]] به فاصله یک سال راه، از او دور می‌شود. و آمده که [[حضرت نوح |حضرت نوح (علیه‌السلام)]] در این روز سوار کشتی شد و به همراهانش امر فرمود آن روز را روزه بدارند<ref>مفاتیح‌الجنان شیخ عباس قمی</ref>. | ||
== روزهای ۱۳ و ۱۴ و ۱۵؛ به ویژه روز ۱۴ == | ==روزهای ۱۳ و ۱۴ و ۱۵؛ به ویژه روز ۱۴== | ||
روزه گرفتن در روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه رجب که [[ایام البیض]]<ref>الایام البیض یعنی روزهای درخشان</ref> نام دارد ثواب فراوانی دارد<ref>مفاتیح نوین، به نقل از اقبال، ص ۶۵۶</ref>. | روزه گرفتن در روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه رجب که [[ایام البیض]]<ref>الایام البیض یعنی روزهای درخشان</ref> نام دارد ثواب فراوانی دارد<ref>مفاتیح نوین، به نقل از اقبال، ص ۶۵۶</ref>. به‌ویژه روز چهاردهم که دربارۀ آن پیامبر اعظم (صلی‌الله عليه وآله وسلم) می‌فرماید: هر کس که روز چهاردهم ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند پاداشی به او عنایت می‌کند که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه بر قلبی خطور کرده است<ref>مفاتیح نوین، به نقل از اقبال، ص ۶۵۶</ref>! | ||
== روز۲۷ == | ==روز۲۷== | ||
این روز که [[مبعث|عید مبعث]] است، یکی از چهار روزی است که در طول سال برای روزه گرفتن امتیاز ویژه دارد، و ثوابی برابر با روزه هفتاد سال دارد<ref>مفاتیح‌الجنان. شیخ عباس قمی</ref>. | این روز که [[مبعث|عید مبعث]] است، یکی از چهار روزی است که در طول سال برای روزه گرفتن امتیاز ویژه دارد، و ثوابی برابر با روزه هفتاد سال دارد<ref>مفاتیح‌الجنان. شیخ عباس قمی</ref>. | ||
== سه روز آخر؛ به ویژه روز آخر == | ==سه روز آخر؛ به ویژه روز آخر== | ||
حضرت پیامبر ( | حضرت پیامبر (صلی‌الله عليه وآله وسلم) درباره روزه ماه رجب می‌فرماید: هر کس یک روز از این ماه را روزه بگیرد، خشنودی عظیم خدا را به دست آورده، خشم الهی از او دور می‌شود، و درهای [[جهنم]] به روی او بسته خواهد شد! | ||
[[سالم]] می‌گوید: چند روزی از ماه رجب مانده بود که به خدمت [[جعفر بن محمد ( | [[سالم]] می‌گوید: چند روزی از ماه رجب مانده بود که به خدمت [[جعفر بن محمد (صادق)|امام صادق (علیه‌السلام)]] رسیدم. چون نظر مبارک آن حضرت بر من افتاد، فرمود: آیا در این ماه روزه گرفته‌ای؟ گفتم: نه به خدا، ای پسر رسول خدا! فرمود: آن قدر ثواب از دست داده‌ای که اندازه آن را کسی جز خدا نمی‌داند! به یقین، این ماهی است که خدا آن را بر ماه‌های دیگر فضیلت داده و احترام آن را عظیم نموده و گرامی‌داشتن روزه‌داران این ماه را بر خود واجب کرده. گفتم: | ||
'''یابن رسول اللّه'''، اگر در باقی مانده این ماه روزه بدارم آیا به بخشی از ثواب روزه‌داران آن نایل می‌شوم؟ فرمود: ای سالم، هر که ک روز از آخر این ماه را روزه بدارد، خدا او را از سختی سکرات [[مرگ]] و از هراس پس از مرگ و از عذاب قبر ایمن می‌کند؛ و هر که دو روز آخر این ماه را روزه بدارد، به آسانی از صراط می‌گذرد؛ و هر که سه روز آخر این ماه را روزه بدارد، از وحشت بزرگ [[قیامت|روز قیامت]] و از سختی‌های آن روز ایمن می‌شود و برات آزادی از آتش دوزخ را به او عطا می‌کنند<ref>مفاتیح نوین، به نقل از اقبال، ص ۶۸۲</ref>. | '''یابن رسول اللّه'''، اگر در باقی مانده این ماه روزه بدارم آیا به بخشی از ثواب روزه‌داران آن نایل می‌شوم؟ فرمود: ای سالم، هر که ک روز از آخر این ماه را روزه بدارد، خدا او را از سختی سکرات [[مرگ]] و از هراس پس از مرگ و از عذاب قبر ایمن می‌کند؛ و هر که دو روز آخر این ماه را روزه بدارد، به آسانی از صراط می‌گذرد؛ و هر که سه روز آخر این ماه را روزه بدارد، از وحشت بزرگ [[قیامت|روز قیامت]] و از سختی‌های آن روز ایمن می‌شود و برات آزادی از آتش دوزخ را به او عطا می‌کنند<ref>مفاتیح نوین، به نقل از اقبال، ص ۶۸۲</ref>. | ||
[[علی بن موسی (رضا)|امام رضا (علیه‌السلام)]] می‌فرماید: هر کس روز آخر ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند گناهانش را می‌آمرزد<ref>مقنعه، ص ۳۷۵</ref>. | [[علی بن موسی (رضا)|امام رضا (علیه‌السلام)]] می‌فرماید: هر کس روز آخر ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند گناهانش را می‌آمرزد<ref>مقنعه، ص ۳۷۵</ref>. | ||
== سه روز متوالی که پنج‌شنبه و جمعه و شنبه == | ==سه روز متوالی که پنج‌شنبه و جمعه و شنبه== | ||
در [[حدیث|روایات]] آمده است که هر کس سه روز از این ماه را که پنج‌شنبه و [[جمعه]] و شنبه باشد، روزه بگیرد، فضیلت بسیار به دست می‌آورد<ref>وسائل الشیعة، ج ۱۰، ص ۴۸۳</ref>. | در [[حدیث|روایات]] آمده است که هر کس سه روز از این ماه را که پنج‌شنبه و [[جمعه]] و شنبه باشد، روزه بگیرد، فضیلت بسیار به دست می‌آورد<ref>وسائل الشیعة، ج ۱۰، ص ۴۸۳</ref>. | ||
== پانویس == | ==جستارهای وابسته== | ||
* [[روزه]] | |||
* [[ثواب]] | |||
** [[مرگ]] | |||
* [[1 رجب]] | |||
==پانویس== | |||
{{پانویس}} | {{پانویس}} | ||
[[ur:رجب]] | [[ur:رجب]] | ||
{{تقویم قمری}} | |||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات]] | |||
[[رده:مفاهیم و اصطلاحات اسلامی]] | |||
[[رده:ماه‌های قمری]] | [[رده:ماه‌های قمری]] | ||
نسخهٔ کنونی تا ۹ ژوئیهٔ ۲۰۲۴، ساعت ۲۳:۴۸
رجب هفتمین ماه از ماه‌های قمری و یکی از ماه‌های حرام است. ماهی است که رحمت بی‌اندازه الهی بیش از پیش بر بندگان نازل شده است. اهمیت ماه رجب به اندازه‌ای است که خداوند شب آرزو‌ها را در این ماه قرار داده است. مؤمنان و کسانیکه اعمال این ماه را انجام می‌دهند رجبیون خوانده می‌شوند. در قیامت فرشته‌ای ندا می‌دهد: «أین الرجبیون» کجایند افرادی که ماه رجب را محترم شمرده و اعمالی از آن را انجام داده‌اند. بر اساس برخی روایات روز یکم ماه رجب روز ولادت امام محمد باقر (علیه‌السلام) در سال ۵۷ هجری، روز سوم روز شهادت امام علی النقی (علیه‌السلام) در سال ۲۵۴ هجری، روز دهم ولادت امام محمد تقی (علیه‌السلام)، روز سیزدهم روز ولادت امیرمؤمنان علی بن ابی‌طالب (علیه‌السلام) در داخل کعبه؛ ۱۲ سال قبل از بعثت رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم)، روز پانزدهم روز وفات حضرت زینب کبری (سلام الله علیها) در سال ۶۳ هجری، روز هجدهم روز وفات جناب ابراهیم فرزند رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم)، روز بیست و پنجم روز شهادت امام موسی بن جعفر (علیه‌السلام) در سال ۱۸۳ هجری، روز بیست و ششم مطابق روایتی روز وفات حضرت ابوطالب (علیه‌السلام) و روز بیست و هفتم روز بعثت پیامبر گرامی اسلام (صلی‌الله عليه وآله وسلم) است.
نسبت ماه رجب با خدا
با مطالعه منابع دینی می‌بینیم که خداوند متعال دو چیز را به خود نسبت می‌دهد و برای خود می‌داند:
- «ماه رجب»؛
- «روزه».
درباره ارزش ماه رجب پیامبر خاتم (صلی‌الله عليه وآله وسلم) می‌فرماید: رجب ماه گرامی خدا است که در آن، باران رحمتش را بر سر و روی بندگانش می‌ریزد[۱]. درباره ارزش روزه نیز می‌فرماید: خداوند می‌فرماید: روزه از آنِ من است و من، خود پاداش آن را می‌دهم[۲]. وقتی خدای مهربان ماه زیبای رجب را ماه خود می‌نامد و نیز روزه را برای خود می‌داند، طبیعی است که بین این دو پدیده الهی، ارتباطی عمیق باشد. آری چنین است که روزه در ماه مبارک رجب فضیلتی باورنکردنی دارد!
وجه نام‌گذاری ماه رجب
رجب به معنای بزرگ داشتن و عظیم شمردن است[۳]. ماه رجب به معنای ماهی است که بزرگ و محترم شمرده می‌شود. به نقل منابع لغوی، عرب از دوران پیش از اسلام این ماه را بزرگ می‌داشته و از جنگ در آن پرهیز می‌کرده است[۴] مُرَجَّب هم به معنای بزرگ داشته شده است. [۵].
ماه رجب با اوصاف و نام‌های دیگری نیز خوانده شده است. به این ماه رجب الفرد گویند؛ به این جهت که از سه ماه حرام دیگر که در پی هم واقع شده‌اند، یعنی ذی القعده، ذی الحجه و محرم جدا افتاده است. به این ماه رجب المُضَر نیز گویند، به این جهت که قبیله مُضَر (از اجداد پیامبر) برای این ماه احترام ویژه‌ای قائل بودند. رجب الاصم، رجب المُرَجَّب، رجب الحرام، مُنصَل الأَسِّنه و مُنصِل الألّ از دیگر نام‌های این ماه است[۶].
در نام‌گذاری این ماه به «رجب الاصب» و «رجب الاصم» از پیامبر اکرم (صلی‌الله عليه وآله وسلم) نقل است که فرمود: «یُسَمَّی شَهرُ الرَّجبِ الاَصَبَّ ِلاَنَّ الرّحمةَ تُصَبُّ عَلَی اُمَّتی فیهِ صَبّاً وَ یُقالُ الاصَمُّ لِاَنَّهُ نُهِیَ فیهِ عَن قِتالِ المُشرکینَ وَ هُوَ مِنَ الشُّهورِ الحُرُم[۷].» «ماه رجب را اصبّ نامیده‌اند چون در این ماه رحمت الهی بر امت من فرو می‌ریزد و ماه اصم می‌گویند چون در این ماه از جنگ با مشرکان نهی شده است وچون صدایی برای فرا خواندن به جنگ دراین ماه شنیده نمی‌شود گویا این ماه ازاین نظر ناشنواست.»
ارزش بی‌نظیر روزه در ماه رجب
حضرت پیامبر (صلی‌الله عليه وآله وسلم) دربارۀ روزه ماه رجب می‌فرماید: هر کس یک روز از این ماه را روزه بگیرد، خشنودی عظیم خدا را به دست آورده، خشم الهی از او دور می‌شود، و درهای جهنم به روی او بسته خواهد شد[۸]! نیز می‌فرماید: اگر به روزه‌دار ماه رجب به اندازه گستره زمین طلا داده شود، برتر از روزه اش نخواهد بود. پاداش این روزه با هیچ اجر دنیوی کامل نمی‌شود[۹].
فضیلت روزه گرفتن در ایام دیگر رجب
هر کسی روز آخر این ماه را روزه بدارد، خدا او را از سختی سکرات مرگ و از هراس پس از مرگ و از عذاب قبر ایمن می‌کند؛ و هر که دو روز آخر این ماه را روزه بدارد، به آسانی از صراط می‌گذرد؛ و هر که سه روز آخر این ماه را روزه بدارد، از وحشت بزرگ روز قیامت و از سختی‌های آن روز ایمن می‌شود و برات آزادی از آتش دوزخ را به او عطا می‌کنند.
روزه در هر روزی از ماه رجب ارزش و ثواب بسیار دارد. بسیاری از پیشگامان زهد و تقوا، همه این ماه را روزه می‌گیرند. رسول خدا (صلی‌الله عليه وآله وسلم) در یکی از سخنرانی‌های معنوی خود[۱۰]، روزه گرفتن در ماه رجب را می‌ستاید و ثواب کسی را که در این ماه ک روز روزه بگیرد بیان می‌فرماید؛ سپس ثواب کسی را که دو روز روزه بگیرد توضیح می‌فرماید؛ سپس ثواب کسی را که سه روز و چهار روز و پنج روز و... تا اجر و ثواب کسی که همه ماه رجب را روزه بگیرد بیان می‌فرماید و امت خود را به روزه داشتن همه ماه رجب تشویق می‌فرماید. با این حال، برای کسانی که توانایی ندارند همه ماه رجب را روزه بدارند، روزهای خاصی تعیین شده تا دست کم از ثواب این روزها محروم نباشند:
روز اول
در روایات آمده که هر که روز اول رجب را روزه بدارد، آتش دوزخ به فاصله یک سال راه، از او دور می‌شود. و آمده که حضرت نوح (علیه‌السلام) در این روز سوار کشتی شد و به همراهانش امر فرمود آن روز را روزه بدارند[۱۱].
روزهای ۱۳ و ۱۴ و ۱۵؛ به ویژه روز ۱۴
روزه گرفتن در روز سیزدهم و چهاردهم و پانزدهم ماه رجب که ایام البیض[۱۲] نام دارد ثواب فراوانی دارد[۱۳]. به‌ویژه روز چهاردهم که دربارۀ آن پیامبر اعظم (صلی‌الله عليه وآله وسلم) می‌فرماید: هر کس که روز چهاردهم ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند پاداشی به او عنایت می‌کند که نه چشمی دیده و نه گوشی شنیده و نه بر قلبی خطور کرده است[۱۴]!
روز۲۷
این روز که عید مبعث است، یکی از چهار روزی است که در طول سال برای روزه گرفتن امتیاز ویژه دارد، و ثوابی برابر با روزه هفتاد سال دارد[۱۵].
سه روز آخر؛ به ویژه روز آخر
حضرت پیامبر (صلی‌الله عليه وآله وسلم) درباره روزه ماه رجب می‌فرماید: هر کس یک روز از این ماه را روزه بگیرد، خشنودی عظیم خدا را به دست آورده، خشم الهی از او دور می‌شود، و درهای جهنم به روی او بسته خواهد شد!
سالم می‌گوید: چند روزی از ماه رجب مانده بود که به خدمت امام صادق (علیه‌السلام) رسیدم. چون نظر مبارک آن حضرت بر من افتاد، فرمود: آیا در این ماه روزه گرفته‌ای؟ گفتم: نه به خدا، ای پسر رسول خدا! فرمود: آن قدر ثواب از دست داده‌ای که اندازه آن را کسی جز خدا نمی‌داند! به یقین، این ماهی است که خدا آن را بر ماه‌های دیگر فضیلت داده و احترام آن را عظیم نموده و گرامی‌داشتن روزه‌داران این ماه را بر خود واجب کرده. گفتم: یابن رسول اللّه، اگر در باقی مانده این ماه روزه بدارم آیا به بخشی از ثواب روزه‌داران آن نایل می‌شوم؟ فرمود: ای سالم، هر که ک روز از آخر این ماه را روزه بدارد، خدا او را از سختی سکرات مرگ و از هراس پس از مرگ و از عذاب قبر ایمن می‌کند؛ و هر که دو روز آخر این ماه را روزه بدارد، به آسانی از صراط می‌گذرد؛ و هر که سه روز آخر این ماه را روزه بدارد، از وحشت بزرگ روز قیامت و از سختی‌های آن روز ایمن می‌شود و برات آزادی از آتش دوزخ را به او عطا می‌کنند[۱۶].
امام رضا (علیه‌السلام) می‌فرماید: هر کس روز آخر ماه رجب را روزه بگیرد، خداوند گناهانش را می‌آمرزد[۱۷].
سه روز متوالی که پنج‌شنبه و جمعه و شنبه
در روایات آمده است که هر کس سه روز از این ماه را که پنج‌شنبه و جمعه و شنبه باشد، روزه بگیرد، فضیلت بسیار به دست می‌آورد[۱۸].
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ عیون اخبار الرضا (علیه‌السلام)، ج ۲، ص ۷۱
- ↑ مصباح الشریعه، ص ۱۳۶: «قال تعالی الصوم لی و انا اجزی به»
- ↑ مجمع البحرین، ج۲، ۶۷؛ النهایه فی غریب الحدیث و الاثر، ج۲، ۱۹۷؛ مسعودی، ج۲، ص۱۸۹
- ↑ مجمع البحرین، ج۲، ۶۷
- ↑ مجمع البحرین، ج۲، ۶۷
- ↑ دهخدا، علی اکبر، لغتنامه، ج۲۴، ص۲۹۰
- ↑ وسائل الشیعه، شیخ حر عاملی، ج۱۰، ص۵۱۱
- ↑ مفاتیح نوین، به نقل از اقبال، ص ۶۳۴
- ↑ امالی صدوق، ص ۵۳۴
- ↑ امالی شیخ صدوق، ص ۵۳۴
- ↑ مفاتیح‌الجنان شیخ عباس قمی
- ↑ الایام البیض یعنی روزهای درخشان
- ↑ مفاتیح نوین، به نقل از اقبال، ص ۶۵۶
- ↑ مفاتیح نوین، به نقل از اقبال، ص ۶۵۶
- ↑ مفاتیح‌الجنان. شیخ عباس قمی
- ↑ مفاتیح نوین، به نقل از اقبال، ص ۶۸۲
- ↑ مقنعه، ص ۳۷۵
- ↑ وسائل الشیعة، ج ۱۰، ص ۴۸۳
