فرق و مذاهب کلامی اهل سنت (کتاب)
در کتاب فرق و مذاهب کلامی اهل سنت ابتدا به کلیات پرداخته شده است؛ مفهوم اسلام، اهل سنت و سپس تاریخ پیدایش لفظ اهل سنت مورد بررسی قرار گرفته و بعد از آن واژه های ملل و نحل و فرق و مذاهب بررسی شده است.
| نام کتاب | فرق و مذاهب کلامی اهل سنت |
|---|---|
| نویسنده | مهدی فرمانیان |
| موضوع | اهل سنت- فرقه‌ها – کلام اهل سنت |
| سال نشر | 1393 هجری شمسی |
| ناشر | مهدی فرمانیان |
| تیراژ | 1000 نسخه |
| نوبت چاپ | اول |
| تعداد صفحات | 208 صفحه |
| قطع | وزیری (شومیز) |
محتوای کتاب
این کتاب در باب فرق و مذاهب کلامی اهل سنت به معنای اعم است، در این اثر ابتدا به کلیات پرداخته شده است؛ مفهوم اسلام، اهل سنت و سپس تاریخ پیدایش لفظ اهل سنت مورد بررسی قرار گرفته و بعد از آن واژه های ملل و نحل و فرق و مذاهب بررسی شده است.[۱]
فصل اول
نویسنده بعد از این به علل و عوامل فرقه‌گرایی پرداخته و عواملی چون اختلاف افکار و سلایق مسلمانان، زمینه‌ها و اهداف و تحولات سیاسی اجتماعی، اختلاف‌پذیری قرآن و تفاوت برداشت از متون کتاب و سنت، روابط و تعامل فرهنگی و اجتماعی با غیرمسلمانان را برشمرده است.
در این فصل همچنین مهمترین منابع فرقه‌شناسی و حدیث افتراق نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل دوم
این فصل کتاب به فرقه‌های نخستین تعلق دارد. در این فصل مباحثی درباره عقاید عثمانیه، فرق مختلف خوارج، مرجئه، قدریه و جهمیه ارائه شده است.
در این فصل همچنین روایات شیعه درباره این مکاتب مورد بررسی قرار داده شده است.
فصل سوم
فصل سوم مفصل‌تر از فصل‌های قبلی است. در این فصل به فرقه‌های بزرگ اهل سنت اعم از معتزله، اصحاب حدیث، اشاعره و ماتریدیه پرداخته می‌شود.
برای هریک از این فرقه‌ها، علاوه بر بیان عقاید آنان، تاریخ پیدایش و تطور و گسترش آنها و همچنین بزرگان آن مکاتب نیز مورد بررسی قرار گرفته است.
فصل چهارم
این فصل اما به موضوع «سلفیه در جهان معاصر» اختصاص دارد. در این فصل ابتدا به تاریخ پیدایش سلفیه، عقاید ابن تیمیه و مفهوم سلفیه در عصر حاضر پرداخته شده است.
نویسنده سپس به گرایش‌های فکری سلفیه در جهان معاصر می‌پردازد. در این بخش سلفیه وهابی تکفیری در عربستان، جریان زیدیه سلفی اعتدالی، سلفیه در شبه قاره هند، مدرسه دارالعلوم دیوبند و رابطه آن با وهابیت، سلفیه در شمال آفریقا، اخوان و گسترش سلفی‌گری اعتدالی مورد بررسی قرار گرفته است.
پس از آن دو جریان وهابیت و دیوبندیه به طور مشخص بررسی شده‌اند.
حجت‌الاسلام فرمانیان علاوه بر بیان عقاید وهابیت، به بیان مرحله اول حکومت آل‌سعود، وهابیت بعد از محمدبن عبدالوهاب، مرحله دوم حکومت آل‌سعود بر عربستان و وهابیت در عصر کنونی پرداخته و تفاوت‌ها و تطورات وهابیت را در از زمان پیدایش تا امروز مورد مداقه قرار داده است.
پس از این مکتب دیوبندیه، مکتب اهل سنت سیستان و بلوچستان و بخشی از اهل سنت هند و پاکستان مورد بررسی قرار گرفته است. در این بخش علاوه بر عقاید و دیدگاه‌های دیوبندیه، به طور جداگانه به جنبش جماعت تبلیغ که جنبشی منبعث از دیوبندیه است، نیز پرداخته شده است.