سوره فتح
نویسنده این صفحه در حال ویرایش عمیق است.
یکی از نویسندگان مداخل ویکی وحدت مشغول ویرایش در این صفحه می باشد. این علامت در اینجا درج گردیده تا نمایانگر لزوم باقی گذاشتن صفحه در حال خود است. لطفا تا زمانی که این علامت را نویسنده کنونی بر نداشته است، از ویرایش این صفحه خودداری نمائید.
آخرین مرتبه این صفحه در
| نام | سوره فتح |
|---|---|
| شماره سوره | ۴۸ |
| ترتیب نزول | ۱۱۲ |
| جزء | ۲۶ |
| مکی/مدنی | مدنی |
| تعداد آیات | ۲۹ |
| تعداد کلمات | ۵۶۰ |
| تعداد حروف | ۲۵۰۹ |
سوره فتح درباره پیروزی نهایی مسلمانان، پاداش ایمان و جهاد و اخلاص، بخشش لغزش‌های مجاهدین، هشدار به کافران و مسلمانان کاهل و در نهایت جهانی شدن دین خدا است. «فتح» نامیدن این سوره به دلیل آن است که در ابتدای سوره، از فتح مبین (پیروزی درخشان) سخن می‌گوید. در فضیلت قرائت سوره فتح آمده است، کسی که این سوره را قرائت کند، همانند کسی است که همراه پیامبر(ص) در فتح حضور داشته یا مانند کسی است كه با او در بیعت شجره بیعت كرده است.
علت نامگذاری
«سوره فتح»؛ تنها نام اين سوره «فتح» است كه از آيۀ اول آن گرفته شده است. در اين آيه از پيروزى پيامبر اسلام در بستن قرارداد صلح حديبيّه سخن به ميان آمده است[۱].
مفهوم کلی سوره
- اميدآفرينى با يادآورى فتح مكه؛
- جداسازى مرز مؤمنان و كافران و منافقان؛
- گزارش صلح حديبيّه و بيعت رضوان[۲].
اهداف و آموزه‌ها
هدف هاى اساسى سوره فتح عبارت اند از:
- ايجاد اميد به فتح و پيروزى در دل مؤمنان؛
- جدا كردن مرز بين مؤمنان، مشركان و منافقان در رابطه با جهاد[۳].
محتوا و موضوعات
محتوای سوره فتح از هفت بخش تشكيل يافته است.
- سوره با مساله بشارت فتح آغاز مى شود، و آيات پایانی آن نيز به همين مساله مربوط است، و تاكيد بر تحقق خواب پيامبر(ص) مربوط به وارد شدن به مكه و انجام مناسك عمره است؛
- بخش ديگرى از سوره حوادث مربوط به صلح حديبيه و نزول سكينه و آرامش بر دلهاى مؤمنان و مساله بيعت رضوان را بازگو مى كند؛
- در بخش ديگرى از مقام پيامبر و هدف والاى او سخن مى گويد.
- در قسمت ديگرى از كارشكني‌هاى منافقان و نمونه هايى از عذرهاى واهي‌شان در مورد عدم شركت در ميدان جهاد پرده‌برمى دارد.
- در بخش ديگری قسمتى از تقاضاهاى نابجاى منافقان را منعكس مى سازد.
- و در قسمتی دیگر كسانى را كه از شركت در ميدان جهاد معذورند معرفى مى كند.
- و بالآخره در بخشى نيز از ويژگيهاى پيروان خط مكتبى پيامبر اسلام(ص) و صفات مخصوص آنها سخن مى گويد.
روي‌هم‌رفته آيات اين سوره فوق‌العاده حساس و سرنوشت ساز و مخصوصا براى مسلمانان امروز در برابر حوادث گوناگونى كه جوامع اسلامى با آن درگير هستند الهام‌آفرين است[۴].
فضائل، خواص و ثواب قرائت
- ابى‌بن‌كعب از پيامبر(ص) خداروايت مى كند: «هر كس سوره فتح را قرائت كند مانند آن است كه با حضرت محمّد صلی‌الله‌عليه‌وآله در فتح مكّه شركت داشته است».
- در روايت ديگر آمده است: «هر کس این سوره را قرائت کند مانند كسى است كه زير آن درخت با حضرت محمّد(ص) بيعت كرده است».
- عمربن‌خطاب می‌گويد: «در يكى از سفرها با پيامبر خدا(ص) بوديم كه فرمود: شب گذشته سوره اى بر من نازل شد كه از دنيا و ما فيها نزد من بهتر است: إِنَّا فَتَحْنا تا ... وَ ما تَأَخَّرَ». اين روايت را بخارى در صحيح خود آورده است.
- قتاده از انس نقل مى كند: «هنگامى كه از جنگ حديبيه بازگشتيم، از انجام اعمال حج ما جلوگيرى شده بود، و ما همگى محزون و غمگين بوديم كه ناگهان خداوند نازل فرمود: (إِنَّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبِيناً) پيامبر خدا(ص) فرمودند: آيه اى بر من نازل شده است كه در نظر من از تمام دنيا بهتر است».
- عبدالله بن‌مسعود مي‌گويد: «رسول خدا(ص) از جنگ حديبيه بازگشت فرمود، ناگهان ديديم كه حضرت از سرعت خود كاست، نزديك شديم ديديم خداوند (إِنَّا فَتَحْنا لَكَ فَتْحاً مُبِيناً) را بر حضرت نازل فرموده است، و حضرتش را فوق‌العاده مسرور يافتيم، و فرمودند: كه اين سوره بر او نازل شده است».
- عبد اللَّه‌بن‌بكير از پدرش روايت مى كند كه امام صادق(ع) فرمودند: «اموال و زنان و كنيزان خود را با خواندن (إِنَّا فَتَحْنا) از تلف شدن حفظ كنيد، اگر انسان از كسانى باشد كه اين سوره را زياد بخواند روز قيامت منادى به طورى كه همه مردم بشنوند او را صدا مى زند كه تو از بندگان خالص من هستى، او را به بندگان صالح من ملحق نمائيد، و او را در بهشت‌هاى پر نعمت جاى داده، از شربت گواراى رحيق مختوم آميخته به كافور سيراب سازيد[۵]».