جازمیه

نسخهٔ تاریخ ‏۳۰ اوت ۲۰۲۱، ساعت ۱۸:۳۴ توسط Hadifazl (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - 'ك' به 'ک')

جازمیه‏ از فرق «خوارج» اند. نام این فرقه در برخی از منابع حازمیه و در برخی دیگر «جازمیه» آمده است.

پیشینه

«جازمیه» اصحاب «جازم بن على» و در کتاب التعریفات میر سید شریف جرجانی «جازمیه» پیروان جذم بن عاصم شناخته و با «شعیبیه» هم داستان شدند.

اعتقادات

عبد القاهر بغدادى مى‏ نویسد که بیشتر «عجارده» سیستان پای بند این آیین اند و درباره قدر، استطاعت و اراده خدا مطابق با روش اهل سنت رفتار می کنند و معتقدند که آفریدگارى جز خداوند نیست و جز اراده او اراده دیگری نیست. همچنین از نظر آنان، استطاعت همراه فعل است.[۱] جازمیه، به سبب داشتن این عقاید، دو فرقه دیگر از عجارده، یعنی میمونیه و حمزیه، را که در باب قدر و استطاعت مخالف ایشان و هم عقیده با معتزله بودند، تکفیر کردند.[۲] [۳]

شاخصه ایمان و کفر از نگاه جازمیه

در نگاه جازمیه ، ملاک ایمان و کفر بندگان لحظات پایانی عمر است معتقدند که خداوند بنده ‏اى را دوست دارد که به او ایمان آورد اگر چه بیشتر زندگانى اش را در کفر گذرانده باشد،اما اگر بنده‏ اى در پایان عمر خود به کفر گراید، اگر چه بیشتر زندگانی اش را به ایمان سپری کرده باشد، نزد خدا کافر خواهد بود.[۴] [۵] [۶][۷]

این رأی نزدیک به نظر اهل سنّت در خصوص « موافات » در ایمان و کفر است.[۸] بر اساس قول به موافات، اگر فردی فقط در دوره‌ای از حیات خود به خدا ایمان داشته باشد، هنگام مرگ باایمان از دنیا خواهد رفت و برعکس، اگر کسی به حالت کفر بمیرد معلوم می‌شود که در هیچ دوره‌ای از زندگیش مؤمن نبوده است. [۹]

پانویس

  1. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 135 با ویرایش و اصلاح عبارات
  2. عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص۹۵-۹۶، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره، مکتبه محمدعلی صبیح و اولاده، (بی تا)
  3. عبدالقاهر بن طاهر بغدادی، الفرق بین الفرق، ص۹۸، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره، مکتبه محمدعلی صبیح و اولاده، (بی تا).
  4. محمد جواد مشکور، فرهنگ فرق اسلامی، مشهد، نشر آستان قدس رضوی، ص 135 با ویرایش و اصلاح عبارات
  5. علی بن اسماعیل اشعری، مقالات الاسلامیّین و اختلاف المصلّین، چاپ محمد محیی الدین عبدالحمید، قاهره ۱۳۶۹ـ۱۳۷۳/ ۱۹۵۰ـ۱۹۵۴.
  6. محمد بن عبدالکریم شهرستانی، کتاب الملل و النحل، ج۱، ص۱۱۸، چاپ محمد بن فتح اللّه بدران، قاهره (۱۳۷۵/۱۹۵۶)، چاپ افست قم ۱۳۶۷ ش.
  7. محمد بن عمر فخررازی، اعتقادات فرق المسلمین و المشرکین، ص۶۰، پانویس ۴، چاپ عبدالرؤوف سعد و مصطفی هواری، قاهره ۱۳۹۸/۱۹۷۸.
  8. عامر نجار، الخوارج، عقیده و فکراً و فلسفه، ج۱، ص۶۱، بیروت ۱۴۰۶/۱۹۸۶.
  9. محمد بن محمد مفید، اوائل المقالات، ج۱، ص۸۳، چاپ ابراهیم انصاری زنجانی خوئینی، بیروت ۱۴۱۴/۱۹۹۳.