رستمیه
رستمیه (وهابیت رستمیه یا وهابیت اباضیه) شاخه‌ای از فرقه اباضیه در شمال آفریقا هستند[۱].
| رستمیه (رستمیان) | |
|---|---|
 | |
| نام | رستمیه (رستمیان) |
| نام رایج | رستمیه |
انتشار کتاب الوهابیه الرستمیه: ضلال مبین و عداء للدین
عبداللطیف بن عبدالعزیز آل شیخ وزیر امور اسلامی، دعوت و ارشاد عربستان سعودی با انتشار کتابی تحت عنوان: «الوهابیه الرستمیه: ضلال مبین و عداء للدین» (وهابیت رستمیه: گمراهى آشکار و دشمنى با دین) اقدام به نقد اعتقادات اباضیه نموده، اختلافات عمیق و ریشه‌دار اعتقادى بین وهابیت و اباضیه را دامن زده است. این موضوع طى در روزهاى اخیر به یکى از مسائل چالش‌برانگیز و پرسر و صدا در فضاى رسانه‌اى عمان تبدیل شده است.
وهابیت رستمیه
وهابیت رستمیه یا وهابیت اباضیه فرقه‌اى از مذهب اباضیه است که در اواخر قرن دوم هجرى در شمال آفریقا توسط عبدالوهاب بن عبدالرحمن بن رستم به وجود آمد و به وهابیت سعودى که یک جنبش به اصطلاح بنیادگرای سنى و با عقاید محمد بن عبدالوهاب در قرن دوازدهم هجرى آغاز شده است، هیج ارتباطى ندارد. در همین رابطه روزنامۀ دولتى عمان در تاریخ سه‌شنبه ٢٢ خرداد ماد 1403 ش، با انتشار مقاله‌اى تحت عنوان «کتاب الوهابیه الرستمیه و ضجیج التواصل الاجتماعى» (کتاب وهابیت رستمیه و هیاهوی شبکه‌های اجتماعی) به قلم بدر العبرى نویسنده. پژوهشگر امور اسلامى و کارشناس اداره تحقیقات دینی وزارت اوقاف و امور دینی سلطنت عمان. اقدام کرد؛ این مقاله، کتاب منتشر شده توسط وزیر سعودی را اقدامی بر خلاف مناسبات حاکم بین دو کشور عمان و عربستان است و آن را تفرقه‌برانگیز توصیف نموده و تاکید می‌کند طرز تفکر برخی از علمای دینى که هنوز در توهم اختلافات و درگیری‌هاى فرقه‌ای هستند در گفتمان غالب کنونی به‌ویژه در میان نسل جوان جایگاهی ندارند. و نتیجه این تفکرات اگر با سیاست در پیوند باشد به چیزی جز نفرت، خشونت و افراط‌گرایی نخواهد انجامید.
این مقاله در ادامه به جایگاه حقوقى نویسنده (وزیر امور اسلامی، دعوت و ارشاد عربستان سعودى) پرداخته و مى‌نویسد: هر کسى حق دارد با تحقیق و نگارش، به دفاع از عقاید خود بپردازد و آل شیخ نیز به‌عنوان کسانی‌که نسب آنان به محمد بن عبدالوهاب بازمی‌گردد می‌توانند این کار بکند ولى طرح این دیدگاه از طریق نهادهای رسمی مذهبی و انتشار این افکار از طریق این نهادها برخلاف کارویژه وحدت آفرین آنهاست. وی در ادامه. کتاب «وهابیت رستمیه» را از نظر روش شناختی، ضعیف توصیف نموده که خطرناک‌ترین بخش کتاب را بخش ارجاع به متون تاریخى می‌داند که شرایط خاص خود را داشته‌اند و اکنون با خوانش منفى آنها صلح اجتماعی را به خطر انداخته. ممکن است گروه‌هاى افراطى را به سوءاستفاده از آن وادار کند؛ موضوع اختلافى یادشده به‌ویژه بعد از پرداختن به آن توسط برخى از چهره‌ها و نویسندگان شاخص عمانی، به موضوعی داغ در فضاى مجازى و رسانه‌اى عمان تبدیل شده است.
بیان عبدالله الوهیبى
در همین رابطه عبدالله الوهیبى نویسندۀ مطرح عمانی، در سکوى اجتماعى ایکس نوشت: «چرا جماعت علماى عربستان جرات ندارند در باسخ به بی‌دین‌ترین خلق خدا که همزمان با اعیاد مختلف. حرمت حرمین را زیر پا می‌گذارند. یک کتاب بنویسند؟ اگر عربستان توانایی دارد مشرکان و کفار را در مهمانی‌ها و اعیاد خود جاى دهد پس چرا توان جذب فرزندان مسلمان از فرقههاى دیگر را ندارد؟!».
بیان کاربر دیگر
کاربر دیگرى ضمن اشاره به اینکه شنیده شده این کتاب در عربستان به حجاج عمان داده شده. نوشته است: در مورد موشک‌هاى قاره‌پیما شنیده بودیم ولى امروز وقاحتى را می‌بینیم که فراتر از کهکشان‌هاست؛ تصور کنید از زائران عمانی با کتابی پذیرایی شود که اعقاداتش را به چالش بکشد و به اوتهمت می‌زند. در واقع وهابیت و اباضیه اختلافات اعتقادى عمیق و تاریخى با یکدیگر داشته‌اند؛ علمای تندرو وهابی، اباضیه را حتى مسلمان هم نمی‌دانند و بعضا آنها را تکفیر نیز می‌کنند، حال آنکه در طرف مقابل روحیۀ متعادل اباضیه همواره با روحیه خشن و تند وهابى در تضاد و تنافى بوده به‌گونه‌ای که این شرایط در آثار علماى اباضیه نیز مشهود است. در عین حال یکى از تهدیداتى که عمان همواره در برابر آن واکنش صریح نشان می‌دهد، نفوذ و گسترش تفکرات وهابی و افراطى در جامعل عمانی است به‌ویژه که برخی از قبایل عمانی وهابی هم بوده‌اند و دامن زدن به این اختلافات تهدید امنیتى جدى براى این کشور محسوب می‌شود در عین حال و با وجود اختلافات فرقه‌اى و مذهبی، دو کشور در پرتو مناسبات خوب سیاسی تلاش داشته‌اند تا اجازه بروز و ظهور این اختلافات را ندهند. با این وجود انتشار کتابى که در واقع پاسخ و توهینی آشکار به مذهب اباضیة بوده آن هم از سوی مقام مذهبی رسمى عربستان اقدامی عجیب، چالش‌برانگیز و البته مبهم اسث که چگونه در شرایط فعلی. مسئولى در جایگاه وزیر امور اسلامی دعوت و ارشاد عربستان اقدام به انتشار چنین کتابی کند؟
واکنش گستردۀ عمانی‌ها
بدیهی است عمانی‌ها تاکنون در سطح رسمى واکنش آشکارى به این موضوع نداشته‌اند؛ اگرچه که می‌توان انتشار مقالۀ مذکور در رسانه دولتى عمان را پاسخى شبه‌دولتى به انتشار این کتاب تلقی نمود. ولى موضوع در سطح رسانه‌اى و مجازی و در سطح ائمه جمعه و جماعت. با واکنش گستردۀ عمانی‌ها به‌عنوان پیروان اصلى مذهب اباضیه مواجه بوده است. از سوى دیکر. این موضوع شاید در نگاه اولیه نوعى اقدام عادى و صرفا در قالب چاپ یک کتاب تلقى گردد، لیکن اگر اقدام یاد شده را کنار سایر اقدامات رسانه‌اى و مجازى عربستان در نکوهش جدایی عمان از سایر کشورهاى عضو شوراى همکارى در اعلام همزمان مناسبت‌هایى همچون اعیاد فطر و قربان، و یا حملات رسانهای گسترده آنها به‌ویژه در مقطع اخیر به شیخ احمد الخلیلى مفتى این کشور به جهت حمایت‌های وى از حماس و غزه و اتهام وى به تکفیر و تشیع قرار دهیم، آنگاه می‌توان معنایى دیگر به موضوع بخشیده، انتشار این کتاب را در مقطع فعلى چندان غیرهماهنگ و شخصى تلقى نکرد.
جستارهای وابسته
پانویس
- ↑ مشکور محمد جواد، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، سال 1372 شمسی، چاپ دوم، ص 203.