حمله به سوریه 2024

حمله به سوریه 2024
تاریخ رویداد	1403 ش
مکان رویداد	شمال غربی سوریه حلب ادلب
عوامل	اسرائیل آمریکا هیئت تحریر شام

حمله به سوریه 2024، اشاره به درگیری‌هایی دارد که پس از ورود هیئت تحریر شام به رهبری ابومحمد جولانی در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۴ م، به شهر حلب که تحت کنترل ارتش عربی سوریه قرار داشت، آغاز شد. این نبرد در روز سوم حملهٔ گسترده شورشیان تروریست تکفیری، آغاز شد. پس از نبرد طولانی‌مدت قبلی که در سال ۲۰۱۶ م، به پایان رسید، این نخستین بار است که درگیری در شهر، آغاز می‌شود.

پیشینه

از زمان توافق آتش‌بس ادلب در مارس ۲۰۲۰ م، عملیات‌های گسترده بین مخالفان و نیروهای طرفدار دولت در شمال غرب سوریه متوقف شد. از اواخر سال ۲۰۲۲ م، نیروهای هیئت تحریر شام زنجیره‌ای از حملات نفوذی و تک‌تیراندازی را علیه نیروهای دولتی انجام دادند که به حمله منجر شد. حلب از زمان حمله به حلب در سال ۲۰۱۶ م، تحت کنترل دولت بشار اسد بوده است. در اکتبر ۲۰۲۴، یک بسیج بزرگ توسط هیئت تحریر شام و نیروهای دولتی در حومهٔ حلب آغاز شد. شورشیان سوری گزارش داده‌اند که آنها از ماه‌ها قبل برای یک حملهٔ گسترده علیه نیروهای دولتی در شهر حلب آماده شده بودند. در ۲۶ نوامبر ۲۰۲۴، توپخانهٔ نیروهای دولتی شهر اریحا را که تحت کنترل مخالفان بود هدف قرار داد که طی آن ۱۶ غیرنظامی کشته و زخمی شدند.

زمان و مکان

در ۲۷ نوامبر ۲۰۲۴ م، هیئت تحریر شام اعلام کرد که تهاجمی را با نام بازدارندگی از تجاوز علیه نیروهای طرفدار دولت در غرب استان حلب آغاز کرده است. مخالفان سوری مدعی شده‌اند که این حمله در پاسخ به مقاومت اخیر دولت بشار اسد علیه ادلب که تحت کنترل شورشیان تروریست قرار دارد و به کشته شدن حداقل ۳۰ غیرنظامی منجر شده، صورت گرفته است. در ساعات اولیه حمله، هیئت تحریر شام ۲۰ شهر و روستا از جمله شهرهای آورم الکبری، انجاره، آورم الصغری، شیخ عقیل، باره، عجیل، آویجیل، الحوطه، تل الدبعه، حیر درکل، قُبطان الجبل، السلوم، القاسمیه، کفرباسین، حور، عناز و بصراطون را که در دست نیروهای طرفدار دولت بود، تصرف کرد. علاوه بر این، پایگاه هنگ ۴۶ نیروهای دولتی در محاصرهٔ هیئت تحریر شام قرار گرفت و چند ساعت بعد به تصرف درآمد. تعداد تلفات آن هنوز مشخص نیست. در پاسخ، نیروهای سوریه و روسیه حملات هوایی را به مناطق تحت کنترل گروه‌های شورشی آغاز کردند. در حالی که نیروهای دولتی ادلب، اریحا، سرمدا و سایر مناطق در جنوب استان ادلب تحت کنترل شورشیان بمباران می‌کردند، جنگنده‌های روسی نیز در اطراف اتارب، دارة عزة و روستاهای پیرامون آن به حملات هوایی دست زدند.

در ۲۸ نوامبر ۲۰۲۴ م، هیئت تحریر شام حمله‌ای را به حومهٔ شرقی ادلب آغاز کرد و روستاهای دادیخ، کفر بطیخ و شیخ علی و همچنین یک محله در شهر سراقب را تصرف کرد. این پیشروی آنها را به ۲ کیلومتری بزرگراه ام ۵ رساند که به‌عنوان مسیری استراتژیک در سال ۲۰۲۰ م، توسط نیروهای طرفدار دولت امنیتی‌سازی شده بود. هیئت تحریر شام همچنین به فرودگاه النیرب واقع در شرق حلب حمله کرد. در نیمهٔ دوم روز، هیئت تحریر شام روستاهای کفرباسین، ارناز و الضربه در حومه غربی حلب را تصرف و بزرگراه ام ۵ را قطع کرد. شورشیان سوری تا پایان روز در مجموع حدود ۴۰ شهر و روستا را تصرف کردند.

در حملۀ هوایی روسیه ۱۵ غیرنظامی در اتارب در حومۀ غربی حلب کشته شدند. چهار نفر دیگر نیز در حملۀ هوایی در دارة عزة کشته شدند. سرتیپ کیومرث پورهاشمی از سپاه پاسداران انقلاب اسلامی که به‌عنوان مستشار ارشد نظامی در سوریه خدمت می‌کرد، توسط تروریست‌های تکفیری در حلب به شهادت رسید.

در ۲۹ نوامبر ۲۰۲۴ م، هیئت تحریر شام روستاهای تل کراتبین، ابوقنصه و الطلحیه در حومه ادلب و المنصوره، جب کاس و البوابیه در حومۀ حلب را تصرف کرد. درگیری‌های شدید در اطراف شهر سراقب ادامه یافت. بر اثر گلوله‌باران هیئت تحریر شام در محلهٔ الحمدانیه شهر حلب ۴ غیرنظامی کشته و ۲ تن دیگر زخمی شدند.

عملیات طلوع آزادی

ارتش ملی سوریه علیه نقشه گروه تروریستی برای ایجاد یک کریدور تروریستی بین تل‌رفعت و شمال شرق سوریه، «عملیات طلوع آزادی» را آغاز کرده است.

نیروهای ارتش سوریه که با آغاز عملیات گروه‌های مسلح ضد رژیم علیه حلب در مدت زمان کوتاهی مناطق تحت کنترل خود را از دست داده بودند، از گروه تروریستی «پ. ک. ک / ی. پ. گ» در برابر این گروه‌ها درخواست کمک کردند و این وضعیت فضا را برای تروریستی باز کرد.

ارتش سوریه انتقال اراضی تحت کنترل خود به نیروهای تروریستی در شرق فرات را آغاز کرد. تعداد زیادی از اعضای «پ. ک. ک / ی. پ. گ» از شرق فرات به منطقه حلب آمدند و حمل سلاح‌های سنگین این گروه به منطقه آغاز شد.

گروه تروریستی با سوء استفاده از این امکانی که سوریه به آنها داده بود، نقشه ایجاد یک کریدور ترورویستی بین تل رفعت و شمال شرق سوریه را آغاز کرد؛ اما این نقشه توسط ارتش ملی سوریه خنثی شد.ارتش ملی سوریه در چهارچوب این عملیات کنترل فرودگاه نظامی کویرس در استان حلب را به دست گرفته و مسیر لجستیکی گروه تروریستی «پ. ک. ک / ی. پ. گ» در تل‌رفعت - منبج را قطع کرد. ارتش ملی سوریه در چهارچوب عملیات طلوع آزادی برای جلوگیری از پیشروی کریدور تروریستی در تل‌رفعت - منبج، 3 روستا در منطقه تل‌رفعت را از اشغال تروریست‌ها آزاد کرد.

واکنش‌ها

بیانیۀ اخوان‌المسلمین

اخوان‌المسلمین طی بیانیه‌ای موضع رسمی خود را در خصوص حوادث اخیر سوریه ابراز کرد که البته برداشت و تحلیل‌های متفاوت از این متن تاکنون ارائه شده است. اما گزاره‌هایی در بیانیه مزبور وجود دارد که چینش گزاره‌ها همچون پازل در کنار یکدیگر، فحوای جانب دارانه و حمایتی از بیانیه به مخاطب تفهیم می‌کند؛ بیانیۀ اخوان‌المسلمین را در سه گزاره می‌توان تحلیل کرد؛

• گزاره اول: لحن بیانیه
• گزاره دوم: تفسیر واژه مردم
• گزاره سوم: تحلیل یک تصویر

1. گزاره اول: در بیانیه اخوان المسلمین، بدون عنایت به خروج تروریست های تکفیری تحریرالشام در بحبوحه نبرد سرنوشت ساز اسلام و کفر در غزه، لبنان و یمن، با هدف مبارزه با جبهه مقاومت و بستن شاهراه مواصلاتی ادوات و تجهیزات به لبنان از طریق سوریه توسط تروریست های تحریر الشام، در چنین شرایطی، اخوان المسلمین، تکفیری ها و مزدوران صهیونیسم را افرادی خطاب می کند که کأنّ به دنبال مطالبات مشروعِ خویش هستند.
2. گزاره دوم: استفاده واژه مردم توسط اخوان المسلمین برای گروهی تروریست در اقلیت که درصدد انتقام جویی و تحمیل قرائت های تکفیری خود از توحید و شرک و اقامه حکومت و آلترناتیوی از جنس داعش در سوریه هستند، اهانت به دیگر شهروندان مذهبی و غیر مذهبی سوری است که اکثریت جامعه سوریه را تشکیل می دهند و به حکومت وقت رأی مثبت داده اند. نام بردن از مزدوران اسرائیل تحت عنوان مردمی آزاده و استقلال طلب بدون توجه به جنایاتی که در سال های اخیر علیه شهروندان عادی سوریه مرتکب گشته اند، جفای بزرگی در حق سوریه است. و اینکه اخوان المسلمین خود را حامی و آماده همکاری با ملت سوریه نه دولت سوریه معرفی می کند، جای نگرانی است.

با رویکردی که اخوان المسلمین در این بیانیه در پیش گرفته است هر گروه و اقلیتی که در هر کشور اسلامی و غیر اسلامی برای پیشبرد اهداف سازمانی نامشروع خویش، سلاح به دست بگیرد و علیه حاکمیت شورش کند، مردم آزاده و استقلال طلب نام خواهند گرفت و در نتیجه اکثریت یک جامعه را باید تسلیم آن اقلیت کرد.

1. گزاره سوم: تصویر و عکسی که اخوان المسلمین در صفحه رسمی خود، منطبق با بیانیه مزبور استفاده کرده است، گویای حقیقت دیگری از جنس سواد رسانه و پیام نهفته در این تصویر است. حضور 6 تروریست مسلح در کنار دو تصویر پاره و مخدوش شده از بشار اسد است که در حال خوش و بش کردن هستند. این تصویر گویای اهانت و زیر سوال بردن حاکمیت و اکثریت یک جامعه هست و این پیام را به مخاطب القاء می کند که تروریست های سوری با اینکه در اقلیت محض هستند، تحت عنوان مردم سوریه جا زده شده که مخالف بشار اسد و خواستار سرنگونی حاکمیت فعلی هستند.

حال این سوال مطرح است آیا اخوان المسلمین دچارخطای محاسباتی شده و همچون اخوان المسلمین سوریه، در ما نحن فیه به انحراف رفته است؟

ارتش سوریه این حمله را «یک حملهٔ تروریستی بزرگ و گسترده» توصیف کرد که طی آن «شمار زیادی از تروریست‌ها با استفاده از سلاح‌های متوسط و سنگین» روستاها، شهرک‌ها و اماکن نظامی را هدف قرار دادند. حسن عبدالغنی، سخنگوی ائتلاف شورشیان سوریه، اعلام کرد که اهداف این عملیات نیروهای اسد و شبه‌نظامیان ایرانی هستند. او آنها را متهم کرد که «ویرانی، مرگ و کشتار به منطقه» آورده و در عین حال «از جمعیت عرب و مسلمان» برای پیشبرد «طرح‌های خرابکارانه» تحت عنوان «مقاومت» استفاده می‌کنند.

سردار کوثری، عضو کمیسیون امنیت ملی مجلس با بیان این که احتمال اعزام نیروهای مستشاری ایران به سوریه وجود دارد، گفت: گروهک‌های ترویستی تکفیری با طراحی آمریکا و اسرائیل در سوریه فعال شده‌اند و رژیم صهیونیستی به دنبال آن است که مسیر پشتیبانی از حزب‌الله لبنان توسط ایران بسته شود؛ به همین دلیل، جبهه مقاومت باید تلاش کند که اجازه ندهد گروهک‌های تکفیری در شهر حلب و دیگر مناطق شمال سوریه جا خوش کنند و باید با برنامه‌ریزی دقیق، این گروهک‌ها را آنچنان سرکوب کند که هم دیگر خود این گروهک‌ها نتوانند سربلند کنند و هم آمریکا و اسرائیل از رسیدن به اهدافشان ناامید شوند.

جستارهای وابسته

• سوریه
• تکفیری
• بشار اسد
• ابومحمد جولانی

منابع

• خبرگزاری دیدبان حقوق بشر سوریه (SOHR)، (به زبان عربی)، تاریخ درج خبر:27 نوامبر 2024 م، تاریخ مشاهدۀ خبر: 12 آذرماه 1403 ش.