تعدد مذاهب از دیدگاه فقها و اندیشمندان مسلمان (کتاب)
 | این مقاله هماکنون برای مدتی کوتاه تحت ویرایش عمده است. این برچسب برای جلوگیری از تعارض ویرایشی اینجا گذاشته شدهاست، لطفا تا زمانیکه این پیام نمایش داده می‌شود ویرایشی در این صفحه انجام ندهید. این صفحه آخرینبار در ۱۲:۳۹، ۱۱ مارس ۲۰۲۵ (ساعت هماهنگ جهانی) (۳ روز پیش) تغییر یافتهاست؛(الگو:پاکسازی) لطفا اگر در چند ساعت اخیر ویرایش نشده است، این الگو را حذف کنید. اگر شما ویرایشگری هستید که این الگو را اضافه کرده است، لطفا مطمئن شوید آن را حذف یا با {{در دست ساخت}} جایگزین میکنید. |
| تعدد مذاهب از دیدگاه فقها و اندیشمندان مسلمان (کتاب) | |
|---|---|
 | |
| نام | تعدد مذاهب از دیدگاه فقها و اندیشمندان مسلمان (کتاب) |
| پدیدآوران | جلال میرآقایی |
| زبان | فارسی |
| زبان اصلی | فارسی |
| سال نشر | 1386 ش |
| ناشر | پژوهشگاه مطالعات تقریبی وابسته به مجمع جهانی تقریب مذاهب اسلامی |
| تعداد صفحه | 342 |
| موضوع |
|
| شابک | 6 - 005 - 167 - 964 - 978 |
کتاب تعدد مذاهب از دیدگاه فقها و اندیشمندان مسلمان، این کتاب که دارای یک مقدمه و پنج فصل است در حقیقت مجموعه‌ای است از فتاوای علما و صاحب‌نظران فقهی مذاهب گوناگون اسلامی در خصوص این سؤال که «اطلاق امت اسلامی بر اتباع مذاهب دیگر اسلامی اعم از شیعه، فرق چهارگانه اهل‌سنت، زیدیه، ظاهریه، اباضیه و دیگران که اصول دین مبین را معتقدند چیست؟ و آیا تکفیر فرق مزبور جایز است یا خیر؟ و اصولاً حدود تکفیر در عصر حاضر چگونه است؟».
این سؤال را هشت نفر از علمای شیعه، سیزده نفر از علمای اهل‌سنت، سه نفر از علمای زیدیه و یک نفر از علمای اباضیه پاسخ گفته‌اند. این علما در پاسخ به سؤال مذکور، بالاجماع فرق اسلامی را از امت اسلامی دانسته و تکفیر آنان را در هیچ شرایطی جایز ندانسته‌اند. نویسنده در مقدمه، پس از اشاره به مقام والا و برجسته علمایی که مورد پرسش قرار گرفته‌اند، یادآور می‌شود که فتاوای گردآوری شده از سر مصلحت‌اندیشی و ملاحظات سیاسی و تحت تأثیر منافع زودگذر صادر نشده است، هرچند که زمینه فتوا در شرایط اجتماعی ـ سیاسی فراهم می‌شود.
معرفی کتاب
در حدود نیم قرن پیش شیخ محمود شلتوت که در رأس روحانیت اهل‌سنت قرار داشتد، فتوای جواز پیروی از فقه مذهب جعفری را عرضه کرد و خواستار همدلی بیش‌تر مسلمانان شد. از آن زمان حرکت «تقریب مذاهب» شکل گرفته و امروزه به راهبردی تأثیرگذار بدل شده است. دانشمندان و عالمان مسلمان، پس از وضع مبانی و تبیین ریشههای دینی و ضرورت رشد و ریشهدار کردن آن در وجدان مسلمانان، مقالات متعددی نوشتند. اینان معتقدند با ملاحظه برخی اصول از جمله ایمان به اصول اعتقادی اسلام، التزام کامل به تمامی ضروریات و ارکان اسلامی و نیز قرآن و سنت می‌توان مسلمانان را گرد هم آورد. این کتاب در حقیقت مجموعه‌ای است از فتاوای علماء و صاحب‌نظران فقهی مذاهب گوناگون اسلامی در خصوص این سؤال «اطلاق امت اسلامی بر اتباع مذاهب دیگر اسلامی اعم از شیعه، فرق چهارگانه اهل سنت، زیدیه، ظاهریه، ابازیه و دیگران که اصول دین مبین را معتقدند چیست؟ و آیا تکفیر فرق مذبور جایز است یا خیر؟ و اصولا حدود تکفیر در عصر حاضر چگونه است؟» این سوال را هشت نفر از علمای شیعه پاسخ گفته‌اند و سیزده نفر از علمای اهل سنت و سه نفر از علمای زیدیه و یک نفر از علمای ابازیه، فتاوی در خصوص سوال فوق بالاجماع فرق اسلامی را از امت اسلامی دانسته‌اند و تکفیر آنان را در هیچ شرایطی جایز ندانسته‌اند. این کتاب دارای یک مقدمه و پنج فصل است. در مقدمه، مؤلف، صادرکنندگان فتاوی را از برجسته‌ترین فقها و مجتهدان می‌دانند. فتاوی گردآوری شده نیز با مصلحت‌اندیشی و ملاحظات سیاسی و تحت تأثیر منافع زودگذر صادر نشده است، هر چند که زمینه فتوا در شر ایط اجتماعی سیاسی فراهم می‌شود.
فصل اول
درآمدی بر تقریب مذاهب اسلامی
- مذاهب اسلامی از اختلاف تا ائتلاف نوشته حضرت آیت‌الله محمدعلی تسخیری؛
- پیش‌نویس سند تأسیسی جمعیت وحدت و تقریب از علامه محمدمهدی شمس‌الدین.
فصل دوم
بیانیه‌های گروهی
- استراتژی مجمع جهانی تقر یب مذاهب اسلامی؛
- پیش‌نویس منشور وحدت اسلامی؛
- بیانیۀ اردن؛
- بیانیۀ مجمع‌الفقه؛
- برنامۀ ده‌ساله سازمان کنفرانس اسلامی؛
- قطعنامۀ وزرای خارجۀ کشورهای عضو سازمان کنفرانس اسلامی.
فصل سوم
فتاوای فقهای
فتاوای فقهای عظام و مراجع شیعه
- فتوای حضرت آیت‌الله خامنه‌ای (مدظله العالی)؛
- فتوای حضرت آیت‌الله‌العظمی سیستانی (مدظله العالی)؛
- فتوای حضرت آیت‌الله فاضل لنکرانی (رحمه الله علیه)؛
- فتوای حضرت آیت‌الله محمدعلی تسخیری (رحمه الله علیه)؛
- و ... .
فتاوای علمای اهل سنت
- فتوای شیخ محمود شلتوت؛
- فتوای شیخ جادالحق علی جادالحق؛
- دکتر شیخ محمد سید طنطاوی؛
- فتوای دکتر شیخ یوسف قرضاوی؛
- فتوای شیخ احمد کفتارو؛
- فتوای شورای عالی امور دینی ترکیه؛
- و ... .
فتاوای علمای زیدیه
- فتوای شیخ ابراهیم بن محمد الوزیر؛
- فتوای شیخ محمد بن محمد بن اسماعیل المنصور؛
- فتوای شیخ حمود بن عباس بن عبدالله المؤید.
فتوی اباضیه
- فتوای شیخ احمد بن حمد خلیلی.
فصل چهارم
پاسخ به کج‌اندیشان
- بیانیه آیت‌الله مکارم شیرازی در پاسخ به فتوای ۳۸ تن از علمای سعودی ... ؛
- پاسخ جمعی از علمای اهل‌سنت به نامه آیت‌الله تسخیری.
فصل پنجم
- منشور مکه معظمه، پیرامون اوضاع جاری عراق؛
- بیانیه جمعی از فضلای حوزه علمیه قم، پیرامون اوضاع جاری عراق.
جستارهای وابسته
منابع
- تعدد مذاهب از دیدگاه فقها و اندیشمندان؛ تاریخ درج مطلب: بی‌تا، تاریخ مشاهدۀ مطلب: 20 اسفندماه 1403 ش.