سوره یونس: تفاوت میان نسخه‌ها
بدون خلاصۀ ویرایش |
بدون خلاصۀ ویرایش |
||
| خط ۴۱: | خط ۴۱: | ||
'''سوره یونس''' به داستان [[حضرت یونس]] اشاره شده است. بدین جهت این سوره برگرفته از نام مبارک این پیامبر بزرگ خداست. این [[سوره مکی]] است و به ترتیب مصحف دهمین و به ترتیب نزول پنجاه ویکمین سوره [[قرآن]] است. چهارمین سوره از سوره‌های بیست و نه گانه‌ای است که با حروف مقطعه [=الر] آغاز می‌شوند. تعداد کلمات آن ۱۸۴۴ کلمه و تعداد حروف آن ۷۵۹۳ حرف است. از لحاظ حجم و کمیت یکی از سوره‌های متوسط است که حدود دو سوم جزء قرآن را دربر دارد و اولین سوه از [[سوره‌های مئون]] است. | '''سوره یونس''' به داستان [[حضرت یونس]] اشاره شده است. بدین جهت این سوره برگرفته از نام مبارک این پیامبر بزرگ خداست. این [[سوره مکی]] است و به ترتیب مصحف دهمین و به ترتیب نزول پنجاه ویکمین سوره [[قرآن]] است. چهارمین سوره از سوره‌های بیست و نه گانه‌ای است که با حروف مقطعه [=الر] آغاز می‌شوند. تعداد کلمات آن ۱۸۴۴ کلمه و تعداد حروف آن ۷۵۹۳ حرف است. از لحاظ حجم و کمیت یکی از سوره‌های متوسط است که حدود دو سوم جزء قرآن را دربر دارد و اولین سوه از [[سوره‌های مئون]] است. | ||
= | =یونس= | ||
یونس‌بن‌متی پیامبر [[قوم بنی اسرائیل]] در شهر [[نینوا]]، نام مباركش چهار بار در [[قرآن مجید]] ذكر شده است و نیز با لفظ ذاالنون و صاحب‌الحوت از او یاد شده است<ref>قاموس قرآن، ج 1، ص 131.</ref>. | |||
=مفهوم کلی سوره= | =مفهوم کلی سوره= | ||
* خداشناسى از | * خداشناسى از طریق هستى شناسى ؛ | ||
* معادشناسى و | * معادشناسى و پیامبرشناسى ؛ | ||
* پندآموزى از | * پندآموزى از تاریخ ملت ها<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 21.</ref>. | ||
* | * | ||
=علت نامگذاری= | =علت نامگذاری= | ||
«سوره یونس»؛ نامگذاری یونس به سبب داستان [[ | «سوره یونس»؛ نامگذاری یونس به سبب داستان [[یونس پیامبر]] است كه در آیۀ نودوهشت این سوره آمده است<ref>همان، ص 23.</ref>. | ||
=تعداد | =تعداد آیات و کلمات و حروف= | ||
سوره | سوره یونس صدونه آیه دارد<ref>التفسیر الكبیر: تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى)، ج 3، ص: 371.</ref>. | ||
سوره | سوره یونس هزاروهشتصدوسى‌ودو كلمه دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است) | ||
سوره | سوره یونس هفت‌هزاروپانصدوشصت‌وهفت حرف دارد<ref>همان.</ref>. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است) | ||
=اهداف و آموزه‌ها= | =اهداف و آموزه‌ها= | ||
اهدا ف سوره | اهدا ف سوره یونس؛ بیان چند محور اساسى دربارۀ مسائل عقیدتی در موضوعات ذیل می باشد: | ||
* [[ | * [[توحید]] و بیان شواهد وجود [[خدا]] و مظاهر قدرت او در هستى؛ | ||
* [[معاد]]؛ | * [[معاد]]؛ | ||
* [[نبوت]]؛ | * [[نبوت]]؛ | ||
* پندآموزى و عبرت | * پندآموزى و عبرت گیرى از تاریخ ملت ها و پیامبران گذشته<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 24.</ref>. | ||
* | * | ||
=محتوا و موضوعات= | =محتوا و موضوعات= | ||
سوره | سوره یونس كه از سوره هاى مكى است، و به گفته بعضى از مفسران بعد از [[سوره اسراء]] و قبل از [[سوره هود]] نازل شده است همانند بسیارى از سوره هاى مكى روى چند مساله اصولى و زیر بنائى تكیه مى كند، كه از همه مهمتر مساله مبدء و [[معاد]] است. | ||
منتها نخست از مساله [[وحى]] و مقام | منتها نخست از مساله [[وحى]] و مقام پیامبر سخن مى گوید، سپس به نشانه هایى از عظمت آفرینش كه نشانه عظمت خدا است مى پردازد، بعد، مردم را به ناپایدارى زندگى مادى دنیا و لزوم توجه به سراى آخرت و آمادگى براى آن از طریق [[ایمان]] و عمل صالح متوجه مى سازد. و به تناسب همین مسائل قسمت‌هاى مختلفى از زندگى پیامبران بزرگ از جمله [[نوح]] و [[موسى]] و یونس را بازگو مى كند و به همین مناسبت نام سوره یونس بر آن گذارده شده است. | ||
و باز براى | و باز براى تایید مباحث فوق، سخن از لجاجت و سرسختى [[بت‌پرستان]] به میان مى آورد، و حضور و شهود خدا را در همه جا براى آنها ترسیم مى كند، و مخصوصا براى اثبات این مساله از اعماق فطرت آنان كه به هنگام مشكلات آشكار مى شود و به یاد خداى واحد یكتا مى افتند، كمك مى گیرد. | ||
و بالآخره براى | و بالآخره براى تكمیل بحثهاى مذکور در هر مورد مناسبى از بشارت و انذار، بشارت به نعمتهاى بى‌پایان الهى براى صالحان و انذار و بیم دادن طاغیان و گردنكشان، استفاده مى كند<ref>تفسیر نمونه، ج 8، ص 212.</ref>. | ||
=فضائل، خواص و ثواب قرائت= | =فضائل، خواص و ثواب قرائت= | ||
[[ابى‌بن‌كعب]] از [[رسول خدا]] | [[ابى‌بن‌كعب]] از [[رسول خدا]] روایت كرده كه فرمود: هر كس سوره یونس را بخواند ده حسنه خدا به او عطا می‌كند به شماره هر كس كه یونس پیغمبر را تصدیق كرده و یا تكذیب نموده، و به شماره هر كس كه همراه [[فرعون]] غرق شده است. | ||
و از [[امام صادق]] | و از [[امام صادق]] روایت شده كه فرمود: هر كه سوره یونس را در هر دو ماه یا سه ماه (یك بار) بخواند ترس آنكه وى از جاهلان باشد براى او نیست، و در روز قیامت از مقربان خواهد بود<ref>ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 11، ص 250</ref>. | ||
=محل نزول= | =محل نزول= | ||
بیشتر مفسران گفته اند كه سوره یونس در [[مكه]] نازل شده ولى [[ابن عباس]] و [[قتاده]] گویند: سه آیه آن یعنى از آیه «فَإِنْ كُنْتَ فِی شَكٍّ ...» تا سه آیه، در [[مدینه]] و ما بقى در مكه نازل گردید. و ابن مبارك گوید: جز آیه «وَ مِنْهُمْ مَنْ یُؤْمِنُ بِهِ ...» كه در شأن [[یهود]] نازل شد ما بقى آن مكى است<ref>همان.</ref>. | |||
=زمان و فضای نزول= | =زمان و فضای نزول= | ||
سوره | سوره یونس بعد از سوره اسراء و قبل از سوره هود، یا [[سوره معارج]]<ref>ر . ك اهداف و مقاصد سوره ها، ص 199.</ref> فرود آمده است؛ بنابراین سوره یونس حدود یك سال قبل از هجرت نازل شده است<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 23.</ref>. | ||
سوره | سوره یونس در مکه نازل شده است زیرا که محتوای اصلی این سوره ناظر به [[اصول دین]] یعنی توحید، نبوت و معاد است، مشکل اساسی مردم مکه هم همین اصول دین بود، و [[فروع دین]] در سور مدنی تدوین می‌‌شود چنانکه مسئله [[جهاد]] و حکومت و امثال اینها در مدینه ترسیم شده است. چون این سوره مشتمل بر مسائل اعتقادی و اصول دین است و فروع دین را دربرندارد به مشکلات مردم مکه در مسائل اعتقادی می‌‌پردازد. | ||
= | =ویژگی= | ||
در | در ترتیب فعلى قرآن، سوره یونس اولین سوره اى است كه به نام یكى از پیامبران خدا نام گذارى شده و از سوره هایى است كه با [[حروف مقطعه]] شروع مى شود<ref>تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 24.</ref>. | ||
سوره | سوره یونس از [[سور رائیات]] است(سوره های یونس و هود و یوسف و إبراهیم و حجر را رائیات یا راآت می نامند.) | ||
ابن | ابن مردویه از انس روایت کرده است که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند:«خداوند از رائیات تا طواسین را به جای انجیل به من عطا کرده است<ref>فتح القدیر، ج 2، ص 479.</ref>.» (رائیات سوره هایی هستند که با «الر» و طواسین سوره هایی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده اند) | ||
همچنین بنا بر قول برخی از مفسران این سوره یکی از هفت سوره طولانی قرآن ([[سبع طوال]]) می باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال می گویند ولی برخی دیگر هفتمی را یونس می دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول [[سعید بن جبیر]] می باشد)<ref>المحرر الوجیز فى تفسیر الكتاب العزیز، ج 3، ص 373 ، مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | |||
روایت از رسول خدا نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى [[تورات]] و سوره هاى مئین را به جاى [[انجیل]] و سوره هاى مثانى را به جاى [[زبور]] به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشید<ref>جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.</ref>. | |||
=پانویس= | =پانویس= | ||
نسخهٔ ۵ سپتامبر ۲۰۲۲، ساعت ۱۵:۲۳
نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.
یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در تاریخ زیر تغییر یافته است: ۱۵:۲۳، ۵ سپتامبر ۲۰۲۲؛
| نام | سوره یونس |
|---|---|
| شماره سوره | ۱۰ |
| ترتیب نزول | ۵۱ |
| جزء | ۱۱ |
| مکی/مدنی | مکی |
| تعداد آیات | ۱۰۹ |
| تعداد کلمات | ۱۸۴۴ |
| تعداد حروف | ۷۵۹۳ |
سوره یونس به داستان حضرت یونس اشاره شده است. بدین جهت این سوره برگرفته از نام مبارک این پیامبر بزرگ خداست. این سوره مکی است و به ترتیب مصحف دهمین و به ترتیب نزول پنجاه ویکمین سوره قرآن است. چهارمین سوره از سوره‌های بیست و نه گانه‌ای است که با حروف مقطعه [=الر] آغاز می‌شوند. تعداد کلمات آن ۱۸۴۴ کلمه و تعداد حروف آن ۷۵۹۳ حرف است. از لحاظ حجم و کمیت یکی از سوره‌های متوسط است که حدود دو سوم جزء قرآن را دربر دارد و اولین سوه از سوره‌های مئون است.
یونس
یونس‌بن‌متی پیامبر قوم بنی اسرائیل در شهر نینوا، نام مباركش چهار بار در قرآن مجید ذكر شده است و نیز با لفظ ذاالنون و صاحب‌الحوت از او یاد شده است[۱].
مفهوم کلی سوره
- خداشناسى از طریق هستى شناسى ؛
- معادشناسى و پیامبرشناسى ؛
- پندآموزى از تاریخ ملت ها[۲].
علت نامگذاری
«سوره یونس»؛ نامگذاری یونس به سبب داستان یونس پیامبر است كه در آیۀ نودوهشت این سوره آمده است[۳].
تعداد آیات و کلمات و حروف
سوره یونس صدونه آیه دارد[۴].
سوره یونس هزاروهشتصدوسى‌ودو كلمه دارد[۵]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد کلمات سوره های قرآن مختلف است)
سوره یونس هفت‌هزاروپانصدوشصت‌وهفت حرف دارد[۶]. (لازم به ذکر است اقوال در تعداد حروف سوره های قرآن مختلف است)
اهداف و آموزه‌ها
اهدا ف سوره یونس؛ بیان چند محور اساسى دربارۀ مسائل عقیدتی در موضوعات ذیل می باشد:
- توحید و بیان شواهد وجود خدا و مظاهر قدرت او در هستى؛
- معاد؛
- نبوت؛
- پندآموزى و عبرت گیرى از تاریخ ملت ها و پیامبران گذشته[۷].
محتوا و موضوعات
سوره یونس كه از سوره هاى مكى است، و به گفته بعضى از مفسران بعد از سوره اسراء و قبل از سوره هود نازل شده است همانند بسیارى از سوره هاى مكى روى چند مساله اصولى و زیر بنائى تكیه مى كند، كه از همه مهمتر مساله مبدء و معاد است.
منتها نخست از مساله وحى و مقام پیامبر سخن مى گوید، سپس به نشانه هایى از عظمت آفرینش كه نشانه عظمت خدا است مى پردازد، بعد، مردم را به ناپایدارى زندگى مادى دنیا و لزوم توجه به سراى آخرت و آمادگى براى آن از طریق ایمان و عمل صالح متوجه مى سازد. و به تناسب همین مسائل قسمت‌هاى مختلفى از زندگى پیامبران بزرگ از جمله نوح و موسى و یونس را بازگو مى كند و به همین مناسبت نام سوره یونس بر آن گذارده شده است.
و باز براى تایید مباحث فوق، سخن از لجاجت و سرسختى بت‌پرستان به میان مى آورد، و حضور و شهود خدا را در همه جا براى آنها ترسیم مى كند، و مخصوصا براى اثبات این مساله از اعماق فطرت آنان كه به هنگام مشكلات آشكار مى شود و به یاد خداى واحد یكتا مى افتند، كمك مى گیرد.
و بالآخره براى تكمیل بحثهاى مذکور در هر مورد مناسبى از بشارت و انذار، بشارت به نعمتهاى بى‌پایان الهى براى صالحان و انذار و بیم دادن طاغیان و گردنكشان، استفاده مى كند[۸].
فضائل، خواص و ثواب قرائت
ابى‌بن‌كعب از رسول خدا روایت كرده كه فرمود: هر كس سوره یونس را بخواند ده حسنه خدا به او عطا می‌كند به شماره هر كس كه یونس پیغمبر را تصدیق كرده و یا تكذیب نموده، و به شماره هر كس كه همراه فرعون غرق شده است.
و از امام صادق روایت شده كه فرمود: هر كه سوره یونس را در هر دو ماه یا سه ماه (یك بار) بخواند ترس آنكه وى از جاهلان باشد براى او نیست، و در روز قیامت از مقربان خواهد بود[۹].
محل نزول
بیشتر مفسران گفته اند كه سوره یونس در مكه نازل شده ولى ابن عباس و قتاده گویند: سه آیه آن یعنى از آیه «فَإِنْ كُنْتَ فِی شَكٍّ ...» تا سه آیه، در مدینه و ما بقى در مكه نازل گردید. و ابن مبارك گوید: جز آیه «وَ مِنْهُمْ مَنْ یُؤْمِنُ بِهِ ...» كه در شأن یهود نازل شد ما بقى آن مكى است[۱۰].
زمان و فضای نزول
سوره یونس بعد از سوره اسراء و قبل از سوره هود، یا سوره معارج[۱۱] فرود آمده است؛ بنابراین سوره یونس حدود یك سال قبل از هجرت نازل شده است[۱۲].
سوره یونس در مکه نازل شده است زیرا که محتوای اصلی این سوره ناظر به اصول دین یعنی توحید، نبوت و معاد است، مشکل اساسی مردم مکه هم همین اصول دین بود، و فروع دین در سور مدنی تدوین می‌‌شود چنانکه مسئله جهاد و حکومت و امثال اینها در مدینه ترسیم شده است. چون این سوره مشتمل بر مسائل اعتقادی و اصول دین است و فروع دین را دربرندارد به مشکلات مردم مکه در مسائل اعتقادی می‌‌پردازد.
ویژگی
در ترتیب فعلى قرآن، سوره یونس اولین سوره اى است كه به نام یكى از پیامبران خدا نام گذارى شده و از سوره هایى است كه با حروف مقطعه شروع مى شود[۱۳].
سوره یونس از سور رائیات است(سوره های یونس و هود و یوسف و إبراهیم و حجر را رائیات یا راآت می نامند.)
ابن مردویه از انس روایت کرده است که پیامبر صلی الله علیه و آله فرمودند:«خداوند از رائیات تا طواسین را به جای انجیل به من عطا کرده است[۱۴].» (رائیات سوره هایی هستند که با «الر» و طواسین سوره هایی هستند که با «طس» و «طسم» شروع شده اند)
همچنین بنا بر قول برخی از مفسران این سوره یکی از هفت سوره طولانی قرآن (سبع طوال) می باشد. اقوال در سبع طوال هم مختلف است به گفته بعضی سوره های بقره، آل عمران، نساء، مائدة، انعام، اعراف و أنفال به همراه توبه را سبع طوال می گویند ولی برخی دیگر هفتمی را یونس می دانند و معتقدند که انفال و توبه جزو آنها نیست (این قول سعید بن جبیر می باشد)[۱۵].
روایت از رسول خدا نقل شده كه فرمود: خداوند هفت سوره طوال را به جاى تورات و سوره هاى مئین را به جاى انجیل و سوره هاى مثانى را به جاى زبور به من داد، و پروردگارم مرا با دادن سوره هاى مفصّل فزونى بخشید[۱۶].
پانویس
- ↑ قاموس قرآن، ج 1، ص 131.
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 21.
- ↑ همان، ص 23.
- ↑ التفسیر الكبیر: تفسیر القرآن العظیم (الطبرانى)، ج 3، ص: 371.
- ↑ همان.
- ↑ همان.
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 24.
- ↑ تفسیر نمونه، ج 8، ص 212.
- ↑ ترجمه تفسیر مجمع‌البیان، ج 11، ص 250
- ↑ همان.
- ↑ ر . ك اهداف و مقاصد سوره ها، ص 199.
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 23.
- ↑ تفسیر قرآن مهر، ج 9، ص 24.
- ↑ فتح القدیر، ج 2، ص 479.
- ↑ المحرر الوجیز فى تفسیر الكتاب العزیز، ج 3، ص 373 ، مفاتیح الأسرار و مصابیح الأبرار، ج 1، ص 30، جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.
- ↑ جامع البیان فى تفسیر القرآن، ج 1، ص 34.