اخوان المسلمین الجزایر
اخوان‌المسلمین الجزایر، شاخه‌ای از اخوان‌المسلمین است که از سال1990 در الجزایر رسما تشکیل شده است[۱]. تعیین تاریخ رسمی برای ظهور سازمان اخوان المسلمین در الجزایر دشوار است، اما می‌توان گفت که جنبش اخوان‌المسلمین در الجزایر در سال 1976 به عنوان یک سازمان مخفی تحت عنوان جنبش "وحدت طلب" تشکیل شد، اما این سازمان در سال 1980 منحل شد و سپس در همان سال با نام "گروه" "بلیدا" به کار بازگشت. اکنون هیچ حزب یا گروهی تحت عنوان سازمان اخوان‌المسلمین در الجزایر وجود ندارد، اما احزاب متعددی فعال هستند که از نظر فکری به سازمان اخوان تعلق دارند اما پیوندی ارگانیک با آن ندارند، مانند جنبش برای جامعه برای صلح، جبهه تغییر، جنبش ملی سازندگی، جنبش رنسانس و جنبش ملی اصلاحات.
| اخوان المسلمین الجزایر | |
|---|---|
 | |
| نام حزب | اخوان المسلمین الجزایر |
| تاریخ تأسیس | 1993 م، ۱۳۷۱ ش، ۱۴۱۳ ق |
| مؤسس | محفوظ نحناح |
| رهبران |
|
تاریخچه
از زمان تأسیس اخوان‌المسلمین در مصر در دهه سی قرن بیستم اخوان‌المسلمین نقش‌های مختلف اجتماعی و تربیتی را در جهان اسلام ایفا کرده است و تصویر اسلام سیاسی از طریق این سازمان به شکل مدرن آن پدیدار شده است که تعداد زیادی از روشنفکران، نویسندگان و شاعران از ابتدا بدان پیوستند. فعالیت اجتماعی و خیرخواهانه آنان در جذب بسیاری از طبقات جامعه نقش داشت، و این موضوع پای غیر مسلمانان را در این موضوع باز کرد تا بدین وسیله بتوانند به اقشار مختلف جامعه نزدیک شوند. در این شرایط دولت‌ها عموما دچار فساد بوده که نشان‌دهنده عدم حاکمیت خوب و انتقال حکمرانی در سطوح مختلف جامعه است. یکی از نتایج سیاست‌های این کشورها سرکوب اخوان‌المسلمین، تعقیب پیشگامان آن و ایستادن در راه نفوذ آنها به درون ساختارهای اجتماعی و سیاسی به دلیل تهدید دانستن اصل تغییر ناشی از اندیشه اسلامی را در پی داشت. یکی از مهم‌ترین خواست‌های اجتماعی مبارزه با فساد و تقاضای توزیع عادلانه کل درآمد کشور برای هر شهروند بود. که با ایجاد فضای آزار، شکنجه و محدودیت مواجه می‌شد. در این فضا اندیشه‌های اخوان که ساختاراصلی آن توسط حسن البنا بنیان نهاده شد؛ از مصر به سمت تمام کشورهای عربی آغاز شد.
از اواخر دهه هفتاد، در هر کشور عربی، جناحی از اخوان بر اساس نظریه حسن البنا که عمدتاً مبتنی بر احیای دین با لباس مدرن و زبان معاصر است ایجاد شد و الجزایر به‌عنوان یکی از کشورهای بزرگ از طریق یک تاریخ طولانی و مبارزه سخت برای رهایی از انواع سلطه به جمع شدن بر گرد اندیشه‌های اخوانی انجامید و اخوان سهمی در قلب الجزایری‌ها داشت. این سازمان در الجزایر از طریق انتشار جزوات آموزشی به منظور ایجاد و گسترش گرو‌های اجتماعی راه‌اندازی شده است که مهم‌ترین آنها طبقه متوسط متشکل از معلمان، دانش‌آموزان و بسیاری از کارگران بودند. با موجی از تغییر که الجزایر تجربه کرد - که متأسفانه کامل نشد اخوان در الجزایر به‌عنوان یک تشکیلات سیاسی ظهور کردند و پس از جنبش سلفی - که توسط حزب جبهه نجات اسلامی نمایندگی می‌شد - از موقعیت سیاسی بزرگی برخوردار بود.
کودتا علیه جبهه نجات اسلامی
پس از موفقیت حزب جبهه اسلامی و پاک‌سازی گسترده آن در پارلمان الجزایر و رای‌گیری اکثریت الجزایری‌ها به حزب اسلامی، ارتش به رهبری خالد نزار بر خلاف خواست الجزایری‌ها و الجزایر یک دوره سیاه ده ساله مملو از استبداد را آغاز کرد که سیاست‌ها و ساختارهای جدید تحت حمایت قدرت حکومت ارتشیان به فعالیت خود ادامه می‌دادند.
بعداز بیداری اسلامی
پس از بیداری اسلامی اسلام‌گرایان در راس هرم قدرت در تونس، لیبی، مصر و سپس در مراکش قرار گرفتند. حزب اخوان المسلمین در الجزایر از موقعیت معنوی قوی احزاب پیروز در انتخابات استفاده کرد. این پیروزی‌ها و اقتدار دینی را به خود نسبت دادند و اعلام کرد پس از پیروزی جنبش النهضه در تونس و اخوان در مصر، اخوان الجزایر اتحاد "بلخادمی و أویحیوی" را ترک خواهد کرد و در انتخاب رهبران به تنهایی نامزد خواهد شد.
حرکه مجتمع السلم
شیخ محفوظ نحناح در 27 ژانویه 1942 در البلید به دنیا آمد. حرکه مجتمع السلم که یک جنبش سیاسی بزرگ اصلاح‌گرا و مردمی در الجزایر است توسط او در ششم دسامبر 1990 تأسیس شد که جنبش اخوان‌المسلمین الجزایر محسوب می‌شود. شعار آنها عبارتند از "دانش، عدالت و عمل و اصول آنها بر پایه: اسلام، زبان عربی، تعلق به امت اسلامی، نظام جمهوری، آزادی‌های خصوصی و عمومی و انتقال صلح‌آمیز قدرت از طریق واقع گرایی، عینیت و پیشرفت. شیخ محفوظ نحناح ابتدا این جنبش را تحت عنوان جنبش جامعه حمس نام‌گذاری کرد و این جمعیت در صدد محدود سازی اندیشه‌های تکفیری بود. محفوظ نحناح در زندان فعالیت‌های سیاسی را انجام می‌داد و پایان‌نامه‌های خود را تکمیل می‌کرد، وی پس از آزادی از زندان و تشکیل جنبش جامعه صلح الجزایر به دستاوردهای قابل ملاحظه‌ای دست یافت. از جمله این دستاوردها حضور موثر در همایش‌ها و کنفرانس‌ها و گردهمایی بین‌المللی در اروپا، آمریکا، آسیا و آفریقا اشاره کرد که در رابطه با مسائل اسلام، غرب، حقوق بشر و دموکراسی بود.
وی در سفرهای خود به این کشورها با رهبران و مقامات ارشد این کشورها در فرانسه، اسپانیا، سوئد، ایالات متحده، آلمان، انگلستان، ایتالیا، سوریه، اردن، عربستان سعودی، سودان، قطر، کویت، مراکش، لیبی دیدار کرد. از مهم‌ترین تزهایی که محفوظ نحناح از آن دفاع کرد: مشاوره، دموکراسی، توسعه، تحمل، همزیستی احترام متقابل، احترام به حقوق بشر، مشارکت زنان در زمینه‌های زندگی، احترام به حقوق اقلیت‌ها، گفتگوی تمدن‌ها، گسترش پایگاه حاکمیت، انتقال مسالمت‌آمیز قدرت، احترام به آزادی‌های شخصی اساسی، بود.
محفوظ نحناح رئیس جنبش جامعه صلح الجزایر، خشونت و تروریسم و همه مظاهر مبالغه در دین را از زمان پیدایش آن محکوم کرد و آن را برای اسلام و مسلمانان بیگانه دانست و بیش از 3 دهه فعالیت وکالت خود را وقف دفاع از عقاید صحیح و ارزش‌ها کرد. این حزب در تمام حوادث سیاسی شرکت داشته و امروز در الجزایر از نفوذ بالایی برخوردار است و حدود چهل معاون و سه وزیر در اختیار این جریان می‌باشد. از جمله شخصیت‌های برجسته این جماعت رهبر کنونی جنبش ابوجرا سلطانی است[۲].