عربستان سعودی: تفاوت میان نسخه‌ها

از ویکی‌وحدت
بدون خلاصۀ ویرایش
بدون خلاصۀ ویرایش
خط ۱۰۱: خط ۱۰۱:
==شهر مکه (Mecca)==
==شهر مکه (Mecca)==


شهر مکه یکی از شهرهای مهم در جهان اسلام و شهر مذهبي و تاریخی این کشور است و بخاطر قرار داشتن کعبه ، قبله‌گاه مسلمانان در آن مقدس‌ترین شهر در اسلام به ‌شمار می‌رود.
شهر [[مکه]] یکی از شهرهای مهم در [[جهان اسلام]] و شهر مذهبي و تاریخی این کشور است و بخاطر قرار داشتن [[کعبه]] ، قبله‌گاه مسلمانان در آن مقدس‌ترین شهر در اسلام به ‌شمار می‌رود.


مكه، شهر كعبه و شهر مسجدالحرام است مركز ظهور دين اسلام، سرزمينى مقدس از آغاز خلقت و خاصه از زمان حضرت ابراهیم عليه السلام ، نخستين آيه هاى قرآن کریم نيز در مكه بر حضرت محمد (ص) فرود آمد و بمدت سيزده سال ادامه داشت.
مكه، شهر كعبه و شهر [[مسجدالحرام]] است مركز ظهور دين اسلام، سرزمينى مقدس از آغاز خلقت و خاصه از زمان [[حضرت ابراهیم]] عليه السلام ، نخستين آيه هاى [[قرآن]] کریم نيز در مكه بر [[حضرت محمد]] (ص) فرود آمد و بمدت سيزده سال ادامه داشت.


سرزمينى كه زادگاه رسول اکرم و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و بسیاری از صحابه گرانقدر صدر اسلام و نیز محل بعثت پیامبر اسلام بوده است.
سرزمينى كه زادگاه رسول اکرم و [[حضرت فاطمه]] زهرا سلام الله علیها و بسیاری از صحابه گرانقدر صدر اسلام و نیز محل بعثت پیامبر اسلام بوده است.


اين شهر پيش از اسلام به سبب خانه وجود كعبه در آنجا مركز تجارت شبه جزيره عربستان بوده است.
اين شهر پيش از اسلام به سبب خانه وجود كعبه در آنجا مركز تجارت شبه جزيره عربستان بوده است.
خط ۱۱۱: خط ۱۱۱:
برخي از علماء اسلام برآنند که نام مکه، به دليل کمي آب در آن جاست. برخي هم گفته اند كه مکه از آن روي مکه ناميده شده است که گناهان را محو مي کند.
برخي از علماء اسلام برآنند که نام مکه، به دليل کمي آب در آن جاست. برخي هم گفته اند كه مکه از آن روي مکه ناميده شده است که گناهان را محو مي کند.


شهر مقدس مكه، ام القرى نيز ناميده مى شود. اين نام براى اين شهر، در دو آيه از قرآن مجيد اطلاق شده است . «ام القرى» مادر آبادي ها، شهر مكه. علت اين كه به مكه «ام القرى» گفته مى شود اين است كه طبق رواياتى پس از فروكش كردن طوفان نوح، نخستين خشكى كه از آب بيرون زد سرزمين مكه بود. اين واقعه را دحوالارض مى گويند. لذا به مكه مادر آبادي ها گفته شد.
شهر مقدس مكه، [[ام القرى]] نيز ناميده مى شود. اين نام براى اين شهر، در دو آيه از قرآن مجيد اطلاق شده است . «ام القرى» مادر آبادي ها، شهر مكه. علت اين كه به مكه «ام القرى» گفته مى شود اين است كه طبق رواياتى پس از فروكش كردن طوفان [[نوح]]، نخستين خشكى كه از آب بيرون زد سرزمين مكه بود. اين واقعه را [[دحوالارض]] مى گويند. لذا به مكه مادر آبادي ها گفته شد.


از نام هاى معروف مكه كه بيانگر احترام فوق العاده و قداست بيش از حد اين سرزمين مقدس است، نام «بلدالأمين» مى باشد. اين نام به همين صورت در قرآن کریم آمده و مورد قسم و سوگند الهى واقع شده است.
از نام هاى معروف مكه كه بيانگر احترام فوق العاده و قداست بيش از حد اين سرزمين مقدس است، نام '''<big>بلدالأمين</big>''' مى باشد. اين نام به همين صورت در قرآن کریم آمده و مورد قسم و سوگند الهى واقع شده است.


'''<big>قدمت مكه</big>'''
'''<big>قدمت مكه</big>'''


منطقه مكه از قديم الايام در مسير كاروانيان راه يمن و شام بود ولى تاريخ جغرافيايى و آبادانى اش با اسكان حضرت هاجر و حضرت اسماعیل عليه السلام در آن شروع مى شود. آن زمان كه حضرت ابراهيم پيامبر عظيم الشأن همسر و فرزند خود را به امر الهى در بيابان غير ذى ذرع و بى آب و علف ساكن ساخت، به اراده الهى چشمه آبى زير پاى كودك حضرت هاجر عليه السلام جوشيد و با پيدايش آب زمزم كه در حدود مكه بسر مى بردند در اين نقطه اقامت گزيدند تا كه كعبه به دست تواناى پيامبر گرانقدر حضرت ابراهيم (ع) و با كمك فرزندش حضرت اسماعيل (ع) بنا گرديد.
منطقه مكه از قديم الايام در مسير كاروانيان راه [[يمن]] و شام بود ولى تاريخ جغرافيايى و آبادانى اش با اسكان حضرت هاجر و حضرت اسماعیل عليه السلام در آن شروع مى شود. آن زمان كه [[حضرت ابراهيم]] پيامبر عظيم الشأن همسر و فرزند خود را به امر الهى در بيابان غير ذى ذرع و بى آب و علف ساكن ساخت، به اراده الهى چشمه آبى زير پاى كودك [[حضرت هاجر]] عليه السلام جوشيد و با پيدايش آب زمزم كه در حدود مكه بسر مى بردند در اين نقطه اقامت گزيدند تا كه كعبه به دست تواناى پيامبر گرانقدر حضرت ابراهيم (ع) و با كمك فرزندش حضرت اسماعيل (ع) بنا گرديد.


'''<big>آب و هواي مكه</big>'''
'''<big>آب و هواي مكه</big>'''
خط ۱۲۹: خط ۱۲۹:
'''<big>مسجدالحرام</big>'''
'''<big>مسجدالحرام</big>'''


مسجدي است بسيار باعظمت که در فضيلت و شرافت بي نظير مي باشد، يک نماز در آن برابري مي کند با صد هزار نماز در مساجد ديگر، پس بايستي وقت را غنيمت شمرده و از فضيلت هاي معنوي مسجدالحرام حداکثر بهره را بُرد. کعبه در وسط مسجدالحرام قرار دارد.
مسجدي است بسيار باعظمت که در فضيلت و شرافت بي نظير مي باشد، يک نماز در آن برابري مي کند با صد هزار نماز در مساجد ديگر، پس بايستي وقت را غنيمت شمرده و از فضيلت هاي معنوي مسجدالحرام حداکثر بهره را بُرد. کعبه در وسط [[مسجدالحرام]] قرار دارد.


'''<big>حجر اسماعيل</big>'''
'''<big>حجر اسماعيل</big>'''


بنايي است به شکل نيم دايره با ديواري به ارتفاع يک متر و 30 سانتيمتر که در جانب شمالي کعبه قرار دارد، و قبر حضرت اسماعیل علیه السلام و هاجر، مادر آن حضرت در آن جا مي باشد، و بنابر بعضی روايات قبور جمعي از انبياء عليهم السلام هم در آن جا است.
بنايي است به شکل نيم دايره با ديواري به ارتفاع يک متر و 30 سانتيمتر که در جانب شمالي کعبه قرار دارد، و قبر [[حضرت اسماعیل]] علیه السلام و هاجر، مادر آن حضرت در آن جا مي باشد، و بنابر بعضی روايات قبور جمعي از انبياء عليهم السلام هم در آن جا است.


'''<big>مقام ابراهيم</big>'''
'''<big>مقام ابراهيم</big>'''
خط ۱۴۱: خط ۱۴۱:
'''<big>زمزم</big>'''
'''<big>زمزم</big>'''


نام چاه آبي است که خداوند به لطف خود در زير پاي حضرت اسماعيل جاري ساخت، و در طول تاريخ و پيش آمد حوادث، بارها مرمَّت ولايروبي گرديده، و فعلاً آب آن نيز مورد استفاده حُجّاج بيت الله الحرام قرار مي گيرد. آب آن مورد توجه خاص نبي اکرم (ص) بوده و در طول تاريخ اسلام مؤمنين بدان تبرک مي جسته اند. آب زمزم، مبارک و موجب شفاست.
نام چاه آبي است که خداوند به لطف خود در زير پاي حضرت اسماعيل جاري ساخت، و در طول تاريخ و پيش آمد حوادث، بارها مرمَّت ولايروبي گرديده، و فعلاً آب آن نيز مورد استفاده [[حُجّاج بيت الله الحرام]] قرار مي گيرد. آب آن مورد توجه خاص نبي اکرم (ص) بوده و در طول تاريخ اسلام مؤمنين بدان تبرک مي جسته اند. [[آب زمزم]]، مبارک و موجب شفاست.


'''<big>صفا و مروه</big>'''
'''<big>صفا و مروه</big>'''


صفا در سمت جنوب شرقي و مروه در سمت شمال شرقي کعبه قرار دارند. منظره صفا و مروه بسيار زيبا و باشکوه مي باشد.
صفا در سمت جنوب شرقي و مروه در سمت شمال شرقي کعبه قرار دارند. منظره [[صفا]] و [[مروه]] بسيار زيبا و باشکوه مي باشد.


'''<big>شعب و قبرستان ابيطالب</big>'''
'''<big>شعب و قبرستان ابيطالب</big>'''
خط ۱۵۱: خط ۱۵۱:
شعب و قبرستان ابيطالب در شمال شرقي مسجدالحرام و در نزديکي صفا و مروه واقع و نزديك محل ولادت رسول خدا (ص) و فاطمه زهرا (س) است.
شعب و قبرستان ابيطالب در شمال شرقي مسجدالحرام و در نزديکي صفا و مروه واقع و نزديك محل ولادت رسول خدا (ص) و فاطمه زهرا (س) است.


قبرستان ابيطالب محل دفن بسياري از صحابه بزرگوار رسول الله (ص) خاصه همسر گرامي ايشان ام المومنين حضرت خديجه (س) و فرزند گرامي رسول الله (ص) اسماعيل مي باشد .
قبرستان ابيطالب محل دفن بسياري از صحابه بزرگوار رسول الله (ص) خاصه همسر گرامي ايشان ام المومنين [[حضرت خديجه]] (س) و فرزند گرامي رسول الله (ص) اسماعيل مي باشد .


'''<big>غار حرا</big>'''
'''<big>غار حرا</big>'''


جبل النور، اسم کوهي است در داخل شهر مکه، و در آن غاري مي باشد به نام غارِ حِرا که رسول اکرم (ص) قبل از بعثت در آن به تفکر و عبادت خداوند مي پرداخت تا اين که در 27 رجب جبرئيل امين بر آن حضرت نازل شد، و با آوردن آيات سوره علق آن حضرت به نبوت مبعوث شد.
[[جبل النور]]، اسم کوهي است در داخل شهر مکه، و در آن غاري مي باشد به نام [[غارِ حِرا]] که رسول اکرم (ص) قبل از بعثت در آن به تفکر و عبادت خداوند مي پرداخت تا اين که در 27 رجب [[جبرئيل]] امين بر آن حضرت نازل شد، و با آوردن آيات سوره علق آن حضرت به نبوت مبعوث شد.


'''
'''
<big>عرفات ، مشعر و منی</big>'''
<big>عرفات ، مشعر و منی</big>'''


سرزمين عرفات بيابان وسيع و همواري است که در شمال مکه در مسافت حدود 21 کيلومتري واقع شده و از حد حرم خارج است. عرفات سرزميني است که حضرت آدم و حوّا عليهماالسلام بعد از جدايي طولاني، در اين سرزمين به يکديگر رسيدند، و نسبت به هم آشنا و عارف گرديدند. عرفات سرزميني است که آدم در اين سرزمين اعتراف به گناه خويش کرده است. عرفات سرزميني است که دعا در آن مستجاب است، کوه عرفات را «جبل الرحمه» مي گويند، و امام حسين عليه السلام دعاي معروف عرفه را در کنار همين کوه خواندند . وقوف در سرزمين هاي عرفات ، مشعر الحرام و مني از ارکان حج مي باشد.
سرزمين [[عرفات]] بيابان وسيع و همواري است که در شمال مکه در مسافت حدود 21 کيلومتري واقع شده و از حد حرم خارج است. عرفات سرزميني است که حضرت آدم و حوّا عليهماالسلام بعد از جدايي طولاني، در اين سرزمين به يکديگر رسيدند، و نسبت به هم آشنا و عارف گرديدند. عرفات سرزميني است که آدم در اين سرزمين اعتراف به گناه خويش کرده است. عرفات سرزميني است که [[دعا]] در آن مستجاب است، کوه عرفات را «جبل الرحمه» مي گويند، و [[امام حسين]] عليه السلام دعاي معروف عرفه را در کنار همين کوه خواندند . وقوف در سرزمين هاي عرفات ، [[مشعر]] الحرام و مني از ارکان حج مي باشد.


اين شهر داراي ده ها مسجد و مراكزي است كه ياد و خاطره اي از حضرت محمد (ص) و يا اصحاب گرامي ايشان را در خود جاي داده اند.
اين شهر داراي ده ها مسجد و مراكزي است كه ياد و خاطره اي از حضرت محمد (ص) و يا اصحاب گرامي ايشان را در خود جاي داده اند.
خط ۱۶۷: خط ۱۶۶:
==شهر مدینه (Medina)==
==شهر مدینه (Medina)==


اين شهر نيز از شهرهاي مهم و اصلي اسلامي محسوب شده كه در شمال ریاض قرار گرفته و آب‌و هوایی خشک و بیابانی با تابستان‌های داغ و زمستان‌های سرد دارد. شهر مدینه محل زندگي و مدفن هزاران تن از صحابه كرام رسول الله و ائمه اطهار و اهل بيت عليهم السلام و نيز مزار خاتم الانبياء حضرت محمد مصطفي (ص) در اين شهر تاريخي واقع مي باشد كه ساليانه ميليون ها نفر از مسلمان ها براي زيارت به اين شهر مشرف شده و موفق به اداي نماز و دعا و نيايش در مسجد نبوي كه مهمترين مسجد پس از مسجد الحرام در اسلام است مي گردند .
اين شهر نيز از شهرهاي مهم و اصلي اسلامي محسوب شده كه در شمال ریاض قرار گرفته و آب‌و هوایی خشک و بیابانی با تابستان‌های داغ و زمستان‌های سرد دارد. شهر [[مدینه]] محل زندگي و مدفن هزاران تن از صحابه كرام رسول الله و ائمه اطهار و اهل بيت عليهم السلام و نيز مزار خاتم الانبياء حضرت محمد مصطفي (ص) در اين شهر تاريخي واقع مي باشد كه ساليانه ميليون ها نفر از مسلمان ها براي زيارت به اين شهر مشرف شده و موفق به اداي [[نماز]] و دعا و نيايش در مسجد نبوي كه مهمترين مسجد پس از مسجد الحرام در اسلام است مي گردند .
 
نام قديمي اين شهر يثرب بود كه پس از هجرت پیامبر اسلام ، به مدینةالنبی (شهر پیامبر) تغيير نام يافت . فاصله مدینه تا مکه حدود ۴۲۰ کیلومتر است.


نام قديمي اين شهر [[يثرب]] بود كه پس از هجرت پیامبر اسلام ، به مدینةالنبی (شهر پیامبر) تغيير نام يافت . فاصله مدینه تا مکه حدود ۴۲۰ کیلومتر است.
مدينه النبي(ع) صدها اثر و مسجد و خاطره از رسول الله (ع) و خاندان گرامي و اصحاب پاك ايشان را در خود جاي داده است .
مدينه النبي(ع) صدها اثر و مسجد و خاطره از رسول الله (ع) و خاندان گرامي و اصحاب پاك ايشان را در خود جاي داده است .





نسخهٔ ‏۲۳ ژانویهٔ ۲۰۲۱، ساعت ۱۰:۵۹


نام کشور فارسی: عربستان سعودی عربی:المملکة العربیة السعودیة انگلیسی
مکان خاورمیانه
نوع حکومت پادشاهی مطلقه اسلامی متمرکز
پایتخت ریاض
واحد پول ریال سعودی (SR) (SAR)
زبان عربی نوین معیار
دین رسمی اسلام سنی (وهابی) شیعه اقلیت
جمعیت 34,813,871

عربستان سعودی با نام رسمی پادشاهی عربی سَعودی (به عربی: المملکة العربیة السعودیة) بزرگترین کشور در باختر آسیا است. این کشور که بخش عمده شبه‌جزیره عربستان را دربر گرفته‌است از شمال با عراق، اردن و کویت از سوی خاور با امارات متحده عربی، قطر و خلیج فارس از جنوب خاوری با عمان از سوی جنوب با یمن و از سوی باختر با دریای سرخ هم‌مرز است. جایگاه‌های مهم دینی مسلمانان هم‌چون کعبه، قبرستان بقیع، مسجد النبی و آرامگاه پیامبر اسلام در این کشور جای دارد. بیشتر ساکنان این کشور سنی مذهب هستند و شیعیان به صورت اقلیت در این کشور زندگی می‌کنند. شیعیان در این کشور به سبب سیاست‌های خاص مذهبی حکومت سعودی در شرایط سختی به سر می‌برند و علی‌رغم همه تلاش‌های صورت گرفته هنوز وضع آنان بهبودی نیافته است.آل سعود خاندان سلطنتی حاکم بر بخش‌هایی از شبه جزیره عرب و سپس سراسر عربستان سعودی، از سده هجدهم تا کنون است. این خاندان برای گسترش و تثبیت حکومت خود و بر اساس آیین وهابیت که غیر از وهابیان را کافر می‌داند.

تاریخچه

عربستان احتمالاً محل اولیه‌ زندگی سامی‌ها بوده‌ است که از ۴ هزار سال پیش از میلاد مسیح به میان‌ رودان و فلسطین کوچ نمودند و بعدها به آشوری‌ها، بابلی‌ها، کنعانی‌ها و آمور‌ی‌ها معروف شدند. دوران باستان –در هزار سال اول پیش از میلاد– فرمانروایی منائیان در بخش عسیر و در جنوب حجاز، در درازای کرانۀ دریای سرخ برقرار شده بود. در سدۀ یکم پیش از میلاد، منائیان از مرکز تجارت خود در ددان (الاولی) دست کشیدند. منائیان یک مرکز تجاری در بخش شمال مدائن ایجاد نمودند. در بخش خاوری، کشور دیلمون جای داشت که به ظاهر یک مرکز سیاسی – فرهنگی واقع در کرانۀ خلیج فارس بود. برخی این محل را همان جزیره بحرین دانسته‌اند. اگرچه بخش‌هایی از سرزمین اصلی نیز بخشی آن بوده‌است و با زمین‌های درونی که اکنون عربستان سعودی نامیده می‌شود، روابط بازرگانی داشته‌است.[۱]

کشور عربستان در دوران اسلامی تحت حاکمیت حکومت‌های اسلامی بوده است. این کشور از سال ۱۷۴۴ تحت سلطه حکومت سعودی قرار گرفت و هرچند طی دو مرحله، حکومت از دست آل سعود خارج شد اما از سال ۱۹۰۲ که دوره سوم حکومت آل سعود با تصرف ریاض توسط ملک عبدالعزیز بن عبدالرحمان شروع شد، این دوره همچنان ادامه دارد.[۲]

عربستان پیش از اسلام

عربستان پیش از اسلام عموماً بایر و آتش فشانی بوده و این امر کشاورزی را جز در جوار واحه‌ها و چشمه‌سارها، دشوار می‌نمود؛ بنابراین شهرها و دیارها در عربستان موقعیتی پراکنده و دور از هم داشتند و در بین آن‌ها دو شهر مکه و مدینه جزو شهرهای مهم عربستان محسوب می‌شدند.
اجتماعی زندگی کردن برای زنده ماندن در شرایط صحرایی لازم بوده؛ بدون یاری یکدیگر و تشکیل قبیله، محیط ناملایم و شرایط سخت زندگی در صحرا حیات انسانی را غیرممکن می‌ساخت. نیاز به همبستگی و اتحاد افراد به عنوان یک گروه، موجبات تشکیل قبیله را فراهم می‌ساخت و این گروه‌های قبیله‌ای بر اساس وابستگی‌های خونی و قوم و خویشی تشکیل می‌شد.
مردم عربستان یا کوچ‌نشین یا ساکن یک ناحیه بودند. گروه اول به صورت مداوم در تلاش برای یافتن آب و چراگاه برای حیواناتشان بوده، در حالی که گروه دوم با تکیه بر تجارت یا کشاورزی امرار معاش و گذران زندگی می‌نمودند.
به‌دلیل شرایط سخت زندگی، کوچ نشینان برای ادامه زندگی تا حدی مجبور به یورش به کاروان‌ها و واحه‌های اطراف بوده و بنابراین از منظر آنان این‌گونه غارتها و چپاول‌گری‌ها، تبه‌کاری به‌حساب نمی‌آمد.مدینه به صورت عمده یک مرکز کشاورزی بود، در حالی که مکه یک مرکز مهم تجاری برای بسیاری از قبایل اطراف محسوب می‌گشت که شامل چند سرزمینی که شامل؛دولت عاد، یمن، اردن و دیگر بود.[۳]

پادشاهی سعودی

حکومت پادشاهی سعودی در سال ۱۷۵۰ (میلادی) به وسیله محمد بن سعود پایه ریزی شد. پس از وی ملک عبدالعزیز با پشتیبانی شیخ محمد بن عبدالوهاب، شهر ریاض را به تصرف درآورد. در زمان عبدالعزیز، استان عسیر، تهامه، حجاز، عمان، احساء، قطیف، زیاره، بحرین، وادی الدواسر، الخرج، محمل، وشم، سُدَیر، استان قصیم، المجمعه، منیح، رنیّه و تربة تحت تصرف وهابیان درآمد. سعود بن عبدالعزیز کشورگشایی‌های وهابیان را در شبه جزیره عربستان تا خلیج فارس ادامه داد. در زمان ابراهیم بن سعود، عربستان از مصر شکست خورد و طوسون پاشا، فرمانده سپاه مصر، مکه را فتح کرد. اما نتوانست در مدینه پیشروی کند و به قاهره بازگشت. پس از طوسون پاشا، برادرش ابراهیم محمد علی پاشا نجد را گرفت و خود را به درعیه (پایتخت آل سعود) رساند و آن را به محاصره درآورد. این بار نیز مقاومت وهابیان را بار دیگر در هم شکست. دوران فرمانروایی عبدالله بن سعود آل سعود، اوج نفوذ فرهنگ اروپا در عربستان بود تا این که عبدالله بن سعود شکست خورد و به دستور ابراهیم پاشا محکوم به اعدام شد.
نخستین تلاش در زمینه برپایی دوباره فرمانروایی آل سعود توسط مشاری بن عبد الرحمن بن حسن بن مشاری آل سعود بود. پس از وی ترکی بن عبدالله آل سعود، ریاض را اشغال کرد. فیصل بن ترکی بن سعید ایجاد فرمانروایی دوم آل سعود را اعلام نمود. خالد بن سعود بن عبد العزیز آل سعود به فرمانروایی نجد منصوب شد، اما عرب‌ها بر وی شوریده، او را از ریاض بیرون کردند. در دوران فرمانروایی عبدالله بن ثنیان بن ابراهیم آل سعود، مصر ارتش خود را از عربستان فراخواند. عبدالله بن فیصل بن ترکی بن عبدالله آل سعود با همدستی قبیله عجمان و سعود به بخش احساء حمله کرد. سعود بن فیصل بن ترکی آل سعود، قطیف را دوباره به سرزمین‌های سعودی افزود. عبدالرحمن بن فیصل به درگیری با فرمانروایی آل رشید پرداخت و سرانجام از آن‌ها شکست خورد و فرمانروایی دوم سعودی نیز از بین رفت.

فرمانروایی سوم سعودی را ملک عبدالعزیز بنیان نهاد و از ۱۹۰۲ تا ۱۹۵۳ حکومت کرد. پس از مرگ عبدالعزیز، پسران دیگرش با نام‌های سعود بن عبدالعزیز (حکومت ۱۹۵۳–۱۹۶۴) فیصل بن عبدالعزیز (حکومت ۱۹۶۴–۱۹۷۵) و خالد بن عبدالعزیز (۱۹۷۵–۱۹۸۲) و فهد بن عبدالعزیز (حکومت ۱۹۸۲–۲۰۰۵) در پی یکدیگر به پادشاهی رسیدند. فهد بن عبدالعزیز لقب خادم الحرمین الشریفین را برای خود برگزید. وی برای گسترش آیین وهابیت کوشش بسیار نمود و روابط و مناسبات سیاسی با جهان غرب ایجاد کرد. با مرگ فهد، برادرش عبدالله بن عبدالعزیز به پادشاهی عربستان رسید. عبدالله در ۲۳ ژانویه ۲۰۱۵ میلادی درگذشت و برادر و ولیعهد وی سلمان بن عبدالعزیز آل سعود به پادشاهی رسید.[۴]

تقسیمات کشوری و نحوه اداره مناطق

کشور عربستان سعودی متشکل از ۱۳ استان است:

باحه تبوک جازان جوف حائل مرزهای شمالی ریاض استان شرقیه عسیر قصیم مدینه مکه نجران[۵]

کشور عربستان‌سعودی از نظر تقسیمات کشوری (اداری) به 13 منطقه یا استان تقسیم شده و مسئولیت اداره هر منطقه برعهده یک امیر از خاندان بزرگ سعودی است. این امرا در حوزه تحت مسئولیت خود از اختیارات کامل برخوردار هستند و سطح آنان از نظر کشوری در مرتبه وزراء است. مناطق 13 گانه عربستان عبارتند از: الشرقیه- الریاض- الحائل- القصیم- التبوک- المدینه‌المنوره- مکه‌المکرمه- الباحه- العسیر- نجران- جوف- جیزان و الحدودالشمالیه که مهمترین مناطق از نظر مذهبی مدینه و مکه و از نظر اقتصادی منطقه شرقیه است که بیشترین سکنه آنرا شیعیان تشکیل می‌دهند.[۶]

شهر مکه (Mecca)

شهر مکه یکی از شهرهای مهم در جهان اسلام و شهر مذهبي و تاریخی این کشور است و بخاطر قرار داشتن کعبه ، قبله‌گاه مسلمانان در آن مقدس‌ترین شهر در اسلام به ‌شمار می‌رود.

مكه، شهر كعبه و شهر مسجدالحرام است مركز ظهور دين اسلام، سرزمينى مقدس از آغاز خلقت و خاصه از زمان حضرت ابراهیم عليه السلام ، نخستين آيه هاى قرآن کریم نيز در مكه بر حضرت محمد (ص) فرود آمد و بمدت سيزده سال ادامه داشت.

سرزمينى كه زادگاه رسول اکرم و حضرت فاطمه زهرا سلام الله علیها و بسیاری از صحابه گرانقدر صدر اسلام و نیز محل بعثت پیامبر اسلام بوده است.

اين شهر پيش از اسلام به سبب خانه وجود كعبه در آنجا مركز تجارت شبه جزيره عربستان بوده است.

برخي از علماء اسلام برآنند که نام مکه، به دليل کمي آب در آن جاست. برخي هم گفته اند كه مکه از آن روي مکه ناميده شده است که گناهان را محو مي کند.

شهر مقدس مكه، ام القرى نيز ناميده مى شود. اين نام براى اين شهر، در دو آيه از قرآن مجيد اطلاق شده است . «ام القرى» مادر آبادي ها، شهر مكه. علت اين كه به مكه «ام القرى» گفته مى شود اين است كه طبق رواياتى پس از فروكش كردن طوفان نوح، نخستين خشكى كه از آب بيرون زد سرزمين مكه بود. اين واقعه را دحوالارض مى گويند. لذا به مكه مادر آبادي ها گفته شد.

از نام هاى معروف مكه كه بيانگر احترام فوق العاده و قداست بيش از حد اين سرزمين مقدس است، نام بلدالأمين مى باشد. اين نام به همين صورت در قرآن کریم آمده و مورد قسم و سوگند الهى واقع شده است.

قدمت مكه

منطقه مكه از قديم الايام در مسير كاروانيان راه يمن و شام بود ولى تاريخ جغرافيايى و آبادانى اش با اسكان حضرت هاجر و حضرت اسماعیل عليه السلام در آن شروع مى شود. آن زمان كه حضرت ابراهيم پيامبر عظيم الشأن همسر و فرزند خود را به امر الهى در بيابان غير ذى ذرع و بى آب و علف ساكن ساخت، به اراده الهى چشمه آبى زير پاى كودك حضرت هاجر عليه السلام جوشيد و با پيدايش آب زمزم كه در حدود مكه بسر مى بردند در اين نقطه اقامت گزيدند تا كه كعبه به دست تواناى پيامبر گرانقدر حضرت ابراهيم (ع) و با كمك فرزندش حضرت اسماعيل (ع) بنا گرديد.

آب و هواي مكه

مکه شهرى است كوهستانى و خشك و سوزان و در تابستان، هوايش بسيار گرم است و شب ها، در تابستان هوايش بهتر شود.

حرم

اطراف مکه مكرمه ، محدوده اي به عنوان حرم در نظر گرفته شده است، و حرم از هر جانب مکه عبارت از آن حدي است که نمي شود بدون احرام از آن حد گذشت، و خداوند متعال آن حد را محل امن براي انسان و حتي حيوان و گياه قرار داده است.

مسجدالحرام

مسجدي است بسيار باعظمت که در فضيلت و شرافت بي نظير مي باشد، يک نماز در آن برابري مي کند با صد هزار نماز در مساجد ديگر، پس بايستي وقت را غنيمت شمرده و از فضيلت هاي معنوي مسجدالحرام حداکثر بهره را بُرد. کعبه در وسط مسجدالحرام قرار دارد.

حجر اسماعيل

بنايي است به شکل نيم دايره با ديواري به ارتفاع يک متر و 30 سانتيمتر که در جانب شمالي کعبه قرار دارد، و قبر حضرت اسماعیل علیه السلام و هاجر، مادر آن حضرت در آن جا مي باشد، و بنابر بعضی روايات قبور جمعي از انبياء عليهم السلام هم در آن جا است.

مقام ابراهيم

محلي است در نزديک کعبه، به فاصله حدود 13 متر، داراي گنبدي کوچک که با شيشه احاطه شده، و در آن سنگي قرار دارد، که گفته مي شود حضرت ابراهیم خليل عليه السلام بر آن ايستاده، و مردم را به حج خدا دعوت کرده است، و اثر پاهاي مبارکش در آن پيدا مي باشد، حجاج محترم نماز طواف خود را پشت اين مقام بجاي مي آورند.

زمزم

نام چاه آبي است که خداوند به لطف خود در زير پاي حضرت اسماعيل جاري ساخت، و در طول تاريخ و پيش آمد حوادث، بارها مرمَّت ولايروبي گرديده، و فعلاً آب آن نيز مورد استفاده حُجّاج بيت الله الحرام قرار مي گيرد. آب آن مورد توجه خاص نبي اکرم (ص) بوده و در طول تاريخ اسلام مؤمنين بدان تبرک مي جسته اند. آب زمزم، مبارک و موجب شفاست.

صفا و مروه

صفا در سمت جنوب شرقي و مروه در سمت شمال شرقي کعبه قرار دارند. منظره صفا و مروه بسيار زيبا و باشکوه مي باشد.

شعب و قبرستان ابيطالب

شعب و قبرستان ابيطالب در شمال شرقي مسجدالحرام و در نزديکي صفا و مروه واقع و نزديك محل ولادت رسول خدا (ص) و فاطمه زهرا (س) است.

قبرستان ابيطالب محل دفن بسياري از صحابه بزرگوار رسول الله (ص) خاصه همسر گرامي ايشان ام المومنين حضرت خديجه (س) و فرزند گرامي رسول الله (ص) اسماعيل مي باشد .

غار حرا

جبل النور، اسم کوهي است در داخل شهر مکه، و در آن غاري مي باشد به نام غارِ حِرا که رسول اکرم (ص) قبل از بعثت در آن به تفکر و عبادت خداوند مي پرداخت تا اين که در 27 رجب جبرئيل امين بر آن حضرت نازل شد، و با آوردن آيات سوره علق آن حضرت به نبوت مبعوث شد.

عرفات ، مشعر و منی

سرزمين عرفات بيابان وسيع و همواري است که در شمال مکه در مسافت حدود 21 کيلومتري واقع شده و از حد حرم خارج است. عرفات سرزميني است که حضرت آدم و حوّا عليهماالسلام بعد از جدايي طولاني، در اين سرزمين به يکديگر رسيدند، و نسبت به هم آشنا و عارف گرديدند. عرفات سرزميني است که آدم در اين سرزمين اعتراف به گناه خويش کرده است. عرفات سرزميني است که دعا در آن مستجاب است، کوه عرفات را «جبل الرحمه» مي گويند، و امام حسين عليه السلام دعاي معروف عرفه را در کنار همين کوه خواندند . وقوف در سرزمين هاي عرفات ، مشعر الحرام و مني از ارکان حج مي باشد.

اين شهر داراي ده ها مسجد و مراكزي است كه ياد و خاطره اي از حضرت محمد (ص) و يا اصحاب گرامي ايشان را در خود جاي داده اند.

شهر مدینه (Medina)

اين شهر نيز از شهرهاي مهم و اصلي اسلامي محسوب شده كه در شمال ریاض قرار گرفته و آب‌و هوایی خشک و بیابانی با تابستان‌های داغ و زمستان‌های سرد دارد. شهر مدینه محل زندگي و مدفن هزاران تن از صحابه كرام رسول الله و ائمه اطهار و اهل بيت عليهم السلام و نيز مزار خاتم الانبياء حضرت محمد مصطفي (ص) در اين شهر تاريخي واقع مي باشد كه ساليانه ميليون ها نفر از مسلمان ها براي زيارت به اين شهر مشرف شده و موفق به اداي نماز و دعا و نيايش در مسجد نبوي كه مهمترين مسجد پس از مسجد الحرام در اسلام است مي گردند .

نام قديمي اين شهر يثرب بود كه پس از هجرت پیامبر اسلام ، به مدینةالنبی (شهر پیامبر) تغيير نام يافت . فاصله مدینه تا مکه حدود ۴۲۰ کیلومتر است. مدينه النبي(ع) صدها اثر و مسجد و خاطره از رسول الله (ع) و خاندان گرامي و اصحاب پاك ايشان را در خود جاي داده است .


آب و هوا

عربستان سعودی دارای آب و هوای گرم و خشک صحرایی است. دمای هوا در روزهای تابستان بطور متوسط ۴۵ درجه و در شب با اختلاف دمای زیاد نسبت به روز است. در بعضی مناطق کوهستانی حاشیه دریای سرخ و استان اصیر آب و هوا در ۸ ماه از سال نسبتا مناسب است اما سرما بندرت به زیر صفر درجه می رسد.[۷]

منابع طبیعی

این کشور از نظر منابع طبیعی چون طلا و مس، نفت، گاز و آهن غنی است. هر چند از نظر جنگل و مناطق جنگلی، کشتزار دایمی و زراعت با فقر روبه‌روست. مخاطرات طبیعی چون طوفان‌های شن بسیار روی می‌دهد. بیشتر گیاهان در واحه‌ها می‌رویند. شتر در زندگی سنتی عربستان نقش مهمی بازی می‌کند. جانوران اهلی از جمله شتر، گوسفند و بز بیش از دیگر جانوران دیده می‌شوند. روباه، خرگوش، موش صحرایی، جوجه‌تیغی، عقاب، کرکس و جغد در عربستان دیده می‌شوند اما نسل شترمرغ و شیر آفریقایی در آن جا از بین رفته‌است. فلامینگو، پلیکان، حواصیل و پرندگان آبزی در بخش‌های ساحلی عربستان باشنده هستند. مارهای کشنده‌ی بیابانی از جمله مار کبری و افعی شاخدار در بعضی بخش‌ها فراوانند.[۸]

دین

اسلام تنها دین رسمی در عربستان است. ساخت پرستش گاهی به غیر از مسجد[۹] در عربستان سعودی ممنوع است.در سال ۲۰۱۷ در ادامه اصلاحات اجتماعی در سعودی، توافق میان کاردینال «جان لوئیس توران» رئیس شورای گفتگوی ادیان واتیکان وابسته به پاپ و «محمد بن عبدالکریم العیسی» دبیرکل عربستانی اتحادیه جهان اسلام منعقد شد و ریاض با ساخت کلیسا در کشور عربستان موافقت کرد.[۱۰]

آیین رسمی کشور عربستان سعودی اسلام سلفی است. آیین‌های دیگر اهل تسنن و مذهب شیعه نیز در عربستان سعودی رواج دارند. احکام و فتواهای دینی در عربستان سعودی، فرهنگ و سیاست را تحت تأثیر قرار می‌دهد. هم‌اکنون عبدالعزیز بن عبدالله آل الشیخ، بالارتبه‌ترین روحانی سنی در عربستان سعودی است.

بر پایه آمارهای منتشره دولتی حدود ۸۵درصد از شهروندان سعودی سنی و از مذهب احمد بن حنبل پیروی می‌کنند و ۱۵ درصد بقیه نیز شیعیان هستند که بیشترین آنان در منطقه شرقیه عربستان سکونت دارند. اگر چه در ظاهر به فتواهای احمدبن حنبل عمل می‌شود. اما آیینی که محمدبن عبدالوهاب آن را پایه‌گذاری کرده‌است بیشتر در جامعه حاکمیت دارد.[۱۱]

شصت درصد جمعیت ۳۳ میلیونی عربستان سعودی، عرب‌های بومی با آیین حنبلی (از آیین‌های اهل سنت) هستند. بیش از چهار میلیون نفر در این کشور شیعه (دوازده امامی، زیدی و اسماعیلیه) هستند که این مردم بیشتر از جمعیت شیعی کشورهای کویت، قطر، یمن، عمان و امارت متحده عربی است. با وجود در اقلیت بودن شیعیان در عربستان، سکونت آنان در ناحیه استراتژیک و میدان‌ها نفتی غوار، قطیف و احساء جایگاه برتری به آنان داده‌است.[۱۲]

اکثر جمعیت عربستان مسلمان و بر مذهب حنبلی‌ بوده و شیعیان در اقلبت هستند. تعداد اندکی مسیحی، یهودی و مهاجران بودایی، هندو و سیک نیز در این کشور سکونت دارند.[۱۳]

پانویس

  1. نگاهی به تاریخچه عربستان سعودی
  2. نگاهی به تاریخ حکومت خاندان سعود در عربستان
  3. ویلیام مونتگومری وات (۱۹۵۳)، صفحات ۲–۱
  4. www.tabnak.ir › tags › عربستان
  5. نصیری، عبدالله: آشنایی با عربستان. نشر مشعر. تهران: ۱۳۸۶.
  6. آشنایی با عربستان/عبدالله نصیری
  7. نگاهي به تاريخچه "عريستان سعودي" - باشگاه خبرنگاران جوان www.yjc.ir › بین‌الملل › بین‌الملل
  8. نگاهي به تاريخچه "عريستان سعودي" - باشگاه خبرنگاران جوان www.yjc.ir › بین‌الملل › بین‌الملل
  9. ر.ک:مقاله مسجد
  10. عصر ایران (۱۵ اردیبهشت ۱۳۹۷). «ریاض با ساخت کلیسا در عربستان موافقت کرد». عصر ایران.
  11. نصیری، عبدالله: آشنایی با عربستان. نشر مشعر. تهران: ۱۳۸۶
  12. http://www.ettelaat.com/new/index.asp?fname=2010\06\06-24\18-28-45.htm&storytitle=جنبش‌های اعتراضی شیعه؛ ریشه‌ها و پیامدها
  13. https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/sa.html