جمادی الاول
ماه جمادی الاول (یا ماه جمادی الاولی) پنجمین ماه از ماههای قمری است. دلیل نام این ماه و جمادی الثانی این است که چون در هنگام نامگذاری ماههای عربی، این دو ماه در فصل سرما و یخبندان قرار گرفتند جمادی (یعنی انجماد و یخبندان) نام گرفتند. حوادث زیادی در این ماه روی داده است که مهمترین آنها جنگ جمل بود که در سال 36 قمری بین امیرالمؤمنین علی (علیهالسلام) و عایشه و طلحه و زبیر رخ داد که در نهایت به شکست سپاه جمل منتهی گشت. از جمله وقائع مهم دیگر در این ماه شهادت بانوی اسلام حضرت زهرا(سلام الله علیها) بنا بر روایت شیعی و ارتحال آن بانوی گرامی بر اثر بیماری بنا بر نقل اهل سنت میباشد، که بنا بر روایتی در سال 11 قمری روی داد. از دیگر رویدادهای این ماه سوزاندن محمد بن ابیبکر، استاندار علوی مصر، توسط عوامل معاویه اشاره کرد که در سال 38 قمری واقع است.
تعریف اصطلاحی
نام ماه پنجم را جُمادَی الاولی، جمادی خمسه، جمادی اول، جمادی، نخستین نام ماه مقارن آن، در دوران پیش از اسلام در عربستان، حَنْتَمْ، حَنِین [۱] یا حِنّین [۲] بوده است و طول آن را سی روز در نظر میگرفتهاند. ماه ششم را نیز جُمادی الاخِرَة، جمادی سته، جمادی آخر، جمادی ثانی، جُمادَی الثانیة و جمادی دیگر نامیدهاند[۳]. و طول آن ۲۹ روز بوده است.
زمان آغاز و پایان
در تقویم شرعی اسلامی، آغاز هریک از ماههای جمادی، همانند دیگر ماههای قمری، از لحظه رؤیت ماه نو (هلال) پس از غروب خورشید، در نخستین شبی که پس از مُحاق ماه رؤیت میشود، آغاز میگردد و طول هر ماه را از آن لحظه تا رؤیت هلال بعد حساب میکنند. شیوه تعیین طول ماه را به این روش، هلالی یا برحسب رؤیت نامیدهاند. بنابراین، آغاز و پایان ماه به رؤیت هلال بستگی دارد، نه به محاسبه و تعیین طول ماه به روشی که منجمان آن را روش «حسابی» یا برحسب «امر اوسط» مینامند[۴].
ماههای قمری | |||||
محرم | صفر المظفر | ||||
ربیع الاول | ربیع الثانی | ||||
جمادی الاول | جمادی الثانی | ||||
رجب | شعبان | ||||
رمضان | شوال | ||||
ذی القعده | ذی الحجه |
اعمال مشترک اول هر ماه
۱ـ دعا
در زمان دیدن هلال خواندن دعای هلال وارد شده است و أقلّش آن است که سه مرتبه بگوید اللّهُ اَکْبَر و سه مرتبه لا إلهَ الَّا الْلّه و سپس بگوید: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذی أذْهَبَ شَهْرَ کَذا وَ جاءَ بِشَهْرِ کَذا. بهترین دعای زمان رؤیت هلال دعای ۴۳ صحیفه سجّادیه است[۵].
۲ـ قرآن
خواندن هفت مرتبه سوره «حمد[۶]».
۳ـ روزه
از اموری که بر آن تأکید شده، سه روز روزه گرفتن در هر ماه است. مرحوم علّامه مجلسی(رحمه الله) در «زادالمعاد» میگوید: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اوّل ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اوّل از دهه وسط ماه است[۷].
۴ـ نماز
شب اوّل ماه: دو رکعت نماز بجا آورد، به این نحو که: در هر رکعت پس از سوره «حمد» سوره «انعام» را بخواند سپس از خداوند متعال بخواهد که او را از هر ترسی و هر دردی ایمن گرداند.
روز اوّل ماه: خواندن نماز اوّل ماه که آن دو رکعت است، در رکعت اوّل بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «توحید» و در رکعت دوّم بعد از «حمد» سی مرتبه سوره «قدر» بخواند و بعد از نماز صدقه ای در راه خدا بدهد; هر کس چنین کند، سلامت خود را در آن ماه از خداوند متعال گرفته است[۸].
اعمال مخصوص ماه جمادی الاول
۱- سیّد بن طاووس(رض) برای رؤیت هلال ماه جمادی الاولی، این دعای را نقل کرده:
اللَّهُمَّ أَنْتَ اللَّهُ وَ أَنْتَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ وَ أَنْتَ الْمَلِکُ الْقُدُّوسُ وَ أَنْتَ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ وَ أَنْتَ الْمُهَیْمِنُ خداوندا! تو اللّه و تو رحمتگستر و مهربانی و تو فرمانروای بسیار پاکیزهای و تو ایمن و ایمنی بخشی و تو نگاهبان چیرهای
وَ أَنْتَ الْعَزِیزُ وَ أَنْتَ الْجَبَّارُ وَ أَنْتَ الْمُتَکَبِّرُ وَ أَنْتَ الْخَالِقُ وَ أَنْتَ الْبَارِئُ وَ أَنْتَ الْمُصَوِّرُ وَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ و تو سربلندی و تو باشکوه چیرهای و تو بزرگمنشی و تو آفرینندهای و تو پدیدآورندهای و تو چهرهنگاری، و تو سرفراز و حکیمی
وَ أَنْتَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْبَاطِنُ لَکَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَی. و تو اول و آخر و آشکار و پنهان هستی و نامهای نیک منحصر از آن توست.
أَسْأَلُکَ یَا رَبِّ بِحَقِّ هَذِهِ الْأَسْمَاءِ وَ بِحَقِّ أَسْمَائِکَ کُلِّهَا أَنْ تُصَلِّیَ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ عَلَی آلِ مُحَمَّدٍ ای پروردگار من! به حقّ این اسمها و به حقّ همۀ اسمهایت از تو درخواست میکنم که بر محمد و آل محمد درود فرستی
وَ آتِنَا اللَّهُمَّ فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ اخْتِمْ لَنَا بِالسَّعَادَةِ وَ الشَّهَادَةِ فِی سَبِیلِکَ و ای خدا نیکی دنیا و آخرت را به ما عطا کنی و کار ما را به نیکبختی و شهادت در راهت پایان بخش
وَ عَرِّفْنَا بَرَکَةَ شَهْرِنَا هَذَا وَ یُمْنَهُ وَ ارْزُقْنَا خَیْرَهُ وَ اصْرِفْ عَنَّا شَرَّهُ و ما را با برکت و فرخندگی این ماه آشنا ساز و خیر آن را روزیمان کن و از شرّ آن بازدار
وَ اجْعَلْنَا فِیهِ مِنَ الْفَائِزِینَ وَ قِنَا بِرَحْمَتِکَ عَذَابَ النَّارِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ. و ما را در آن از رستگاران قرار ده و به رحمت خود ما را از عذاب آتش جهنم نگاه دار، ای مهربانترین مهربانان! به راستی که تو بر هرچیزی توانایی.
(الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ)(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ الظُّلُماتِ وَ النُّورَ «ستایش خدای را که پروردگار جهانیان است.» «ستایش خدای راست که آسمانها و زمین را آفرید و تاریکیها و روشنایی را مقرّر داشت (و با آنکه نظم آسمان و زمین دلیل یکتایی اوست)
ثُمَّ الَّذِینَ کَفَرُوا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلُونَ هُوَ الَّذِی خَلَقَکُمْ مِنْ طِینٍ ثُمَّ قَضی أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّی عِنْدَهُ باز کافران به پروردگار خود شرک میآورند، اوست خدایی که شما را از گلی آفرید، پس فرمان اجل و مرگ را بر همه کس معین کرد و اجلی که معین و معلوم است به نزد اوست،
ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ وَ هُوَ اللَّهُ فِی السَّماواتِ وَ فِی الْأَرْضِ یَعْلَمُ سِرَّکُمْ وَ جَهْرَکُمْ وَ یَعْلَمُ ما تَکْسِبُونَ) باز شما در آیات او شک میکنید و اوست خدا در همۀ آسمانها و در زمین که از نهان و آشکار شما با خبر است و بدانچه میکنید آگاه است.»
(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَنْزَلَ عَلی عَبْدِهِ الْکِتابَ وَ لَمْ یَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً قَیِّماً لِیُنْذِرَ بَأْساً شَدِیداً مِنْ لَدُنْهُ [وَ یُبَشِّرَ اَلْمُؤْمِنِینَ اَلَّذِینَ یَعْمَلُونَ اَلصّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْراً حَسَناً* ماکِثِینَ فِیهِ أَبَداً* وَ یُنْذِرَ اَلَّذِینَ قالُوا اِتَّخَذَ اَللّهُ وَلَداً* ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ وَ لا لِآبائِهِمْ کَبُرَتْ کَلِمَةً
تَخْرُجُ مِنْ أَفْواهِهِمْ إِنْ یَقُولُونَ إِلاّ کَذِباً «ستایش و سپاس مخصوص خداست که بر بندۀ خود (محمّد-صلّی اللّه علیه و آله و سلّم) کتاب (قرآن) را نازل کرد و در آن هیچ نقص و کژی ننهاد، کتابی است در نهایت استواری تا (به این کتاب بزرگ خلق را) از عذاب سخت خود بترساند.»
(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِی الْآخِرَةِ وَ هُوَ الْحَکِیمُ الْخَبِیرُ) «ستایش و سپاس مخصوص خداست که هرآنچه در آسمانها و زمین است همه ملک اوست و در عالم آخرت نیز شکر و سپاس مخصوص خداست (زیرا نعمتهای دنیا و آخرت همه عطای اوست) و او حکیم و آگاه است.»
(الْحَمْدُ لِلَّهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ جاعِلِ الْمَلائِکَةِ رُسُلًا أُولِی أَجْنِحَةٍ مَثْنی وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ یَزِیدُ فِی الْخَلْقِ ما یَشاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ «سپاس خدای راست که آفرینندۀ آسمانها و زمین است و فرشتگان را فرستادگان دارای دو و سه و چهار بال (قدرت) قرار داد، هرچه بخواهد در آفرینش میافزاید که خدا بر (بعث و ایجاد) هرچیز قادر است،
ما یَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِکَ لَها وَ ما یُمْسِکْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ) دری که خدا از رحمت به روی مردم بگشاید هیچکس نتواند بست و آن در که او ببندد هیچکس جز او نتواند گشود و اوست خدای بیهمتای باحکمت و اقتدار.»
(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما کُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِ) «ستایش خدای را که ما را بر این مقام راهنمایی کرد که اگر هدایت و لطف الهی نبود ما خود به این مقام راه نمییافتیم، همانا رسولان خدایمان به حق آمدند (و ما را بر این مقام رهبری کردند).»
(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی وَهَبَ لِی عَلَی الْکِبَرِ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ إِنَّ رَبِّی لَسَمِیعُ الدُّعاءِ) (الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَکْثَرُهُمْ لا یَعْلَمُونَ) «ستایش خدای را که به من در زمان پیری دو فرزندم اسماعیل و اسحاق را عطا فرمود (و درخواست مرا اجابت کرد) که پروردگار من البته دعای بندگان را شنواست.» «ستایش مخصوص خداست ولیکن اکثر مردم آگاه نیستند.»
(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی نَجَّانا مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ)(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی فَضَّلَنا عَلی کَثِیرٍ مِنْ عِبادِهِ الْمُؤْمِنِینَ) «ستایش خدای را که ما را از (ظلم) ستمکاران نجات داد.» «ستایش و سپاس خدای را که ما را بر بسیاری از بندگان باایمانش فضیلت و برتری عطا فرمود.»
(الْحَمْدُ لِلَّهِ سَیُرِیکُمْ آیاتِهِ فَتَعْرِفُونَها وَ ما رَبُّکَ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ) (الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَکُورٌ) «ستایش مخصوص خداست، بزودی آیات (قدرت) خود را به شما ارائه خواهد داد پس آن را بشناسید و خدای تو هرگز غافل از کردار شما نیست.» «حمد خدا را که حزن و اندوه ما برد، همانا خدای ما بسیار بخشندۀ جرم گناهکاران و پاداشدهندۀ سپاس شکرگزاران است.»
(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی صَدَقَنا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشاءُ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِینَ* «ستایش خدای را که وعدۀ لطف و رحمتش را بر ما محقق فرمود و ما را وارث همۀ سرزمین بهشت گردانید که هر جای آن بخواهیم منزل گزینیم، (بلی آن روز) پاداش نیکوکاران بسیار نیکو خواهد بود.»
وَ تَرَی الْمَلائِکَةَ حَافِّینَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَ قِیلَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ) «و (در آن روز) فرشتگان (رحمت) را مشاهده میکنی که گرداگرد عرش (باعظمت الهی) در آمده و به تسبیح و ستایش خدایشان مشغولاند و میان اهل بهشت و دوزخ به حق حکم میشود و (همه زبان به حمد خدا میگشایند و) میگویند: سپاس و ستایش خاصّ خدای یکتا پروردگار جهانیان است.»
(فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّماواتِ وَ رَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَ لَهُ الْکِبْرِیاءُ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَکِیمُ) «باری ستایش و سپاس مخصوص خداست که به یکتایی آفرینندۀ آسمانها و زمین و همۀ جهانهای بینهایت است.» «و مقام جلال و کبریایی در آسمانها و زمین مخصوص اوست و او یکتا خدای مقتدر حکیم است.»
(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ شَرِیکٌ فِی الْمُلْکِ وَ لَمْ یَکُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ کَبِّرْهُ تَکْبِیراً) «ستایش مخصوص خداست که نه هرگز فرزندی برگرفته و نه شریکی در ملک خود دارد و نه هرگز عزت و اقتدار او را نقصی رسد که به دوست و مددکاری نیازمند شود و پیوسته ذات الهی را به بزرگترین اوصاف کمال ستایش کن.»
اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِی وَ تَدَارَکْنِی فِیمَا بَقِیَ مِنْ عُمُرِی وَ قَوِّ ضَعْفِی لِلَّذِی خَلَقْتَنِی لَهُ خدایا! گناهان گذشتۀ مرا بیامرز و در مقدار باقی ماندۀ از عمرم دریاب و در آنچه مرا آفریدهای نیرو بخش
وَ حَبِّبْ إِلَیَّ الْإِیمَانَ وَ زَیِّنْهُ فِی قَلْبِی، وَ قَدْ دَعَوْتُکَ کَمَا أَمَرْتَنِی فَاسْتَجِبْ لِی کَمَا وَعَدْتَنِی. و ایمان را محبوب من گردان و آن را در دلم بیارا، آنگونه که دستور دادی تو را خواندم، پس آنگونه که وعده دادی اجابت فرما.
اللَّهُمَّ أَصْبَحْتُ لَکَ عَبْداً لَا أَسْتَطِیعُ دَفْعَ مَا أَکْرَهُ وَ لَا أَمْلِکُ مَا أَرْجُو وَ أَصْبَحْتُ مُرْتَهَناً بِعَمَلِی وَ لَا فَقِیراً أَفْقَرُ مِنِّی إِلَیْکَ خداوندا! صبح کردم در حالی که بندۀ توام و توان آن را ندارم آنچه را که ناخوشایند من است از خود برانم و آنچه را که بدان امید دارم در اختیار خود درآورم و صبح کردم در حالی که در گرو عمل خود هستم و هیچ نیازمندی نیازمندتر از من نیست،
یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ، أَسْأَلُکَ أَنْ تَسْتَعْمِلَنِی عَمَلَ مَنِ اسْتَیْقَنَ حُضُورَ أَجَلِهِ لَا ای پروردگار جهانیان از تو درخواست میکنم همانند کسی که یقین به رسیدن اجل و سرآمد عمرش دارد،
بَلْ عَمَلَ مَنْ قَدْ مَاتَ فَرَأَی عَمَلَهُ وَ نَظَرَ إِلَی ثَوَابِ عَمَلِهِ، إِنَّکَ عَلَی کُلِّ شَیْءٍ قَدِیرٌ. بلکه همانند کسی که گویی مرده است و به عمل خود و به پاداش آن نگریسته است که مرا به عمل واداری، براستی که تو بر هرچیز توانایی.
اللَّهُمَّ هَذَا مَکَانُ الْعَائِذِ بِرَحْمَتِکَ مِنْ عَذَابِکَ، وَ هَذَا مَقَامُ الْعَائِذِ بِمُعَافَاتِکَ مِنْ غَضَبِکَ، خدایا این جایگاه کسی است که از عذاب تو به رحمتت و از خشم تو به عافیتت پناه آورده است.
اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ دَعَاکَ فَأَجَبْتَهُ وَ سَأَلَکَ فَأَعْطَیْتَهُ وَ آمَنَ بِکَ فَهَدَیْتَهُ خدایا! پس مرا از کسانی قرار ده که تو را خواندند و دعایشان را اجابت نمودی و از تو درخواست کردند و به آنان عطا کردی و به تو ایمان آوردند و تو هدایتشان کردی
وَ تَوَکَّلَ عَلَیْکَ فَکَفَیْتَهُ وَ تَقَرَّبَ إِلَیْکَ فَأَدْنَیْتَهُ وَ افْتَقَرَ إِلَیْکَ فَأَغْنَیْتَهُ وَ اسْتَغْفَرَکَ فَغَفَرْتَ لَهُ و بر تو توکل نمودند و تو کفایتشان نمودی و به درگاه تو نزدیکی جستند و مقرب درگاهشان کردی و به تو اظهار نیاز کردند و بینیازشان ساختی و از تو طلب آمرزش نمودند و آنها را آمرزیدی
وَ رَضِیتَ عَنْهُ وَ أَرْضَیْتَهُ وَ هَدَیْتَهُ إِلَی مَرْضَاتِکَ وَ اسْتَعْمَلْتَهُ بِطَاعَتِکَ وَ لِذَلِکَ فَرَّغْتَهُ أَبَداً مَا أَحْیَیْتَهُ. و از آنان خوشنود گردیدی و آنان را خوشنود ساختی و به خوشنودیات هدایت ساختی و آنان را در طاعتت به کار گرفتی و تا زمانی که زنده نگاهشان داشتی همواره آنان را برای طاعتت فارغ البال کردی.
فَتُبْ عَلَیَّ یَا رَبِّ وَ أَعْطِنِی سُؤْلِی وَ لَا تَحْرِمْنِی شَیْئاً مِمَّا سَأَلْتُکَ پس ای پروردگار من! توبۀ مرا بپذیر و خواستهام را عطا کن و در هیچ یک از خواستههایی که از تو درخواست نمودم، محرومم مکن
وَ اکْفِنِی شَرَّ مَا یَعْمَلُ الظَّالِمُونَ فِی الْأَرْضِ وَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الَّذِی لَا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا هُوَ. و از شر عمل کرد ستمگران در روی زمین کفایتم فرما و آمرزش میطلبم از خدایی که معبودی جز او نیست و جز او نمیتواند گناهان را ببخشد.
اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَی مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَعِنِّی عَلَی الدُّنْیَا وَ ارْزُقْنِی خَیْرَهَا وَ کَرِّهْ إِلَیَّ الْکُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیَانَ وَ اجْعَلْنِی مِنَ الرَّاشِدِینَ. خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و مرا بر (مشکلات) دنیا یاریام ده و خیر دنیا را روزیام کن و کفر، نافرمانی و عصیان را نزد من ناخوشایند جلوه ده و مرا از راهافتگان قرار ده.
اللَّهُمَّ قَوِّنِی لِعِبَادَتِکَ وَ اسْتَعْمِلْنِی فِی طَاعَتِکَ وَ بَلِّغْنِی الَّذِی أَرْجُو مِنْ رَحْمَتِکَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. خدایا! مرا برای انجام عبادتت نیرو بخش و در طاعتت به کار گیر و به آن مقدار از رحمتت که امید دارم نایل گردان، ای مهربانترین مهربانان!
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ الرَّیَّ یَوْمَ الظَّمَاءِ وَ النَّجَاةَ یَوْمَ الْفَزَعِ الْأَکْبَرِ وَ الْفَوْزَ یَوْمَ الْحِسَابِ وَ الْأَمْنَ یَوْمَ الْخَوْفِ خدایا! سیرابی در روز تشنگی و نجات در روز بزرگترین هراس و رستگاری در روز حساب و ایمنی در روز بیم را از تو خواهانم
وَ أَسْأَلُکَ النَّظَرَ إِلَی وَجْهِکَ الْکَرِیمِ وَ الْخُلُودَ فِی جَنَّتِکَ فِی دَارِ الْمُقَامَةِ مِنْ فَضْلِکَ وَ السُّجُودَ یَوْمَ یُکْشَفُ عَنْ سَاقٍ و نیز نگریستن به روی (ذات یا اسماء و صفات) گرامیات و جاودانه ماندن در بهشتت در سرای پاینده از تفضلت و سجده و کرنش در برابر تو آنگاه که پرده به کنار میرود (و تو خود را آنچنان که باید آشکار میسازی)
وَ الظِّلَّ یَوْمَ لَا ظِلَّ إِلَّا ظِلُّکَ وَ مُرَافَقَةَ أَنْبِیَائِکَ وَ رُسُلِکَ وَ أَوْلِیَائِکَ. و سایه در آن روز که جز سایۀ تو سایهای وجود ندارد و همدمی با پیامبران، رسولان و دوستانت را از تو درخواست مینمایم.
اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی مَا قَدَّمْتُ مِنْ ذُنُوبِی وَ مَا أَخَّرْتُ وَ مَا أَسْرَرْتُ وَ مَا أَعْلَنْتُ وَ مَا أَسْرَفْتُ عَلَی نَفْسِی وَ مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّی خدایا! گناهان گذشته و آیندهام و آنچه پنهان داشتهام یا آشکار ساختهام و یا علیه خویشتن زیادهروی نمودهام و آنچه تو از من بدان آگاهتری را بیامرز
وَ ارْزُقْنِی التُّقَی وَ الْهُدَی وَ الْعَفَافَ وَ الْغِنَی وَ وَفِّقْنِی لِلْعَمَلِ بِمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَی. و تقوا، هدایت، پاکدامنی و بینیازی را روزیام کن و برای عمل به آنچه دوست داری و میپسندی و موفقم گردان.
اللَّهُمَّ أَصْلِحْ لِی دِینِیَ الَّذِی هُوَ عِصْمَةُ أَمْرِی وَ أَصْلِحْ لِی دُنْیَایَ الَّتِی فِیهَا مَعَاشِی وَ أَصْلِحْ لِی آخِرَتِیَ الَّتِی إِلَیْهَا مُنْقَلَبِی خدایا! دین مرا که نگاهدارندۀ همۀ امور من است و دنیایم را که روزی من در آن است و آخرتم را که بازگشتم به سوی آن است، اصلاح گردان
وَ اجْعَلِ الْحَیَاةَ زِیَادَةً لِی فِی کُلِّ خَیْرٍ وَ اجْعَلِ الْمَوْتَ رَاحَةً لِی مِنْ کُلِّ سُوءٍ. و زندگی را برای من افزونی از همۀ خیرات و مرگ را آسودگی از همۀ بدیها بگردان.
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ یَا رَبَّ الْأَرْبَابِ وَ یَا سَیِّدَ السَّادَاتِ وَ یَا مَلِکَ الْمُلُوکِ، أَنْ تَرْحَمَنِی وَ تَسْتَجِیبَ لِی وَ تُصْلِحَنِی خداوندا! ای پروردگار پرورشدهندگان و ای سرور سروران و ای مالک پادشاهان! از تو خواستارم که بر من رحم کنی و دعایم را مستجاب نمایی و مرا اصلاح گردانی؛
فَإِنَّهُ لَا یُصْلِحُ مَنْ صَلُحَ مِنْ عِبَادِکَ إِلَّا أَنْتَ، فَإِنَّکَ أَنْتَ رَبِّی وَ ثِقَتِی وَ رَجَائِی وَ مَوْلَایَ وَ مَلْجَئِی زیرا هریک از بندگانت را که شایسته شده است، جز تو اصلاح ننموده است؛ زیرا تو پروردگار، مورد اعتماد، امید، مولی و پناهگاه من هستی
وَ لَا رَاحِمَ لِی غَیْرُکَ وَ لَا مُغِیثَ لِی سِوَاکَ وَ لَا مَالِکَ سِوَاکَ وَ لَا مُجِیبَ إِلَّا أَنْتَ، و هیچکس جز تو بر من رحم نمیکند و هیچکس جز تو به فریاد من نمیرسد و هیچ مالک و اجابتکنندهای جز تو نیست،
أَنَا عَبْدُکَ وَ ابْنُ عَبْدِکَ وَ ابْنُ أَمَتِکَ الْخَاطِئُ الَّذِی وَسِعَتْهُ رَحْمَتُکَ من بندۀ خطاکار تو و فرزند دو بندۀ (یعنی پدر و مادرم که بندۀ تو هستند) توام که رحمتت مرا فراگرفته است
وَ أَنْتَ الْعَالِمُ بِحَالِی وَ حَاجَتِی وَ کَثْرَةِ ذُنُوبِی وَ الْمُطَّلَعُ عَلَی أُمُورِی کُلِّهَا، و از حال، حاجت و فراوانی گناهانم آگاهی و از همۀ امورم اطلاع داری،
فَأَسْأَلُکَ یَا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَنْ تَغْفِرَ لِی مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِی وَ مَا تَأَخَّرَ. پس ای خدایی که معبودی جز تو نیست! از تو درخواست میکنم که گناهان گذشته و آیندۀ مرا بیامرزی.
اللَّهُمَّ لَا تَدَعْ لِی ذَنْباً إِلَّا غَفَرْتَهُ وَ لَا هَمّاً إِلَّا فَرَّجْتَهُ وَ لَا حَاجَةً هِیَ لَکَ رِضًا إِلَّا قَضَیْتَهَا وَ لَا عَیْباً إِلَّا أَصْلَحْتَهُ. خدایا! گناهی برای من مگذار جز آنکه بیامرزی و نه اندوهی جز آنکه برطرف نمایی و نه حاجتی که مورد پسند توست مگر آنکه برآوری و نه عیبی جز آنکه اصلاح کنی.
اللَّهُمَّ وَ آتِنِی فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنِی عَذَابَ النَّارِ. خدایا، نیکی دنیا و آخرت را به من (ما) عطا کن و از عذاب آتش جهنم نگاه دار.
اللَّهُمَّ أَعِنِّی عَلَی أَهْوَالِ الدُّنْیَا وَ بَوَائِقِ الدُّهُورِ وَ مُصِیبَاتِ اللَّیَالِی وَ الْأَیَّامِ خدایا! در برابر امور هولناک دنیا، گرفتاریهای روزگار (سختیهای زمان، اندوههای آخرت) و مصایب شبها و روزها به من یاری رسان.
اللَّهُمَّ وَ احْرُسْنِی مِنْ شَرِّ مَا یَعْمَلُ الظَّالِمُونَ فِی الْأَرْضِ فَإِنَّهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِکَ. خدایا! مرا از عملکردهای زشت ستمگران در زمین نگاه دار؛ زیرا هیچ دگرگونی و نیرویی جز به تو تحقق نمییابد.
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ إِیمَاناً ثَابِتاً وَ عَمَلًا مُتَقَبَّلًا وَ دُعَاءً مُسْتَجَاباً وَ یَقِیناً صَادِقاً وَ قَوْلًا طَیِّباً وَ قَلْباً شَاکِراً وَ بَدَناً صَابِراً وَ لِسَاناً ذَاکِراً. خداوندا! از تو ایمان استوار، عمل پذیرفته، دعای مستجاب، یقین درست، سخن پاکیزه، دل سپاسگزار، تن شکیبا و زبانی که به یاد تو باشد، درخواست میکنم.
اللَّهُمَّ انْزِعْ حُبَّ الدُّنْیَا وَ مَعَاصِیَهَا وَ ذِکْرَهَا وَ شَهْوَتَهَا مِنْ قَلْبِی. خدایا! دوستی دنیا و گناهان و یاد و هوس دنیا را از دلم برکن.
اللَّهُمَّ إِنَّکَ بِکَرَمِکَ تَشْکُرُ الْیَسِیرَ مِنْ عَمَلِی فَاغْفِرْ لِیَ الْکَثِیرَ مِنْ ذُنُوبِی وَ کُنْ لِی وَلِیّاً وَ نَصِیراً وَ مُعِیناً وَ حَافِظاً. خدایا! به کرم خود از عمل اندک من سپاسگزاری میکنی، پس از گناهان بسیار من درگذر (بیامرز) و خود، سرپرست، یاریکننده، استواریبخش (یاور) و نگاهدار من باش.
اللَّهُمَّ هَبْ لِی قَلْباً أَشَدَّ رَهْبَةً لَکَ مِنْ قَلْبِی وَ لِسَاناً أَدْوَمَ لَکَ ذِکْراً مِنْ لِسَانِی وَ جِسْماً أَقْوَی عَلَی طَاعَتِکَ وَ عِبَادَتِکَ مِنْ جِسْمِی. خدایا! دلی هراسناکتر از دل من و زبانی که پیوستهتر از زبانم به یاد تو باشد و تنی نیرومندتر از جسم من بر انجام طاعت و عبادتت به من ارزانی دار.
اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِکَ مِنْ زَوَالِ نِعْمَتِکَ وَ مِنْ فُجَاءَةِ نِقْمَتِکَ وَ مِنْ تَحْوِیلِ عَافِیَتِکَ وَ مِنْ حُلُولِ غَضَبِکَ خداوندا! به تو پناه میبرم از زوال نعمتت و به طور ناگهانی در رسیدن کیفرت و از دگرگون شدن عافیتت و از هول و هراس خشمت
وَ أَعُوذُ بِکَ مِنْ جَهْدِ الْبَلَاءِ وَ دَرَکِ الشَّقَاءِ وَ مِنْ شَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ وَ سُوءِ الْقَضَاءِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ. و به تو پناه میبرم از بلای طاقتفرسا و از در رسیدن بدبختی و از شادی دشمنان و سرنوشت حتمی بد در دنیا و آخرت.
اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُکَ بِاسْمِکَ الْکَرِیمِ وَ عَرْشِکَ الْعَظِیمِ وَ مُلْکِکَ الْقَدِیمِ یَا وَهَّابَ الْعَطَایَا وَ یَا مُطْلِقَ الْأُسَارَی خدایا! به اسم گرامیات و عرش بزرگت و فرمانروایی دیرینهات از تو درخواست میکنم، ای عطابخش و ای آزادکنندۀ اسیران
وَ یَا فَکَّاکَ الرِّقَابِ وَ یَا کَاشِفَ الْعَذَابِ أَسْأَلُکَ أَنْ تُخْرِجَنِی مِنَ الدُّنْیَا سَالِماً غَانِماً و ای آزادکنندۀ جانها از آتش جهنم و ای برطرف کنندۀ عذاب! از تو خواستارم که مرا سالم و در حالی که از دنیا بهره برگرفتهام از آن بیرون بری
وَ أَنْ تُدْخِلَنِی الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِکَ آمِناً وَ أَنْ تَجْعَلَ أَوَّلَ شَهْرِی هَذَا صَلَاحاً وَ أَوْسَطَهُ فَلَاحاً وَ آخِرَهُ نَجَاحاً إِنَّکَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ. و به رحمتت، ایمن در بهشت وارد گردانی و اول این ماه را برایم صلاح و وسط آن را رستگاری و آخرت آن را کامیابی قرار دهی، براستی که تو از همۀ امور پنهانی آگاهی[۹].
۲- شیخ عباس قمی(رض) خواندن زیارتنامه [[فاطمه بنت محمد (زهرا) |حضرت صدیقه کبری(سلام الله علیها)]] را در روزهای سیزدهم، چهاردهم و پانزدهم این ماه شایسته و بایسته ذکر کرده است[۱۰].
پانویس
- ↑ ابوریحان بیرونی، الاثار الباقیة عن القرون الخالیة، ج۱، ص۶۱، چاپ ادوارد زاخاو، لایپزیگ ۱۹۲۳
- ↑ یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۲۸
- ↑ ابوریحان بیرونی، کتاب التفهیم لاوائل صناعة التنجیم، ج۱، ص۲۲۷ـ ۲۲۸ پانویس ۵، چاپ جلالالدین همائی، تهران ۱۳۶۲ ش
- ↑ امین، اعیان الشیعة
- ↑ وقایع الایّام، صفحه ۱۱٫
- ↑ مفاتیح نوین، صفحه ۵۷۹
- ↑ مفاتیح نوین، صفحه ۵۸۰
- ↑ مفاتیح نوین، صفحه ۵۷۹٫
- ↑ الاقبال بالاعمال الحسنه، ج۳، ص ۱۵۱
- ↑ مفاتیحالجنان؛ اعمال ماهها