قاسم سلیمانی فرماندۀ سپاه قدس ایران که در زمینۀ تقویت و گسترش فعالیت‌های جبهه مقاومت تلاش بسیار کرد. ایشان در جنگ تحمیلی عراق علیه ایران در عملیات‌های مختلفی همچون والفجر ۸، کربلای ۱ و کربلای ۵، حضور داشت. سردار با تشکیل محور مقاومت با نیروهایی مانند «جنبش النجباء»[۱] و «کتائب حزب الله»[۲] و همچنین «حشد الشعبی» در عراق و گروه‌هایی نظیر بسیج مردمی سوریه و اتحاد آنها با مدافعان حرم از ایران و تیپ «فاطمیون» و «زینبیون» در مقابل داعش ایستادگی کرد. وی در 30 آبان‌ماه سال ۹۶ در نامه‌ای به آیت‌الله خامنه‌ای پایان رسمی حکومت گروه تروریستی داعش را اعلام کرد. او در ایجاد وحدت و تقریب بین عرب و عجم، طوایف و اقوام مختلف و همچنین بین شیعه و سنی و فرق و مذاهب اسلامی کوشید.

قاسم سلیمانی
قاسم سلیمانی.jpg
نام کاملقاسم سلیمانی
نام‌های دیگرسردار سلیمانی، سپهبد سلیمانی، سردار دل‌ها
اطلاعات شخصی
روز تولد۲۰ اسفندماه ۱۳۳۵
محل تولدکرمان، ایران
روز درگذشت13 دی ماه 1398
محل درگذشتبغداد، عراق
دیناسلام، شیعه
فعالیت‌ها

زندگی‌نامه

حاج قاسم سلیمانی ۲۰ اسفندماه سال ۱۳۳۵ ش، در روستای «قنات ملک» از توابع رابر کرمان در یک خانوادۀ کارگری چشم به جهان گشود. او ۱۱ سال بیشتر نداشت که پس از پایان تحصیلات ابتدایی به کرمان رفت. بعد از اخذ دیپلم به شغل بنایی مشغول شد و بعد‌ها فعالیت خود را به‌عنوان پیمانکار در ادارۀ آب کرمان آغاز کرد.

دوران جوانی و پیروزی انقلاب اسلامی

با پیروزی انقلاب اسلامی در سال ۱۳۵۷ ش، همزمان با پیمانکاری در ادارۀ آب کرمان به‌صورت افتخاری به عضویت «سپاه کرمان» درآمد. پیش از آغاز دفاع مقدس و با شورش کرد‌ها به مناطق غرب کشور رفت. در حوادث انقلاب اسلامی ایران با روحانی مشهدی به نام رضا کامیاب آشنا شد که او را وارد جریانات انقلاب کرد. سهراب سلیمانی برادر شهید می‌گوید: او یکی از گردانندگان اصلی راهپیمایی‌های کرمان در زمان انقلاب بود.

آغاز دفاع مقدس

هنگامی که عراق در سال ۱۳۵۹ ش، به ایران حمله کرد، حاج قاسم سلیمانی چندین گردان از کرمان را آموزش داد و به همراه آنها راهی مناطق عملیاتی جنوب کشور شد. او در دوره‌ای فرماندهی سپاه آذربایجان غربی را نیز برعهده داشت. با خاتمه یافتن شورش‌ کردها به کرمان بازگشت و فرمانده پادگان قدس سپاه کرمان شد.

تاسیس لشکر ثارالله و فرماندهی این لشکر

اواخر سال ۱۳۶۰ ش، سردار سرلشکر محسن رضایی فرماندۀ کل سپاه پاسداران طی حکمی سردار سلیمانی را به فرماندهی «تیپ ثارالله» منصوب کرد. او بسیار زیرک بود و با استفاده از همین ویژگی در عملیات‌های مختلفی همچون والفجر ۸، کربلای ۱، کربلای ۵، و چندین عملیات دیگر بسیار موفق عمل کرد که حاصل آن کارنامه‌ای درخشان در این دوران بود.

مبارزه با اشرار و قاچاقچیان

سردار پس از پایان جنگ ایران و عراق در سال ۱۳۶۷ ش، به کرمان بازگشت و درگیر جنگ با اشراری شد که از مرزهای شرقی ایران هدایت می‌شدند. او تا قبل از انتصاب به فرماندهی سپاه قدس، با باندهای قاچاق مواد مخدر در مرزهای ایران و افغانستان می‌جنگید.

دومین فرماندۀ نیروی قدس سپاه

حاج قاسم سلیمانی در سال ۱۳۷۹ ش، با حکمی از سوی آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب پس از سردار احمد وحیدی به‌عنوان دومین فرماندۀ این نیرو انتخاب شد. او در این نیرو فعالیت‌های گسترده‌ای در زمینۀ تقویت و گسترش فعالیت‌های محور مقاومت داشت. در واقع این فعالیت‌های سردار سلیمانی در کنار شهید عماد مغنیه بود که سبب قدرتمندتر شدن این نیرو و ناکامی رژیم صهیونیستی در رسیدن به اهداف خود در خصوص فلسطین و همچنین لبنان شد.

ارتقا به درجۀ سرلشکری

سردار سرتیپ پاسدار حاج قاسم سلیمانی در سال ۱۳۸۹ ش، به جهت خدمات فراوان خود از سوی آیت‌الله خامنه‌ای فرمانده معظم کل قوا و رهبر انقلاب اسلامی با یک درجه ارتقا به «درجۀ سرلشکری» رسید.

مبارزه با داعش در عراق و سوریه

سردار شهید حاج قاسم سلیمانی شخصیتی بسیار برجسته در جبهه مقاومت به‌ویژه در دوران مبارزه با شجرۀ خبیثه ملعونه داعش به‌شمار می‌آید. ایشان توانست جبهه مقاومت را در سراسر جهان تشکیل دهد و به همین دلیل هم آمریکا و هم صهیونیست‌ها و همۀ کفار مخالف وی بودند. فرمانده لشکر ۴۱ ثارالله در دفاع مقدس، سازمان‌دهنده نیروهای حزب الله در جنگ ۳۳ روزۀ لبنان و فرماندۀ نیروی قدس سپاه پاسداران و کابوس داعش و جبهة النصره و تشکیلات آنها بود.

داعش و نقش مخرب آن در غرب آسیا

هنگامی که داعش در سال ۲۰۱۱ میلادی پیشروی‌های خود را در مناطق عراق و سوریه آغاز کرد؛ این سردار سلیمانی بود که با حضور خود در این مناطق و با تشکیل جبهه مقاومت کمر یزیدیان زمان را شکست.

دولت اسلامی عراق در آن زمان عملیات‌های تروریستی زیادی را در عراق پایه‌ریزی کرد؛ بعد از دستگیری «ابوعمرالبغدادی»، ابوبکر البغدادی در سال ۲۰۱۰ میلادی به عنوان سرکرده این گروه تروریستی تعیین شد؛ همزمان با آغاز بحران در سوریه، عناصر گروه تروریستی دولت اسلامی عراق فعالیت‌های خود در سوریه را آغاز کردند و شاخه‌این گروهک در عراق با نام «جبهه النصره لاهل الشام» تشکیل شد و در نهایت در سال ۲۰۱۳ ابوبکر البغدادی در پیامی صوتی ادغام «جبهه النصره» و «دولت اسلامی در عراق» را اعلام کرد تا گروهک تروریستی داعش دولت اسلامی در عراق و شام تشکیل شود.

داعشی‌های تروریست خیلی زود و در اوائل سال ۲۰۱۴ با انجام عملیات‌های تروریستی و کشتار بی‌رحمانه مردم وارد شهر فلوجه در استان الانبار عراق شدند و پس از آن نیز در شهر‌های مختلف این کشور تحرکاتی را انجام دادند.

خرداد سال ۱۳۹۳ تروریست‌های داعش که از حمایت دشمنان استقلال عراق و منطقه غرب آسیا برخوردار بودند، به مرکز استان نینوی در عراق یعنی موصل حمله و فقط در چند ساعت این شهر را تصرف کردند.

سردار سلیمانی با تشکیل محور مقاومت با نیروهایی مانند جنبش النجباء و کتائب حزب الله و همچنین حشدالشعبی در عراق و گروه‌هایی نظیر بسیج مردمی سوریه و اتحاد آنها با مدافعان حرم از ایران و تیپ فاطمیون و زینبیون در مقابل داعش ایستادگی کرد و در نهایت با رشادت‌های فراوان در حالی که به گفته بسیاری از فرماندهان نظامی داعش تا پشت دروازه‌های کاخ ریاست‌جمهوری سوریه رسیده بودند و هیچ کس فکر نمی‌کرد که دیگر امیدی به شکست داعش باشد؛ سردار سلیمانی به همراه مدافعان حرم ایستاد و مانع از گسترش و ظهور بیشتر داعش در منطقه غرب آسیا شد.

در نهایت در سی ام آبان ماه سال ۹۶ بود که سرلشکر قاسم سلیمانی فرمانده نیروی قدس سپاه در نامه‌ای به رهبر معظم انقلاب پایان رسمی حکومت گروه تروریستی داعش را اعلام کرد. این اتفاق مهم با پایین کشیدن پرچم داعش در شهر بوکمال سوریه نهایی و به همگان نیز اعلام شد. در واقع این وعده صادقی بود که در آخرین روزهای تابستان همان سال هم از سوی فرمانده نیروی قدس سپاه در مراسم اربعین یکی از فرماندهان جبهه مقاومت شهید «مرتضی حسین‌پور» در گلزار شهدای شلمان لنگرود هم از سوی او اعلام شد.

خادم حرم رضوی

او در تیرماه سال ۹۳ ش، با حکم آیت‌الله سید ابراهیم رئیسی تولیت آستان قدس رضوی در آن زمان، مفتخر به خادمی حضرت علی‌بن‌موسی (علیه‌السلام) شد.

نشان ذوالفقار

حضور موثر سردار سلیمانی در صحنه مبارزه با داعش و شکست این گروهک ضاله باعث شد تا حضرت آیت‌الله خامنه‌ای رهبر معظم انقلاب نشان نظامی ذوالفقار یعنی بالاترین نشان نظامی ایران را به او اعطا کند. در سال ۱۳۹۸ش و پس از شهادتش به درجه نظامی سپهبدی رسید.

طبق آئین‌نامه اهدای نشان‌های نظامی جمهوری اسلامی ایران، این نشان به فرماندهان عالی‌رتبه و رؤسای ستاد‌های عالی‌رتبه در نیرو‌های مسلح اهدا می‌شود که تدابیر آنها در طرح‌ریزی و هدایت عملیات‌های رزمی موجب حصول نتایج مطلوب شده باشد. پس از پیروزی انقلاب اسلامی، سردار حاج قاسم سلیمانی نخستین کسی است که این نشان را دریافت کرده است. البته سردار سلیمانی تا پیش از دریافت این نشان سه نشان فتح را هم از دستان فرمانده معظم کل قوا دریافت کرده بودند.

موقعیت جهانی

در سال ۲۰۱۹م، در ویژه‌نامه‌ای که هر سال نشریه آمریکایی فارین پالیسی برای معرفی صد اندیشمند برتر دنیا منتشر می‌کند، قاسم سلیمانی در فهرست ده متفکر برتر حوزه دفاعی-امنیتی قرار گرفت.

شهادت

سردار سپهبد حاج قاسم سلیمانی پس از عمری مجاهدت سرانجام توسط موشک‌های لیزری پهپاد آمریکایی در بامداد روز در13 دی ماه 1398 ش، به همراه شهید ابومهدی المهندس نائب‌رئیس حشد الشعبی، سردار پورجعفری رئیس دفتر شهید سلیمانی، شهید وحید زمانی‌نیا، شهید هادی طارمی و شهید محمدرضا الجابری رئیس تشریفات حشد الشعبی، به دستور رئیس‌جمهور آمریکا در پی حملۀ پهپادی نیرو‌های آمریکایی به کاروان آنها در فرودگاه بغداد ترور و به شهادت رسیدند.

پیام رهبر انقلاب

بسم الله الرحمن الرحیم

ملّت عزیز ایران!

سردار بزرگ و پرافتخار اسلام آسمانی شد. دیشب ارواح طیّبه شهیدان، روح مطهّر قاسم سلیمانی را در آغوش گرفتند. سال‌ها مجاهدت مخلصانه و شجاعانه در میدان‌های مبارزه با شیاطین و اشرار عالم و سال‌ها آرزوی شهادت در راه خدا، سرانجام سلیمانی عزیز را به این مقام والا رسانید و خون پاک او به دست شقی‌ترین آحاد بشر بر زمین ریخت. این شهادت بزرگ را به پیشگاه حضرت بقیّة‌الله ارواحنا فداه و به روح مطهّر خود او تبریک و به ملّت ایران تسلیت عرض می‌کنم. او نمونه برجسته‌ای از تربیت‌شدگان اسلام و مکتب امام خمینی بود، او همه عمر خود را به جهاد در راه خدا گذرانید. شهادت پاداش تلاش بی‌وقفه او در همه این سالیان بود، با رفتن او به حول و قوّه الهی کار او و راه او متوقف و بسته نخواهد شد، ولی انتقام سختی در انتظار جنایتکارانی است که دست پلید خود را به خون او و دیگر شهدای حادثه دیشب آلودند. شهید سلیمانی چهره بین‌المللی مقاومت است و همه دلبستگان مقاومت خونخواه اویند. همه دوستان و نیز همه دشمنان بدانند خط جهاد مقاومت با انگیزه مضاعف ادامه خواهد یافت و پیروزی قطعی در انتظار مجاهدان این راه مبارک است. فقدان سردار فداکار و عزیز ما تلخ است، ولی ادامه‌ مبارزه و دست یافتن به پیروزی نهایی کام قاتلان و جنایتکاران را تلخ‌تر خواهد کرد.

ملّت ایران یاد و نام شهید عالی‌مقام سردار سپهبد قاسم سلیمانی و شهدای همراه او به‌ویژه مجاهد بزرگ اسلام جناب آقای ابومهدی المهندس را بزرگ خواهد داشت و اینجانب سه روز عزای عمومی در کشور اعلام می‌کنم و به همسر گرامی و فرزندان عزیز و دیگر بستگان ایشان تبریک و تسلیت می‌گویم.

سیّدعلی خامنه‌ای ۱۳دی‌ماه ۱۳۹۸

پیام شخصیت‌های سیاسی و مذهبی

شخصیت‌های سیاسی و مذهبی از جمله رؤسای قوای سه‌گانه ایران و مراجع تقلید ایران و عراق در پیام‌های جداگانه شجاعت، اخلاص و فداکاری او را ستودند.

سید حسن نصرالله دبیرکل حزب‌الله لبنان، سید عبدالملک بدرالدین الحوثی رهبر انصارالله یمن و رؤسای جمهور سوریه، لبنان، عراق و ترکیه از شخصیت‌های سیاسی غیرایرانی بودند که شهادت سلیمانی را محکوم کردند. همچنین بسیاری از وزیران خارجه کشورهای مختلف با ایران ابراز همدردی نموده و اقدام آمریکا را محکوم کردند. [نیازمند منبع] همچنین اگنس کالامارد، گزارشگر ویژه سازمان ملل، ترور هدفمند قاسم سلیمانی و ابومهدی مهندس را غیرقانونی و نقض قوانین حقوق بین‌الملل دانست. یرواند آبراهامیان، تاریخ‌نگار آمریکایی نیز تأکید کرد که ایرانیان پیش از این آمریکا را دولتی توطئه‌گر می‌دانستند، از این پس دولت مذکور را دولتی تروریست هم خواهند دانست. مایکل مور، فیلمساز آمریکایی به اقدام دولت آمریکا اعتراض کرد و دولت آمریکا را تلویحاً جنگ‌طلب خواند.

پیامدها

  1. تصویب طرح اخراج آمریکایی‌ها از عراق: پس از شهادت قاسم سلیمانی و ابومهدی المهندس، برخی از گروه‌های سیاسی عراق و شماری از مردم این کشور خواستار اخراج نیروهای آمریکایی از عراق شدند. پارلمان عراق در جلسه‌ای اضطراری که در ۱۵ دی ۱۳۹۸ش، برگزار شد طرحی را در رابطه با خروج نیروهای آمریکایی از عراق تصویب کرد. هر چند موضوع اخراج نیروهای آمریکایی از عراق، پیشتر در پی حملات آمریکا به مواضع حشد الشعبی مطرح شده بود و سید کاظم حائری از مراجع تقلید نیز ماندن نیروهای آمریکایی را در عراق حرام اعلام کرده بود.
  2. حمله موشکی ایران به پایگاه هوایی عین‌الاسد:‌ سپاه پاسداران انقلاب اسلامی در ۱۸ دی ۱۳۹۸ش در پاسخ به ترور قاسم سلیمانی، پایگاه هوایی عین الاسد را که پایگاه نظامیان آمریکایی در عراق بود، مورد حمله موشکی قرار داد.
  3. نام‌گذاری روز ۱۳ دی به عنوان روز جهانی مقاومت در تقویم جمهوری اسلامی ایران.

تشییع پیکر میلیونی سردار سلیمانی در ایران و عراق

مراسم تشییع قاسم سلیمانی به همراه ابومهدی المهندس و دیگر همراهانشان در ۱۴ دی ۱۳۹۸ش با حضور شخصیت‌های سیاسی و مذهبی و عموم مردم عراق در شهرهای بغداد، کربلا و نجف برگزار شد. در کربلا سید احمد الصافی تولیت حرم حضرت عباس و در نجف شیخ بشیر نجفی بر پیکر آنان نماز گزارد. سپس پیکرهای شهدای ایرانی و ابومهدی المهندس به ایران منتقل شده و در ۱۵ دی در اهواز و مشهد و در ۱۶ دی در تهران و قم تشییع شدند. پیکر قاسم سلیمانی ۱۷ دی در کرمان تشییع و در ۱۸ دی ۱۳۹۸ در این شهر دفن شد.

سید علی خامنه‌ای رهبر جمهوری اسلامی ایران ۱۶ دی ۱۳۹۸ در تهران بر پیکر قاسم سلیمانی و دیگر همراهانش از جمله ابومهدی المهندس نماز گزارد. پایگاه خبری روسی روسیا الیوم، تشییع جنازه وی را پس از تشییع جنازه امام خمینی بزرگترین تشییع جنازه تاریخ برشمرد. در کرمان بر اثر ازدحام جمعیت در مراسم تشییع پیکر سلیمانی، تعدادی کشته و مصدوم شدند. به گفته سخنگوی سپاه پاسدارن انقلاب اسلامی حدود ۲۵ میلیون نفر در تشییع سلیمانی شرکت کردند.

مراسم چهلمین روز شهادت سلیمانی در شهرهای مختلف ایران و برخی دیگر از کشورها برگزار شد. در تهران این مراسم در ۲۴ بهمن ۱۳۹۸ در مصلای امام خمینی برگزار شد. اسماعیل قاآنی فرمانده نیروی قدس در این مراسم وصیت‌نامه قاسم سلیمانی را قرائت کرد. پیروی و حمایت از ولی فقیه، توجه به فرزندان شهیدان و احترام به نیروهای مسلح ایران از جمله وصیت‌های وی است[۳].

حاج قاسم و وحدت جهان اسلام

تکفیر

تکفیر و تکفیری، آتش در خانه برادران سنی است و کسانی که آن را خلق کردند، فکر می‌کردند با این حادثه جمهوری اسلامی و شیعه زانو خواهد زد. امروز حریم انسانیت در جهان اهل سنت توسط گروه‌های تکفیری بیش از هر جای دیگری، مورد هجوم قرار گرفته است. آیا این یک کار ماجراجویانه است که جمهوری اسلامی مالا و جانا از مسلمان دفاع کند و این عیب است که جمهوری اسلامی در برابر گروهی بایستد که در یک منطقه ۲ هزار زن جوان را بین خود خرید و فروش می‌کنند و آنها را در یک مصیبت سنگین دچار کرده‌اند.

جایگاه جمهوری اسلامی در جهان اسلام

آیا این عیب بزرگی است که جمهوری اسلامی در برابر ضد مسلمانان ایستاده و جلوی تخریب مساجد مسلمانان و تخریب مکان‌های مسلمان‌ها می‌ایستد. از آنجا که جمهوری اسلامی یک مرکزیت و محوریت در عالم اسلام و تشیع پیدا کرده، دشمنی‌هانیز فزونی یافته و دشمنی‌های امروز دشمنان با جبهه دیروز کاملا متفاوت و سلاح‌های به کار گرفته نیز متفاوت شده است[۴].

سردار سلیمانی از منظر برخی علمای اهل‌سنت

در همین راستا شیخ خالد الملا، رئیس جمعیت علمای اهل‌سنت عراق این‌گونه از نقش سردار سلیمانی در دفاع از وحدت جهان اسلام سخن گفت: وقتی مناطق سنی‌نشین عراق به دست داعش اشغال شد و آمریکا و کشورهای عربی، عراق را تنها گذاشتند تا داعش بغداد را اشغال کند حاج قاسم سلیمانی گفت: «اجازه نمی‌دهم بغداد به دست داعش فتح شود[۵].

امان دردی آخوند یزدانی، امام‌جمعه مسجدالنبی اهل‌سنت بجنورد: «شهید سلیمانی نه تنها در طول حیات مایۀ خیر و برکت برای مظلومان جهان بود، بلکه شهادت او نیز موجبات برکت و وحدت امت اسلامی را فراهم ساخت.

امام‌جمعه موقت شهر سنندج نیز در این رابطه با بیان اینکه جنایت استکبار جهانی از دیدگاه اهل‌سنت محکوم است، بیان کرد: «مسیر و راه شهید سلیمانی قاطعانه ادامه خواهد داشت»[۶].

جستارهاری وابسته

پانویس

  1. «جنبش مقاومت اسلامی نُجَباء» یا همان «حرکة النجباء»، یکی از گروه‌های شبه‌نظامی تشکیل‌دهنده حشد شعبی عراق است. هستۀ مرکز این جنبش از سال ۲۰۰۴ م، در بغداد شکل گرفت و در سال ۲۰۱۳ م، به‌طور علنی اعلام شد و تا کنون با همین نام در صحنه سیاسی عراق حضور دارد. شیخ اکرم الکعبی در حال حاضر دبیرکل این جنبش است. گروه نجباء در عراق و سوریه فعالیت نظامی دارد. نیروهای نجبا در شهر قم نیز حضور دارند.
  2. «کتائب حزب‌الله فی العراق»، یک گروه شبه‌نظامی شیعه در عراق و بخشی از حشد شعبی است که توسط جمهوری اسلامی ایران تأمین مالی و نظامی می‌شود. این گروه در جریان جنگ عراق (۱۱–۲۰۰۳) علیه نیروهای ائتلاف به رهبری ایالات متحده آمریکا می‌جنگید.
  3. به نقل از خبرگزاری صدا و سیما.
  4. به نقل از روزنامۀ دنیای اقتصاد.
  5. خبرگزاری میزان.
  6. سایت ایرنا.

منابع

  • ر. ک: پایگاه اطلاع رسانی حفظ و نشر آثار آیت‌الله العظمی خامنه‌ای.
  • ر. ک: خبرگزاری میزان.
  • ر. ک: خبرگزاری جمهوری اسلامی ایران.