یزدیار بن رستم طبری نحوی

یزدیار بن رستم طبری نحوی
نام کامل	احمد بن محمد بن یزدیار بن رستم طبری نحوی
اطلاعات شخصی
محل تولد	ایران آمل روستای کحه
محل درگذشت	بغداد
دین	اسلام، شیعه
استادان	ابومنذر نصیربن یوسف هاشم بن عبدالعزیز
شاگردان	احمدبن جعفربن سلم ختلی عمر بن محمدبن سیف کاتب
آثار	غریب القرآن المقصور و الممدود کتاب صوره الهمز کتاب التصریف کتاب النحو
فعالیت‌ها	قاری قرآن ادیب نحوی مکتب بصره

احمد بن محمد بن یزدیار بن رستم طبری نحوی، قاری قرآن، ادیب و از نحویون مکتب بصره است. ایرانی و اهل طبرستان (مازندران) بوده و به تصریح علامه تهرانی، وی اهل روستای «کحه» از توابع شهرستان آمل بوده است. در‌باره تشیع او نمی‏‌توان تردید کرد، زیرا وی در طبرستان نشو و نما پیدا کرد و در آن زمان، طبرستان مرکز حکومت شیعیان بود و فرمانروایان علوی بر جامعه صددرصد شیعی طبرستان حکومت داشتند. علاوه براین، هنگامی که وی ساکن بغداد شد در خانه ابن فرات اول «ابوالحسن علی بن محمد»(م.ح312ق) وزیر شیعی مقتدر(حکومت: 295 تا 320ق)، مسئولیت تربیت اطفال را برعهده داشت.

معرفی اجمالی

احمد بن محمد بن یزدیار بن رستم طبری نحوی، قارئ قرآن، ادیب و از نحاه مکتب بصره از طبقه «ابویعلی بن ابی زرعه». تاریخ ولادت او معلوم نیست، ولی وفات او حدود سال 313 هجری در بغداد روی داده است، زیرا وی ساکن بغداد بود و در سال 304هجری از «نصیربن یوسف» حدیث گرفت، و هم‌چنین از ملازمان «ابن فرات شیعی» وزیر «مقتدر عباسی»(حکومت: 295 تا 320ق) بود که در سال 313 هجری وفات نمود. زندگی و چگونگی تحصیلات او بر ما معلوم نیست، اما شواهد موجود نشان می‏دهد که وی ایرانی و اهل طبرستان (مازندران) بوده و به تصریح علامه تهرانی، وی اهل روستای «کحه» از توابع شهرستان آمل بوده است.

بنابراین می‏‌توان احتمال داد که وی در روستای «کحه» دیده به جهان گشود و سپس تحصیلات ابتدایی ‏اش را در آمل (که در آن زمان مرکز استان طبرستان بود) به انجام رساند. پس از آن برای تکمیل تحصیلات خود به عراق آمد و در مکتب نحویون بصره، مشغول فراگیری علوم عربیت شد. درباره تشیع او نمی‏‌توان تردید کرد، زیرا وی در طبرستان نشو و نما پیدا کرد و در آن زمان، طبرستان مرکز حکومت شیعیان بود و فرمانروایان علوی بر جامعه صددرصد شیعی طبرستان حکومت داشتند. علاوه براین، هنگامی که وی ساکن بغداد شد در خانه ابن فرات اول «ابوالحسن علی بن محمد»(م.ح312ق) وزیر شیعی مقتدر(حکومت: 295 تا 320ق)، مسئولیت تربیت اطفال را برعهده داشت. بدیهی است «ابن فرات اول» که در تشیع او شکی نیست، فرد غیر شیعی را برای تربیت اطفال برنمی‏‌گزیند. (گفتنی است بنوفرات طائفه‌‏ای بودند که در زمان خلفای عباسی به مقام وزارت و دیگر مناصب اداری رسیدند و تماماً از مذهب شیعه پیروی می‏‌کردند).

استادان

وی در بغداد نزد اساتیدی چون «ابومنذر نصیربن یوسف» و «هاشم بن عبدالعزیز» درس خواند و از آن‌ها روایت می‌‏کرد. این دو استاد وی، از دوستان نزدیک «ابن حمزه کسائی» بودند.

شاگردان

از شاگردان او «احمدبن جعفربن سلم ختلی» و «عمر بن محمدبن سیف کاتب» هستند.

آثار

وی تألیفاتی نیز داشته است که در موضوع صرف، نحو و لغات قرآنی، آنها را به رشته تحریر در آورده است. از جمله تألیفات او «غریب القرآن»، «المقصور و الممدود»، «کتاب صوره الهمز»، «کتاب التصریف» و «کتاب النحو» هستند.

منابع

• الفهرست، ابن ندیم، ص65؛
• تاریخ بغداد، ج5ص333، شماره 2863؛
• تأسیس الشیعه، ص ؛
• الذریعه الی تصانیف الشیعه، ج4ص197، وج16ص47؛
• معجم المؤلفین، ج2ص168؛
• طبقات اعلام الشیعه، ج1ص45.