عمرویه (معتزله)

عمرویه از پیروان ابو‌عثمان عمرو بن عبید بن باب بودند. وی از سران معتزله و داماد واصل بن عطا بود.

تاریخچه

ابوعثمان عمرو بن عبید از موالی بنی‌تمیم و از اسیرانی بود که اصالتش به کابل باز می‌گردد. جدّ او از اسرای کابل بوده و پدرش در زمان حاکمیت حجاج از نگهبانان بود. وی به علم و زهد مشهور و در مسلک و مذهب، هم‌پا و همفکر واصل بن عطا بود و در زمان ترک مجلس درس حسن بصری، وی نیز همراه عطا شد. اضافه‌بر‌این، عمرو بن عبید از دوستان خاص منصور خلیفه عباسی محسوب می‌شد. با این حال هنگامی که خلیفه قصد می‌کرد تا به او جایزه بدهد از گرفتنش امتناع می‌کرد.

عقاید

عمرو درباره عقایدی چون قضا و قدر، منزله بین المنزلتین(مرتبه فسق در میان کفر و ایمان) و نیز رد شهادت دو مرد که یکی از آنها از اصحاب جمل و دیگری از یاران امام علی علیه السلام باشد، با واصل هم‌فکر و هم‌عقیده بود و البته سخنی هم اضافه کرد مبنی بر این‌که هر دو گروه مخالف در جنگ جمل از فاسقان هستند و شهادت هر دو نفر مردود است. ا

تفاوت دیدگاه عمرو با واصل

عبدالقاهر بغدادی نقل می‌کند که از نگاه عمرو دو گروهی که در جنگ جمل روبروی هم قرار گرفتند فاسق بودند در حالی که واصل فقط یکی از آن دو گروه که نامش را معلوم نمی‌کرد فاسق می‌دانست. البته در برابر قول بغدادی به بیان حسن بن موسی نوبختی اشاره می‌کنیم که آورده است: عمرو بن عبید در جریان جنگ جمل، حق را به علی (علیه السلام) می‌داد.

نظر عمرو درباره امامت

مسعودی می‌نویسد که عمرو بن عبید همانند هشام بن حکم معتقد بود امامت از طرف خدا و رسولش نسبت به امام علی علیه السلام و فرزندانش منصوص شده است.

مرگ

عمرو بن عبید سرانجام در تاریخ سال سال ۱۴۴ هجری قمری در سن ۶۴ سالگی درگذشت.