برید بن معاویه
برید بن معاویة العجلی از بزرگان فقهای شیعه و فردی ثقه و جلیل‌القدر و از اصحاب امام باقر (علیه‌السلام) و امام صادق (علیه‌السلام) می‌باشد و از اصحاب اجماع است.
| برید بن معاویه | |
|---|---|
 | |
| نام | برید بن معاویه عجلی |
| نام کامل | ابو القاسم بُرَید بن معاویه عِجلی کوفی |
| محل تولد | کوفه |
| تاریخ درگذشت | 150 ق، ۱۴۶ ش، ۷۶۷ م |
| هم عصر امام | امام باقر و امام صادق علیهما السلام |
| شاگردان |
|
زندگی‌نامه
برید، فرزند معاویه، مکنی به ابوالقاسم از قبیله بنیعجل است که در کوفه ساکن بودهاند؛ قبیله بنیعجل از نژاد اعراب قحطانی میباشند که به کوفه هجرت کرده و در آن جا سکنا گزیدهاند. تاریخ ولادت وی مشخص نیست. فرزند ایشان قاسم بن برید هم از بزرگان ثقه و مورد اعتماد می‌باشد[۱].
تعابیر مختلف اسناد از ایشان
- برید؛
- برید بن معاویة؛
- برید العجلی؛
- برید بن معاویة العجلی یکنی أبا القاسم؛
- برید بن معاویة أبو القاسم العجلی الکوفی؛
- أبو برید العجلی[۲].
برید از نگاه بزرگان
برید بن معاویه عجلی، صحابی امام باقر (علیه‌السلام) و امام صادق (علیه‌السلام) می‌باشد[۳]. وی غیر از این که راوی ثقه احادیث اهل بیت (علیه‌السلام) است، فقیه هم بوده است[۴]. وی از دید بزرگان علم رجال یکی از اصحاب اجماع است[۵].
از منظر معصومان
مدح
روایات رسیده از اهلبیت (علیه‌السلام) درمورد برید، نشان میدهد که ایشان مقام والایی در نزد ائمه(علیهم‌السلام) داشته است، که به برخی از روایات استناد میکنیم:
- جمیل بن درّاج می‌گوید: روزی وارد منزل امام صادق (علیه‌السلام) شدم. هنگام ورود، مردی از اهل کوفه را مشاهده کردم که از اتاق امام بیرون آمد و خارج شد. وارد اتاق امام شدم و گفتم: مردی کوفی را مشاهده کردم که از دیدار شما برمیگشت. حضرت فرمود: خداوند روحش را مقدس گرداند، وی مورد اطمینان پدرم بود. امروز هم وی مورد اطمینان و رازدار من است. حضرت ادامه داد: زمانی که خداوند اراده کند بدی به اهل زمین برساند، به واسطه آنها آن بدی را برطرف می‌کند. آنها ستارگان شیعیان ما هستند. آنها باعث می‌شوند نام و یاد پدرم در همه جا زنده بماند. هر بدعتی را کشف میکنند و به مقابله برمیخیزند و بدعتها را از دین میزدایند. در این هنگام حضرت گریه کردند. من پرسیدم: اینها چه کسانی هستند؟! فرمود: درود خداوند بر آنها باد! آنها «برید بن معاویه عجلی، زرارة بن اعین، ابوبصیر و محمد بن مسلم» هستند[۶].
- امام صادق (علیه‌السلام) می‌فرمود: محبوبترین مردم نزد ما، چهار نفرند: «زرارةبن اعین، برید بن معاویه عجلی، محمد بن مسلم و ابو جعفر احول «مؤمن طاق»»[۷].
- داوود بن سرحان نقل می‌کند: شنیدم از امام صادق (علیه‌السلام) که فرمود: همانا اصحاب پدرم زینت ما هستند؛ بدانید آنها «زرارة بن اعین، محمد بن مسلم، برید بن معاویه و لیث مرادی» هستند. اینها همیشه با عدالت و قسط رفتار میکنند. اینها همیشه راست میگویند و در کلام صادقند. اینها سبقت گیرندگان مقرّب درگاه الهی هستند[۸].
- جمیل بن درّاج می‌گوید: شنیدم از امام صادق (علیه‌السلام) که فرمود: استواران در زمین و پرچمداران دین خداوند، چهارنفرند: «محمد بن مسلم، برید بن معاویه، زرارة بن اعین و لیث بن البختری[۹].»
- حذیفة بن اسید غفاری نقل می‌کند: از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که فرمود: روز قیامت شیعیان و اهل بیت (علیه‌السلام) ندا میدهند: اینان «برید بن معاویه، زرارة بن اعین، محمد بن مسلم و احول» اولین سبقت‌گیرندگان و اولین مقرّبان بودند[۱۰].
- علی بن اسباط نقل می‌کند از پدرش اسباط نقل می‌کند از امام موسی (علیه‌السلام) که فرمود: روز قیامت منادی ندا میدهد حواریون امام محمد بن علی و جعفربن محمد چه کسانی هستند؟! در این هنگام چهارنفر بلند می‌شوند: «برید بن معاویه، زرارة بن اعین، محمد بن مسلم، لیث بن البختری.» که منظور ابوبصیر است[۱۱].
- جمیل بن درّاج می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که فرمود: بشارت ده مخبتین را به بهشت! «برید بن معاویه، ابوبصیر، محمد بن مسلم و زرارة بن اعین». این چهارنفر از نجیبان و پاکان‌اند. اینها امین خداوند در بیان احکام الهی هستند. اگر اینها نبودند، آثار نبوت از بین میرفت[۱۲].
نکوهش برید
در کنار این احادیث ـ که در بیان فضیلت برید نقل شده است ـ چند روایت در مذمّت برید از معصوم (علیه‌السلام) نقل شده است که بدین قرار است:
- ابی‌الصباح می‌گوید: از امام صادق (علیه‌السلام) شنیدم که فرمود: خداوند هلاک کند کسانی را که در دین‌شان شک می‌ورزند. «زرارة بن اعین و برید بن معاویه و محمد بن مسلم و اسماعیل جعفی» از کسانی هستند که در دین‌شان شک می‌ورزند[۱۳].
- یونس نقل می‌کند از مسمع که از ابن ابی‌سیّار شنیدم که اباعبداللّه (علیه‌السلام) می‌فرمود: خداوند لعنت کند برید را، خداوند لعنت کند زرارة بن اعین را[۱۴].
تحلیل روایات مدح و ذم
- در سند روایاتی که در مذمّت برید نقل شده است، جبرئیل بن احمد قرار دارد که نه ممدوح است و نه ثقه.
- روایات مدح، فراوان است و قطعاً از اهل بیت (علیه‌السلام) رسیده است و از حیث سند معتبر است. پس اعتنایی به روایات شاذ که در مذمّت برید نقل شده است، نمی‌شود.
- در صحیحه عبداللّه بن زرارة آمده است که حضرت امام صادق(علیه‌السلام) فرمود: من عیب شما را می‌گویم و با این که شما را مذمّت می‌کنم، از شما دفاع می‌کنم چون می‌ترسم دشمن به شما آسیب برساند و موجب حسد مردم و اذیت رساندن به شما شود[۱۵].
مصاحبت با امام
نجاشی ایشان را مصاحب امام باقر و امام صادق علیهما السلام بر می‌شمارد[۱۶] و شیخ طوسی هم بر مصاحبت ایشان با امام باقر علیه السلام[۱۷] و امام صادق علیه السلام[۱۸] تصریح دارد. نقل مستقیم روایت از صادقین علیهما السلام نشانه مصاحبت بسیار وی با آن حضرات است.
مشایخ و راویان
مشایخ
برید بن معاویه از محمد بن مسلم[۱۹] روایت نقل کرده است.
راویان
افراد بسیاری نیز از وی روایت نقل کرده‌اند، از جمله:
- ایوب؛
- الحارث بن محمد الاحول؛
- حریز بن عبدالله؛
- خضر الصیرفی؛
- علی بن رئاب؛
- علی بن عقبة؛
- الحارث بن ابی رسن؛
- حریز بن عبدالله؛
- داود بن ابی یزید العطار؛
- عمر بن اذینة؛
- ثعلبة بن میمون[۲۰].
روایات و آثار
برید بن معاویه 58 حدیث را مستقیم از امام نقل کرده و 32 حدیث را از طریق محمد بن مسلم از امام نقل کرده است[۲۱]. احمدبن حسین می‌گوید: برید، کتابی نوشت به خطّ ابن عباس که من کتاب را دیدهام ولی نام کتاب را ذکر نمیکند.
وفات
در تاریخ وفات برید بن معاویه، اختلاف است؛ بعضی فوت او را در زمان امام صادق (علیه‌السلام) دانستهاند؛ اما قول قوی که اکثر کتب رجال نقل کرده‌اند، این است که وی در سال 150 ه .ق. رحلت کرده است[۲۲]
پانویس
- ↑ رجال نجاشی، ص 313.
- ↑ نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه ولي العصر عليه‌السلام للدراسات الإسلاميه قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/
- ↑ قاموس الرجال، ج 2، ص 276.
- ↑ اعیان الشیعه، ج 3، ص 558.
- ↑ تنقیح المقال، مامقانی، ص 165.
- ↑ قاموس الرجال، ج 2، ص 277.
- ↑ وسایل الشیعه، ج 27، ص 143.
- ↑ . اعیان الشیعه، ج 3، ص 559.
- ↑ رجال کشی، ص 135.
- ↑ همان، ص 10.
- ↑ بحارالانوار، ج 46، ص 243.
- ↑ رجال کشی، ص 170.
- ↑ اعیان الشیعه، ج 3، ص 559.
- ↑ قاموس الرجال، ج 2، ص 276.
- ↑ معجم الرجال، خویی، ج 4، ص 198.
- ↑ رجال نجاشی، ۱۱۲ ر۲۸۷.
- ↑ رجال شیخ طوسی، ۱۰۹ ر۲۲.
- ↑ رجال شیخ طوسی، ۱۵۸ ر۵۹.
- ↑ (الكافي جلد ٦ صفحه ۲٠۹ حديث ۱ کتاب ٤ باب ٤ التهذيب جلد ۹)
- ↑ نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه ولي العصر عليه‌السلام للدراسات الإسلاميه قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/
- ↑ تنقیح المقال، مامقانی، ص 165.
- ↑ تنقیح المقال، ص 165و رجال نجاشی ص 112 ر287.
منابع
- [http://ensani.ir/fa/article/57537/ برگرفته از سایت برید بن معاویه عجلی - پرتال جامع علوم انسانی
- نرم‌افزار جهاز راویان، مؤسسه ولی العصر علیه‌السلام للدراسات الإسلامیه قم،https://hoveyat.valiasr-aj.com/.
- علی احمدی، برید بن معاویه عجلی، فرهنگ کوثر، 1381 شماره 54
- خویی، سید ابوالقاسم، معجم الرجال، دارالزهرا، بیروت، ۱۴۰۹ق.
- شوشتری، محمدتقی، قاموس الرجال، قم، جامعه مدرسین، چاپ دوم، ۱۴۱۰ق.
- طوسی، ابی جعفر، اختیار معرفه الرجال (رجال کشی)، موسسه آل البیت لاحیاء التراث.
- مامقانی، عبدالله، تنقیح المقال فی علم الرجال، تحقیق محی الدین و محمدرضا مامقانی، قم، موسسة آل البیت لإحیاء التراث، ۱۳۸۱ش.
- مجلسی، محمدباقر بن محمدتقی، بحارالانوار، بیروت، مؤسسة الوفاء، ۱۴۰۳ق.
- نجاشی، احمد بن علی، رجال‌النجاشی، قم، موسسه نشر اسلامی، ۱۴۲۴ق.