جمادی الاول

از ویکی‌وحدت
نسخهٔ تاریخ ‏۸ نوامبر ۲۰۲۱، ساعت ۱۴:۰۹ توسط Hadifazl (بحث | مشارکت‌ها) (جایگزینی متن - 'ي' به 'ی')


جمادی الاول
نام جمادی الاول
نام کامل جَمادی‌الاولی •جُمادی‌الاَوَّل
جنگ ها جنگ جمل
از ماه‌های حرام نمی باشد
مناسبت‌ها و وقایع شهادت حضرت فاطمه(س)

ماه جمادی الاول (یا ماه جمادی الاولی) پنجمین ماه از ماههای قمری است. دلیل نام این ماه و جمادی الثانی این است که چون در هنگام نامگذاری ماه‌های عربی، این دو ماه در فصل سرما و یخبندان قرار گرفتند جمادی (یعنی انجماد و یخبندان) نام گرفتند.

حوادث زیادی در این ماه روی داده است که مهمترین آنها جنگ جمل بود که در سال 36 قمری بین حضرت امیرالمؤمنین علی (ع) و عایشه و طلحه و زبیر رخ داد که در نهایت به شکست سپاه جمل منتهی گشت. حادثه عظیم دیگر شهادت بانوی اسلام حضرت زهرا (س) است که بنا بر روایتی در سال 11 قمری روی داد. از دیگر رویدادهای این ماه سوزاندن محمد بن ابی بکر، استاندار علوی مصر، توسط عوامل معاویه اشاره کرد که در سال 38 قمری است.

تعریف اصطلاحی

نام ماه پنجم را جُمادَی الاولی ، جمادی خمسه، جمادی اول، جمادی، نخستین نام ماه مقارن آن، در دوران پیش از اسلام در عربستان ، حَنْتَمْ، حَنِین [۱] یا حِنّین [۲] بوده است و طول آن را سی روز در نظر می‌گرفته اند. ماه ششم را نیز جُمادی الاخِرَة ، جمادی سته، جمادی آخر، جمادی ثانی، جُمادَی الثانیة و جمادی دیگر نامیده‌اند. [۳] و طول آن ۲۹ روز بوده است.

زمان آغاز و پایان

در تقویم شرعی اسلامی، آغاز هریک از ماه های جمادی، همانند دیگر ماه های قمری ، از لحظه رؤیت ماه نو ( هلال ) پس از غروب خورشید ، در نخستین شبی که پس از مُحاق ، ماه رؤیت می‌شود، آغاز می‌گردد و طول هر ماه را از آن لحظه تا رؤیت هلال بعد حساب می‌کنند.

شیوه تعیین طول ماه را به این روش، هلالی یا برحسب رؤیت نامیده اند. بنابراین، آغاز و پایان ماه به رؤیت هلال بستگی دارد، نه به محاسبه و تعیین طول ماه به روشی که منجمان آن را روش «حسابی» یا برحسب «امر اوسط» می نامند. [۴]

اعمال مشترک اول هر ماه

۱ـ دعا

در زمان دیدن هلال خواندن دعاى هلال وارد شده است و أقلّش آن است که سه مرتبه بگوید اللّهُ اَکْبَر و سه مرتبه لا إلهَ الَّا الْلّه و سپس بگوید: اَلْحَمْدُ لِلّهِ الَّذى أذْهَبَ شَهْرَ کَذا وَ جاءَ بِشَهْرِ کَذا. بهترین دعاى زمان رؤیت هلال دعاى ۴۳ صحیفه سجّادیه است. [۵]

۲ـ قرآن

خواندن هفت مرتبه سوره «حمد». [۶]

۳ـ روزه

از امورى که بر آن تأکید شده، سه روز روزه گرفتن در هر ماه است. مرحوم علّامه مجلسى(رحمه الله) در «زادالمعاد» مى گوید: مطابق مشهور، این سه روز، پنجشنبه اوّل ماه و پنجشنبه آخر ماه و چهارشنبه اوّل از دهه وسط ماه است. [۷]

۴ـ نماز

شب اوّل ماه: دو رکعت نماز بجا آورد، به این نحو که: در هر رکعت پس از سوره «حمد» سوره «انعام» را بخواند سپس از خداوند متعال بخواهد که او را از هر ترسى و هر دردى ایمن گرداند.

روز اوّل ماه: خواندن نماز اوّل ماه که آن دو رکعت است، در رکعت اوّل بعد از «حمد» سى مرتبه سوره «توحید» و در رکعت دوّم بعد از «حمد» سى مرتبه سوره «قدر» بخواند و بعد از نماز صدقه اى در راه خدا بدهد; هر کس چنین کند، سلامت خود را در آن ماه از خداوند متعال گرفته است. [۸]

اعمال مخصوص ماه جمادی الاول

۱- سیّد بن طاووس(رض) برای رؤیت هلال ماه جمادی الاولی، این دعای را نقل کرده:


اللَّهُمَّ أَنْتَ اللَّهُ وَ أَنْتَ الرَّحْمَنُ الرَّحِیمُ وَ أَنْتَ الْمَلِكُ الْقُدُّوسُ وَ أَنْتَ السَّلَامُ الْمُؤْمِنُ وَ أَنْتَ الْمُهَیْمِنُ خداوندا! تو اللّه و تو رحمت‌گستر و مهربانى و تو فرمان‌رواى بسیار پاكیزه‌اى و تو ایمن و ایمنى بخشى و تو نگاهبان چیره‌اى

وَ أَنْتَ الْعَزِیزُ وَ أَنْتَ الْجَبَّارُ وَ أَنْتَ الْمُتَكَبِّرُ وَ أَنْتَ الْخَالِقُ وَ أَنْتَ الْبَارِئُ وَ أَنْتَ الْمُصَوِّرُ وَ أَنْتَ الْعَزِیزُ الْحَكِیمُ و تو سربلندى و تو باشكوه چیره‌اى و تو بزرگ‌منشى و تو آفریننده‌اى و تو پدیدآورنده‌اى و تو چهره‌نگارى، و تو سرفراز و حكیمى

وَ أَنْتَ الْأَوَّلُ وَ الْآخِرُ وَ الظَّاهِرُ وَ الْبَاطِنُ لَكَ الْأَسْمَاءُ الْحُسْنَى. و تو اول و آخر و آشكار و پنهان هستى و نام‌هاى نیك منحصر از آن توست.

أَسْأَلُكَ یَا رَبِّ بِحَقِّ هَذِهِ الْأَسْمَاءِ وَ بِحَقِّ أَسْمَائِكَ كُلِّهَا أَنْ تُصَلِّیَ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ عَلَى آلِ مُحَمَّدٍ اى پروردگار من! به حقّ این اسم‌ها و به حقّ همۀ اسم‌هایت از تو درخواست مى‌كنم كه بر محمد و آل محمد درود فرستى

وَ آتِنَا اللَّهُمَّ فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ اخْتِمْ لَنَا بِالسَّعَادَةِ وَ الشَّهَادَةِ فِی سَبِیلِكَ و اى خدا نیكى دنیا و آخرت را به ما عطا كنى و كار ما را به نیك‌بختى و شهادت در راهت پایان بخش

وَ عَرِّفْنَا بَرَكَةَ شَهْرِنَا هَذَا وَ یُمْنَهُ وَ ارْزُقْنَا خَیْرَهُ وَ اصْرِفْ عَنَّا شَرَّهُ و ما را با بركت و فرخندگى این ماه آشنا ساز و خیر آن را روزیمان كن و از شرّ آن بازدار

وَ اجْعَلْنَا فِیهِ مِنَ الْفَائِزِینَ وَ قِنَا بِرَحْمَتِكَ عَذَابَ النَّارِ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ. و ما را در آن از رستگاران قرار ده و به رحمت خود ما را از عذاب آتش جهنم نگاه دار، اى مهربان‌ترین مهربانان! به راستى كه تو بر هرچیزى توانایى.

(الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ‏)(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی خَلَقَ السَّماواتِ وَ الْأَرْضَ وَ جَعَلَ الظُّلُماتِ وَ النُّورَ «ستایش خداى را كه پروردگار جهانیان است.» «ستایش خداى راست كه آسمان‌ها و زمین را آفرید و تاریكى‌ها و روشنایى را مقرّر داشت (و با آن‌كه نظم آسمان و زمین دلیل یكتایى اوست)

ثُمَّ الَّذِینَ كَفَرُوا بِرَبِّهِمْ یَعْدِلُونَ هُوَ الَّذِی خَلَقَكُمْ مِنْ طِینٍ ثُمَّ قَضى‏ أَجَلًا وَ أَجَلٌ مُسَمًّى عِنْدَهُ باز كافران به پروردگار خود شرك مى‌آورند، اوست خدایى كه شما را از گلى آفرید، پس فرمان اجل و مرگ را بر همه كس معین كرد و اجلى كه معین و معلوم است به نزد اوست،

ثُمَّ أَنْتُمْ تَمْتَرُونَ وَ هُوَ اللَّهُ فِی السَّماواتِ وَ فِی الْأَرْضِ یَعْلَمُ سِرَّكُمْ وَ جَهْرَكُمْ وَ یَعْلَمُ ما تَكْسِبُونَ‏) باز شما در آیات او شك مى‌كنید و اوست خدا در همۀ آسمان‌ها و در زمین كه از نهان و آشكار شما با خبر است و بدانچه مى‌كنید آگاه است.»

(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَنْزَلَ عَلى‏ عَبْدِهِ الْكِتابَ وَ لَمْ یَجْعَلْ لَهُ عِوَجاً قَیِّماً لِیُنْذِرَ بَأْساً شَدِیداً مِنْ لَدُنْهُ‏ [وَ یُبَشِّرَ اَلْمُؤْمِنِینَ اَلَّذِینَ یَعْمَلُونَ اَلصّالِحاتِ أَنَّ لَهُمْ أَجْراً حَسَناً* ماكِثِینَ فِیهِ أَبَداً* وَ یُنْذِرَ اَلَّذِینَ قالُوا اِتَّخَذَ اَللّهُ وَلَداً* ما لَهُمْ بِهِ مِنْ عِلْمٍ وَ لا لِآبائِهِمْ كَبُرَتْ كَلِمَةً

تَخْرُجُ مِنْ أَفْواهِهِمْ إِنْ یَقُولُونَ إِلاّ كَذِباً «ستایش و سپاس مخصوص خداست كه بر بندۀ خود (محمّد-صلّى اللّه علیه و آله و سلّم) كتاب (قرآن) را نازل كرد و در آن هیچ نقص و كژى ننهاد، كتابى است در نهایت استوارى تا (به این كتاب بزرگ خلق را) از عذاب سخت خود بترساند.»

(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَهُ ما فِی السَّماواتِ وَ ما فِی الْأَرْضِ وَ لَهُ الْحَمْدُ فِی الْآخِرَةِ وَ هُوَ الْحَكِیمُ الْخَبِیرُ) «ستایش و سپاس مخصوص خداست كه هرآنچه در آسمان‌ها و زمین است همه ملك اوست و در عالم آخرت نیز شكر و سپاس مخصوص خداست (زیرا نعمت‌هاى دنیا و آخرت همه عطاى اوست) و او حكیم و آگاه است.»

(الْحَمْدُ لِلَّهِ فاطِرِ السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ جاعِلِ الْمَلائِكَةِ رُسُلًا أُولِی أَجْنِحَةٍ مَثْنى‏ وَ ثُلاثَ وَ رُباعَ یَزِیدُ فِی الْخَلْقِ ما یَشاءُ إِنَّ اللَّهَ عَلى‏ كُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ «سپاس خداى راست كه آفرینندۀ آسمان‌ها و زمین است و فرشتگان را فرستادگان داراى دو و سه و چهار بال (قدرت) قرار داد، هرچه بخواهد در آفرینش مى‌افزاید كه خدا بر (بعث و ایجاد) هرچیز قادر است،

ما یَفْتَحِ اللَّهُ لِلنَّاسِ مِنْ رَحْمَةٍ فَلا مُمْسِكَ لَها وَ ما یُمْسِكْ فَلا مُرْسِلَ لَهُ مِنْ بَعْدِهِ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَكِیمُ‏) درى كه خدا از رحمت به روى مردم بگشاید هیچ‌كس نتواند بست و آن در كه او ببندد هیچ‌كس جز او نتواند گشود و اوست خداى بى‌همتاى باحكمت و اقتدار.»

(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی هَدانا لِهذا وَ ما كُنَّا لِنَهْتَدِیَ لَوْ لا أَنْ هَدانَا اللَّهُ لَقَدْ جاءَتْ رُسُلُ رَبِّنا بِالْحَقِ‏) «ستایش خداى را كه ما را بر این مقام راهنمایى كرد كه اگر هدایت و لطف الهى نبود ما خود به این مقام راه نمى‌یافتیم، همانا رسولان خدایمان به حق آمدند (و ما را بر این مقام رهبرى كردند) .»

(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی وَهَبَ لِی عَلَى الْكِبَرِ إِسْماعِیلَ وَ إِسْحاقَ إِنَّ رَبِّی لَسَمِیعُ الدُّعاءِ) (الْحَمْدُ لِلَّهِ بَلْ أَكْثَرُهُمْ لا یَعْلَمُونَ) «ستایش خداى را كه به من در زمان پیرى دو فرزندم اسماعیل و اسحاق را عطا فرمود (و درخواست مرا اجابت كرد) كه پروردگار من البته دعاى بندگان را شنواست.» «ستایش مخصوص خداست ولیكن اكثر مردم آگاه نیستند.»

(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی نَجَّانا مِنَ الْقَوْمِ الظَّالِمِینَ)(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی فَضَّلَنا عَلى‏ كَثِیرٍ مِنْ عِبادِهِ الْمُؤْمِنِینَ) «ستایش خداى را كه ما را از (ظلم) ستمكاران نجات داد.» «ستایش و سپاس خداى را كه ما را بر بسیارى از بندگان باایمانش فضیلت و برترى عطا فرمود.»

(الْحَمْدُ لِلَّهِ سَیُرِیكُمْ آیاتِهِ فَتَعْرِفُونَها وَ ما رَبُّكَ بِغافِلٍ عَمَّا تَعْمَلُونَ) (الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی أَذْهَبَ عَنَّا الْحَزَنَ إِنَّ رَبَّنا لَغَفُورٌ شَكُورٌ) «ستایش مخصوص خداست، بزودى آیات (قدرت) خود را به شما ارائه خواهد داد پس آن را بشناسید و خداى تو هرگز غافل از كردار شما نیست.» «حمد خدا را كه حزن و اندوه ما برد، همانا خداى ما بسیار بخشندۀ جرم گناهكاران و پاداش‌دهندۀ سپاس شكرگزاران است.»

(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی صَدَقَنا وَعْدَهُ وَ أَوْرَثَنَا الْأَرْضَ نَتَبَوَّأُ مِنَ الْجَنَّةِ حَیْثُ نَشاءُ فَنِعْمَ أَجْرُ الْعامِلِینَ* «ستایش خداى را كه وعدۀ لطف و رحمتش را بر ما محقق فرمود و ما را وارث همۀ سرزمین بهشت گردانید كه هر جاى آن بخواهیم منزل گزینیم، (بلى آن روز) پاداش نیكوكاران بسیار نیكو خواهد بود.»

وَ تَرَى الْمَلائِكَةَ حَافِّینَ مِنْ حَوْلِ الْعَرْشِ یُسَبِّحُونَ بِحَمْدِ رَبِّهِمْ وَ قُضِیَ بَیْنَهُمْ بِالْحَقِّ وَ قِیلَ الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعالَمِینَ) «و (در آن روز) فرشتگان (رحمت) را مشاهده مى‌كنى كه گرداگرد عرش (باعظمت الهى) در آمده و به تسبیح و ستایش خدایشان مشغول‌اند و میان اهل بهشت و دوزخ به حق حكم مى‌شود و (همه زبان به حمد خدا مى‌گشایند و) مى‌گویند: سپاس و ستایش خاصّ خداى یكتا پروردگار جهانیان است.»

(فَلِلَّهِ الْحَمْدُ رَبِّ السَّماواتِ وَ رَبِّ الْأَرْضِ رَبِّ الْعالَمِینَ وَ لَهُ الْكِبْرِیاءُ فِی السَّماواتِ وَ الْأَرْضِ وَ هُوَ الْعَزِیزُ الْحَكِیمُ‏) «بارى ستایش و سپاس مخصوص خداست كه به یكتایى آفرینندۀ آسمان‌ها و زمین و همۀ جهان‌هاى بى‌نهایت است.» «و مقام جلال و كبریایى در آسمان‌ها و زمین مخصوص اوست و او یكتا خداى مقتدر حكیم است.»

(الْحَمْدُ لِلَّهِ الَّذِی لَمْ یَتَّخِذْ وَلَداً وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ شَرِیكٌ فِی الْمُلْكِ وَ لَمْ یَكُنْ لَهُ وَلِیٌّ مِنَ الذُّلِّ وَ كَبِّرْهُ تَكْبِیراً) «ستایش مخصوص خداست كه نه هرگز فرزندى برگرفته و نه شریكى در ملك خود دارد و نه هرگز عزت و اقتدار او را نقصى رسد كه به دوست و مددكارى نیازمند شود و پیوسته ذات الهى را به بزرگ‌ترین اوصاف كمال ستایش كن.»

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی مَا سَلَفَ مِنْ ذُنُوبِی وَ تَدَارَكْنِی فِیمَا بَقِیَ مِنْ عُمُرِی وَ قَوِّ ضَعْفِی لِلَّذِی خَلَقْتَنِی لَهُ خدایا! گناهان گذشتۀ مرا بیامرز و در مقدار باقى ماندۀ از عمرم دریاب و در آنچه مرا آفریده‌اى نیرو بخش

وَ حَبِّبْ إِلَیَّ الْإِیمَانَ وَ زَیِّنْهُ فِی قَلْبِی، وَ قَدْ دَعَوْتُكَ كَمَا أَمَرْتَنِی فَاسْتَجِبْ لِی كَمَا وَعَدْتَنِی. و ایمان را محبوب من گردان و آن را در دلم بیارا، آن‌گونه كه دستور دادى تو را خواندم، پس آن‌گونه كه وعده دادى اجابت فرما.

اللَّهُمَّ أَصْبَحْتُ لَكَ عَبْداً لَا أَسْتَطِیعُ دَفْعَ مَا أَكْرَهُ وَ لَا أَمْلِكُ مَا أَرْجُو وَ أَصْبَحْتُ مُرْتَهَناً بِعَمَلِی وَ لَا فَقِیراً أَفْقَرُ مِنِّی إِلَیْكَ خداوندا! صبح كردم در حالى كه بندۀ توام و توان آن را ندارم آن‌چه را كه ناخوشایند من است از خود برانم و آنچه را كه بدان امید دارم در اختیار خود درآورم و صبح كردم در حالى كه در گرو عمل خود هستم و هیچ نیازمندى نیازمندتر از من نیست،

یَا رَبَّ الْعَالَمِینَ، أَسْأَلُكَ أَنْ تَسْتَعْمِلَنِی عَمَلَ مَنِ اسْتَیْقَنَ حُضُورَ أَجَلِهِ لَا اى پروردگار جهانیان از تو درخواست مى‌كنم همانند كسى كه یقین به رسیدن اجل و سرآمد عمرش دارد،

بَلْ عَمَلَ مَنْ قَدْ مَاتَ فَرَأَى عَمَلَهُ وَ نَظَرَ إِلَى ثَوَابِ عَمَلِهِ، إِنَّكَ عَلَى كُلِّ شَیْ‏ءٍ قَدِیرٌ. بلكه همانند كسى كه گویى مرده است و به عمل خود و به پاداش آن نگریسته است كه مرا به عمل وادارى، براستى كه تو بر هرچیز توانایى.

اللَّهُمَّ هَذَا مَكَانُ الْعَائِذِ بِرَحْمَتِكَ مِنْ عَذَابِكَ، وَ هَذَا مَقَامُ الْعَائِذِ بِمُعَافَاتِكَ مِنْ غَضَبِكَ، خدایا این جایگاه كسى است كه از عذاب تو به رحمتت و از خشم تو به عافیتت پناه آورده است.

اللَّهُمَّ اجْعَلْنِی مِمَّنْ دَعَاكَ فَأَجَبْتَهُ وَ سَأَلَكَ فَأَعْطَیْتَهُ وَ آمَنَ بِكَ فَهَدَیْتَهُ خدایا! پس مرا از كسانى قرار ده كه تو را خواندند و دعایشان را اجابت نمودى و از تو درخواست كردند و به آنان عطا كردى و به تو ایمان آوردند و تو هدایتشان كردى

وَ تَوَكَّلَ عَلَیْكَ فَكَفَیْتَهُ وَ تَقَرَّبَ إِلَیْكَ فَأَدْنَیْتَهُ وَ افْتَقَرَ إِلَیْكَ فَأَغْنَیْتَهُ وَ اسْتَغْفَرَكَ فَغَفَرْتَ لَهُ و بر تو توكل نمودند و تو كفایتشان نمودى و به درگاه تو نزدیكى جستند و مقرب درگاهشان كردى و به تو اظهار نیاز كردند و بى‌نیازشان ساختى و از تو طلب آمرزش نمودند و آنها را آمرزیدى

وَ رَضِیتَ عَنْهُ وَ أَرْضَیْتَهُ وَ هَدَیْتَهُ إِلَى مَرْضَاتِكَ وَ اسْتَعْمَلْتَهُ بِطَاعَتِكَ وَ لِذَلِكَ فَرَّغْتَهُ أَبَداً مَا أَحْیَیْتَهُ. و از آنان خوشنود گردیدى و آنان را خوشنود ساختى و به خوشنودى‌ات هدایت ساختى و آنان را در طاعتت به كار گرفتى و تا زمانى كه زنده نگاهشان داشتى همواره آنان را براى طاعتت فارغ البال كردى.

فَتُبْ عَلَیَّ یَا رَبِّ وَ أَعْطِنِی سُؤْلِی وَ لَا تَحْرِمْنِی شَیْئاً مِمَّا سَأَلْتُكَ پس اى پروردگار من! توبۀ مرا بپذیر و خواسته‌ام را عطا كن و در هیچ یك از خواسته‌هایى كه از تو درخواست نمودم، محرومم مكن

وَ اكْفِنِی شَرَّ مَا یَعْمَلُ الظَّالِمُونَ فِی الْأَرْضِ وَ أَسْتَغْفِرُ اللَّهَ الَّذِی لَا إِلَهَ إِلَّا هُوَ الَّذِی لَا یَغْفِرُ الذُّنُوبَ إِلَّا هُوَ. و از شر عمل كرد ستمگران در روى زمین كفایتم فرما و آمرزش مى‌طلبم از خدایى كه معبودى جز او نیست و جز او نمى‌تواند گناهان را ببخشد.

اللَّهُمَّ صَلِّ عَلَى مُحَمَّدٍ وَ آلِ مُحَمَّدٍ وَ أَعِنِّی عَلَى الدُّنْیَا وَ ارْزُقْنِی خَیْرَهَا وَ كَرِّهْ إِلَیَّ الْكُفْرَ وَ الْفُسُوقَ وَ الْعِصْیَانَ وَ اجْعَلْنِی مِنَ الرَّاشِدِینَ. خداوندا! بر محمد و آل محمد درود فرست و مرا بر (مشكلات) دنیا یارى‌ام ده و خیر دنیا را روزى‌ام كن و كفر، نافرمانى و عصیان را نزد من ناخوشایند جلوه ده و مرا از راه‌یافتگان قرار ده.

اللَّهُمَّ قَوِّنِی لِعِبَادَتِكَ وَ اسْتَعْمِلْنِی فِی طَاعَتِكَ وَ بَلِّغْنِی الَّذِی أَرْجُو مِنْ رَحْمَتِكَ یَا أَرْحَمَ الرَّاحِمِینَ. خدایا! مرا براى انجام عبادتت نیرو بخش و در طاعتت به كار گیر و به آن مقدار از رحمتت كه امید دارم نایل گردان، اى مهربان‌ترین مهربانان!

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ الرَّیَّ یَوْمَ الظَّمَاءِ وَ النَّجَاةَ یَوْمَ الْفَزَعِ الْأَكْبَرِ وَ الْفَوْزَ یَوْمَ الْحِسَابِ وَ الْأَمْنَ یَوْمَ الْخَوْفِ خدایا! سیرابى در روز تشنگى و نجات در روز بزرگ‌ترین هراس و رستگارى در روز حساب و ایمنى در روز بیم را از تو خواهانم

وَ أَسْأَلُكَ النَّظَرَ إِلَى وَجْهِكَ الْكَرِیمِ وَ الْخُلُودَ فِی جَنَّتِكَ فِی دَارِ الْمُقَامَةِ مِنْ فَضْلِكَ وَ السُّجُودَ یَوْمَ یُكْشَفُ عَنْ سَاقٍ و نیز نگریستن به روى (ذات یا اسماء و صفات) گرامى‌ات و جاودانه ماندن در بهشتت در سراى پاینده از تفضلت و سجده و كرنش در برابر تو آن‌گاه كه پرده به كنار مى‌رود (و تو خود را آن‌چنان كه باید آشكار مى‌سازى)

وَ الظِّلَّ یَوْمَ لَا ظِلَّ إِلَّا ظِلُّكَ وَ مُرَافَقَةَ أَنْبِیَائِكَ وَ رُسُلِكَ وَ أَوْلِیَائِكَ. و سایه در آن روز كه جز سایۀ تو سایه‌اى وجود ندارد و همدمى با پیامبران، رسولان و دوستانت را از تو درخواست مى‌نمایم.

اللَّهُمَّ اغْفِرْ لِی مَا قَدَّمْتُ مِنْ ذُنُوبِی وَ مَا أَخَّرْتُ وَ مَا أَسْرَرْتُ وَ مَا أَعْلَنْتُ وَ مَا أَسْرَفْتُ عَلَى نَفْسِی وَ مَا أَنْتَ أَعْلَمُ بِهِ مِنِّی خدایا! گناهان گذشته و آینده‌ام و آنچه پنهان داشته‌ام یا آشكار ساخته‌ام و یا علیه خویشتن زیاده‌روى نموده‌ام و آنچه تو از من بدان آگاه‌ترى را بیامرز

وَ ارْزُقْنِی التُّقَى وَ الْهُدَى وَ الْعَفَافَ وَ الْغِنَى وَ وَفِّقْنِی لِلْعَمَلِ بِمَا تُحِبُّ وَ تَرْضَى. و تقوا، هدایت، پاكدامنى و بى‌نیازى را روزى‌ام كن و براى عمل به آن‌چه دوست دارى و مى‌پسندى و موفقم گردان.

اللَّهُمَّ أَصْلِحْ لِی دِینِیَ الَّذِی هُوَ عِصْمَةُ أَمْرِی وَ أَصْلِحْ لِی دُنْیَایَ الَّتِی فِیهَا مَعَاشِی وَ أَصْلِحْ لِی آخِرَتِیَ الَّتِی إِلَیْهَا مُنْقَلَبِی خدایا! دین مرا كه نگاه‌دارندۀ همۀ امور من است و دنیایم را كه روزى من در آن است و آخرتم را كه بازگشتم به سوى آن است، اصلاح گردان

وَ اجْعَلِ الْحَیَاةَ زِیَادَةً لِی فِی كُلِّ خَیْرٍ وَ اجْعَلِ الْمَوْتَ رَاحَةً لِی مِنْ كُلِّ سُوءٍ. و زندگى را براى من افزونى از همۀ خیرات و مرگ را آسودگى از همۀ بدى‌ها بگردان.

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ یَا رَبَّ الْأَرْبَابِ وَ یَا سَیِّدَ السَّادَاتِ وَ یَا مَلِكَ الْمُلُوكِ، أَنْ تَرْحَمَنِی وَ تَسْتَجِیبَ لِی وَ تُصْلِحَنِی خداوندا! اى پروردگار پرورش‌دهندگان و اى سرور سروران و اى مالك پادشاهان! از تو خواستارم كه بر من رحم كنى و دعایم را مستجاب نمایى و مرا اصلاح گردانى؛

فَإِنَّهُ لَا یُصْلِحُ مَنْ صَلُحَ مِنْ عِبَادِكَ إِلَّا أَنْتَ، فَإِنَّكَ أَنْتَ رَبِّی وَ ثِقَتِی وَ رَجَائِی وَ مَوْلَایَ وَ مَلْجَئِی زیرا هریك از بندگانت را كه شایسته شده است، جز تو اصلاح ننموده است؛ زیرا تو پروردگار، مورد اعتماد، امید، مولى و پناهگاه من هستى

وَ لَا رَاحِمَ لِی غَیْرُكَ وَ لَا مُغِیثَ لِی سِوَاكَ وَ لَا مَالِكَ سِوَاكَ وَ لَا مُجِیبَ إِلَّا أَنْتَ، و هیچ‌كس جز تو بر من رحم نمى‌كند و هیچ‌كس جز تو به فریاد من نمى‌رسد و هیچ مالك و اجابت‌كننده‌اى جز تو نیست،

أَنَا عَبْدُكَ وَ ابْنُ‏ عَبْدِكَ وَ ابْنُ أَمَتِكَ الْخَاطِئُ الَّذِی وَسِعَتْهُ رَحْمَتُكَ من بندۀ خطاكار تو و فرزند دو بندۀ (یعنى پدر و مادرم كه بندۀ تو هستند) توام كه رحمتت مرا فراگرفته است

وَ أَنْتَ الْعَالِمُ بِحَالِی وَ حَاجَتِی وَ كَثْرَةِ ذُنُوبِی وَ الْمُطَّلَعُ عَلَى أُمُورِی كُلِّهَا، و از حال، حاجت و فراوانى گناهانم آگاهى و از همۀ امورم اطلاع دارى،

فَأَسْأَلُكَ یَا لَا إِلَهَ إِلَّا أَنْتَ أَنْ تَغْفِرَ لِی مَا تَقَدَّمَ مِنْ ذَنْبِی وَ مَا تَأَخَّرَ. پس اى خدایى كه معبودى جز تو نیست! از تو درخواست مى‌كنم كه گناهان گذشته و آیندۀ مرا بیامرزى.

اللَّهُمَّ لَا تَدَعْ لِی ذَنْباً إِلَّا غَفَرْتَهُ وَ لَا هَمّاً إِلَّا فَرَّجْتَهُ وَ لَا حَاجَةً هِیَ لَكَ رِضًا إِلَّا قَضَیْتَهَا وَ لَا عَیْباً إِلَّا أَصْلَحْتَهُ. خدایا! گناهى براى من مگذار جز آن‌كه بیامرزى و نه اندوهى جز آن‌كه برطرف نمایى و نه حاجتى كه مورد پسند توست مگر آن‌كه برآورى و نه عیبى جز آن‌كه اصلاح كنى.

اللَّهُمَّ وَ آتِنِی فِی الدُّنْیَا حَسَنَةً وَ فِی الْآخِرَةِ حَسَنَةً وَ قِنِی عَذَابَ النَّارِ. خدایا، نیكى دنیا و آخرت را به من (ما) عطا كن و از عذاب آتش جهنم نگاه دار.

اللَّهُمَّ أَعِنِّی عَلَى أَهْوَالِ الدُّنْیَا وَ بَوَائِقِ الدُّهُورِ وَ مُصِیبَاتِ اللَّیَالِی وَ الْأَیَّامِ خدایا! در برابر امور هولناك دنیا، گرفتارى‌هاى روزگار (سختى‌هاى زمان، اندوه‌هاى آخرت) و مصایب شب‌ها و روزها به من یارى رسان.

اللَّهُمَّ وَ احْرُسْنِی مِنْ شَرِّ مَا یَعْمَلُ الظَّالِمُونَ فِی الْأَرْضِ فَإِنَّهُ لَا حَوْلَ وَ لَا قُوَّةَ إِلَّا بِكَ. خدایا! مرا از عمل‌كردهاى زشت ستمگران در زمین نگاه دار؛ زیرا هیچ دگرگونى و نیرویى جز به تو تحقق نمى‌یابد.

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ إِیمَاناً ثَابِتاً وَ عَمَلًا مُتَقَبَّلًا وَ دُعَاءً مُسْتَجَاباً وَ یَقِیناً صَادِقاً وَ قَوْلًا طَیِّباً وَ قَلْباً شَاكِراً وَ بَدَناً صَابِراً وَ لِسَاناً ذَاكِراً. خداوندا! از تو ایمان استوار، عمل پذیرفته، دعاى مستجاب، یقین درست، سخن پاكیزه، دل سپاس‌گزار، تن شكیبا و زبانى كه به یاد تو باشد، درخواست مى‌كنم.

اللَّهُمَّ انْزِعْ حُبَّ الدُّنْیَا وَ مَعَاصِیَهَا وَ ذِكْرَهَا وَ شَهْوَتَهَا مِنْ قَلْبِی. خدایا! دوستى دنیا و گناهان و یاد و هوس دنیا را از دلم بركن.

اللَّهُمَّ إِنَّكَ بِكَرَمِكَ تَشْكُرُ الْیَسِیرَ مِنْ عَمَلِی فَاغْفِرْ لِیَ الْكَثِیرَ مِنْ ذُنُوبِی وَ كُنْ لِی وَلِیّاً وَ نَصِیراً وَ مُعِیناً وَ حَافِظاً. خدایا! به كرم خود از عمل اندك من سپاس‌گزارى مى‌كنى، پس از گناهان بسیار من درگذر (بیامرز) و خود، سرپرست، یارى‌كننده، استوارى‌بخش (یاور) و نگاه‌دار من باش.

اللَّهُمَّ هَبْ لِی قَلْباً أَشَدَّ رَهْبَةً لَكَ مِنْ قَلْبِی وَ لِسَاناً أَدْوَمَ لَكَ ذِكْراً مِنْ لِسَانِی وَ جِسْماً أَقْوَى عَلَى طَاعَتِكَ وَ عِبَادَتِكَ مِنْ جِسْمِی. خدایا! دلى هراسناك‌تر از دل من و زبانى كه پیوسته‌تر از زبانم به یاد تو باشد و تنى نیرومندتر از جسم من بر انجام طاعت و عبادتت به من ارزانى دار.

اللَّهُمَّ إِنِّی أَعُوذُ بِكَ مِنْ زَوَالِ نِعْمَتِكَ وَ مِنْ فُجَاءَةِ نِقْمَتِكَ وَ مِنْ تَحْوِیلِ عَافِیَتِكَ وَ مِنْ حُلُولِ غَضَبِكَ خداوندا! به تو پناه مى‌برم از زوال نعمتت و به طور ناگهانى در رسیدن كیفرت و از دگرگون شدن عافیتت و از هول و هراس خشمت

وَ أَعُوذُ بِكَ مِنْ جَهْدِ الْبَلَاءِ وَ دَرَكِ الشَّقَاءِ وَ مِنْ شَمَاتَةِ الْأَعْدَاءِ وَ سُوءِ الْقَضَاءِ فِی الدُّنْیَا وَ الْآخِرَةِ. و به تو پناه مى‌برم از بلاى طاقت‌فرسا و از در رسیدن بدبختى و از شادى دشمنان و سرنوشت حتمى بد در دنیا و آخرت.

اللَّهُمَّ إِنِّی أَسْأَلُكَ بِاسْمِكَ الْكَرِیمِ وَ عَرْشِكَ الْعَظِیمِ وَ مُلْكِكَ الْقَدِیمِ یَا وَهَّابَ الْعَطَایَا وَ یَا مُطْلِقَ الْأُسَارَى خدایا! به اسم گرامى‌ات و عرش بزرگت و فرمانروایى دیرینه‌ات از تو درخواست مى‌كنم، اى عطابخش و اى آزادكنندۀ اسیران

وَ یَا فَكَّاكَ الرِّقَابِ وَ یَا كَاشِفَ الْعَذَابِ أَسْأَلُكَ أَنْ تُخْرِجَنِی مِنَ الدُّنْیَا سَالِماً غَانِماً و اى آزادكنندۀ جان‌ها از آتش جهنم و اى برطرف كنندۀ عذاب! از تو خواستارم كه مرا سالم و در حالى كه از دنیا بهره برگرفته‌ام از آن بیرون برى

وَ أَنْ تُدْخِلَنِی الْجَنَّةَ بِرَحْمَتِكَ آمِناً وَ أَنْ تَجْعَلَ أَوَّلَ شَهْرِی هَذَا صَلَاحاً وَ أَوْسَطَهُ فَلَاحاً وَ آخِرَهُ نَجَاحاً إِنَّكَ أَنْتَ عَلَّامُ الْغُیُوبِ. و به رحمتت، ایمن در بهشت وارد گردانى و اول این ماه را برایم صلاح و وسط آن را رستگارى و آخرت آن را كام‌یابى قرار دهى، براستى كه تو از همۀ امور پنهانى آگاهى. [۹]

۲- شیخ عباس قمی(رض) خواندن زیارت نامه حضرت صدیقه کبری(س) را در روزهای سیزدهم ، چهاردهم و پانزدهم این ماه شایسته و بایسته ذکر کرده است. [۱۰]

پانویس

  1. ابوریحان بیرونی، الاثار الباقیة عن القرون الخالیة، ج۱، ص۶۱، چاپ ادوارد زاخاو، لایپزیگ ۱۹۲۳
  2. یعقوبی، تاریخ یعقوبی، ج۱، ص۲۲۸
  3. ابوریحان بیرونی، کتاب التفهیم لاوائل صناعة التنجیم، ج۱، ص۲۲۷ـ ۲۲۸ پانویس ۵، چاپ جلال الدین همائی، تهران ۱۳۶۲ ش
  4. امین، اعیان الشیعة
  5. وقایع الایّام، صفحه ۱۱٫
  6. مفاتیح نوین، صفحه ۵۷۹
  7. مفاتیح نوین، صفحه ۵۸۰
  8. مفاتیح نوین، صفحه ۵۷۹٫
  9. الاقبال بالاعمال الحسنه ، ج۳ ، ص ۱۵۱
  10. مفاتیح الجنان؛ اعمال ماه ها